Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να ζήσουν σε όποιο μήκος και πλάτος της γης. Υπάρχουν όμως κι άλλοι, που ζουν με τη λαχτάρα του τόπου τους. Που νοιώθουν πως η γενέτειρα είναι ένα χρέος που δεν εξαντλείται, μια αγάπη που, περισσότερο απ' τις πέτρες και το χώμα, στεριώνει τον τόπο. Η γεωγραφία των Καρδαμύλων αποτελείται από πέτρες, λιόδεντρα, αρμύρα και πολύ καρδαμυλίτικη αγάπη. Είναι μια αγάπη που πάει να γίνει παράδοση και μέτρο ηθικής αξίας. Ο καρδαμυλίτης, όσο ψηλά κι αν ανέβει, δεν ξεχνάει τον τόπο του. Το ξέρει πως εδώ απ' τους απλούς ανθρώπους θα κριθεί η πραγματική του...

Το ανά χείρας βιβλίο αποτελεί προέκταση του πεζογραφικού μου έργου, στο επίκεντρο του οποίου βρίσκεται ο βορειοηπειρώτικος ελληνισμός και οι άνθρωποί του. Στις σελίδες του, όπως σ' ένα κοινό σπίτι, συγκατοικούν ποιητές, λαογράφοι, δάσκαλοι, γιατροί κι άλλοι ανώνυμοι άνθρωποι. Η "ανθρωπογεωγραφία" του εκτείνεται απ' τη Χιμάρα στα Ριζά κι απ' τη Δερόπολη στα Πωγωνοχώρια: όπου μιλιέται η ελληνική γλώσσα - η πραγματική πατρίδα μας. Κατά κάποιον τρόπο, οι προσωπογραφίες αυτές αποτελούν μια μικρή πινακοθήκη του ελληνισμού πέρα απ' τα σύνορα κι ένα χρονικό των τελευταίων...

ΠΟΙΗΤΕΣ ΓΕΝΝΗΜΕΝΟΙ ΣΤΗΝ ΚΟΛΑΣΗ (...) Αυτή η ανθολογία είναι η φωνή του, μια βοή στα αυτιά εκείνων που δεν επιθυμούν να την ακούσουν και δεν την άκουσαν ποτέ. Φωνάζει, ακούστε με, υπάρχω ακόμα, έθαψα τους νεκρούς μου και προσεύχομαι μπροστά στο ναό της αιωνιότητας. Βαδίζω μόνη περήφανα, σηκώνοντας το σταυρό μου, περιφρονώντας όλες τις εχθρικές Κασσάνδρες των καιρών...

Να ξεκινάς λίγο μετά το μεσημέρι απ' τα Μεστά για το Λιθί και για τη Βολισσό. Στ' αριστερά σου η θάλασσα γεμάτη μενεξέδες Τα πεύκα χτενισμένα, δροσερά Κι εσύ που έκανες τόσες φορές αυτή τη διαδρομή Να ορκίζεσαι πως είναι η πρώτη σου φορά!

Σε τούτο το -τέταρτο- βιβλίο του με διηγήματα, ο Βορειοηπειρώτης συγγραφέας συνεχίζει μια προσωπική πορεία γραφής και την ανάπτυξη της ιδιαίτερης θεματολογίας του. Με ήρεμο, ποιητικό λόγο και βαθιά ανθρώπινη ματιά, ξετυλίγει ιστορίες τόσο από την Ελλάδα όσο και από την εκτός συνόρων ιδιαίτερη πατρίδα του: Ένας πρώην αξιωματικός της μεθορίου επιστρέφει στον τόπο απ' όπου κάποτε περνούσε το συνοριακό συρματόπλεγμα του θανάτου και στη μνήμη του αναβιώνουν εφιαλτικές εικόνες... Ένας γέρος, σ' ένα ρημαγμένο απ' την ξενιτιά χωριό της Βορείου Ηπείρου, συνεχίζει να φυτεύει λι...

Ο χειμώνας εκείνος ήταν απ' τους πιο σκληρούς. Η μαλέκω Βασίλω είχε πιάσει το κρεβάτι και ζούσε σαν τα πουλιά, με λίγο νερό και δυο μπουκιές ψωμί. Έξω η παγωνιά και ο άνεμος βασάνιζαν τα γυμνά δέντρα κι αυτή όλο αναστέναζε: "Πάν' οι κυδωνιές μου". Όμως ο φόβος της ήταν μάταιος. Η άνοιξη, που 'ρθε ξαφνικά, μ' έναν φουσκοδέντρη αγέρα, χάιδευε τα δέντρα και τ' αγκάλιαζε ερωτικά. Οι κυδωνιές γέμισαν άσπρα λουλούδια. Κρατούσε μέσα στο σεντούκι της πάντα μια καινούργια αλλαξιά ρούχα, που μύριζαν κυδώνι. Μόλις γέμισε ο κήπος λουλούδια κι είδε το σύννεφο της μηλιάς να αιωρε...

Όπως και στην προηγούμενη συλλογή διηγημάτων του, ο χώρος στον οποίο κινείται ο Θωμάς Στεργιόπουλος είναι η ιδιαίτερη πατρίδα του, ο βορειοηπειρώτικος ελληνισμός. Οι ήρωες των διηγημάτων, άνθρωποι της υπαίθρου, αγρότες που πίστεψαν στη δικαιοσύνη και στα λόγια των αποστόλων της ισότητας και της ελευθερίας, άνθρωποι που έδωσαν το αίμα τους για να στεριώσει το νέο σύστημα, πριν καλοξυπνήσουν απ’ το όνειρο, βρίσκονται μέσα στη δίνη και το ανθρωποκυνηγητό της λεγόμενης ταξικής πάλης, όπου, στο όνομα του σοσιαλισμού και της πατρίδας, διαπράττεται κάθε αυθαιρεσία και φιμώνεται...

Τα μάτια του Άλκη νότισαν. Όσες φορές βρίσκονταν μπροστά στην ομορφιά, τα μάτια του νότιζαν και γίνονταν γλαρά. Μέσα από τη θαμπάδα έβλεπε τα μακριά της μαλλιά, που χύνονταν στο άσπρο φουστάνι σαν μπλάβο κύμα, καθώς πήγαινε να σκεπάσει την ξανθιά αμμουδιά. Πόσο παρέμεινε έτσι με κομμένη την ανάσα; Δεν κατάλαβε. Κάποια στιγμή βγήκε από το όνειρο και προχώρησε. Ένα ξεράδι έτριξε κάτω από την αρβύλα του. Το κρίνο σα να χαμογέλασε περισότερο. Λες κι ήξερε τις σκέψεις του. Τις κινήσεις του. Την αγωνία του. - Πώς βρέθηκε ένα κρίνο ανάμεσα σε τόσα χαμόκλαδα; ψέλλισε ο Άλκης....

"Όλο αυτό το βιβλίο είναι ένα μωσαϊκό ζωντάνεμα του παζαριού της Κόνιτσας, που το αποθησαύρισε μέσα του ο συγγραφέας από τα παιδικά του χρόνια. [Αλλά] ο Γιάννης Λυμπερόπουλος δεν είναι ένας απλός λαογράφος- φαίνεται να έχει και κοινωνιολογική και φιλοσοφική παιδεία... [Έτσι λοιπόν] ένα παιδί κι ένας σοφός συνεργάστηκαν για να πλαστούν αυτές οι αξιόλογες σελίδες, που και γραφικότητα έχουν και πολλά μας μαθαίνουν... Αυτό το ιδιόρρυθμο πεζογράφημα είναι και έργο ποιητικής μνήμης και μια πολύ προσωπική, ζωηρά χρωματισμένη λογοτεχνική επένδυση..." Ανδρέας Καραντώνης "... Ε...

Τι παράξενοι άνθρωποι που είμαστε εδώ, σε τούτο τον τόπο. Γάμους κάνουμε και μοιρολογούμε, πανηγυρίζουμε και στήνουμε κλάμα... Φέρνουμε βιολιτζήδες για να γλεντήσουμε, τάχα, πιο καλά, και τους βάζουμε να /λαλούνε μοιρολόγια: οι πιο αγαπημένοι μας σκοποί είναι αυτοί, φτάνουν εις τα βάθη του είναι μας, γι' αυτό βλέπουμε πολλούς να βάζουν τ' αυτί τους κάτω από το κλαρίνο και να προστάζουνε το γύφτο να παίζει πιο «βαριά», πιο παραπονιάρικα. Λεν είναι παράξενο; Ξέρεις το τραγούδι «Δεροπολίτισσα»; Ήκουσα κάποτε στην Κέρκυρα, όταν το τραγουδούσανε μερικοί συμπατριώτες μας σε κά...

Η Ανθολογία αυτή φιλοδοξεί να καταδείξει τις ιδιαιτερότητες, αλλά και τη συνέχεια μέσα στο χρόνο, ενός συγκεκριμένου κομματιού της ελληνικής πεζογραφίας· ενός κομματιού που, καθώς διαμορφώθηκε εκτός των ελλαδικών συνόρων, υπό άλλες συνθήκες και εκκινώντας από διαφορετικούς προβληματισμούς, απέκτησε μια ξεχωριστή φυσιογνωμία. Οι ανθολογούμενοι συγγραφείς (Αθανάσιος Οικονομίδης, Μιλτιάδης Οικονομίδης, Τάσος Βιδούρης, Κατίνα Παπά, Σπύρος Τζιας, Φώτος Κυριαζάτης, Τηλέμαχος Κώτσιας, Θωμάς Στεργιόπουλος και άλλοι) καλύπτουν χρονικά ένα διάστημα μεγαλύτερο του αιώνα και πιστεύο...

Στον ανά χείρας τόμο συγκεντρώνονται άγνωστα ή ξεχασμένα κείμενα του Χρήστου Χριστοβασίλη: αφηγήματα για τη ζωή παλιών ξωμάχων, τα τη συμβίωση Χριστιανών, Εβραίων και Τουρκογιαννιωτών στην τουρκοκρατούμενη Ήπειρο, γραπτά διαποτισμένα από τον έντονο πατριωτισμό του συγγραφέα και το πάθος της εθνικής ολοκλήρωσης. Ο αναγνώστης που λαχταρά και αναζητά εικόνες του παλαιότερου κόσμου, συνήθειες της τότε κοινωνικής και εθνικής ζωής, θα βγει από την ανάγνωση του βιβλίου τούτου πλουτισμένος και ευγνώμων για τα όσα σπουδαία ή τα όσα ταπεινά "φωτογράφισε" για χάρη του ο Χρηστοβασίλης...

Την εποχή που όλοι εκθείαζαν τα τραγούδια του, ο Ξενόπουλος είχε ήδη διαγνώσει και επισημάνει τη μεγάλη σημασία του πεζογραφικού έργου του «ποιητή του βουνού και της στάνης». Ο Κρυστάλλης δεν είναι μόνον ο πρώτος που έγραψε στη δημοτική, ενώ ακόμα όλοι οι άλλοι αλληθώριζαν προς την καθαρεύουσα, παραπαίοντας ανάμεσα στις δύο γλώσσες. Μέσα στα ελάχιστα χρόνια που έζησε, πρόλαβε να μας δώσει κάποια δείγματα γραφής που φανερώνουν τον γεννημένο πεζογράφο. Στα διηγήματα του ο Κρυστάλλης είναι πληθωρικός, βιάζεται να τα πει όλα, σαν να προαισθάνεται πως δεν υπάρχει γι' αυτόν πίστω...

Ο Χρήστος Χρηστοβασίλης δεν ξέρω τι ήταν περισσότερο: λόγιος ή αρματωλός. Ενσάρκωνε έναν αετίσιο θρύλο σε γιγαντιαία ανθρώπινη μορφή, με τη γαμψή μύτη και τα ορθωμένα μουστάκια του, και ανήκε στη χορεία των Ελλήνων που υπηρέτησαν και με την πένα και με την πάλλα την ιδέα της Πατρίδας των. Υπήρξε ποιητής με όλη την ευρύτερη σημασία της λέξεως, αφοσιωμένος ολοκληρωτικά σ' εκείνο που πίστευε. Γιαννιώτης, έως το κόκκαλο, περπατούσε λυγιστός στους δρόμους της πρωτευούσης σα να φορούσε τουζουλούκια και φέρμελη. Τεχνίτης με ταλέντο και μόρφωση, έφτιαχνε με το λόγο καλοδουλεμένα τ...

Σ' αυτό το βιβλίο δημοσιεύονται τρία άγνωστα κείμενα του Χρήστου Χρηστοβασίλη, τα οποία, αν και ανήκουν σε διαφορετικά λογοτεχνικά είδη, έχουν θέμα κοινό, τους Εβραίους. Τα κείμενα αυτά τεκμηριώνουν με τρόπο μοναδικό το εύρος των ενδιαφερόντων και τη φωτεινή προσωπικότητα ενός συγγραφέα που μας είναι περισσότερο γνωστός για τα ηθογραφικά του διηγήματα, και λιγότερο για την περιπετειώδη, πολυκύμαντη ζωή του, την ευρυμάθεια του, την αγάπη του όχι μόνο για τη δική του πατρίδα αλλά και για τις πατρίδες των άλλων, τον αγώνα του κατά του σκοταδισμού και το ενδιαφέρον του για τον...

Όταν ξεφυλλίζεις τα δημοτικά τραγούδια, δοκιμάζεις ένα αίσθημα αιωνιότητας και απεραντοσύνης. Επιθυμείς να ζήσεις, να ερωτευτείς, να γεννήσεις παιδιά, να γίνεις μάνα, πατέρας, γαμπρός, να πας στον πόλεμο, να γυρίσεις από τη μάχη, κι ακόμα, να πεθάνεις, όπως στα τραγούδια. Για ολόκληρες εποχές το δημοτικό τραγούδι ήταν για τον Αλβανό το χρονικό της ζωής του, η ιστορία, οι γνώσεις, η ηθική, η σοφία, αρχείο εθνικής μνήμης, μήνυμα που περνούσε από γενιά σε γενιά αντικαθιστώντας το σχολείο, τα βιβλία, τις εφημερίδες, το πανεπιστήμιο, την ακαδημία. Γιατί το δημοτικό τραγούδι δ...

- Γκόρι! Γκόρι! Η Σάνα δεν μπορούσε να πει από πού έρχονταν αυτές οι λέξεις που είχαν προφερθεί έτσι, δίχως σκέψη. Ρουφούσε αχόρταγα μ' όλες της τις αισθήσεις τον ήχο αυτής της φωνής, απ' τα ελάχιστα πράγματα του Γκόρι που, όπως πίστευε, δεν ζούσαν πια στις αναμνήσεις της. Της φάνηκε ασυχώρετη αυτή η λησμονιά, γιατί κατάλαβε πως η φωνή αγγίζει περισσότερο από τις φωτογραφίες και οτιδήποτε άλλο. Και καταράστηκε τον εαυτό της. Λες να είναι ο ίδιος που μου μιλάει; αναρωτήθηκε ξαφνικά, ενώ την έπνιγαν οι λυγμοί που ανέβαιναν μέσα απ' τα στήθη της. -Άνοιξε! Εγώ είμαι, άνοιξε!...

Εγκλωβισμένοι μέσα σ' ένα σύστημα που τους ωθεί στα όρια, οι ήρωες των διηγημάτων αυτών, άνθρωποι της καθημερινότητας, προσπαθούν να ξεφύγουν αντιπαραθέτοντας τον δικό τους κώδικα συμπεριφοράς, κάτι που οδηγεί στη σύγκρουση και στη συντριβή τους. Ακόμα κι όταν αλλάζουν πατρίδα, νιώθουν πάντα πιασμένοι στα δίχτυα μιας πραγματικότητας που δυσκολεύονται να κατανοήσουν και να αποδεχτούν. Παραμένουν ξένοι. Τα δώδεκα αυτά διηγήματα -σε γραφή βιωματική, άμεση, με καταβολές στην πιο στιβαρή πεζογραφική μας παράδοση και δονούμενη από τον ζωντανό προφορικό λόγο-, διευρύνοντας τ...

Παγωμένη και μουντή, η Αλβανία του Ισμαήλ Κανταρέ μοιάζει όσο ποτέ άλλοτε με τα τοπία του Μακμπέθ και τις γερμανικές μπαλάντες. Ο αναγνώστης, αιχμάλωτος αυτού του τυραννικού κόσμου, τριγυρνάει ανάμεσα στις παγίδες, τις ραδιουργίες και τα πολλαπλά προσωπεία. Καθημερινές χειρονομίες καταλήγουν σε αρχαίες τραγωδίες, γνωστά χαρακτηριστικά γίνονται γκριμάτσες. Επινόηση μάγου, αλλά και τέχνη ενός συγγραφέα που υφαίνει δίχως νήματα, με τις ζωντανές ίνες απ' τη σάρκα του, για να δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο σύμπαν, απ' το οποίο μπορείς να ξεφύγεις μόνο με το πέταγμα του γλάρου ή τ...