Σαμαράκης Αντώνης 1919-2003
Samarákis Antónis
ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ (1919-2003). Ο Αντώνης Σαμαράκης του Ευριπίδη και της Ανδριανής γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου σπούδασε νομικά (1937-1941). Από το 1935 ως το 1963 εργάστηκε στο Υπουργείο Εργασίας, θέση από την οποία παραιτήθηκε με την επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά και στην οποία επέστρεψε το 1945. Συμμετείχε ως εκπρόσωπος της χώρας μας σε διεθνείς συναντήσεις για θέματα εργασιακά και μεταναστευτικά. Το 1963 παντρεύτηκε την Ελένη Κουρεμπανά. Την περίοδο 1968-1969 ηγήθηκε αποστολής εμπειρογνωμοσύνης στις χώρες της Αφρικής μετά από ανάθεση της Διεθνούς Ομάδας Εργασίας. Ως εκπρόσωπος της Ουνέσκο ταξίδεψε στην Αιθιοπία και δραστηριοποιήθηκε με άρθρα του για τη διεθνή κινητοποίηση υπέρ της επίλυσης των προβλημάτων των κατοίκων της χώρας. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ως ποιητής από τις στήλες των περιοδικών "Παιδικός κόσμος" και "Διάπλασις των Παίδων". Ακολούθησαν δημοσιεύσεις του στις σελίδες της "Νέας Εστίας" και άλλων περιοδικών, όπως το "Ξεκίνημα", και τα "Νεοελληνικά Γράμματα". Συνεργάστηκε επίσης με το περιοδικό "Ακτίνες" μετά τον πόλεμο του 1940. Το 1954 εκδόθηκε η πρώτη του συλλογή διηγημάτων με τίτλο Ζητείται ελπίς. Ακολούθησαν πέντε ακόμη βιβλία του, τα οποία γνώρισαν πολλές επανεκδόσεις και μεταφράσεις σε ξένες γλώσσες. Τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο διηγήματος (1962 για το "Αρνούμαι"), το Βραβείο των Δώδεκα - Έπαθλο Κώστα Ουράνη (1966 για "Το λάθος"), το Μέγα Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας στη Γαλλία (1970 για "Το λάθος"). Τιμήθηκε επίσης για τη συνολική προσφορά του από τη διοργάνωση Europalia (1982) και με το Σταυρό του Ιππότη των Γραμμάτων και των Τεχνών (1995). Μετά τη μεταπολίτευση δημοσίευσε κείμενα κοινωνικού και πολιτικού περιεχομένου στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο. Διηγήματά του έγιναν σενάρια για κινηματογραφικές ταινίες. Ταινία έγινε επίσης "Το λάθος" από τον Peter Fleischmann. Η πεζογραφία του Αντώνη Σαμαράκη τοποθετείται στο χώρο της κοινωνικής καταγγελίας. Μέσα από τα έργα του προβάλλει έντονη η αγωνία για την πορεία του σύγχρονου κόσμου, η κοινωνική συνείδηση και η ανθρωπιστική κοσμοθεωρία του συγγραφέα. Η γλώσσα του είναι απλή, χωρίς επιτηδευμένο ύφος, ξεχωρίζει κυρίως για την πυκνότητα των νοημάτων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν η ευρηματικότητα στην εξέλιξη και το τέλος της δράσης και η συχνή χρήση οπτικής χρήσης του λόγου (κείμενα δακτυλογραφημένα, σκίτσα, κ.α.). Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Αντώνη Σαμαράκη βλ. Δασκαλόπουλος Δημήτρης "Αντώνης Σαμαράκης", στο "Η μεταπολεμική πεζογραφία · Από τον πόλεμο του ’40 ως τη δικτατορία του ‘67", Ζ΄, σ.54-99. Αθήνα, Σοκόλης, 1988, Ζήρας Αλεξ., "Σαμαράκης Αντώνης", "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", 9α. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988 και Παππάς Γιάννης Η., Σκιαθάς Αντώνης Δ., "Σχεδίασμα εργοβιογραφίας Αντώνη Σαμαράκη", Ελί-τροχος17-18 (Πάτρα), Χειμώνας - Άνοιξη 1999, σ.7-13. Εργογραφία (πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις): Ι. Διηγήματα "Ζητείται ελπίς· διηγήματα". Αθήνα, 1954. "Αρνούμαι". Αθήνα, Φέξης, 1961. "Το διαβατήριο". 1973. "Η κόντρα· διηγήματα". Αθήνα, 1992. ΙΙ.Μυθιστορήματα "Σήμα κινδύνου· μυθιστόρημα". Αθήνα, 1959. "Το λάθος· μυθιστόρημα"· Εξώφυλλο του χαράκτη Α.Τάσσου. Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1965.
Χαρμολύπη
Συλλογικό έργο
Ακρίτας (2020)
Πλήθυνε ο κόσμος μας σε πόνο, στέρηση, αφόρητη συναισθηματική συναλλαγή και εκκωφαντικά σπαταλημένη αγιότητα. Και οι άνθρωποι αλλόφρονες να τρέχουμε πίσω από μορφές αμφιλεγόμενες κοινωνικών ή θρησκευτικών αναμορφωτών ή στους χώρους άσκησης κάποιων γερόντων, σείοντας σημαίες-σήματα εγκλωβισμού σε ατελέσφορα όνειρα. Ψάχνοντας φορτικά και εναγώνια απάντηση και συμβουλή για τις μικρές λεπτομέρειες, που σηματοδοτούν την αβάστακτη καθημερινότητα της ασήμαντης ζωής μας. Και να μπροστά μας κάποια διηγήματα που οι ήρωές τους χωρίς να διεκδικούν το ρόλο του «σωτήρα», παλεύουν ανεπ...
Το λάθος
Σαμαράκης Αντώνης 1919-2003
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2011)
"Τολμηρό σαν σύλληψη [...] Το λάθος [...] θέτει τον δάχτυλον "επί των τύπων των ύλων" της εποχής μας. Αγγίζει το πρόβλημα της "ψυχολογίας του τρόμου" με την παρρησία και την υπευθυνότητα μιας ελεύθερης πνευματικής συνείδησης, που [...] εξανίσταται για τις σατανικές μεθόδους, που οι μαινό-μενες "ορθοδοξίες", οι κάθε λογής ολοκληρωτισμοί, μετέρχονται για να εξουθενώσουν το άτομο, να του αφαιρέσουν τη βούληση [...] για να το υποχρεώσουν να ενταχθεί, απλό νούμερο, στις γραμμές τους. [...] Μέσα στο κλίμα του άγχους και της αγωνίας, όπως κυρίως το ζούμε στον Κάφκα, τον Καίσλερ...
Το λάθος
Σαμαράκης Αντώνης 1919-2003
Ψυχογιός (2013)
Το Καθεστώς είναι ο τέλειος μηχανισμός εξόντωσης του ανθρώπου. Όπλο του οι πράκτορες της Ασφάλειας, και η αμείλικτα τετράγωνη λογική τους. Όπλο του, επίσης, η επίμονη διάκριση μόνο ανάμεσα σε οπαδούς και εχθρούς. Ο πολίτης που είναι ύποπτος για συνωμοσία ενάντια στο Καθεστώς πρέπει να βγει από τη μέση. Κι αφού ο μόνος μάρτυρας κατηγορίας (ή υπεράσπισης) είναι δολοφονημένος από τους ίδιους τους πράκτορες, τίθεται σε εφαρμογή το Σχέδιο: ο πολίτης θα αντιμετωπιστεί με μια δήθεν φιλική ανθρώπινη συμπεριφορά για να σπάσει ή να αποδράσει κατά τη μεταφορά του για ανάκριση προκειμέ...
Το λάθος
Σαμαράκης Αντώνης 1919-2003
Ψυχογιός (2013)
Το Καθεστώς είναι ο τέλειος μηχανισμός εξόντωσης του ανθρώπου. Όπλο του οι πράκτορες της Ασφάλειας, και η αμείλικτα τετράγωνη λογική τους. Όπλο του, επίσης, η επίμονη διάκριση μόνο ανάμεσα σε οπαδούς και εχθρούς. Ο πολίτης που είναι ύποπτος για συνωμοσία ενάντια στο Καθεστώς πρέπει να βγει από τη μέση. Κι αφού ο μόνος μάρτυρας κατηγορίας (ή υπεράσπισης) είναι δολοφονημένος από τους ίδιους τους πράκτορες, τίθεται σε εφαρμογή το Σχέδιο: ο πολίτης θα αντιμετωπιστεί με μια δήθεν φιλική ανθρώπινη συμπεριφορά για να σπάσει ή να αποδράσει κατά τη μεταφορά του για ανάκριση προκειμέ...
Το διαβατήριο
Σαμαράκης Αντώνης 1919-2003
Ψυχογιός (2013)
Το Σύστημα είναι ο πιο τρομερός εχθρός, ο μηχανισμός της εξόντωσης, ο σταυρωτής του ανθρώπου. Το Σύστημα είναι ο ύπουλος τρόπος που βρήκε το Κακό να κυριαρχήσει στον κόσμο, μια κρεατομηχανή που αφανίζει τον άνθρωπο, που τον κάνει όμοιο με νευρόσπαστο, καταπιεσμένο, χωρίς ελευθερία, περηφάνια, χωρίς πρόσωπο. Αυτό τον εχθρό δεν έπαψε ποτέ να πολεμά ο Σαμαράκης, σε αυτόν δε σταμάτησε ούτε στιγμή να αντιστέκεται, με το δικό του τρόπο, δηλαδή με το λόγο του. Είτε είναι ψίθυρος, είτε ουρλιαχτό, είτε ένα δάχτυλο που γράφει στον αέρα, η καταγγελία είναι σαφής, ξεκάθαρη, ωμή. Η κ...
Το διαβατήριο
Σαμαράκης Αντώνης 1919-2003
Ψυχογιός (2013)
Το Σύστημα είναι ο πιο τρομερός εχθρός, ο μηχανισμός της εξόντωσης, ο σταυρωτής του ανθρώπου. Το Σύστημα είναι ο ύπουλος τρόπος που βρήκε το Κακό να κυριαρχήσει στον κόσμο, μια κρεατομηχανή που αφανίζει τον άνθρωπο, που τον κάνει όμοιο με νευρόσπαστο, καταπιεσμένο, χωρίς ελευθερία, περηφάνια, χωρίς πρόσωπο. Αυτό τον εχθρό δεν έπαψε ποτέ να πολεμά ο Σαμαράκης, σε αυτόν δε σταμάτησε ούτε στιγμή να αντιστέκεται, με το δικό του τρόπο, δηλαδή με το λόγο του. Είτε είναι ψίθυρος, είτε ουρλιαχτό, είτε ένα δάχτυλο που γράφει στον αέρα, η καταγγελία είναι σαφής, ξεκάθαρη, ωμή. Η κ...
Σήμα κινδύνου
Σαμαράκης Αντώνης 1919-2003
Ψυχογιός (2015)
Στο Σήμα κινδύνου, υπαρξιακό θρίλερ που προοιωνίζεται Το λάθος, βρίσκεται ολόκληρος ο Σαμαράκης, με την αγωνία της εξέγερσης, με την αδιαπραγμάτευτη διαμαρτυρία του, με την άρνηση κάθε συμβιβασμού, με την εναντίωση στην ψευδή ευτυχία των μαζών που έρχεται πάντα μαζί με τον μεγάλο φόβο και ακυρώνει την ελπίδα, αυτή που μας βαφτίζει ανθρώπους. Ο Δράκος, ο πιο ιδιαίτερος, ίσως, ήρωας και αφηγητής του Σαμαράκη, είναι πάντα ο ταπεινός άνθρωπος της κάθε μέρας, με τη διαφορά ότι έχει αναλάβει μια υψηλή ή ιλιγγιώδη αποστολή. Σε αυτή την τρελή κούρσα της ανθρωπότητας που οδηγεί στ...
Σήμα κινδύνου
Σαμαράκης Αντώνης 1919-2003
Ψυχογιός (2015)
Στο Σήμα κινδύνου, υπαρξιακό θρίλερ που προοιωνίζεται Το λάθος, βρίσκεται ολόκληρος ο Σαμαράκης, με την αγωνία της εξέγερσης, με την αδιαπραγμάτευτη διαμαρτυρία του, με την άρνηση κάθε συμβιβασμού, με την εναντίωση στην ψευδή ευτυχία των μαζών που έρχεται πάντα μαζί με τον μεγάλο φόβο και ακυρώνει την ελπίδα, αυτή που μας βαφτίζει ανθρώπους. Ο Δράκος, ο πιο ιδιαίτερος, ίσως, ήρωας και αφηγητής του Σαμαράκη, είναι πάντα ο ταπεινός άνθρωπος της κάθε μέρας, με τη διαφορά ότι έχει αναλάβει μια υψηλή ή ιλιγγιώδη αποστολή. Σε αυτή την τρελή κούρσα της ανθρωπότητας που οδηγεί στ...
Ποίηματα
Σαμαράκης Αντώνης 1919-2003
Εκδόσεις Καστανιώτη (2008)
Mια άκρως συγκινητική αλλά και ιστορική έκδοση. Eλάχιστοι φίλοι και ακόμη λιγότεροι που αρέσκονται να ξεφυλλίζουν παλιά περιοδικά γνώριζαν έως σήμερα πως ο Aντώνης Σαμαράκης είχε γράψει και είχε δημοσιεύσει στην ολόπρωτη νεότητά του ποιήματα. Πολύ πριν εκδηλωθεί δυναμικά ως πεζογράφος, με το "Zητείται ελπίς", και φυσικά πολύ πριν καταξιωθεί στην παγκόσμια κοινή συνείδηση. Tα ποιήματά του, γραμμένα στο σύνολό τους από έναν έφηβο και νέο άντρα, διατηρούν μια εξέχουσα αυτοτέλεια μέσα στη γραμματεία μας, καθώς η μορφή και το ύφος τους δεν συνδέονται καθόλου με τα ποιήματα των α...
Η κόντρα
Σαμαράκης Αντώνης 1919-2003
Ψυχογιός (2014)
Έχουν πολλές μορφές τα οδοφράγματα· δεν είναι μόνο μπάζα, κάδοι καμένοι, σπασμένα μάρμαρα, ή αναποδογυρισμένα τροχοφόρα. Τα πιο ωραία οδοφράγματα, τα πιο ισχυρά, και τα πιο ανθεκτικά, θα τα βρούμε φτιαγμένα από βιβλία, πάει να πει από χαρτιά. Ένα τέτοιο οδόφραγμα είναι η Κόντρα του Σαμαράκη, ένα χάρτινο ανάχωμα, ή ένα αντάρτικο ερωτικό, και ερωτευμένο, ικανό να εγγράψει στις σελίδες του εκείνη την ανήκουστη φωνή όλων όσοι δεν είχαν, ή δεν βρήκαν ποτέ τη φωνή τους, των μικρών, και των απλών, και, τελικά, των ανθρώπινων ανθρώπων. Κόντρα στον όλεθρο, κόντρα στην εξόντωση του α...
Εν ονόματι
Σαμαράκης Αντώνης 1919-2003
Εκδόσεις Καστανιώτη (1999)
5 Νοεμβρίου '98 νύχτα. Στην Ελλάδα. Σε μια μικρή πόλη. Ένα παιδί, ο Δημήτρης, 16 χρονών, μαθητής στη Β' Λυκείου, γράφει στο κομπιούτερ του και ρίχνει στους δρόμους μια προκήρυξη. Με την υπογραφή μιας φανταστικής οργάνωσης νέων: Ανεμος Σωτηρίας από τα Εν ονόματι. Είναι μια κίνηση διαμαρτυρίας και εξέγερσης εναντίον των διαφόρων Εν ονόματι που καταδυναστεύουν τη ζωή μας και της αφαιρούν το αληθινό της νόημα. Ο Δημήτρης δεν έχει πρόθεση να δώσει συνέχεια. Αλλά η συνέχεια έρχεται...