Δάλλας Γιάννης 1924-2020
Dállas Giánnis
Ο Γιάννης Δάλλας γεννήθηκε το 1924 στη Φιλιππιάδα. Ποιητής, νεοελληνιστής και μεταφραστής έργων της αρχαίας γραμματείας. Σπούδασε κλασική φιλολογία στην Αθήνα. Υπηρέτησε στη μέση και στην ανώτατη εκπαίδευση (καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου). Eξέδωσε δεκατρείς ποιητικές συλλογές από τις οποίες οι δέκα πρώτες περιέχονται στη συγκεντρωτική τους επανέκδοση "Ποιήματα 1948-1988" (Νεφέλη, 1990) και οι τρεις επόμενες είναι οι: "Αποθέτης" (1993), "Στοιχεία ταυτότητας" (1999) και "Γεννήτριες" (2004). Επίσης σειρά συγκεντρωτικών μελετημάτων ("H δημιουργική δεκαετία στην ποίηση του Βάρναλη" και "Κωνσταντίνος Θεοτόκης, κριτική σπουδή μιας πεζογραφικής πορείας"), φιλολογικές εκδόσεις των πεζών του Κωνσταντίνου Θεοτόκη (Διηγήματα, Oι σκλάβοι στα δεσμά τους), των συνθετικών συλλογών του K. Βάρναλη ("Σκλάβοι πολιορκημένοι" και "Tο φως που καίει") και των έργων του A. Κάλβου ("Ωδαί", "H Ιωνιάς", "Oι Ψαλμοί του Δαβίδ"). Δημοσίευσε ακόμη δύο κριτικά βιβλία γύρω από το θέμα της ποιητικής και το θέμα του κλασικισμού του Κάλβου και άλλα τέσσερα για την ποίηση του Καβάφη (από τα οποία, τα σημαντικότερα είναι τα: "Καβάφης και ιστορία" και "Ο Καβάφης και η δεύτερη σοφιστική"). Αρκετά δοκίμια που αναφέρονται σε θέματα και κείμενα της παλαιότερης, της μεσοπολεμικής και της μεταπολεμικής λογοτεχνίας ("Εποπτείες A΄", 1954, "Υπερβατική Συντεχνία", 1958, "Πλάγιος λόγος", 1989, "Ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης", 1997, "Ευρυγώνια", 2000, "Μανόλης Αναγνωστάκης - Ποίηση και ιδεολογία", 2000). Tο 2002 κυκλοφόρησε στις εκδόσεις "Άγρα" το βιβλίο του "Σκαπτή ύλη - Από τα σολωμικά μεταλλεία". Είναι επίσης συστηματικός μεταφραστής των αρχαίων λυρικών και των Αλεξανδρινών ποιητών: "Αρχαίοι λυρικοί" ("Χορικολυρικοί", "Μελικοί", "Ελεγειακοί", "Ιαμβογράφοι"), τα "Επιγράμματα" του Καλλίμαχου και "Tα δημώδη των αρχαίων" και "Αττικά συμποτικά", 2001). Τιμήθηκε με τη διάκριση του πρώτου Κρατικού Βραβείου Κριτικής και Δοκιμίου (1987) και του Μεγάλου Βραβείου Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του (1999).
Ωδαί
Κάλβος Ανδρέας 1792-1869
Ωκεανίδα (1999)
Πρόκειται για την πιστή (μέχρι "κεραίας") μετατύπωση των αρχικών εκδόσεων των δυο συλλογών του, "Η Λύρα" (1824) και "Λυρικά" (1826) -με συνέκδοση αντικριστά των γαλλικών τους μεταφράσεων-, και τη δημοσίευση επιπλέον του Αποσπάσματος του άτιτλου ποιήματος από τη χειρόγραφη παράδοσή του. Το Γλωσσάρι που ακολουθεί σχολιάζει πολλαπλά αυτά τα κείμενα: εξηγεί τις γλωσσικές τους ιδιοτυπίες και επανορθώνει τις γραμματικές παρατυπίες τους, ερμηνεύει τις αρχαίες λέξεις και διαλευκαίνει τα δυσνόητα χωρία, δίνει τα πραγματολογικά στοιχεία (για ονόματα και γεγονότα) και προπάντων επ...
Για τον Σαχτούρη
Συλλογικό έργο
Αιγαίον (1998)
[...] Στο ανθολόγιο της παρούσας έκδοσης περιλαμβάνονται κείμενα κριτικής, αποσπάσματα βιβλιοκρισιών και μέρη συνθετικών εργασιών, με θέμα το σύνολο σχεδόν της ποιητικής παραγωγής του Σαχτούρη. Στόχος της ανθολόγησης ήταν να εκφραστεί η πολυφωνία της κριτικής πρόσληψης και να συμπεριληφθούν όσα κείμενα θίγουν ή θέτουν θεωρητικά προβλήματα γύρω από το σαχτουρικό έργο. Όσον αφορά τις βιβλιοκρισίες έγινε προσπάθεια να περιληφθούν κρίσεις για τις περισσότερες ποιητικές συλλογές, με σκοπό την, κατά το δυνατόν, πληρέστερη ιστορική παρουσίασή τους. Ωστόσο η τακτική αυτή δεν τηρήθη...
Καρυωτάκης και καρυωτακισμός
Συλλογικό έργο
Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (1998)
Η παλαιότερη πεζογραφία μας
Σοκόλη (1998)
Ο Χάσης
Γουζέλης Δημήτριος
Ωκεανίδα (1997)
"Ο Χάσης", η έμμετρη ηθογραφική κωμωδία του Ζακυνθινού ποιητή Δημητρίου Γουζέλη (1774-1843), αποτελεί κατά γενική ομολογία ένα από τα κορυφαία επιτεύγματα του επτανησιακού πνεύματος, σηματοδοτώντας συγχρόνως τις απαρχές του νεοελληνικού θεάτρου. Νεανικό έργο μιας ανήσυχης, πολυκύμαντης προσωπικότητας, τσουχτερή σάτιρα γραμμένη στη ζωντανή ντοπιολαλιά της εποχής, με άφθονα ιταλοβενετσιάνικα στοιχεία και επιρροές από τις ζακυνθινές "ομιλίες", άσκησε σημαντική επίδραση στο ύφος και τη γλώσσα αρκετών Ιόνιων δημιουργών. Στην παρούσα κριτική έκδοση, ο επιμελητής, αξιοποιώ...
Τα ματογυάλια
Κονεμένος Νικόλαος Σ.
Ωκεανίδα (1997)
Ο κόσμος έχει δύο ζεύγη ματογυάλια, ένα άσπρα κι ένα μαύρα. Και καταπώς τον συμφέρει κάθε φορά, αντικρίζει ό,τι συμβαίνει γύρω του φορώντας είτε τα άσπρα, όταν το εκθειάζει, είτε τα μαύρα, όταν το κατακρίνει. Έτσι, τι είναι καλό και τι κακό, ποια η αλήθεια και ποιο το ψέμα, ποια η πραγματικότητα, δεν φαίνεται να έχουν μεγάλη σημασία. Ο Νικόλαος Κονεμένος (1832-1907), ο πολύ γνωστός στην εποχή του, ιδίως για τις απόψεις του περί γλώσσας, αλλά αγνοημένος πλέον ιδιόρρυθμος Κερκυραίος διανοούμενος, καταγράφει στο πνευματώδες κείμενό του Τα ματογυάλια μια σειρά καθημερινών...
Αυτοβιογραφία
Μουτζάν - Μαρτινέγκου Ελισάβετ
Ωκεανίδα (1997)
Κλασικό παράδειγμα τραγικής ειρωνείας αποτελεί ο χαρακτηρισμός της Ελισάβετ Μουτζάν - Μαρτινέγκου (1801-1832) ως της πρώτης Ελληνίδας πεζογράφου, επειδή αυτό αποτέλεσε μεν τον αποκλειστικό σκοπό της σύντομης ζωής της, αλλά ο σκοπός αυτός τελικά δεν πραγματοποιήθηκε, αφού δεν είδε κανένα από τα έργα της να δημοσιεύεται όσο ζούσε. Μέσα από την "Αυτοβιογραφία" της αναπτύσσεται το δράμα μιας νεαρής γυναίκας της αστικής τάξης της Επτανήσου, που ενώ επιθυμεί να λάβει μέρος στην πνευματική, τουλάχιστον, ζωή του τόπου, και προσπαθεί σκληρά γι' αυτό, αναγκάζεται -σύμφωνα με το "...
Ιστορική πραγματικότητα και νεοελληνική πεζογραφία 1945-1995
Συλλογικό έργο
Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (1997)
Για τον Αναγνωστάκη
Συλλογικό έργο
Αιγαίον (1996)
Το βιβλίο αυτό είναι κάτι περισσότερο και κάτι λιγότερο από μιαν ανθολογία. Περισσότερο, γιατί περιέχει και κείμενα που δεν θα ικανοποιούσαν την έννοια του όρου ανθολόγηση· λιγότερο, γιατί αυτά τα "εξωανθολογικά" κείμενα υπονομεύουν τον ανθολογικό χαρακτήρα του βιβλίου. Ονομάζω τον ανά χείρας τόμο επιλογή, γιατί προσπάθησα να συνδυάσω σ' αυτόν το ανθολογικό με το ιστορικό στοιχείο: αφενός να προσδιορίσω τα, κατά τη γνώμη μου (δηλαδή σύμφωνα με τα σημερινά μου κριτήρια), σημαντικότερα κριτικά κείμενα για το έργο του Αναγνωστάκη· και αφετέρου να εντοπίσω τα κείμενα που θα μπο...
Για τον Νίκο Καρούζο
Συλλογικό έργο
Ίκαρος (1996)
Πρόκειται για 24 εισηγήσεις - ανακοινώσεις από το "Συμπόσιο Νίκου Καρούζου" (Αθήνα, Οκτώβριος 1993)
Αφιέρωμα στον ποιητή Νίκο Δ. Καρούζο
Συλλογικό έργο
Δήμος Αθηναίων Πολιτισμικός Οργανισμός (1995)
Αφιέρωμα σε ένα από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της ελληνικής μεταπολεμικής ποίησης, τον Νίκο Δ. Καρούζο, παρουσιάζει η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, πέντε χρόνια μετά τον θάνατό του. Στον δημιουργό που σε όλη τη διάρκεια της ζωής του υπηρέτησε μόνο το πεπρωμένο του, την ποίηση. Η έκθεση αυτή, παράλληλα με τις εκδόσεις του ποιητικού έργου του Νίκου Δ. Καρούζου και ένα μέρος ανέκδοτων χειρογράφων του, διαθέτει το επιπρόσθετο ενδιαφέρον να παρουσιάζει έργα του ζωγραφικά, που φιλοτέχνησε στην εναγώνια προσπάθεια να παγιδεύσει το αόρατο στην ορατότητα, όπως επίσης και έ...
Ο παπά Ιορδάνης Πασίχαρος και η ενορία του
Θεοτόκης Κωνσταντίνος 1872-1923
Συνέχεια (1994)
"Ο παπα Ιορδάνης Πασίχαρος και η ενορία του" είναι η τελευταία πεζογραφική δουλειά που πρόλαβε να σχεδιάσει και άρχισε να γράφει ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης. Μια αρχή που τη συνέχισή της την ανέκοψε, επάνω στην ακμή της ηλικίας και της δημιουργικής του ζωτικότητας, ο θάνατος. Μαρτυρείται πως το δούλευε ακούραστα, όχι με το άγχος μιας φιλόδοξης προσήλωσης, αλλά αβίαστα και φυσικά σαν αντιστάθμισμα του πνεύματος στη σκληρή δοκιμασία της αρρώστιας του (1922 - 23). [...] Τύχη αγαθή και η επίμονη αναζήτηση ενός φανατικού για γράμματα εκδότη, κέρβερου πραγματικού των θεοτοκικών κειμ...
Η ποιητική του Ανδρέα Κάλβου
Δάλλας Γιάννης 1924-
Συνέχεια (1994)
Μια εμπεριστατωμένη και πλήρης κριτική μελέτη των "Ωδών" του Κάλβου.
Αρχαίοι λυρικοί
Νεφέλη (1993)
Η Ιωνιάς
Κάλβος Ανδρέας 1792-1869
Συνέχεια (1992)
Ένας φροντισμένος τόμος με την προεκδοτική χειρόγραφη μορφή της συλλογής του Κάλβου "Λύρα", όπου δημοσιεύεται αντικριστά η φωτογραφική εικόνα του χειρογράφου και η τυπογραφική του μεταγραφή. Η επιμέλεια και τα σχόλια είναι του Γιάννη Δάλλα.