Κόντογλου Φώτης 1895-1965
Kóntoglou Fótis N.
Γεννημένος στο Αϊβαλί της Μικράς Ασίας το 1895, ο Κόντογλου αναδείχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους Έλληνες ζωγράφους και πνευματικούς δημιουργούς του 20ού αιώνα. Νέος ταξίδεψε σε πολλές χώρες της Ευρώπης, όπου γνώρισε και σπούδασε τη "δυτική" λεγόμενη ζωγραφική, αλλά τελικά αφιερώθηκε στη βυζαντινή τέχνη και ιδιαίτερα στην αγιογραφία, που γνώρισε σε βάθος όταν επισκέφθηκε το Άγιον Όρος, το 1923. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, στη συνοικία Κυπριάδου, σ' ένα σπίτι που διατηρείται σήμερα ως μνημείο από την κόρη του και τον γαμπρό του. Φιλοτέχνησε πολλές φορητές εικόνες, εικονογράφησε εκκλησίες της Αθήνας, που σήμερα θεωρούνται μνημεία της βυζαντινής αγιογράφησης, συντήρησε τις τοιχογραφίες του Μυστρά, εξέδωσε το βιβλίο "'Εκφρασις της Ορθόδοξης Αγιογραφίας", έργο ιστορικής σημασίας για τη διατήρηση της βυζαντινής αγιογραφίας, ενώ ανάμεσα στις σημαντικότερες δημιουργίες του συγκαταλέγονται η διακόσμηση μιας αίθουσας του Δημαρχείου Αθηνών και οι τοιχογραφίες του σπιτιού του με την τεχνοτροπία του fresco. Κοντά του μαθήτευσαν μεγάλοι Έλληνες ζωγράφοι, όπως ο Τσαρούχης και ο Εγγονόπουλος. Τα έργα του, που έχουν εκτεθεί σε μεγάλες εκθέσεις του εσωτερικού και του εξωτερικού, βρίσκονται σήμερα σε μουσεία, πινακοθήκες και ιδιωτικές συλλογές. Παράλληλα, ο Κόντογλου υπήρξε προικισμένος συγγραφέας, υπέρμαχος της Ορθοδοξίας και της ελληνικής παράδοσης, λάτρης της ελληνικής φύσης και μέγας Θαλασσογράφος. Αυτά τα θέματα πραγματεύεται στα βιβλία του και σε πάνω από τρεις χιλιάδες άρθρα του, δημοσιευμένα σε εφημερίδες και περιοδικά. Με ζέση, γνώση, δυνατό λόγο, μα πάνω απ' όλα με μεγάλη καρδιά. Για το σύνολο της προσφοράς του στα ελληνικά γράμματα και την τέχνη βραβεύτηκε από το κράτος και την Ακαδημία Αθηνών. Πέθανε το 1965 στην Αθήνα.
Χαρμολύπη
Συλλογικό έργο
Ακρίτας (2020)
Πλήθυνε ο κόσμος μας σε πόνο, στέρηση, αφόρητη συναισθηματική συναλλαγή και εκκωφαντικά σπαταλημένη αγιότητα. Και οι άνθρωποι αλλόφρονες να τρέχουμε πίσω από μορφές αμφιλεγόμενες κοινωνικών ή θρησκευτικών αναμορφωτών ή στους χώρους άσκησης κάποιων γερόντων, σείοντας σημαίες-σήματα εγκλωβισμού σε ατελέσφορα όνειρα. Ψάχνοντας φορτικά και εναγώνια απάντηση και συμβουλή για τις μικρές λεπτομέρειες, που σηματοδοτούν την αβάστακτη καθημερινότητα της ασήμαντης ζωής μας. Και να μπροστά μας κάποια διηγήματα που οι ήρωές τους χωρίς να διεκδικούν το ρόλο του «σωτήρα», παλεύουν ανεπ...
Διηγήματα της θάλασσας
Συλλογικό έργο
Αρμός (2016)
Περιλαμβάνονται τα διηγήματα: - Η θάλασσα - Η θάλασσα (γαλήνια και φουρτουνιασμένη) - Ο μούτσος της ναυαρχίδος - Των θαλασσών ο άγιος - Η δικαιοσύνη της Θάλασσας - Η κόρη του του Πρωτοκάραβου
Διηγήματα των Χριστουγέννων
Συλλογικό έργο
Αρμός (2015)
Περιεχόμενα: Θείον Όραμα - Ανδρέας Καρκαβίτσας Παραμονή Χριστούγεννα - Φώτης Κόντογλου Ο Αναποδιασμένος - Αλέξανδρος Μωραϊτίδης Χριστούγεννα στη σπηλιά - Φώτης Κόντογλου Βαρυχειμωνιά - Αλέξανδρος Μωραϊτίδης Ο Χαραμάδος - Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Γιάννης ο Βλογημένος - Φώτης Κόντογλου
Φώτης Κόντογλου, Από τον "Λόγο" στην "Έκφρασι"
Μουσείο Μπενάκη (2015)
Η συνοδευτική έκδοση της ομότιτλης έκθεσης που φιλοξενήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη (Πινακοθήκη Ν. Χατζηκυριάκου-Γκίκα) από τις 9 Δεκεμβρίου 2015 μέχρι τις 20 Φεβρουαρίου 2016, με κύριο θέμα την ανάδειξη βιβλίων που έγραψε ή εικονογράφησε ο Φώτης Κόντογλου. Εκτός από την πλούσια εικονογράφηση, τα κείμενα των ειδικών επιστημόνων που περιλαμβάνονται στην έκδοση αναδεικνύουν ποικίλες πτυχές της καλλιτεχνικής δημιουργίας του ζωγράφου.
Χριστούγεννα και χιονιάς
Συλλογικό έργο
Νάρκισσος (2013)
Χριστουγεννιάτικα και πρωτοχρονιάτικα διηγήματα και αφηγήσεις, από το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα ως τις μέρες μας. Στην ανθολογία "Χριστούγεννα και Χιονιάς" επιλέχθηκαν πενήντα τέσσερα διηγήματα, κυρίως, από τριαντατέσσερις σημαντικούς Έλληνες συγγραφείς και δημιουργούς, με γνώμονα τη συνύπαρξη και συνήχηση διαφορετικών φωνών σε ένα ευρύ γιορταστικό πεδίο, χάριν μεγαλύτερης αναγνωστικής απόλαυσης. Με σκηνικό τις μέρες των Χριστουγέννων, προσωπικά βιώματα και μυθοπλασία -σε μεγάλες στιγμές- συνυφαίνονται και εμπνέουν κάθε λογής αφηγηματικά κείμενα, που αποτυπώνουν με...
Αδάμαστες ψυχές
Κόντογλου Φώτης 1895-1965
Άγκυρα (2012)
Ψυχές αδάμαστες. Ανυπότακτες και άγριες, όπως η θάλασσα την οποία διέπλεαν οι ήρωες των περιπετειών που αναπλάθει ο Φώτης Κόντογλου, χρησιμοποιώντας ιστορίες γραμμένες από το χέρι αυτών των ανθρώπων. Τα κεντρικά πρόσωπα του βιβλίου, οι θαλασσοπόροι, έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: Πάλεψαν γενναία μέσα στα κύματα και αντιμετώπισαν παλικαρίσια τις δυσκολίες της ζωής, βγαίνοντας νικητές, έστω κι αν τις περισσότερες φορές έφτασαν στα απώτατα όρια των σωματικών, ηθικών και ψυχικών αντοχών τους. Έτσι, προβάλλουν ως πρότυπα αγωνιστικότητας, άσχετα αν ήταν κακούργοι ή δολοφόνοι....
Η πονεμένη Ρωμιοσύνη
Κόντογλου Φώτης 1895-1965
Άγκυρα (2011)
... Τα έθνη που ξαγοράζουνε κάθε ώρα της ζωής τους με αίμα και μ' αγωνία, πλουτίζουνται με πνευματικές χάρες που δεν τις γνωρίζουνε οι καλοπερασμένοι λαοί. Αυτοί απομένουνε φτωχοί από πνευματικούς θησαυρούς κι από ανθρωπιά, γιατί η καλοπέραση κάνει χοντροειδή τον μέσα άνθρωπο. Ενώ ο πόνος κατεργάζεται τους λαούς και τους καθαρίζει, όπως καθαρίζεται το χρυσάφι με φωτιά μέσα στο χωνευτήρι. Για τούτο η δυστυχισμένη Ρωμιοσύνη στολίστηκε με κάποια αμάραντα άνθη, που δέν τ' αξιωθήκανε οι μεγάλοι κι οι τρανοί λαοί της γης...
Η πονεμένη Ρωμιοσύνη
Κόντογλου Φώτης 1895-1965
Άγκυρα (2011)
... Τα έθνη που ξαγοράζουνε κάθε ώρα της ζωής τους με αίμα και μ' αγωνία, πλουτίζουνται με πνευματικές χάρες που δεν τις γνωρίζουνε οι καλοπερασμένοι λαοί. Αυτοί απομένουνε φτωχοί από πνευματικούς θησαυρούς κι από ανθρωπιά, γιατί η καλοπέραση κάνει χοντροειδή τον μέσα άνθρωπο. Ενώ ο πόνος κατεργάζεται τους λαούς και τους καθαρίζει, όπως καθαρίζεται το χρυσάφι με φωτιά μέσα στο χωνευτήρι. Για τούτο η δυστυχισμένη Ρωμιοσύνη στολίστηκε με κάποια αμάραντα άνθη, που δέν τ' αξιωθήκανε οι μεγάλοι κι οι τρανοί λαοί της γης...
Όμορφες χώρες, χώρες ελληνικές
Συλλογικό έργο
Μεταίχμιο (2011)
Όσα έγραφε ο Ιωάννης Καλφόγλους το 1899, πριν από εκατόν εννέα χρόνια, για την πατρίδα στην "Ιστορική γεωγραφία της Μικράς Ασίας" (σε καραμανλήδικα, την ιδιότυπη γραφή των Ελλήνων του εσωτερικού στη Μικράς Ασίας) παραμένουν ακόμη και σήμερα σωστά. Πόσοι ξέρουν την ιστορία των πατρίδων των Ελλήνων, της Κωνσταντινούπολης, της Ανατολικής Θράκης, της Μικρασίας και του Πόντου; Πόσοι, ακόμα και γόνοι προσφύγων, έχουν επισκεφθεί τις χαμένες ή αλησμόνητες πατρίδες; Οι περισσότεροι απλώς τραγουδάμε και χορεύουμε μικρασιατικά τραγούδια, όπως το δημοφιλές "Ο πατέρας μου ο Μπάμπης ήρθε...
Ελληνικά παραμύθια
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2010)
Το Αϊβαλί η πατρίδα μου
Κόντογλου Φώτης 1895-1965
Άγκυρα (2009)
Σε τούτη τη συλλογή διηγημάτων του, ο κυρ Φώτης Κόντογλου αναπολεί και καταγράφει γεγονότα και ιστορίες της λατρεμένης πατρίδας του, τ' Αϊβαλιού. Της μικρής πολιτείας, όπου έζησε τα νεανικά του χρόνια, που είναι κρυμμένη κάπου εκεί μες στα μπουγάζια και τις ακρογιαλιές της βλογημένης Ανατολής. Θρηνώντας την απώλειά της, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και τον ερχομό του στην Ελλάδα, μας μιλάει νοσταλγικά για τους "αρχαίους ανθρώπους" της, μας διηγείται με αυθόρμητη ειλικρίνεια τις προσωπικές ιστορίες τους, πότε για αγίους, πότε για απλοϊκούς ξωμάχους, μα κάποτε και για...
Ευλογημένο καταφύγιο
Κόντογλου Φώτης 1895-1965
Άγκυρα (2009)
Με τη φρεσκάδα του χρονογραφήματος, αλλά και το βάθος σοφίας του δεξιοτέχνη των νεοελληνικών γραμμάτων Φώτη Κόντογλου, τα κείμενα του "Ευλογημένου καταφυγίου" είναι πάντα επίκαιρα. Δημοσιευμένα στην εφημερίδα "Ελευθερία" σε διάστημα μιας εικοσαετίας (1948-68), τα πονήματα αυτά του μαστρο-Φώτη έχουν στο επίκεντρό τους διάφορα θέματα. Κοινό χαρακτηριστικό, το αποτύπωμα της ψυχής του συγγραφέα. Είτε μιλάει για τον τζίτζικα είτε για την ξενοδουλία που ήδη από τότε άρχισε να σαρώνει τα πάντα, ο μαΐστωρ του λόγου και της αγιογραφίας συγκλονίζει με τη γραφή του. Το βιβλίο...
Η νεοελληνική τοπιογραφία από τον 18ο έως τον 21ο αιώνα
Καμπουρίδης Χάρης
Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη (2009)
Η νεοελληνική τοπιογραφία από τον 18ο έως τον 21ο αιώνα- όραμα, εμπειρία και ανάπλαση του χώρου" είναι η πολυπρόσωπη και πολυφωνική θεματική έκθεση που οργανώνει το Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. και Μ. Θεοχαράκη με στόχο την παρουσίαση της ιστορικής εξέλιξης της τοπιογραφικής ζωγραφικής στην Ελλάδα. Η έκθεση έχει ως χρονική αφετηρία μία εποχή όπου ο τόπος, ιδωμένος ως εθνικός και πολιτιστικός χώρος, εκφράζει μια ακόμη φαντασίωση: είτε των Ευρωπαίων που τον αντιμετωπίζουν σαν μία σκηνή στην οποία προβάλλουν την ρομαντική και αργότερα οριενταλιστική οπτική τους...
Ελληνικά Χριστούγεννα
Συλλογικό έργο
Μεταίχμιο (2008)
"Τρεις από τους εξέχοντες μα και εξόχως ταπεινούς νεοέλληνες πεζογράφους διαλέξαμε για να γιορτάσουμε φέτος τις άγιες μέρες που έρχονται. Όλοι τους στοχεύουν με τα τρία αυτά αφηγήματα να ανακουφίσουν τον άνθρωπο από τα καθημερινά του μαρτύρια, να τον παρηγορήσουν και να τον εμψυχώσουν. Ο Ανδρέας Καρκαβίτσας διαλέγει την αγρυπνία μιας συντροφιάς μεροκαματιάρηδων της θάλασσας κάποια χριστουγεννιάτικη νύχτα για να μας κοινωνήσει στα γνησίως ανθρώπινα. Ο Φώτης Κόντογλου βάζει τον Αϊ-Βασίλη να οδοιπορεί αποκαρδιωμένος από την ανθρώπινη αδιαφορία ανάμεσα στα παγωμένα φτωχοχώρια γ...
Όμορφες χώρες, χώρες ελληνικές
Συλλογικό έργο
Μεταίχμιο (2008)
Όσα έγραφε ο Ιωάννης Καλφόγλους το 1899, πριν από εκατόν εννέα χρόνια, για την πατρίδα στην "Ιστορική γεωγραφία της Μικράς Ασίας" (σε καραμανλήδικα, την ιδιότυπη γραφή των Ελλήνων του εσωτερικού στη Μικράς Ασίας) παραμένουν ακόμη και σήμερα σωστά. Πόσοι ξέρουν την ιστορία των πατρίδων των Ελλήνων, της Κωνσταντινούπολης, της Ανατολικής Θράκης, της Μικρασίας και του Πόντου; Πόσοι, ακόμα και γόνοι προσφύγων, έχουν επισκεφθεί τις χαμένες ή αλησμόνητες πατρίδες; Οι περισσότεροι απλώς τραγουδάμε και χορεύουμε μικρασιατικά τραγούδια, όπως το δημοφιλές "Ο πατέρας μου ο Μπάμπης ήρθε...
Ελληνική ζωγραφική
Συλλογικό έργο
Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου (2007)
[...] Η παρουσίαση μιας μόνιμης συλλογής που παρακολουθεί την ιστορία της νεότερης ελληνικής τέχνης από τα μεταβυζαντινά χρόνια έως σήμερα, με έμφαση στη συμβολή των καλλιτεχνών της Επτανησιακής Σχολής, εκπληρώνει την ιδρυτική φιλοδοξία του παραρτήματος της Εθνικής Πινακοθήκης στην Κέρκυρα: να προικίσει το νησί με τη μεγάλη πνευματική παράδοση μ' ένα μουσείο νεότερης ελληνικής τέχνης που θα χρησιμεύσει κυρίως ως παιδαγωγικό όργανο για τα σχολεία και το πανεπιστήμιο. Μια μόνιμη συλλογή δίνει την ευκαιρία και το χρόνο στους δασκάλους, στους καθηγητές και στους μουσειοπαιδαγωγ...