Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Δέκα χρόνια μετά το Α' Διεθνές Συνέδριο που έγινε στη Σκιάθο το 1991, η Εταιρεία Παπαδιαμαντικών Σπουδών οργάνωσε με ακόμα μεγαλύτερη επιτυχία το Β' Διεθνές Συνέδριο για τον Παπαδιαμάντη στο κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου Αθηνών από 1-5 Νοεμβρίου 2001. Ένα χρόνο μετά το Συνέδριο παραδίδουμε στο επιστημονικό κοινό και στους αναγνώστες του Παπαδιαμάντη τον ογκώδη τόμο των "Πρακτικών", του οποίου η έκταση και η ποιότητα των εργασιών αποδεικνύουν για άλλη μια φορά την επιτυχία του Συνεδρίου. [...] Ο Παπαδιαμάντης διαρκώς ανέρχεται και ανατέλλει, και με τη νέα χιλιετία. Δεν...

[...] Όσον αφορά τη γλώσσα ειδικότερα, επιχειρείται πρώτα-πρώτα μια αξιολόγηση της συμβολής της νεότερης γλωσσολογίας στον τομέα της συντακτικής θεωρίας, μέσα από μιαν επανεκτίμηση της "Νεοελληνικής Συντάξεως" του Αχιλλέα Τζάρτζανου, αλλά παράλληλα αντιμετωπίζονται και κάποια πρακτικότερα προβλήματα διδασκαλίας της νεοελληνικής γλώσσας στους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ορισμένα αμφιλεγόμενα -και μετά την επίσημη καθιέρωση της δημοτικής- ζητήματα της γλώσσας μας, όπως είναι η χρήση των μετοχών, εξετάζονται σε ειδικό κεφάλαιο αυτού του τόμου, ενώ σε άλλα κεφάλαια...

Ο τόμος των πρακτικών αυτών αποτελεί τη δημοσίευση των πορισμάτων της 4ης Επιστημονικής Συνάντησης της Σχολής Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου, που υπήρξε μια ευχάριστη και γόνιμη εκπαιδευτική και επιστημονική συγκυρία. Και τούτο, γιατί συναντήθηκαν σ' αυτήν εκλεκτοί πανεπιστημιακοί δάσκαλοι και κριτικοί της λογοτεχνίας με αξιόλογους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων, αλλά και με μαθητές της Σχολής.

Στον τόμο αυτό συμπεριλαμβάνονται οι εισηγήσεις που έγιναν κατά την τιμητική ημερίδα, την οποία διοργάνωσε το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΠΤΔΕ) και ο Σύλλογος Μεταπτυχιακών Φοιτητών του στις 29 Μαΐου 2002, στην αίθουσα "Ι. Δρακόπουλου" του κεντρικού κτηρίου του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Τα μελετήματα που συγκεντρώνονται στον τόμο αυτό ακολουθούν την ίδια γραμμή με τις μελέτες που δημοσιεύτηκαν στους δύο προηγούμενους τόμους-συλλογές (Γλωσσοφιλολογικά, Α΄ και Β΄). Οι λόγοι για την επανέκδοσή τους πολλοί. Τα παράλληλα χωρία στα δοκίμια του Σεφέρη και του Έλιοτ (πρωτοδημοσιεύτηκε με μορφή βιβλίου πριν από πολλά χρόνια, σήμερα εξαντλημένη) ήταν η πρώτη συστηματική και ακριβοδίκαιη μελέτη ενός πολυσυζητημένου θέματος στη χώρα μας, των παράλληλων απόψεων ή, μάλλον, των επιδράσεων που δέχτηκε, σε ότι αφορά ιδίως την κριτική του σκέψη, ο κορυφαίος Έλληνας ποιη...

Ο τόμος αυτός, έπειτα από το παρεμφερών εκδοτικών στοχεύσεων βιβλίο με τα μελετήματα για την Έλλη Αλεξίου, έρχεται ως δεύτερο βήμα, ως συνεπής συνέχεια, στην προσπάθεια της Τράπεζας Αττικής για την προβολή των Νεοελλήνων λογοτεχνών, για τη γνωριμία του έργου τους από τους νεότερους φιλαναγνώστες ή την αναθέρμανση της αναγνωστικής σχέσεώς τους με τους πρεσβύτερους αναγνώστες, αλλά και για την έκδοση ενός, κατά το δυνατόν σφαιρικού και συνάμα χρηστικού εργαλείου για όσους ασχολούνται διδακτικά, ερευνητικά ή και εξειδικευμένα με τη λογοτεχνία μας. Η Λιλίκα Νάκου, παρά τη μακρ...

Θέματα και ζητήματα φιλολογικά και λογοτεχνικά, τα περισσότερα μέσα από μια γλωσσολογική σκοπιά, είναι όσα εξετάζονται στα μελετήματα που συγκεντρώνονται σ' αυτόν τον τόμο. Μερικοί από τους άξονες, γύρω από τους οποίους περιστρέφεται η εξέταση των θεμάτων αυτών, είναι το λογοτεχνικό έργο συγγραφέων, όπως ο Σεφέρης, ο Καβάφης, ο Μακρυγιάννης, ο Ελύτης, ο Σινόπουλος, ο Σκαρίμπας και πολλοί άλλοι από τους δικούς μας, και από ξένους ο Montaigne και ο T.S. Eliot. Στα γενικά ή επιμέρους ζητήματα που θίγονται, συγκαταλέγονται η ποιητική έκφραση ως ένα ιδιαίτερο "είδος" γλώσσας, η...

Είναι κοινή, πλέον, διαπίστωση ότι οι εφημερίδες, το ραδιόφωνο και η τηλεόραση έχουν αναδειχθεί σε κυρίαρχα μέσα προβολής και διάδοσης γλωσσικών προτύπων -είτε του γραπτού λόγου (τα έντυπα μέσα) είτε του προφορικού (τα ραδιοτηλεοπτικά). Η σπουδαιότητα του ρόλου, από κοινωνιογλωσσολογική άποψη, των μέσων αυτών δεν έγκειται τόσο στη δημιουργία μιας καινούργιας ή ιδιάζουσας γλώσσας, όσο στην εξάπλωση και επικράτηση αυτού που ήδη υπάρχει ή δημιουργείται τώρα στη γλώσσα. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν συμβάλλουν και δεν ευθύνονται για τη λεγό...

[...] Για πρώτη φορά με βάση τη σχετική βιβλιογραφία, οριοθετείται το καθαρά "κυκλικό σχήμα" και διαφοροποιείται από τυχόν "φαινομενικούς κύκλους" που προκύπτουν όταν συμπτωματικά, χωρίς να υπηρετείται το νόημα, επαναλαμβάνονται λεξικές μονάδες στην αρχή και το τέλος στίχων ή άλλων κειμενικών ενοτήτων. Προσδιορίζεται με ακρίβεια και η έννοια του "χιαστού κύκλου", τουτέστιν του κύκλου που προκύπτει από τη χιαστή αντιστροφή των συντακτικών όρων δύο φραστικών κώλων με παραλληλισμό και ταύτιση ως προς τον έναν από αυτούς. Είναι, εξάλλου, η πρώτη φορά που καθορίζονται, συστηματι...

Είναι κοινή, πλέον, διαπίστωση ότι οι εφημερίδες, το ραδιόφωνο και η τηλεόραση έχουν αναδειχθεί σε κυρίαρχα μέσα προβολής και διάδοσης γλωσσικών προτύπων -είτε του γραπτού λόγου (τα έντυπα μέσα) είτε του προφορικού (τα ραδιοτηλεοπτικά). Η σπουδαιότητα του ρόλου, από κοινωνιογλωσσολογική άποψη, των μέσων αυτών δεν έγκειται τόσο στη δημιουργία μιας καινούργιας ή ιδιάζουσας γλώσσας, όσο στην εξάπλωση και επικράτηση αυτού που ήδη υπάρχει ή δημιουργείται τώρα στη γλώσσα. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν συμβάλλουν και δεν ευθύνονται για τη λεγό...

[...] Για πρώτη φορά με βάση τη σχετική βιβλιογραφία, οριοθετείται το καθαρά "κυκλικό σχήμα" και διαφοροποιείται από τυχόν "φαινομενικούς κύκλους" που προκύπτουν όταν συμπτωματικά, χωρίς να υπηρετείται το νόημα, επαναλαμβάνονται λεξικές μονάδες στην αρχή και το τέλος στίχων ή άλλων κειμενικών ενοτήτων. Προσδιορίζεται με ακρίβεια και η έννοια του "χιαστού κύκλου", τουτέστιν του κύκλου που προκύπτει από τη χιαστή αντιστροφή των συντακτικών όρων δύο φραστικών κώλων με παραλληλισμό και ταύτιση ως προς τον έναν από αυτούς. Είναι, εξάλλου, η πρώτη φορά που καθορίζονται, συστηματι...

Τα μελετήματα που συγκεντρώνονται εδώ ακολουθούν την ίδια γραμμή με τις μελέτες που δημοσιεύονται στους ομότιτλους τόμους- συλλογές της ίδιας σειράς (Γλωσσοφιλολογικά, Α΄, Β΄ και Γ΄). Στον τόμο αυτόν, ειδικότερα, περιλαμβάνονται: α) Μελέτες σχετικές με το λεξιλόγιο (ειδικότερα τα 'ζεύγη λόγιων και λαϊκών λέξεων'), με τη μορφολογία και τη σύνταξη της μετοχής του μεσοπαθητικού ενεστώτα, με τον σημασιοσυντακτικό ρόλο των προσδιοριστικών και των συνδετικών στοιχείων στη σύγχρονη νεοελληνική γλώσσα. β) Μελέτες που ασχολούνται με τα γλωσσοϋφολογικά χαρακτηριστικά σύγχρονων...

Περιεχόμενα: - Δυο λέξεις για τον Έκτορα Κακναβάτο - Η Χριστίνα Αργυροπούλου για τον Έκτορα Κακαναβάτο - "Η γλώσσα στην ποίηση του Έκτορα Κακναβάτου" της Χριστίνας Αργυροπούλου - Η Γλώσσα στην ποίηση του Έκτορα Κακναβάτου - Παρουσίαση του βιβλίου "Η Γλώσσα στην Ποίηση του Έκτορα Κακναβάτου" - Από την παρουσίαση του βιβλίου μου (3/6/2004) - Εισήγηση

Με το νέο διαθεματικό και ενιαίο πλαίσιο σπουδών η διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος επαναπροσδιορίζεται. Η επικοινωνιακή προσέγγιση της γλώσσας, σε συνδυασμό με την ύπαρξη πολυπολιτισμικών τάξεων και την ανάγκη αξιοποίησης των Νέων Τεχνολογιών Πληροφόρησης και Επικοινωνίας, καθιστούν επιτακτική την ανάγκη μιας πολυεπιστημονικής θεώρησης του γλωσσικού μαθήματος. Κατά τη διδασκαλία της ο εκπαιδευτικός πρέπει να δημιουργεί τις ανάλογες επικοινωνιακές περιστάσεις, να επιλέγει το κατάλληλο "αυθεντικό κείμενο", να επεξεργάζεται και να αξιοποιεί τα είδη λόγου, να προσεγγίζει ολι...

[...] Η επιλογή του θέματος: "Το δημοτικό τραγούδι από την αρχαιότητα ως σήμερα", άκρως προσφυής, προσδίνει την επιστημονική χροιά στο συνέδριο και συμβάλλει, με τις θεματικές της παραμέτρους, στην προαγωγή της έρευνας και της επιστήμης στο χώρο της εκπαίδευσης. Το δημοτικό τραγούδι, με ρίζες στα αρχαία λαϊκά τραγούδια, αποτελεί έναν ιδιαίτερο κλάδο στη νεοελληνική ποίηση, εξαιρετικά πλούσιο και σημαντικό, από πολλές απόψεις, στη μορφή, στο περιεχόμενο, στην έκφραση. Ως σύνθεση τριών παραδοσιακών στοιχείων, ποίησης, μουσικής και χορού, αντιπροσωπεύει την πιο άμεση και...

Με την απόσταση ασφαλείας που επιτρέπει η απομάκρυνση από τις οξείες φάσεις του "γλωσσικού ζητήματος" και κυρίως με τη νηφαλιότητα που εξασφαλίζει η επίσημη λύση του προβλήματος από την ελληνική Πολιτεία το 1976 μπορούμε σήμερα με νέες προσεγγίσεις των αρχών του 21ου αιώνα να μελετήσουμε το "ζήτημα" που ταλάνισε τους Έλληνες και την Ελλάδα κυρίως τους τελευταίους δύο αιώνες. Χωρίς εντάσεις και φανατισμούς, με την αντικειμενική ματιά του μελετητή-ερευνητή και τη σιγουριά ενός οριστικά πια λυμένου ζητήματος στον πιο ασφαλή χώρο, στη συνείδηση του Έλληνα πολίτη. Κανείς σήμερα...