Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-2020
Christianópoulos Ntínos
Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Κωνσταντίνου Δημητριάδη) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 20 Μαρτίου 1931. Φοίτησε στο Τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και από το 1958 ως το 1965 εργάστηκε ως βιβλιοθηκάριος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της πόλης. Παράλληλα το 1958 ίδρυσε και ανέλαβε υπό τη διεύθυνσή του το περιοδικό "Διαγώνιος", που κυκλοφόρησε ως το 1983 με ολιγόχρονες παύσεις. Το 1962 δημιούργησε τις "Εκδόσεις της Διαγωνίου" και από το 1965 εργάστηκε ως διορθωτής και επιμελητής. Το 1974 ίδρυσε τη Μικρή Πινακοθήκη της Διαγωνίου που λειτούργησε έως το 1995, με στόχο την προβολή νέων καλλιτεχνών της συμπρωτεύουσας, με στενούς συνεργάτες του τον Κάρολο Τσίζεκ και τον Νίκο Νικολαΐδη. Την πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία πραγματοποίησε το 1949 με τη δημοσίευση του ποιήματος "Βιογραφία" στο περιοδικό της Θεσσαλονίκης "Μορφές". Τον επόμενο χρόνο κυκλοφόρησε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο "Εποχή των ισχνών αγελάδων". Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος ανήκει στους σημαντικότερους ποιητές της ομάδας που είναι γνωστή ως "Κύκλος της Διαγωνίου" και κινήθηκε στο πλαίσιο του ομώνυμου περιοδικού που ο ίδιος ίδρυσε (ποιητές Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου, Βασίλης Καραβίτης, Τάσος Κόρφης, πεζογράφοι Νίκος Καχτίτσης, Τόλης Καζαντζής, Γιώργος Ιωάννου, Περικλής Σφυρίδης, κριτικοί Ηλίας Πετρόπουλος, Ξ.Α. Κοκόλης, κ.ά.). Η ποίησή του χαρακτηρίζεται από επιρροές από το έργο του Κωνσταντίνου Καβάφη, με θεματικές της την ερωτική επιθυμία και την ανεκπλήρωτη διάστασή της, την ερωτική απόρριψη ή και εκμηδένιση, την κατά χριστιανική έννοια αυτοταπείνωση αλλά και την πολιτική διάσταση του έρωτα και την κοινωνική κριτική. Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές "Εποχή των ισχνών αγελάδων" (1950), "Ξένα γόνατα" (1957), "Ανυπεράσπιστος καημός" (1970), "Ο αλλήθωρος" (1970, συγκεντρωτική έκδοση των τεσσάρων συλλογών με τίτλο "Ποιήματα", Διαγώνιος 1986, γ' 1998· Ιανός 2004· θ' 2018), "Το κορμί και το σαράκι" (1998, συμπληρωμένη έκδοση με νέο τίτλο "Μικρά ποιήματα", Ιανός 2004· η' 2016), "Νεκρή πιάτσα" (1999), "Η πιο βαθιά πληγή" (1999), "Παράξενο, που βρίσκει κουράγιο κι ανθίζει" (2010), συγκεντρωτική έκδοση των συλλογών με τίτλο "Πεζά ποιήματα" (Ιανός 2004· 2010· στ' 2016). Εξέδωσε επίσης διηγήματα ("Η κάτω βόλτα", Διαγώνιος 1963, 1991· στ' Ιανός 2004· η' 2016), μικρά πεζά ("Οι ρεμπέτες του ντουνιά", Διαγώνιος 1986· γ' Ιανός 2004· ε' 2016), μεταφράσεις αρχαίων λυρικών (Διαγώνιος 1966, δ' 1989· Μπιλιέτο ε' 1993, στ' 2005, στη συνέχεια ως "Εντευκτήριο Ι", Ιανός ζ' 2007), ξένων λογοτεχνών ("Εντευκτήριο", Διαγώνιος 1989, στη συνέχεια ως "Εντευκτήριο ΙΙ", ε' Ιανός 2007), του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου ("Το Άγιο και Ιερό Ευαγγέλιο κατά τον Ματθαίο", Το Ροδακιό, 1997, β' Ιανός 2012), στίχους και ηχογραφήσεις με τραγούδια ("Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος τραγουδάει τα τραγούδια του", 1982, "Βαρδάρι και Εγνατία", 1990, "Το αιώνιο παράπονο", 1994, "Με τέχνη και με πάθος", 1998, "Τα τραγούδια του Ντίνου Χριστιανόπουλου"-επανακυκλοφορία των δύο κύκλων, Ιανός 2012), μελέτες ("Συμπληρώνοντας κενά", 1988· "Εισαγωγή στα ρεμπέτικα", 1991· "Ο Βασίλης Τσιτσάνης και τα πρώτα τραγούδια του 1932-1946", Διαγώνιος, 1994· "Το ρεμπέτικο και η Θεσσαλονίκη", Εντευκτήριο, 1999· "Τα παλιά βιβλιοπωλεία της Θεσσαλονίκης", Ραγιά, 1999· "Η λογοτεχνία στη Θεσσαλονίκη 1850-1950: σύντομο διάγραμμα", Ραγιά, 1999· "Τα ελληνικά τυπογραφεία της Θεσσαλονίκης επί Τουρκοκρατίας 1850-1912", Ραγιά, 2000· "Μελέτες για τον Σολωμό", Ραγιά, 2001· "Η ποίηση στη Θεσσαλονίκη κατά τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας", Ραγιά, 2003· "Ο Παύλος Μελάς σε ποιήματα Μακεδόνων ποιητών", Κυρομάνος, 2004· κ.ά.), δοκίμια ("Δοκίμια", Μπιλιέτο 1999· "Εναντίον", Άγρα, 1986· β' Διαγώνιος, 1993· γ' Ιανός 2012, κ.ά.), βιβλιοκρισίες ("Αποθήκη Α'", 1978), βιβλιογραφικές εργασίες ("Λογοτεχνικές εκδόσεις Θεσσαλονίκης 1850-1950", 1980, β' Διαγώνιος 1997· "Λογοτεχνικά περιοδικά Θεσσαλονίκης 1889-1945", Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης 1996· "Λογοτεχνικές εκδόσεις Μακεδονικών πόλεων πλην Θεσσαλονίκης 1879-1950", ΙΝΒΑ 1998· κ.ά.), ανθολογίες ("Στιχάκια του στρατού", Μπιλιέτο 2004), συνεντεύξεις, αυτοβιογραφικά κείμενα. Το 2011 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτορας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το ίδιο έτος τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου του, το οποίο αρνήθηκε ωστόσο να παραλάβει, συνεπής με τη στάση του ότι ο πνευματικός δημιουργός οφείλει να μένει μακριά από βραβεύσεις. Έφυγε από τη ζωή στη Θεσσαλονίκη στις 11 Αυγούστου 2020, σε ηλικία 89 ετών. Κηδεύτηκε, δαπάνη του Δήμου Θεσσαλονίκης, στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Σαράντα Εκκλησιών) και ενταφιάστηκε στο Κοιμητήριο Αναστάσεως του Κυρίου, στη Θέρμη. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Ντίνου Χριστιανόπουλου βλ. Αλέξης Ζήρας, "Χριστιανόπουλος Ντίνος", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ. 9β, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, 1988, Δημήτρης Δασκαλόπουλος, "Χριστιανόπουλος Ντίνος", στο "Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", Αθήνα: Πατάκης, 2007, σελ. 2381-2· τη συμμετοχή του στις τηλεοπτικές εκπομπές της ΕΡΤ "Μονόγραμμα" (1991), "Νυχτερινός επισκέπτης" (1996) και "Στα Άκρα" (2011)· καθώς και τα αυτοβιογραφικά κείμενα "Πίσω απ' την Αγιά Σοφιά" (Ιανός, 1997), "Θεσσαλονίκη, ου μ' εθέσπισεν" (Ιανός 1999) και "Εγώ, φαντάρος στο χακί..." (Μπιλιέτο, 2003).
Ανθολογία Μακεδόνων ποιητών 1860 - 1913
Συλλογικό έργο
Εντευκτήριο (2001)
Χρειάστηκαν 33 χρόνια έρευνας πρωτογενούς υλικού για να συγκροτηθεί αυτό το βιβλίο. Οι ποιητές του βιβλίου χωρίς θεαματικές επιδόσεις, δημιούργησαν μια νέα ποιητική πραγματικότητα κυρίως στη Θεσσαλονίκη που μετά το 1930 άρχισε να αποδίδει ουσιαστικότερους καρπούς.
Ανθολογία Μακεδόνων ποιητών 1860 - 1913
Συλλογικό έργο
Εντευκτήριο (2001)
Χρειάστηκαν 33 χρόνια έρευνας πρωτογενούς υλικού για να συγκροτηθεί αυτό το βιβλίο. Οι ποιητές του βιβλίου χωρίς θεαματικές επιδόσεις, δημιούργησαν μια νέα ποιητική πραγματικότητα κυρίως στη Θεσσαλονίκη που μετά το 1930 άρχισε να αποδίδει ουσιαστικότερους καρπούς.
Ανθολογία τραγουδιών του Βασίλη Τσιτσάνη
Ιανός (2009)
Η εργασία που ακολουθεί είναι μια έρευνα που άρχισε το 1993 και αποτελείται από δύο μέρη: μια εκτενή ανθολογία τραγουδιών του Βασίλη Τσιτσάνη και ένα κριτικό υπόμνημα με πληροφορίες και κρίσεις για τα τραγούδια της ανθολογίας αυτής. Η προσπάθειά μου αυτή, τώρα που συμπληρώνονται είκοσι πέντε χρόνια από τον θάνατο του συνθέτη, μου φαίνεται ότι θα βρει πλατιά ανταπόκριση από τον λαό που τόσο τον αγαπούσε. Δύο βιβλία με βοήθησαν κατ' εξοχήν: για την ανθολογία, το βιβλίο του Θεόφιλου Αναστασίου "Βασίλης Τσιτσάνης: Άπαντα" (Αθήνα, Λαϊκό τραγούδι, 2004) και για το υπόμνημα, το...
Από τη νεκρώσιμη ακολουθία
Μπιλιέτο (2010)
Βολέματα καταστροφής: 90 ποιήματα 1949-1999
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Μπιλιέτο (2008)
ΒΟΛΕΜΑΤΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ "Ούτε να πεθάνω θέλω ούτε και να γιατρευτώ· θέλω απλώς να βολευτώ στην καταστροφή μου. [...]" Ντίνος Χριστιανόπουλος, 1958 Με το αφιέρωμα του "Μπιλιέτου" στον Ντίνο Χριστιανόπουλο αποφάσισα να δώσω και γω τις "εξετάσεις" μου στο σύνολο της ποιητικής του παραγωγής, που χρόνια τώρα την παρακολουθώ και την μελετώ. [...] Βασίλης Δημητράκος Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2007
Για τον Αναγνωστάκη
Συλλογικό έργο
Αιγαίον (1996)
Το βιβλίο αυτό είναι κάτι περισσότερο και κάτι λιγότερο από μιαν ανθολογία. Περισσότερο, γιατί περιέχει και κείμενα που δεν θα ικανοποιούσαν την έννοια του όρου ανθολόγηση· λιγότερο, γιατί αυτά τα "εξωανθολογικά" κείμενα υπονομεύουν τον ανθολογικό χαρακτήρα του βιβλίου. Ονομάζω τον ανά χείρας τόμο επιλογή, γιατί προσπάθησα να συνδυάσω σ' αυτόν το ανθολογικό με το ιστορικό στοιχείο: αφενός να προσδιορίσω τα, κατά τη γνώμη μου (δηλαδή σύμφωνα με τα σημερινά μου κριτήρια), σημαντικότερα κριτικά κείμενα για το έργο του Αναγνωστάκη· και αφετέρου να εντοπίσω τα κείμενα που θα μπο...
Για τον Σινόπουλο
Συλλογικό έργο
Αιγαίον (2000)
Η ποίηση και η κριτική, με τις διάφορες μορφές της (από την κριτικογραφία των εφημερίδων και των λογοτεχνικών περιοδικών μέχρι τις μελέτες που εποπτεύουν τη λογοτεχνία μιας πρόσφατης χρονικής περιόδου), διαγράφουν δύο τροχιές άλλοτε παράλληλες κι άλλοτε τεμνόμενες, γενικά όμως αλληλεπιδρούσες. Η φορά της επίδρασης μετατίθεται, κατά καιρούς, από τη μια στην άλλη πλευρά. Η ιστορία της λογοτεχνίας και της κριτικής, όπως εξάλλου η ιστορική θεώρηση κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας, οργανώνει το ερευνητικό και κατόπιν το γνωστικό πεδίο της με τη διαχρονική αφαίρεση των σημαινουσών...
Δοκίμια
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Μπιλιέτο (1999)
Δοκίμια και απόψεις του γνωστού Ντίνου Χριστιανόπουλου πάνω σε θέματα τέχνης, ποίησης, λογοτεχνίας αλλά και στάσης ζωής, που αναδεικνύουν το λαμπρό του ήθος και πνεύμα, συχνά και με καυστικό ύφος.
Εγώ, φαντάρος στο χακί...
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Μπιλιέτο (2003)
Το 2001-2002 έκανα μια σειρά εκπομπών στον ραδιοφωνικό σταθμό 9.58 fm της ΕΡΤ 3 με τίτλο "Εγώ, φαντάρος στο χακί. . .". Στις εκπομπές αυτές διηγήθηκα ιστορίες και περιστατικά από τη στρατιωτική μου θητεία (1955 - 1956). Ο αγαπητός φίλος Γιώργος Καλιεντζίδης ερχόταν στο σπίτι μου και κατέγραφε στο κασετόφωνό του τα όσα του έλεγα αυτοσχεδιάζοντας χωρίς σημειώσεις. Ύστερα από τη μετάδοση των εκπομπών η αγαπητή Αναστασία Παπαϊωάννου ανέλαβε ευσυνείδητα την απομαγνητοφώνηση. Σε τέτοιες περιπτώσεις συνηθίζω να επεξεργάζομαι το απομαγνητοφωνημένο κείμενο, αλλά αυτή τη φορά δεν...
Ελληνικές εκδόσεις μακεδονικών πόλεων πλην Θεσσαλονίκης επί τουρκοκρατίας (1759 - 1913)
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Ιστορικό και Λογοτεχνικό Αρχείο Καβάλας (2000)
Αφορά τις εκδόσεις βιβλίων, εφημερίδων, περιοδικών και κάθε είδους έντυπου στην ελληνική γλώσσα, που έγιναν σ’ αυτή τη χρονική περίοδο στο Άγιο Όρος και στις Μακεδονικές πόλεις Μελένικο, Σέρρες, Καβάλα και Μοναστήρι. Πρόκειται για σημαντική έκδοση, όχι μόνο εξαιτίας της προσωπικότητας του συγγραφέα, αλλά και λόγω του γεγονότος ότι το έργο αυτό συμπληρώνει ένα μεγάλο βιβλιογραφικό κενό. Επιβάλλεται να αναφέρουμε ότι τα στοιχεία που παρουσιάζονται στο νέο βιβλίο έχουν συλλεχθεί μετά από πολυετείς έρευνες του συγγραφέα και παρουσιάζονται για πρώτη φορά. Πρόκειται για καταγρ...
Εν Θεσσαλονίκη: 13 σύγχρονοι πεζογράφοι
Συλλογικό έργο
Ιανός (2001)
Οι πνευματικοί άνθρωποι που ζουν και εργάζονται στη Θεσσαλονίκη, είναι αυτοί που δημιουργούν και την πνευματική της φυσιογνωμία. Ειδικότερα οι πεζογράφοι της άνοιξαν καινούργιους δρόμους στα γράμματά μας, τόσο με τον εσωτερικό μονόλογο των "Μακεδονικών ημερών" του μεσοπολέμου, όσο και με τη νεορεαλιστική πρόζα του "Κύκλου της "Διαγωνίου"" μετά το 1960. Η μελέτη "Εν Θεσσαλονίκη, 13 σύγχρονοι πεζογράφοι" έχει σκοπό να κάνει γνωστό σε ένα ευρύτερο κοινό -μέσα από το έργο δεκατριών καταξιωμένων συγγραφέων της πόλης, που ασφαλώς δεν είναι οι μόνοι - τα πεζογραφικά αυτά ρεύματ...
Εναντίον
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Ιανός (2012)
Είμαι εναντίον κάθε τιμητικής διάκρισης, απ' όπου κι αν προέρχεται. Δεν υπάρχει πιο χυδαία φιλοδοξία απ' το να θέλουμε να ξεχωρίζουμε -αυτό το απαίσιο "υπείροχον έμμεναι άλλων" που μας άφησαν οι αρχαίοι. Είμαι εναντίον των βραβείων γιατί μειώνουν την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Βραβεύω σημαίνει αναγνωρίζω την αξία κάποιου κατωτέρου μου και κάποτε θα πρέπει να απαλλαγούμε από τη συγκατάβαση των μεγάλων. Παίρνω βραβείο σημαίνει παραδέχομαι πνευματικά αφεντικά και κάποτε θα πρέπει να διώξουμε τα αφεντικά από τη ζωή μας.
Εργογραφία, βιβλιογραφία Ντίνου Χριστιανόπουλου (1950-1990)
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Infoprint (1993)
Στον τόμο αυτό καταγράφονται: - οι εκδόσεις έργων του συγγραφέα μεταξύ 1950-1990, με τις ανατυπώσεις τους, - οι μουσικές εκδόσεις έργων του, - οι τηλεοπτικές εκπομπές στις οποίες εμφανίστηκε ο συγγραφέας, - οι μεταφράσεις των έργων του σε ξένες γλώσσες, καθώς και - μελέτες και βιβλιοκρισίες που δημοσιεύτηκαν για το έργο του σε εφημερίδες και περιοδικά.
Η αποκάλυψη του Ντίνου Χριστιανόπουλου
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Ιανός (2004)
Η ποίηση του Ντίνου Χριστιανόπουλου φαίνεται να συνδυάζει την απατηλή απλότητα του Λάο Τσε και τη σαφήνεια του Καμπίρ, όμως προξενεί ένα αίσθημα αμφιθυμίας που ενίοτε γεννά πολλά ερωτήματα. Πώς εξηγείται λ.χ. η μυστηριώδης σαγήνη που εκπέμπουν ορισμένα ποιήματά του, ενώ είναι γραμμένα με ρεαλιστικό τρόπο; Πώς μπορεί να συνυπάρχει ο πιστός χριστιανός αρμονικά με τον ακόλαστο που ξεχύνεται τα βράδια σαν τρελός μες τον βούρκο; Και πώς μπορείς να κατακρίνεις ή να απορρίψεις την ποίηση κάποιου που αυτοπροσδιορίζεται ως "ερωτικώς άλλος", ενώ και μόνο η ομολογία της ερωτικής ιδ...