Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Σε μια εποχή ταραχής, απελπισίας και ηθικών συγκρούσεων οι ποιητές της Ελλάδας εξακολουθούν να ερευνούν όχι μόνο τις πηγές της κρίσης με τις πολλαπλές εκδηλώσεις της, αλλά και καινούργιους δρόμους για ανανέωση. Αυτή η συλλογή -με τη δραματική ποικιλία μορφών, συναισθημάτων και αποχρώσεων- προσφέρει στον αναγνώστη μια πλούσια εμπειρία της σύγχρονης Ελληνικής ποίησης παραστατικά παρουσιασμένης από τον Robert και τη Despina Crist σε δίγλωσση μορφή. Συμμετέχουν οι: Αργυρός-Ιωάννης Πρωτοπαπάς, Ιωάννης Μασμανίδης, Τάσος Σ. Μάντζιος, Αθηνά Τιτάκη, Μαρία Μανδάλου, Βίκυ Δερμάνη,...

Το δέκατο τέταρτο βιβλίο ποίησης της Δήμητρας Χ. Χριστοδούλου σηματοδοτεί μια κατάληξη πολύχρονων αναζητήσεων της ποιήτριας για μια δομή σύντομη, πυκνή, με καθαρό θέμα και πνευματική αντιστοίχιση της ζωής του ποιήματος προς αυτή της ζωής μιας ημέρας. Έτσι περιλαμβάνονται εδώ πενήντα ποιήματα γραμμένα όλα σε ακριβώς είκοσι τέσσερις στίχους (με τη σκόπιμη εξαίρεση ενός μόνο ποιήματος). Κοιτάζουν όλα προς την πόλη, τα παιδιά και τον θάνατο. Και η διάρκειά τους μοιάζει να υπαινίσσεται την αναπότρεπτη εκπνοή κάθε χρόνου, φυσικού ή καλλιτεχνικού, στο όριό του: Τη σιωπή.

Σ' έναν τόπο που μοιάζει ανατριχιαστικά παγωμένος και σε μια ηλικία μεταιχμιακή, ο "Παράκτιος Οικισμός", δέκατο τρίτο βιβλίο ποίησης της Δήμητρας Χ. Χριστοδούλου, είναι, όπως χαρακτηριστικά υπαινίσσεται και ο τίτλος του, μια σχετικά ευσύνοπτη συμπαράθεση ποιημάτων πολύ κοντά πλέον στο βέβαιο πλην απρόβλεπτο όριο. Η υπαρξιακή αγωνία και η κοινωνική παρατήρηση διαπλέκονται στη βιωματική βάση συνθέσεων με φόρμα αφηγηματική, σταθερή την επιδίωξη του ρυθμού και της καθαρότητας στο θέμα και τον γνώριμο από την ως τώρα ποιητική της διαδρομή υποδόριο πικρό σαρκασμό.

Ένα εβδομαδιαίο ημερολόγιο με κείμενα εκατό μελών της Εταιρείας Συγγραφέων, ποιητών και πεζογράφων, με θέμα το φεγγάρι.

Δες τον. Με πτυχία και πέτρινο μουστάκι. Σέρνει δυο τρία πεινασμένα κουτσούβελα Και νιώθει παντελώς αγράμματος Μπρος στον Παλαιό των Ημερών. Τον Πιστωτή του. Σπρώχνει ένα κουτάβι στην κοιλιά του. Μισεί και ντρέπεται και φοβάται. Χάσκει το στόμα του από δύσπνοια. Δεν προσδοκά καθαρό αέρα. Όλη του η σκέψη μια μουντζούρα με το δάχτυλο Πάνω στο όνομα, στην καταγωγή, στα κιλά του. Σκιαγραφούμενος σ' ένα γραμμάτιο Περνά κατευθείαν στον Χάρο. Ούτε κι εκεί δεκτός. Πρέπει πρώτα Να ζητιανέψει τα ναύλα.

"Για μένα η αρχαία ελληνική λυρική ποίηση είναι πρωτίστως ποίηση εδώ. [...] Όλα αυτά τα πολύτιμα θραύσματα μιας πολυτιμότερης αρχικής ύλης μοιάζουν ψελλίσματα μιας σύγχρονης συντριβής ή, αν προτιμάτε, μιας σύγχρονης αφέλειας, όπου τίποτε δεν μπορεί πια να είναι ακέραιο κι ωστόσο οι εδώ κι εκεί συσσωρεύσεις από συντρίμμια και θρύψαλα μοιάζουν να μορφοποιούν οντότητες μοναδικής πειστικότητας και αλήθειας. [...] Σκόρπια μέλη ενός σώματος, που εμφανίζουν αντοχή παρά την απώλεια εκείνου, τι άλλο είναι η ποίηση, τι άλλο είναι τα σκόρπια χαρτιά τα γεμάτα ποιήματα πάνω σ' ένα σημερ...

"Για μένα η αρχαία ελληνική λυρική ποίηση είναι πρωτίστως ποίηση εδώ. [...] Όλα αυτά τα πολύτιμα θραύσματα μιας πολυτιμότερης αρχικής ύλης μοιάζουν ψελλίσματα μιας σύγχρονης συντριβής ή, αν προτιμάτε, μιας σύγχρονης αφέλειας, όπου τίποτε δεν μπορεί πια να είναι ακέραιο κι ωστόσο οι εδώ κι εκεί συσσωρεύσεις από συντρίμμια και θρύψαλα μοιάζουν να μορφοποιούν οντότητες μοναδικής πειστικότητας και αλήθειας. [...] Σκόρπια μέλη ενός σώματος, που εμφανίζουν αντοχή παρά την απώλεια εκείνου, τι άλλο είναι η ποίηση, τι άλλο είναι τα σκόρπια χαρτιά τα γεμάτα ποιήματα πάνω σ' ένα σημερ...

Ασσύριοι, Χαλδαίοι, Φοίνικες, Έλληνες... Λαοί και τα φαντάσματά τους, πεποιθήσεις και οι τρόμοι τους, άνθρωποι και οι ίσκιοι τους, νεκροί και η τρυφερή τους αναπόληση. Με εμμονή στην αναζήτηση μιας ποιητικής του πυκνού, του σαφούς και του καίριου, η οποία φάνηκε να αποκρυσταλλώνεται στο προηγούμενο βιβλίο της ("Λιμός", Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2008) και με δομικό πλέον στοιχείο τον υπόγεια σαρκαστικό τόνο, που άρχισε να διατρέχει αισθητά την ποίησή της από ακόμη παλαιότερες καταθέσεις της, η ποιήτρια παραδίδει το ενδέκατο βιβλίο της. Εξήντα έξι ολιγόστιχα ποιήματα ακολουθούμ...

Η μετάφραση ως άθλημα Η μετάφραση υπήρξε πάντα ένας αποκαλυπτικός παράγοντας της πολιτισμικής στάθμης ενός λαού σε ορισμένο χρόνο. Θυμίζω μόνο πως η πρώτη μετάφραση λογοτεχνικού κειμένου στην ιστορία του πολιτισμού ήταν της Παλαιάς Διαθήκης στην Αλεξάνδρεια την εποχή των Πτολεμαίων. Έγινε διότι ο ρέκτης εκείνος βασιλιάς είχε αντιληφθεί πως η πανίσχυρη και πολύτιμη μερίδα του πληθυσμού της μεγάλης εμπορικής και ναυτικής πόλης, οι Εβραίοι, είχαν ξεχάσει τη γλώσσα τους αλλ' όχι και τη θρησκεία τους! [...] Το Δ.Σ. της Εταιρείας Συγγραφέων έκανε δεκτή την πρότασή μου να μετα...

ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΣ Των φυσικών των χαρισμάτων μαρασμός, Των επίκτητων αποθερισμός, Της υστερίας οργιώδης βλάστηση: Αυτά με συγκροτούν ως μητέρα. Αλλά ως ουρανός διαφέρω. Διαθέτω όλα όσα κανείς δεν χρειάζεται: Ασύνορη έκταση, βυθό αχανή, καρτερία, Ως και το πάμφωτο φεγγάρι. ΤΟ ΠΑΓΩΝΙ Αν είναι δυνατό να μη γκρινιάζει, Να μην είναι αστραφτερός και πανέξυπνος, Να βλέπει τα πόδια του και να ντρέπεται, Τότε και μόνο ίσως, τώρα πια, Θα πρέπει να τον γράψω αυτόν τον στίχο. ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΙΙΙ. (Πρόπλασμα για τη μάσκα της) Απλώνεις απαλά τη μαρμαρό...

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Εδώ είμαι, στο σπιτάκι του σκύλου. Τρώω χώμα, πίνω φόβο, Καμιά φορά κοιτάζω τ' άστρα. Ποτέ δεν έχασα το σεβασμό μου προς αυτά. Κι αν τα γαυγίζω, δεν μου μένει πλέον Άλλος τρόπος να γράψω στίχους. ΟΙ ΕΧΘΡΟΙ Ο γλύπτης Έβλεπε τα βότσαλα, το σκουλήκι, τα ξύλα Και τα αναγνώριζε ως "Μητέρα Και Παιδί". Εκείνοι βλέπουν τη μητέρα και το παιδί, Τα κάνουν ξύλο, πέτρα, σκουλήκια. ΕΥΡΥΔΙΚΗ Σέρνεται σαν χαμένη ευκαιρία Η τελευταία ώρα του απογεύματος. Τέλος, το παίρνει απόφαση. Φεύγει. Τρέμω μη στραφεί να δει πίσω της Και μείνω εδώ για πάντ...

(Δείγμα γραφής:) ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ Δες πώς συσσωρεύεται η κτίση Κάτω απ' το βλέμμα του ανθρώπου. Τι απομένει... Έν' απέραντο σεντόνι. Τις άκρες του θα σηκώσει μοναχός. Τον μπόγο θα φτιάξει της κατοικημένης γης, Ακόμη και της στέπας και της θάλασσας, Στον ώμο του θα τον φορτώσει Και θα φύγει. ΔΥΟ ΚΥΡΙΕΣ Δεν έχω να βαδίσω αλλού Παρά μόνο πάνω στα βήματά μου. Έχουν από ώρα γυρίσει πίσω. Άλλα -τώρα δα- ξεκινάνε. Πάντα βαδίζει γύρω μου Ο εαυτός μου. Αλλά εσύ, μουσική, φοράς πούπουλα. Δεν γράφεις χνάρι στον αέρα. Κανείς ποτέ δεν θα μάθει Τους περιπάτους μα...

Μια φωτεινή παραβολή για συντοπίτες, εραστές και φίλους. Και δέκα παραμύθια σκοτεινά για ζώα, για πουλιά και για χτίσματα. Μια νουβέλα με τροφή και κοσμήματα για τον Έρωτα που δε γερνά και το Θάνατο που χάνει. Και δέκα ιστορίες με μαχαίρι και ξυράφι για παιδιά που περπατούν στον αέρα και γονείς που φοβούνται το φως. Όπου οι καλοί νικάνε πάντα, αλλά ούτε εκείνοι ζουν καλά ούτε εμείς καλύτερα.

Το δέντρο των κοιμητηρίων. Το Σήμα, το σημάδι, το σινιάλο. Ο μόχθος που υψώνεται, ο χρόνος, η τόση κούραση, ο άνθρωπος...

Ο ΚΗΠΟΣ Ήρθε η άνοιξη. Ακούω τον άρρωστο που σέρνει Τη ρόμπα του μες στους πανσέδες. Κι η μπουκαμβίλια κρεμασμένη απ' το μπαλκόνι Σαρώνει ελαφρά τη γη. Πώς, λοιπόν, και με τι να ζήσω; Έζησα με το καθετί Κι αυτό ποτέ δεν ήταν κάτι Όπως είναι κάτι ένα πουλί Πάνω στο φράχτη με τα γεράνια.

ΜΙΚΡΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΤΗΣ ΙΙ Φυσούσε λίγο κι οι μνηστήρες εκοιτούσαν το αίθριο μελαγ- χολικοί να γεμίζει από περαστικά κίτρινα φύλλα. Πέρα, στα βασιλικά βοσκοτόπια, τα ζωντανά θα είχανε πλαγιά- σει. Δούλοι σαρώνανε χωρίς μιλιά τα ψίχουλα από τα τρα- πέζια. Έσβηνε η χαμηλή φωτιά κι έπινε η νύστα την πρώ- την ελαφριά ψυχρούλα. Ο αργαλειός της δεν ακουγόταν. Από ώρα, είχε αρχίσει πια να ξηλώνει.

ΚΟΜΜΕΝΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ Κρατούν ακόμα χώμα και τυφλά Αρώματα που αιμορραγούν. Απορημένοι Οι μίσχοι προς τον ουρανό. Θα βρέξει. ΧΛΩΡΙΔΑ "Ώ σπάνια, σπάνια πράσινα κορίτσια Με φούστες κόκκινες και χρυσά δαχτυλίδια. Μυρίζουν πράσινο σαπούνι και μελάνι. Πρωί τα πάνε για περιτομή οι μαμάδες Μέσα απ' αυτά τα σκονισμένα μονοπάτια" Έλεγαν κλαίγοντας τα κυπαρίσσια. ΔΥΟ Χαμήλωσε τις μουσκεμένες βλεφαρίδες Όπως ο ουρανός πριν απ' τη μπόρα. Το χώμα μέσα μου έτρεμε ζεστό. ΜΝΗΣΤΕΙΑ Η ευχή της μάνας. Η αρθρίτις της. Βγάζει στα σκοτεινά απ' το δάχτυλό της...

Η παρρησία των εποχών ανθοφορία των βρύων πάνω στο βράχο που κοιμούνται τα άλογα του Μυροβλήτου· όπως κειμήλια πενθίμων ενιαυτών όπως Δευτερονόμιον ερήμων ήχων. Απεδήμησαν. Δεν περπατούν απόγευμα στην πλατεία οι νεαρές εκείνες κυρίες. Μόνο κάτω από τη γαλάζια μου ομπρέλλα αγαπούν κάποτε να μειδιούν. Πώς θα κρατήσω τα ωραία των όμικρον; Τι φτερά τα παίρνουν... Βαδίζω. Το βαθύ μου φόρεμα πάνω από παλαιές εκκλησίες όπως τα στέφανα του υμεναίου στα χόρτα. Τα στέφανα του υμεναίου στο σκοτεινό νερό. [...] Πλέον δεν πενθώ εσαεί θα λευκαίνωνται τα οστά ωρ...