Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Κείμενα της συνταγματικής συγκυρίας, γραμμένα στο Λυκόφως της Μεταπολίτευσης. Άρθρα στον τύπο και μελέτες για τα εκφυλιστικά και παρακμιακά συμπτώματα του πολιτικού συστήματος, για τη ματαιοπονία των αναθεωρήσεων, αλλά και για την εντυπωσιακή, παρά την κρίση, ανθεκτικότητα του Συντάγματος. Ο ελληνικός συνταγματισμός συνομίλησε, εν μέσω Μνημονίων, αντιτέθηκε στο ρεύμα, με διαλλακτικότητα και ηπιότητα με τον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο συνταγματισμό. Δεν άντεξε απλώς, προσαρμόστηκε. Το ίδιο προκύπτει και από τις συνταγματικές μελέτες του τόμου: για τις σχέσεις Κράτους και Εκκλησ...

Οι Πολιτικοί Θεσμοί, ως οργανική ενότητα, έχουν ως αντικείμενο τη γνωσιακή διερεύνηση όσων φαινομένων παράγονται κατά την τρίτη συμβατική φάση της πορείας των αιτημάτων προς τα τυπικά Κέντρα Αποφάσεων, Νομοθετικά, Εκτελεστικά και Δικαιοδοτικά, ή και άλλα προβλεπόμενα. Παράλληλα, τυπικές ή άτυπες ενέργειες, οι οποίες προηγούνται ή έπονται των πράξεων εξουσίας, ανιχνεύονται, καταγράφονται και αιτιολογούνται και υπό την προϋπόθεση ότι διαπιστώνονται κατά έναν όσο γίνεται πραγματολογικότερο τρόπο.

Τα ελληνικά δικαστήρια άρχισαν να ελέγχουν τη συνταγματικότητα των νόμων ήδη από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Βρέθηκαν έτσι στην πανευρωπαϊκή πρωτοπορία, καθώς την ίδια περίοδο σε όλες τις μεγάλες ευρωπαϊκές δικαιοταξίες ο δικαστής απαγορευόταν να αμφισβητεί την ισχύ του νόμου. Αυτό το ιστορικό παράδοξο διερευνά ο Ακρίτας Καϊδατζής, επίκουρος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Α.Π.Θ., στη μελέτη του "Ο δικαστικός έλεγχος των νόμων στην Ελλάδα 1844-1935". Στη μελέτη καταγράφεται η νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων και εκτίθενται οι απόψεις των ελλή...

Η οικονομική κρίση ανανοηματοδοτεί τις θεμελιώδεις έννοιες του κράτους, της πολιτείας, του συντάγματος, της κυριαρχίας, της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, της έκτακτης ανάγκης, του δημοσίου συμφέροντος. Επιστημολογικές αφετηρίες, ερμηνευτικές προαντιλήψεις ή πολιτικά δόγματα που θεωρούνταν αυτονόητα και αδιαπραγμάτευτα αποδεικνύονται ολοένα πιο αναχρονιστικά και ανεπαρκή για την εξήγηση όσων συμβαίνουν στην ευρωπαϊκή ήπειρο και ολόκληρο τον κόσμο μετά το ξέσπασμα της κρίσης. Η κρίση ανέδειξε τα θεσμικά και πολιτικά αδιέξοδα του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, φέρνοντας στην επιφάνεια τα...

Η έλευση των Δημοκρατικών Γάλλων στα Ιόνια νησιά (1797) και η υπαγωγή τους στο γαλλικό Σύνταγμα της 5ης Καρποδώρου του Γ΄έτους της Γαλλικής Δημοκρατίας (22ας Αυγούστου 1795), επηρέασαν βαθιά την πολιτική σκέψη των Ιονίων, που είχε ακονιστεί στην άσκηση μιας μακραίωνης διαχείρισης της τοπικής διοίκησης, σε καθεστώς απολυταρχικής διακυβέρνησης. Αυτός είναι και ο λόγος που οι Επτανήσιοι δεν δυσκολεύτηκαν να υιοθετήσουν το αξίωμα, το οποίο, κατά το συντοπίτη τους ποιητή Ούγκο Φώσκολο, επικράτησε σε ολόκληρη την Ευρώπη, ύστερα από τη Γαλλική Επανάσταση: "αρκεί, ένα γραπτό Σύν...

Οι μελέτες του τόμου καλύπτουν πτυχές της πολύπλευρης επιστημονικής δραστηριότητας και προσωπικότητας της Γιώτας Κραβαρίτου: το Δίκαιο, την Εργασία, το Φύλο και την Ψυχολογία. Τους επιστημονικούς τομείς που αγάπησε και καλλιέργησε επιστημονικά με την προσωπική της εργασία και έρευνα. Το Εργατικό Δίκαιο ήταν η πρώτη της επιλογή. Αργότερα όταν βρέθηκε στο Νανσύ και στις Βρυξέλλες το συνδύασε με το Ευρωπαϊκό, για να καταλήξει στο Συγκριτικό και Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Δίκαιο, που δεν εγκατέλειψε ποτέ της, ακόμη και όταν στην Φλωρεντία, πρώτη γυναίκα καθηγήτρια, ασχολήθηκε διδακτικ...

Το ιδεώδες της δημοκρατίας αποτελεί αντικείμενο θεωρητικής και πολιτικής αντιπαράθεσης. Το περιεχόμενο, οι προϋποθέσεις και οι πρακτικές του συνεπαγωγές δεν θα πάψουν να μας απασχολούν. Σε κάθε βήμα του ο πολίτης βιώνει τη σύγκρουση ανάμεσα στην ουτοπία της δημοκρατικής ιδέας και στην πραγματικότητα της διαχείρισής της. Η προβληματική που έχει αναπτυχθεί γύρω από το σχετικό δίλημμα είναι ιδιαίτερα πλούσια και μάλιστα αγκαλιάζει το σύνολο των κοινωνικών επιστημών. Μέρος αυτής της προβληματικής δημοσιεύεται στον παρόντα τόμο που αποτελείται από δωρήματα προς τιμήν του κ...

Το ιδεώδες της δημοκρατίας αποτελεί αντικείμενο θεωρητικής και πολιτικής αντιπαράθεσης. Το περιεχόμενο, οι προϋποθέσεις και οι πρακτικές του συνεπαγωγές δεν θα πάψουν να μας απασχολούν. Σε κάθε βήμα του ο πολίτης βιώνει τη σύγκρουση ανάμεσα στην ουτοπία της δημοκρατικής ιδέας και στην πραγματικότητα της διαχείρισής της. Η προβληματική που έχει αναπτυχθεί γύρω από το σχετικό δίλημμα είναι ιδιαίτερα πλούσια και μάλιστα αγκαλιάζει το σύνολο των κοινωνικών επιστημών. Μέρος αυτής της προβληματικής δημοσιεύεται στον παρόντα τόμο που αποτελείται από δωρήματα προς τιμήν του κ...

Στον τιμητικό αυτόν τόμο για τον Κωνσταντίνο Τσουκαλά περιλαμβάνονται τριάντα τέσσερα κείμενα-δωρήματα πνεύματος και καρδιάς επιφανών συναδέλφων, φίλων αλλά και μαθητών του, για να τιμηθεί ο κοινωνικός επιστήμονας, ο διανοούμενος, ο καθηγητής, ο άνθρωπος Κωνσταντίνος Τσουκαλάς. Τα κείμενα αντανακλούν την ποικιλία, σπουδαιότητα και απήχηση του έργου του στην Ελλάδα. Εντάσσονται σε θεματικές ενότητες οι οποίες απορρέουν από το πολυετές έργο του και αφορούν ζητήματα που σχετίζονται με τη δημοκρατία, την παγκοσμιοποίηση, τον πόλεμο και την ειρήνη, τα είδωλα πολιτισμού, το λόγο,...

Η ανά χείρας έκδοση περιέχει αυτοτελείς μελέτες, που αποτέλεσαν σε μια πρώτη μορφή αντικείμενο εισήγησης και διεξοδικής συζήτησης στο IΑ΄ Συμπόσιο του Ομίλου ‘Αριστόβουλος Μάνεσης’, που οργανώθηκε στη Σύρο τον Σεπτέμβριο του 2009. Αφορμή υπήρξε το συνταγματικό ζήτημα που ανέκυψε τον Αύγουστο του 2009, ύστερα από τις δηλώσεις της πολιτικής ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ ότι στην προβλεπόμενη για τον Μάρτιο του 2010 εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας το κόμμα της (τότε) αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν σκόπευε να συναινέσει στην ανανέωση της θητείας του νυν ΠτΔ κ. Κάρολου Παπούλια. Οι απόψε...

Η παρούσα έκδοση είναι σημαντικά ανανεωμένη. Έχουν αφαιρεθεί τα κεφάλαια που αναφέρονταν στις ιστορικές μορφές του σύγχρονου κράτους, όπως το απολυταρχικό, το αυταρχικό, το ολοκληρωτικό ή αυτό του κοινωνικού κράτους δικαίου, καθώς και το κεφάλαιο που αφορούσε τις διακρίσεις των πολιτευμάτων κατά τον Ηρόδοτο και τον Αριστοτέλη. Έχουν προστεθεί δύο νέα κεφάλαια. Ένα εκτενές κεφάλαιο στο οποίο αναλύονται, ιστορικά και συγκριτικά, τα κυβερνητικά συστήματα και οι διακρίσεις τους. Εδώ η ανάλυση επικεντρώνεται κυρίως στο κοινοβουλευτικό σύστημα, του οποίου παρουσιάζονται, γενι...

Συχνά, αναφερόμαστε στην έννοια «πολίτευμα», με τη μια ή την άλλη αφορμή, χωρίς να έχουμε σαφή εικόνα στο μυαλό μας «τι είναι πολίτευμα» ή τι εμείς εννοούμε χρησιμοποιώντας τον όρο αυτό. Έτσι, μιλάμε ή γράφουμε για το δημοκρατικό ή ολιγαρχικό πολίτευμα ή για το κοινοβουλευτικό σύστημα, χωρίς να μπορούμε να τα διακρίνουμε μεταξύ τους με βάση ένα σταθερό και σαφές κριτήριο. Η διάκριση και αποσαφήνιση αυτών των εννοιών δεν θα ήταν και τόσο αναγκαία, αν δεν χρειαζόταν να ξεχωρίσουμε το πολίτευμα από το πολιτικό σύστημα και να αποδεσμεύσουμε τη δημοκρατία από τον ασφυκτικό εναγκ...

"Ο Ιανός του εθνικισμού" κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1993, από τις εκδόσεις του περιοδικού "Ο Πολίτης", σε μια εποχή που ο εθνικιστικός πυρετός, με αιχμή το Μακεδονικό, βρισκόταν σε έξαρση. Σήμερα, δεκαπέντε σχεδόν χρόνια μετά, το ζήτημα της αναγνώρισης της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (του "κρατιδίου των Σκοπίων", όπως αποκαλείται στον εθνικιστικό λόγο), παραμένει ακόμα άλυτο για το ελληνικό κράτος. Και τα όσα μεσολάβησαν επιβεβαιώνουν, δυστυχώς, τις περισσότερες, αν όχι όλες τις αναλύσεις των συγγραφέων. Γιατί τώρα μπορούμε να αντιληφθούμε, πολύ κ...

Λίγες έννοιες παρουσιάζουν ένα τόσο ευρύ πεδίο αφαίρεσης, και ταυτόχρονα η υλική τους υπόσταση γίνεται τόσο άμεσα και καθολικά αισθητή στην πραγματικότητα της καθημερινής ζωής, όσο η έννοια "κράτος". [...] Η εικόνα που έχουμε για το κράτος ποικίλλει ή είναι συγκεχυμένη: ξεκινά από την ακραία προσομοίωσή του σε μια υπέρτατη δύναμη συμβολικής και φυσικής ισχύος και επιβολής και καταλήγει στην αγγελική παράσταση ενός στοργικού υποκειμένου, που αποστολή του έχει την προάσπιση ενός στοργικού υποκειμένου, που αποστολή του έχει την προάσπιση του γενικού συμφέροντος και την προστασ...

Η έννοια του συνταγματισμού και του Συντάγματος συνδέθηκαν ιστορικά και εξακολουθούν να συνδέονται με μια βασική ιδέα: "η πολιτική εξουσία οφείλει να ασκείται σύμφωνα με καταστατικές κανονιστικές προβλέψεις και να υπόκειται σε δεσμεύσεις ή περιορισμούς". Σταδιακά η έννοια, η σημασία και οι λειτουργίες του Συντάγματος εμπλουτίστηκαν και μετεξελίχθησαν, και το ίδιο από σύνολο κανόνων που οργανώνει και περιορίζει, απρόσωπα, την κρατική εξουσία αντιμετωπίστηκε ως συνώνυμο της συνταγματικής δημοκρατίας και ταυτίστηκε με τη λαϊκή κυριαρχία, ενώ τις τελευταίες δεκαετίες γίνεται αν...

O ορθόδοξος κόσμος δεν μετείχε οργανικά στη διαμόρφωση της νεωτερικότητας. Δεν έζησε από μέσα την Aναγέννηση, τη Mεταρρύθμιση και Aντιμεταρρύθμιση, τους θρησκευτικούς πολέμους και το Διαφωτισμό, τη Γαλλική και Bιομηχανική επανάσταση, την ανάδυση του υποκειμένου, τα δικαιώματα του ανθρώπου και το ουδετερόθρησκο εθνικό κράτος. Ό,τι χαρακτηρίστηκε ως θεμελιακό κεκτημένο της νεωτερικότητας, μοιάζει να παρέμεινε ουσιαστικά ξένο προς την Oρθοδοξία, γεγονός που, για πολλούς, ερμηνεύει και τη δυσκολία επικοινωνίας της με το σύγχρονο (μετα-)νεωτερικό κόσμο. H Oρθοδοξία λοιπόν σταμ...