Σταυρίδη - Πατρικίου Ρένα 1944-2009
Stavrídi - Patrikíou Réna
Η Ρένα Σταυρίδη - Πατρικίου (1944-2009) ήταν ιστορικός, καθηγήτρια στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστήμιου. Σπούδασε νομικά στα Πανεπιστήμια της Αθήνας και του Στρασβούργου (1962-1967) και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές (Diplome d' Etudes Superieures, DES) στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Σορβόνης (Paris I) (1968-1970) και στο Νεοελληνικό Ινστιτούτο της Σορβόνης (Paris IV) (1970-1973). Το 1975 επέστρεψε στην Ελλάδα και συνεργάστηκε με το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης. Από το 1978 ήταν μέλος του διδακτικού και επιστημονικού προσωπικού του Παντείου Πανεπιστημίου. Στο πλαίσιο του προγράμματος "Socrates" δίδαξε θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας στα Πανεπιστήμια της Κατάνιας και του Παλέρμο (1998). Δίδαξε επίσης θέματα Βαλκανικής και Νεοελληνικής Ιστορίας ως επισκέπτρια καθηγήτρια στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociates στο Παρίσι (2003). Για τα ίδια θέματα πραγματοποίησε ομιλίες στα πανεπιστήμια της Τεργέστης, της Νεάπολης και της Κοπεγχάγης. Από το 2000 έως το 2004 χρημάτισε Πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου. Βασικό της ερευνητικό αντικείμενο ήταν ο δημοτικισμός, το γλωσσικό ζήτημα και η ελληνική παιδεία, ενώ από το πρώτο ήδη βιβλίο της, "Δημοτικισμός και κοινωνικό πρόβλημα" (1976), που κυκλοφόρησε από τη Νέα Ελληνική Βιβλιοθήκη των εκδόσεων "Ερμής", την οποία διηύθυνε ο Άλκης Αγγέλου, ξεχώρισε για τη σαφήνεια των ιδεών και του ύφους, το ερευνητικό της πνεύμα και τους ορίζοντες της γραφής της. Παράλληλα, υπήρξε μια διαυγής και μαχητική παρουσία, με σταθερή παρέμβαση στον δημόσιο χώρο. Εκτός από πολυάριθμες μελέτες που δημοσίευσε σε συλλογικούς τόμους, σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά με αντικείμενο την ιστορία του νεότερου ελληνισμού, εξέδωσε τα βιβλία: "Δημοτικισμός και κοινωνικό πρόβλημα" (Ερμής, Αθήνα 1976, β' εκδ. Εστία 2000), "Ο Γ. Σκληρός στην Αίγυπτο: σοσιαλισμός, δημοτικισμός και μεταρρύθμιση" (Θεμέλιο, Αθήνα 1988), "Rhigas and Coray: Peres et Symboles de Lumieres Neohelleniques" (Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας- Expolangues, 1999), "Γλώσσα, εκπαίδευση και πολιτική" (Ολκός, Αθήνα 1999, β' εκδ. 2009), "Οι φόβοι ενός αιώνα" (Μεταίχμιο, 2008), κ.ά. Πέθανε στην Αθήνα στις 13 Νοέμβριου 2009, ύστερα από μακροχρόνια ασθένεια.
Ο αγώνας των Ελλήνων για την ανεξαρτησία 1821-1833
Dakin Douglas
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (1989)
Η Ελληνική Επανάσταση είναι ένα από τα εθνικιστικά κινήματα των αρχών του 19ου αιώνα που βρέθηκαν μπλεγμένα στα δίχτυα της πολιτικής των Μεγάλων Δυνάμεων. Η περίπλοκη αρχή της, η αργή και συγκεχυμένη εξέλιξη των μαχών, οι ελιγμοί των Μεγάλων Δυνάμεων, τα κίνητρα και τα γεγονότα παρουσιάζονται στο βιβλίο με συντομία και σαφήνεια.
Ο Γεώργιος Καφαντάρης και η εποχή του 1873-1946
Συλλογικό έργο
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών (1991)
Έθνος, κράτος, εθνικισμός
Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (1995)
Αφιέρωμα στον Αντώνη Αντωνακόπουλο
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Παπαζήση (1997)
Η έκδοση του τόμου αυτού φιλοδοξεί να συμβάλει στην μνήμη ενός αγαπημένου πανεπιστημιακού δασκάλου και συναδέλφου, ενός υπέροχου ανθρώπου και επιστήμονα, του καθηγητή Αντώνη Αντωνακόπουλου, που έφυγε απροσδόκητα από κοντά μας. Το Ελληνικό Κέντρο Πολιτικών Ερευνών του Παντείου Πανεπιστημίου, ως ερευνητικός φορέας, μαζί με την ημερίδα που αφιέρωσε στην μνήμη του (8/11/1995), πήρε και την πρωτοβουλία έκδοσης του τόμου αυτού σαν μια ύστατη οφειλή προς τον Αντώνη Αντωνακόπουλο, ο οποίος, εκτός των άλλων, έδωσε ξεχωριστή σημασία σε θέματα σύγχρονης πολιτικής έρευνας και ανάλυσ...
Ο Χαρίλαος Τρικούπης και η εποχή του
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Παπαζήση (2000)
Περιλαμβάνονται τα κείμενα: - Λύντια Τρίχα, "Ο Χαρίλαος Τρικούπης, η πολιτική του και το πολιτικό του έργο" - Κωνσταντίνος Σβολόπουλος, "Η εξωτερική πολιτική του Χαρίλαου Τρικούπη: διαχρονική θεώρηση" - Ευάγγελος Κωφός, "Διαπλοκή στρατηγικών και τακτικών επιλογών: ο Τρικούπης κατά την Ανατολική κρίση, 1875-1878" - Μαργαρίτα Δρίτσα, "Η Ελλάδα και ο ευρωπαϊκός οικονομικός τύπος κατά την Τρικουπική περίοδο: απαρχές της πολιτικής επικοινωνίας" - Δημήτρης Τσακίρης, "Η στάση της γερμανικής πολιτικής στο Ανατολικό ζήτημα και ειδικότερα σε σχέση με την Ελλάδα" -Σία Αναγνωστ...
Δημοτικισμός και κοινωνικό πρόβλημα
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2000)
Το 1907 κυκλοφορεί στην Αθήνα ένα βιβλίο, στο οποίο για πρώτη φορά επιχειρείται η μαρξιστική ανάλυση της ελληνικής ιστορίας και κοινωνίας: Το κοινωνικόν μας ζήτημα του Γ. Σκληρού. Προκαλεί στις στήλες του Νουμά μια σημαντική συζήτηση ώς το 1909, που θα δείξει ότι στο δημοτικιστικό κίνημα, συμπαγές μέχρι τότε, υπάρχουν ριζικά αντιτιθέμενες φιλοσοφικές, κοινωνικές και πολιτικές αντιλήψεις. Ταυτόχρονα θα φέρει στο φως τη διαμόρφωση μιας πρώτης σοσιαλιστικής συσπείρωσης μέσα στους δημοτικιστές.
Η εκρηκτική εικοσαετία 1949-1967
Συλλογικό έργο
Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (2002)
Η "Εταιρεία Σπουδών" οργανώνει, εδώ και αρκετά χρόνια, "Επιστημονικά Συμπόσια" και εκδίδει τα αντίστοιχα Πρακτικά. Στις εκδόσεις της έχει συμπεριλάβει περιστασιακά τόμους με σειρές "Διαλέξεων", και επίσης Πρακτικά "Διημέρων", εκδηλώσεις που πραγματοποιεί τα τελευταία χρόνια. Στο πιο πρόσφατο εκδοτικό της πρόγραμμα παρουσίασε τα "Εγχειρίδια", που την εκπόνησή τους έχει αναθέσει σε αρμόδιους συγγραφείς· δύο από αυτά ετοιμάζονται, με θέματα την Ιστορία της Νεοελληνικής Μουσικής και την Ιστορία του Γλωσσικού Ζητήματος.
Ευρώπη και νέος ελληνισμός
Συλλογικό έργο
Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (2003)
Το παρόν του παρελθόντος. Ιστορία, λαογραφία, κοινωνική ανθρωπολογία
Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (2003)
Ιστοριογραφία της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας 1833-2002
Συλλογικό έργο
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών (2004)
Αντικείμενο του συνεδρίου μας υπήρξε ο αναστοχασμός επί των διαδρομών της ιστοριογραφίας της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας. Η σπουδή της ιστορίας και η καλλιέργεια του ιστορικού λόγου υπήρξαν θεμελιώδη και προσδιοριστικά στοιχεία της πνευματικής ζωής που αναπτύχθηκε στο ελληνικό κράτος από τη χαραυγή της ανεξαρτησίας του. Οι πραγματικές ιδεολογικές και κοινωνικές ανάγκες στις οποίες ανταποκρίθηκε η ιστοριογραφία ως διανοητικός παράγοντας της συγκρότησης του ελληνικού εθνικού κράτους πρόσθεσαν στην ακαδημαϊκή της υπόσταση και σοβαρές κοινωνικές λειτουργίες οι οποίες βρίσκον...
Ευαγγελικά 1901 - Ορεστειακά 1903 νεωτερικές πιέσεις και κοινωνικές αντιστάσεις
Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (2005)
Η εκπαιδευτική πολιτική στα χρόνια του Ελευθέριου Βενιζέλου
Συλλογικό έργο
Ελληνικά Γράμματα (2007)
Τον Ιανουάριο του 2004 το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών "Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος" και το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας συνδιοργάνωσαν στην Αθήνα διήμερο επιστημονικό συνέδριο με θέμα "Η εκπαιδευτική πολιτική στα χρόνια του Ελευθερίου Βενιζέλου". Αντικείμενο του συνεδρίου ήταν η ιστορία της εκπαιδευτικής πολιτικής το α΄ μισό του 20ού αιώνα μέσα από την παρουσίαση και διερεύνηση των βασικότερων πτυχών της πολιτικής του Βενιζέλου και των κυβερνήσεών του στους τομείς της παιδείας και της εκπαίδευσης και την παράλληλη εξέταση των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων, που ήταν εντα...
Οι φόβοι ενός αιώνα
Σταυρίδη - Πατρικίου Ρένα 1934-2009
Μεταίχμιο (2008)
Στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα μέσα στη δυναμική της σύγκρουσης ανάμεσα στις νεωτερικές πιέσεις και στις κοινωνικές αντιστάσεις, ορισμένες από τις ιδέες που όριζαν την ελληνική ταυτότητα άρχισαν να γίνονται στερεότυπα και πολλές φορές να μετατρέπονται σε φόβητρα. Μεταξύ άλλων κατέληξαν σε στερεότυπα η δυσπιστία και ο φόβος απέναντι στη Δύση -αυτή την "αντίπαλο" της Ορθοδοξίας-, η δυσπιστία και ο φόβος απέναντι στους λογίους -αυτούς τους "αντιπάλους" του λαού-, η δυσπιστία και ο φόβος απέναντι στον κοινοβουλευτισμό -αυτό το "αντίπαλο" σύστημα στις παραδοσιακές δομέ...
Γλώσσα, εκπαίδευση και πολιτική
Σταυρίδη - Πατρικίου Ρένα 1934-2009
Ολκός (2009)
Η συγγραφέας του βιβλίου αυτού παρακολουθεί την εξέλιξη μιας σύγκρουσης, της οποίας το αντικείμενο δεν ήταν απλώς η επιβολή μιας μορφής γλώσσας στον γραπτό λόγο. Ήταν η αναζήτηση ενός γλωσσικού οργάνου προκειμένου να ενοποιηθεί μια κοινωνία και να συγκροτηθεί μια εθνική παιδεία.
Το γλωσσικό ζήτημα
Συλλογικό έργο
Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων (2011)
Με την απόσταση ασφαλείας που επιτρέπει η απομάκρυνση από τις οξείες φάσεις του "γλωσσικού ζητήματος" και κυρίως με τη νηφαλιότητα που εξασφαλίζει η επίσημη λύση του προβλήματος από την ελληνική Πολιτεία το 1976 μπορούμε σήμερα με νέες προσεγγίσεις των αρχών του 21ου αιώνα να μελετήσουμε το "ζήτημα" που ταλάνισε τους Έλληνες και την Ελλάδα κυρίως τους τελευταίους δύο αιώνες. Χωρίς εντάσεις και φανατισμούς, με την αντικειμενική ματιά του μελετητή-ερευνητή και τη σιγουριά ενός οριστικά πια λυμένου ζητήματος στον πιο ασφαλή χώρο, στη συνείδηση του Έλληνα πολίτη. Κανείς σήμερα...