Η δημοκρατία μεταξύ ουτοπίας και πραγματικότητας

Μελέτες χαριστήριες στον Ζήση Παπαδημητρίου

Το ιδεώδες της δημοκρατίας αποτελεί αντικείμενο θεωρητικής και πολιτικής αντιπαράθεσης. Το περιεχόμενο, οι προϋποθέσεις και οι πρακτικές του συνεπαγωγές δεν θα πάψουν να μας απασχολούν. Σε κάθε βήμα του ο πολίτης βιώνει τη σύγκρουση ανάμεσα στην ουτοπία της δημοκρατικής ιδέας και στην πραγματικότητα της διαχείρισής της. Η προβληματική που έχει αναπτυχθεί γύρω από το σχετικό δίλημμα είναι ιδιαίτερα πλούσια και μάλιστα αγκαλιάζει το σύνολο των κοινωνικών επιστημών. Μέρος αυτής της προβληματικής δημοσιεύεται στον παρόντα τόμο που αποτελείται από δωρήματα προς τιμήν του καθηγητή Ζήση Παπαδημητρίου, ενός πανεπιστημιακού δασκάλου και ενεργού πολίτη που παιδεύτηκε όσο λίγοι με την ουτοπία και την πραγματικότητα της δημοκρατίας. Περιέχονται τα κείμενα: - Αντί προλόγου Μέρος πρώτο Δημοκρατία και Πολιτική Πραγματικότητα - Ιωάννης Μανωλεδάκης, "Ένα ιστορικό γεγονός και οι διαφορετικές ιδεολογικές αφηγήσεις του" - Αντώνης Μανιτάκης, "Η έννοια του πλήθους και η ουτοπική προοπτική της παγκόσμιας δημοκρατίας (Με αφορμή τη "δημοκρατία του πλήθους" στο έργο του Νέγκρι) - Κώστας Στρατηλάτης, "Η φιλελεύθερη δημοκρατία ως αντιουτοπία. Μερικές σκέψεις και μερικές ερμηνείες με αφορμή το βιβλίο του Τζον Γκρέι "Μαύρη λειτουργία: Η αποκαλυπτική θρησκεία και ο θάνατος της ουτοπίας" - Κώστας Χ. Χρυσόγονος, "Κλεπτοκρατία: Το πρόβλημα της διαφθοράς στο ελληνικό πολιτικό σύστημα" - Κώστας Ζώρας, "Απονομιμοποίηση και εξωθεσμική επιρροή ως παθογένεια του πολιτικού συστήματος: Η πιθανή συνταγματοποίηση μιας αναγκαίας πολιτικής αλλαγής" - Μιχάλης Σπουρδαλάκης, "Για τις συνθήκες ανάπτυξης της Αριστεράς στις αρχές του 21ου αιώνα" - Ιφιγένεια Καμτσίδου, "Η νομικοπολιτική σημασία της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας. Το ελληνικό παράδειγμα" - Λίνα Παπαδοπούλου, "Σκέψεις για το δήμο και τη δημοκρατία στην Ευρωπαϊκή Ένωση" - Αναστασία Δεληγκιαούρη, "Διαβουλευτική και διαδικτυακή δημοκρατία: Οι επικοινωνιακές προκλήσεις της σύγχρονης μεταδημοκρατίας" - Οζενί Αθανασιάδου, "Οι αμεσοδημοκρατικοί θεσμοί στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία: Σύζευξη ή σύγκρουση;" - Νίκος Παρασκευόπουλος, ""Όσα δεν φτάνει η αλεπού..." (Η αμηχανία της σύγχρονης κριτικής στην Αθηναϊκή Δημοκρατία" - Νίκος Γαρυπίδης, "Ανυπακοή του πολίτη και δημοκρατική αρχή: Μια κριτική προσέγγιση στην αντίληψη του σύγχρονου φιλελευθερισμού για τη δικαιολογημένη μη συμμόρφωση στο νόμο" - Γεώργιος Αναστασιάδης, "Ο Αλέξανδρος Σβώλος και η ελληνική συνταγματική ιστορία" Μέρος δεύτερο Δημοκρατία και Οικονομικό Διεθνές Σύστημα - Στέργιος Μπαμπανάσης, "Οικονομικά συστήματα και δημοκρατία" - Νίκος Χ. Βαρσακέλης, "Η οικονομική πολιτική των μεταπολεμικών κυβερνήσεων: Μύθοι και πραγματικότητες" - Γιώργος Δουράκης, "Οικονομικός φιλελευθερισμός εναντίον κοινωνικής Ευρώπης: Η περίπτωση της Οδηγίας Μπολκεστάιν για την ενιαία αγορά υπηρεσιών" - Μωυσής Γ. Σιδηρόπουλος, "Η χρηματοοικονομική κρίση και η πολιτική και κοινωνική συνοχή της Ευρώπης" - Γιώργος Χατζηκωνσταντίνου, "Η ρήξη των κρίσεων" - Κώστας Χατζηκωνσταντίνου, "Απαγορευμένες επιθέσεις στο δίκαιο του πολέμου" Μέρος τρίτο Δημοκρατία, Δικαιώματα και Κοινωνική Πραγματικότητα - Γιώργος Ε. Σκουλάς, "Κριτική θεώρηση της κοινωνικής μεταβολής: Η σημασία της επανάστασης σήμερα" - Μαρία Στρατηγάκη, "Ισόρροπη συμμετοχή των φύλων στα κέντρα πολιτικών αποφάσεων" - Μαρία Καϊάφα-Γκμπάντι, "Επιβαρυντικές μορφές διακίνησης ναρκωτικών: Επίταση της ποινικής καταστολής και αρχή της αναλογικότητας" - Ελισάβετ Συμεωνίδου-Καστανίδου, "Η "βίαιη ριζοσπαστικοποίηση" στο στόχαστρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης" - Ξενοφών Κοντιάδης, "Ρατσιστική δημοκρατία: Ο μετανάστης ως φορέας δικαιωμάτων και η καταστρατήγησή τους" - Κωνσταντίνος Γώγος, "Σαράντα έτη μετά: Το πρόβλημα της συνταγματικότητας της "νομιμοποίησης" αυθαίρετων κατασκευών (Με αφορμή το ενδεχόμενο "νομιμοποίησης" των κατασκευών σε ημιυπαίθριους χώρους)" - Παναγιώτης Μαντζούφας, "Ανθρώπινα δικαιώματα: Από το μύθο του φυσικού δικαίου στην ιδεολογία των ανθρωπιστικών επεμβάσεων" - Χρήστος Νίκας, Δημήτριος Ασπάσιος, "Οι Αλβανοί μετανάστες στην Ελλάδα: Προσωρινό ή μόνιμο ζήτημα;" Βιογραφικό σημείωμα Συντελεστές τόμου