Δάλλας Γιάννης 1924-2020
Dállas Giánnis
Ο Γιάννης Δάλλας γεννήθηκε το 1924 στη Φιλιππιάδα. Ποιητής, νεοελληνιστής και μεταφραστής έργων της αρχαίας γραμματείας. Σπούδασε κλασική φιλολογία στην Αθήνα. Υπηρέτησε στη μέση και στην ανώτατη εκπαίδευση (καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου). Eξέδωσε δεκατρείς ποιητικές συλλογές από τις οποίες οι δέκα πρώτες περιέχονται στη συγκεντρωτική τους επανέκδοση "Ποιήματα 1948-1988" (Νεφέλη, 1990) και οι τρεις επόμενες είναι οι: "Αποθέτης" (1993), "Στοιχεία ταυτότητας" (1999) και "Γεννήτριες" (2004). Επίσης σειρά συγκεντρωτικών μελετημάτων ("H δημιουργική δεκαετία στην ποίηση του Βάρναλη" και "Κωνσταντίνος Θεοτόκης, κριτική σπουδή μιας πεζογραφικής πορείας"), φιλολογικές εκδόσεις των πεζών του Κωνσταντίνου Θεοτόκη (Διηγήματα, Oι σκλάβοι στα δεσμά τους), των συνθετικών συλλογών του K. Βάρναλη ("Σκλάβοι πολιορκημένοι" και "Tο φως που καίει") και των έργων του A. Κάλβου ("Ωδαί", "H Ιωνιάς", "Oι Ψαλμοί του Δαβίδ"). Δημοσίευσε ακόμη δύο κριτικά βιβλία γύρω από το θέμα της ποιητικής και το θέμα του κλασικισμού του Κάλβου και άλλα τέσσερα για την ποίηση του Καβάφη (από τα οποία, τα σημαντικότερα είναι τα: "Καβάφης και ιστορία" και "Ο Καβάφης και η δεύτερη σοφιστική"). Αρκετά δοκίμια που αναφέρονται σε θέματα και κείμενα της παλαιότερης, της μεσοπολεμικής και της μεταπολεμικής λογοτεχνίας ("Εποπτείες A΄", 1954, "Υπερβατική Συντεχνία", 1958, "Πλάγιος λόγος", 1989, "Ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης", 1997, "Ευρυγώνια", 2000, "Μανόλης Αναγνωστάκης - Ποίηση και ιδεολογία", 2000). Tο 2002 κυκλοφόρησε στις εκδόσεις "Άγρα" το βιβλίο του "Σκαπτή ύλη - Από τα σολωμικά μεταλλεία". Είναι επίσης συστηματικός μεταφραστής των αρχαίων λυρικών και των Αλεξανδρινών ποιητών: "Αρχαίοι λυρικοί" ("Χορικολυρικοί", "Μελικοί", "Ελεγειακοί", "Ιαμβογράφοι"), τα "Επιγράμματα" του Καλλίμαχου και "Tα δημώδη των αρχαίων" και "Αττικά συμποτικά", 2001). Τιμήθηκε με τη διάκριση του πρώτου Κρατικού Βραβείου Κριτικής και Δοκιμίου (1987) και του Μεγάλου Βραβείου Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του (1999).
Το ψαλτήριον το Δαυίδ
Ίκαρος (2011)
Πρόκειται για μια νέα παρουσίαση του Ψαλτηρίου του Δαυίδ από τον καθηγητή Γιάννη Δάλλα. Η έκδοση περιλαμβάνει τους Ψαλμούς του Δαυίδ σε δύο γλώσσες, την κοινή των Εβδομήκοντα, και την νεοελληνική μετάφραση του Ανδρέα Κάλβου φωτογραφικά (αναστατική έκδοση) από την οκτάγλωσση έκδοση του Samuel Bagster, Λονδίνο, 1825. Ο Γιάννης Δάλλας στον εκτενή του πρόλογο στη νέα έκδοση, καθώς και στο κείμενο "Ιδεολογική ζύμωση και γλωσσική προετοιμασία των Ωδών", φωτίζει με νέα στοιχεία τη σχέση του Ανδρέα Κάλβου με τα εκκλησιαστικά κείμενα και αναλύει πως η μετάφραση των Ψαλμών λειτούργη...
Υπερβατική συντεχνία
Δάλλας Γιάννης 1924-
Έρασμος (2018)
Η "Υπερβατική συντεχνία" είναι η δεύτερη σειρά δοκιμίων μου που κυκλοφόρησε μετά τις "Εποπτείες" (1954), προς τα τέλη της δεκαετίας του '50 (1958). Στη σειρά αυτή είναι κυρίαρχος ο όρος συντεχνία. Με τις δύο συνιστώσες της, τη μία σε βάθος χρόνου αναφοράς της στην παράδοση, παρακολουθώντας τα έργα και τις τεχνικές εμπειρικά προγενέστερων μαστόρων της δημιουργίας. Και τη συντεχνία αυτή την ονόμασα υπερβατική όχι με καμμία σημασία μεταφυσική, αλλά κυριολεκτώντας με την έννοια της υπέρβασης της κρατούσης απ' την επιστήμη λογικής και όσων άλλων είτε θεσπισμένων απ' την πολιτεί...
Υστερόγραφα
Δάλλας Γιάννης 1924-
Ηριδανός (2015)
ΥΔΡΟΧΟΟΣ Ζωή αρτεσιανή κάνε να γίνω στη νέα έλευσή μου όπως μου ορίστηκε, να γίνω ένας υδροφόρος για τους άλλους μες στη σαχάρα των καιρών να ρέω κρουνός του λόγου από ψηλά και να τους ραίνω εις μνήμην του ζωδιακού μου Υδροχόου
Χορικολυρικοί
Άγρα (2003)
Από όλες τις μορφές του αρχαίου λυρισμού η χορική ποίηση είναι η πιο σύνθετη και πιο εξελιγμένη. Είναι ποίηση ομαδική: τραγουδιέται και εκτελείται ρυθμικά από τη συντεταγμένη ομάδα ενός χορού, με τη συνοδεία λύρας. Και στη συνοδεία αυτού του οργάνου οφείλει την ονομασία της από τους Αλεξανδρινούς ως "λυρική". Πού οφείλεται η προσήλωση ενός μεταφραστή, που ενεργεί ως δευτερογενής δημιουργός -δηλαδή και αυτός ως ποιητής-, στα σωζόμενα αποσπάσματα του έργου των αρχαίων λυρικών; Στην ιδιαιτερότητα εκείνων των αιώνων που χαρακτηρίζονται ως αρχαϊκοί, την ευαισθησία και τη σημασί...
Χρονοδείκτες
Δάλλας Γιάννης 1924-
Γαβριηλίδης (2004)
Μακριά από μένα κάθε ιδέα για ημερολόγια. Τα περισσότερα απολογίες αζήτητες και άλλα νάρκισσοι: φριχτά επιμύθια, πληχτική διανόηση -τα γνωστά και τα δηλωμένα. Κι όμως υπήρχε τόσος βρασμός ζωής σ' εκείνες τις κρίσιμες ώρες μας, όπως τις ξεφυλλίζει τώρα ο χρονοδείκτης. Όχι η κρεβατοκάμαρα, αλλά η εξαγορά της ψυχής μες στην πλήθουσα αγορά με τα γυμνά της κατάστιχα. Εκεί χτυπήθηκα με δικούς και εκεί διασταυρώθηκα με τους ξένους.
Ωδαί
Κάλβος Ανδρέας 1792-1869
Ωκεανίδα (1999)
Πρόκειται για την πιστή (μέχρι "κεραίας") μετατύπωση των αρχικών εκδόσεων των δυο συλλογών του, "Η Λύρα" (1824) και "Λυρικά" (1826) -με συνέκδοση αντικριστά των γαλλικών τους μεταφράσεων-, και τη δημοσίευση επιπλέον του Αποσπάσματος του άτιτλου ποιήματος από τη χειρόγραφη παράδοσή του. Το Γλωσσάρι που ακολουθεί σχολιάζει πολλαπλά αυτά τα κείμενα: εξηγεί τις γλωσσικές τους ιδιοτυπίες και επανορθώνει τις γραμματικές παρατυπίες τους, ερμηνεύει τις αρχαίες λέξεις και διαλευκαίνει τα δυσνόητα χωρία, δίνει τα πραγματολογικά στοιχεία (για ονόματα και γεγονότα) και προπάντων επ...
Ωδαί
Κάλβος Ανδρέας 1792-1869
Ωκεανίδα (1999)
Πρόκειται για την πιστή (μέχρι "κεραίας") μετατύπωση των αρχικών εκδόσεων των δυο συλλογών του, "Η Λύρα" (1824) και "Λυρικά" (1826) -με συνέκδοση αντικριστά των γαλλικών τους μεταφράσεων-, και τη δημοσίευση επιπλέον του Αποσπάσματος του άτιτλου ποιήματος από τη χειρόγραφη παράδοσή του. Το Γλωσσάρι που ακολουθεί σχολιάζει πολλαπλά αυτά τα κείμενα: εξηγεί τις γλωσσικές τους ιδιοτυπίες και επανορθώνει τις γραμματικές παρατυπίες τους, ερμηνεύει τις αρχαίες λέξεις και διαλευκαίνει τα δυσνόητα χωρία, δίνει τα πραγματολογικά στοιχεία (για ονόματα και γεγονότα) και προπάντων επ...