Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-2020
Christianópoulos Ntínos
Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Κωνσταντίνου Δημητριάδη) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 20 Μαρτίου 1931. Φοίτησε στο Τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και από το 1958 ως το 1965 εργάστηκε ως βιβλιοθηκάριος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της πόλης. Παράλληλα το 1958 ίδρυσε και ανέλαβε υπό τη διεύθυνσή του το περιοδικό "Διαγώνιος", που κυκλοφόρησε ως το 1983 με ολιγόχρονες παύσεις. Το 1962 δημιούργησε τις "Εκδόσεις της Διαγωνίου" και από το 1965 εργάστηκε ως διορθωτής και επιμελητής. Το 1974 ίδρυσε τη Μικρή Πινακοθήκη της Διαγωνίου που λειτούργησε έως το 1995, με στόχο την προβολή νέων καλλιτεχνών της συμπρωτεύουσας, με στενούς συνεργάτες του τον Κάρολο Τσίζεκ και τον Νίκο Νικολαΐδη. Την πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία πραγματοποίησε το 1949 με τη δημοσίευση του ποιήματος "Βιογραφία" στο περιοδικό της Θεσσαλονίκης "Μορφές". Τον επόμενο χρόνο κυκλοφόρησε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο "Εποχή των ισχνών αγελάδων". Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος ανήκει στους σημαντικότερους ποιητές της ομάδας που είναι γνωστή ως "Κύκλος της Διαγωνίου" και κινήθηκε στο πλαίσιο του ομώνυμου περιοδικού που ο ίδιος ίδρυσε (ποιητές Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου, Βασίλης Καραβίτης, Τάσος Κόρφης, πεζογράφοι Νίκος Καχτίτσης, Τόλης Καζαντζής, Γιώργος Ιωάννου, Περικλής Σφυρίδης, κριτικοί Ηλίας Πετρόπουλος, Ξ.Α. Κοκόλης, κ.ά.). Η ποίησή του χαρακτηρίζεται από επιρροές από το έργο του Κωνσταντίνου Καβάφη, με θεματικές της την ερωτική επιθυμία και την ανεκπλήρωτη διάστασή της, την ερωτική απόρριψη ή και εκμηδένιση, την κατά χριστιανική έννοια αυτοταπείνωση αλλά και την πολιτική διάσταση του έρωτα και την κοινωνική κριτική. Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές "Εποχή των ισχνών αγελάδων" (1950), "Ξένα γόνατα" (1957), "Ανυπεράσπιστος καημός" (1970), "Ο αλλήθωρος" (1970, συγκεντρωτική έκδοση των τεσσάρων συλλογών με τίτλο "Ποιήματα", Διαγώνιος 1986, γ' 1998· Ιανός 2004· θ' 2018), "Το κορμί και το σαράκι" (1998, συμπληρωμένη έκδοση με νέο τίτλο "Μικρά ποιήματα", Ιανός 2004· η' 2016), "Νεκρή πιάτσα" (1999), "Η πιο βαθιά πληγή" (1999), "Παράξενο, που βρίσκει κουράγιο κι ανθίζει" (2010), συγκεντρωτική έκδοση των συλλογών με τίτλο "Πεζά ποιήματα" (Ιανός 2004· 2010· στ' 2016). Εξέδωσε επίσης διηγήματα ("Η κάτω βόλτα", Διαγώνιος 1963, 1991· στ' Ιανός 2004· η' 2016), μικρά πεζά ("Οι ρεμπέτες του ντουνιά", Διαγώνιος 1986· γ' Ιανός 2004· ε' 2016), μεταφράσεις αρχαίων λυρικών (Διαγώνιος 1966, δ' 1989· Μπιλιέτο ε' 1993, στ' 2005, στη συνέχεια ως "Εντευκτήριο Ι", Ιανός ζ' 2007), ξένων λογοτεχνών ("Εντευκτήριο", Διαγώνιος 1989, στη συνέχεια ως "Εντευκτήριο ΙΙ", ε' Ιανός 2007), του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου ("Το Άγιο και Ιερό Ευαγγέλιο κατά τον Ματθαίο", Το Ροδακιό, 1997, β' Ιανός 2012), στίχους και ηχογραφήσεις με τραγούδια ("Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος τραγουδάει τα τραγούδια του", 1982, "Βαρδάρι και Εγνατία", 1990, "Το αιώνιο παράπονο", 1994, "Με τέχνη και με πάθος", 1998, "Τα τραγούδια του Ντίνου Χριστιανόπουλου"-επανακυκλοφορία των δύο κύκλων, Ιανός 2012), μελέτες ("Συμπληρώνοντας κενά", 1988· "Εισαγωγή στα ρεμπέτικα", 1991· "Ο Βασίλης Τσιτσάνης και τα πρώτα τραγούδια του 1932-1946", Διαγώνιος, 1994· "Το ρεμπέτικο και η Θεσσαλονίκη", Εντευκτήριο, 1999· "Τα παλιά βιβλιοπωλεία της Θεσσαλονίκης", Ραγιά, 1999· "Η λογοτεχνία στη Θεσσαλονίκη 1850-1950: σύντομο διάγραμμα", Ραγιά, 1999· "Τα ελληνικά τυπογραφεία της Θεσσαλονίκης επί Τουρκοκρατίας 1850-1912", Ραγιά, 2000· "Μελέτες για τον Σολωμό", Ραγιά, 2001· "Η ποίηση στη Θεσσαλονίκη κατά τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας", Ραγιά, 2003· "Ο Παύλος Μελάς σε ποιήματα Μακεδόνων ποιητών", Κυρομάνος, 2004· κ.ά.), δοκίμια ("Δοκίμια", Μπιλιέτο 1999· "Εναντίον", Άγρα, 1986· β' Διαγώνιος, 1993· γ' Ιανός 2012, κ.ά.), βιβλιοκρισίες ("Αποθήκη Α'", 1978), βιβλιογραφικές εργασίες ("Λογοτεχνικές εκδόσεις Θεσσαλονίκης 1850-1950", 1980, β' Διαγώνιος 1997· "Λογοτεχνικά περιοδικά Θεσσαλονίκης 1889-1945", Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης 1996· "Λογοτεχνικές εκδόσεις Μακεδονικών πόλεων πλην Θεσσαλονίκης 1879-1950", ΙΝΒΑ 1998· κ.ά.), ανθολογίες ("Στιχάκια του στρατού", Μπιλιέτο 2004), συνεντεύξεις, αυτοβιογραφικά κείμενα. Το 2011 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτορας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το ίδιο έτος τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου του, το οποίο αρνήθηκε ωστόσο να παραλάβει, συνεπής με τη στάση του ότι ο πνευματικός δημιουργός οφείλει να μένει μακριά από βραβεύσεις. Έφυγε από τη ζωή στη Θεσσαλονίκη στις 11 Αυγούστου 2020, σε ηλικία 89 ετών. Κηδεύτηκε, δαπάνη του Δήμου Θεσσαλονίκης, στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Σαράντα Εκκλησιών) και ενταφιάστηκε στο Κοιμητήριο Αναστάσεως του Κυρίου, στη Θέρμη. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Ντίνου Χριστιανόπουλου βλ. Αλέξης Ζήρας, "Χριστιανόπουλος Ντίνος", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ. 9β, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, 1988, Δημήτρης Δασκαλόπουλος, "Χριστιανόπουλος Ντίνος", στο "Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", Αθήνα: Πατάκης, 2007, σελ. 2381-2· τη συμμετοχή του στις τηλεοπτικές εκπομπές της ΕΡΤ "Μονόγραμμα" (1991), "Νυχτερινός επισκέπτης" (1996) και "Στα Άκρα" (2011)· καθώς και τα αυτοβιογραφικά κείμενα "Πίσω απ' την Αγιά Σοφιά" (Ιανός, 1997), "Θεσσαλονίκη, ου μ' εθέσπισεν" (Ιανός 1999) και "Εγώ, φαντάρος στο χακί..." (Μπιλιέτο, 2003).
Τα εσώψυχα του Ντίνου Χριστιανόπουλου
Σταυρακοπούλου Σωτηρία
Ιανός (2019)
Πρόκειται για μια σειρά συνομιλιών της συγγραφέως με τον Ντίνο Χριστιανόπουλο, ένα εξομολογητικό "μουχαμπέτι", όπως του άρεσε να το αποκαλεί, που βάστηξε για δέκα σχεδόν χρόνια. Και μέσα απ’ αυτό, ξεδιπλώνεται η χειμαρρώδης και "προκλητική" προσωπικότητα του ποιητή, που σπάει όλους τους φραγμούς του "καθωσπρεπισμού" του πνευματικού κόσμου της εποχής μας.
Εναντίον
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Ιανός (2012)
Είμαι εναντίον κάθε τιμητικής διάκρισης, απ' όπου κι αν προέρχεται. Δεν υπάρχει πιο χυδαία φιλοδοξία απ' το να θέλουμε να ξεχωρίζουμε -αυτό το απαίσιο "υπείροχον έμμεναι άλλων" που μας άφησαν οι αρχαίοι. Είμαι εναντίον των βραβείων γιατί μειώνουν την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Βραβεύω σημαίνει αναγνωρίζω την αξία κάποιου κατωτέρου μου και κάποτε θα πρέπει να απαλλαγούμε από τη συγκατάβαση των μεγάλων. Παίρνω βραβείο σημαίνει παραδέχομαι πνευματικά αφεντικά και κάποτε θα πρέπει να διώξουμε τα αφεντικά από τη ζωή μας.
Τα τραγούδια του Ντίνου Χριστιανόπουλου
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Ιανός (2012)
Το 1984 κάποιοι καλοί φίλοι, ο Σαράντης Κασσάρας, ο Νίκος Θεοδωράκης και ο Χρήστος Κίλιας μου προτείνουν να γίνει ένας δίσκος με τραγούδια του Ντίνου Χριστιανόπουλου στον οποίο ήθελαν να συμμετέχω κι εγώ. Αυτή η προσπάθεια δεν είχε τύχη, εγώ όμως κράτησα τα τραγούδια και την γνωριμία με τον Ντίνο Χριστιανόπουλο. Μαζί με τον Παναγιώτη Καραδημήτρη βάλαμε σκοπό κάποια στιγμή να δισκογραφήσουμε τα τραγούδια για τα οποία παιδευτήκαμε πάρα πολύ για να τα φτάσουμε στο αποτέλεσμα που επιθυμoύσε ο δημιουργός τους. Έτσι λοιπόν καταφέραμε το 1994 να κυκλοφορήσει ο πρώτος δίσκος "Το αι...
Το άγιο και ιερό Ευαγγέλιο κατά τον Ματθαίο
Ιανός (2012)
Ο ευαγγελιστής Ματθαίος όπως ξέρουμε από το ίδιο το ευαγγέλιο του, ήταν τελώνης στην Καπερναούμ, όταν τον κάλεσε ο Χριστός και τον έκανε μαθητή του. Το ευαγγέλιο αυτό θεωρείται το πιο δύσκολο, όχι μόνο για τον θεολογικό του χαρακτήρα αλλά και για τη γλώσσα του, που παρουσιάζει αρκετές ιδιομορφίες. Επίσης το ευαγγέλιο του Mατθαίoυ θεωρείται το πιο αυθεντικό αλλά και το πιο πλήρες - σ' αυτό βασίστηκαν οι ευαγγελιστές Μάρκος και Λουκάς - έχει αρχιτεκτονική συγκρότηση και διασώζει αρκετά καλά τη ζωντάνια της κοινής ελληνικής και τον ποιητικό χαρακτήρα της αραμαϊκής στην εποχή τ...
Οι άνθρωποί μου
Συλλογικό έργο
Ποταμός (2010)
"Πάντα αναρωτιόμουν για τις ζωές των ανθρώπων που έβλεπα. Ωραία, τέλειωσε ο χτίστης το ρετιρέ, σε τι σπίτι γυρνάει; Πώς αγκαλιάζει ο "μπάτσος" και πώς ο κρατούμενός του; Η καλόγρια τι όνειρα βλέπει το βράδυ; Κάποια στιγμή άρχισα να ξεστρατίζω και να αναζητώ νέες εικόνες. Το πάθος της παρατήρησης έγινε σιγά σιγά επάγγελμα. Θυμάμαι με πόση έκπληξη έζησα το 1989 την εξέγερση στο Κόσσοβο. Με είχαν στείλει από την "Πρώτη" με κομμουνιστικές οδηγίες. Να γράψω πόσο καλοί είναι οι μεν και πόσο κακοί είναι οι δε. Και εγώ έγραφα ότι δεν βλέπω κανένα καλό. Το ένα χωριό το έκαιγαν ο...
Οι θεμελιωτές της ποίησης στη Θεσσαλονίκη
Συλλογικό έργο
Ινόνια (2010)
Ο Γιώργος Μοσχίδης διαβάζει ποίηση των 12 κορυφαίων ποιητών της Θεσσαλονίκης, όπως τιμητικά επιλέγει και καταγράφει ο Ντίνος Χριστιανόπουλος. Ο Γιώργος Μοσχίδης και ο Ντίνος Χριστιανόπουλος γνωρίστηκαν έφηβοι το 1950 στην Θεσσαλονίκη. Τρία χρόνια αργότερα, παρουσίασαν στο αμφιθέατρο της Σχολής Βαλαγιάννη μια βραδιά αφιερωμένη στους κορυφαίους ποιητές της Θεσσαλονίκης. Η σημερινή προσπάθεια είναι συμπληρωμένη με μεταγενέστερο υλικό, μουσικές νότες, μελωδίες και εμπειρία μισού και πλέον αιώνα. Οι ποιητές παραμένουν οι ίδιοι, χωρισμένοι, από το 1957, σε τέσσερις τριάδες: τ...
Οι θεμελιωτές της ποίησης στη Θεσσαλονίκη
Συλλογικό έργο
Ινόνια (2010)
Ο Γιώργος Μοσχίδης διαβάζει ποίηση των 12 κορυφαίων ποιητών της Θεσσαλονίκης, όπως τιμητικά επιλέγει και καταγράφει ο Ντίνος Χριστιανόπουλος. Ο Γιώργος Μοσχίδης και ο Ντίνος Χριστιανόπουλος γνωρίστηκαν έφηβοι το 1950 στην Θεσσαλονίκη. Τρία χρόνια αργότερα, παρουσίασαν στο αμφιθέατρο της Σχολής Βαλαγιάννη μια βραδιά αφιερωμένη στους κορυφαίους ποιητές της Θεσσαλονίκης. Η σημερινή προσπάθεια είναι συμπληρωμένη με μεταγενέστερο υλικό, μουσικές νότες, μελωδίες και εμπειρία μισού και πλέον αιώνα. Οι ποιητές παραμένουν οι ίδιοι, χωρισμένοι, από το 1957, σε τέσσερις τριάδες: τ...
Από τη νεκρώσιμη ακολουθία
Μπιλιέτο (2010)
Ανθολογία τραγουδιών του Βασίλη Τσιτσάνη
Ιανός (2009)
Η εργασία που ακολουθεί είναι μια έρευνα που άρχισε το 1993 και αποτελείται από δύο μέρη: μια εκτενή ανθολογία τραγουδιών του Βασίλη Τσιτσάνη και ένα κριτικό υπόμνημα με πληροφορίες και κρίσεις για τα τραγούδια της ανθολογίας αυτής. Η προσπάθειά μου αυτή, τώρα που συμπληρώνονται είκοσι πέντε χρόνια από τον θάνατο του συνθέτη, μου φαίνεται ότι θα βρει πλατιά ανταπόκριση από τον λαό που τόσο τον αγαπούσε. Δύο βιβλία με βοήθησαν κατ' εξοχήν: για την ανθολογία, το βιβλίο του Θεόφιλου Αναστασίου "Βασίλης Τσιτσάνης: Άπαντα" (Αθήνα, Λαϊκό τραγούδι, 2004) και για το υπόμνημα, το...
Βολέματα καταστροφής: 90 ποιήματα 1949-1999
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Μπιλιέτο (2008)
ΒΟΛΕΜΑΤΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ "Ούτε να πεθάνω θέλω ούτε και να γιατρευτώ· θέλω απλώς να βολευτώ στην καταστροφή μου. [...]" Ντίνος Χριστιανόπουλος, 1958 Με το αφιέρωμα του "Μπιλιέτου" στον Ντίνο Χριστιανόπουλο αποφάσισα να δώσω και γω τις "εξετάσεις" μου στο σύνολο της ποιητικής του παραγωγής, που χρόνια τώρα την παρακολουθώ και την μελετώ. [...] Βασίλης Δημητράκος Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2007
Θεσσαλονίκην, ου μ' εθέσπισεν
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Ιανός (2008)
Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος γράφει για την πόλη του, την Θεσσαλονίκη. Αρχίζοντας από τα παιδικά, τα εφηβικά και τα επόμενα χρόνια του. Η καταγωγή των γονιών του και η εγκατάστασή τους στη Θεσσαλονίκη. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου -αυτοβιογραφικά κείμενα το χαρακτηρίζει- καταγράφει ταυτόχρονα τη ζωή του στην μοιραία και αγαπημένη του πόλη, που όπως δήλωσε σε μια συνέντευξή του πριν από λίγο καιρό, "κόλλησε όπως το στρείδι στον βράχο". Το βιβλίο, εξαντλημένο από καιρό, κυκλοφορεί σε δεύτερη, ξαναπλασμένη έκδοση, από τον ποιητή. Χωρισμένο σε είκοσι έξι ενότητες, τοποθετεί τ...
Η κριτική για τα βιβλία του Τηλέμαχου Αλαβέρα
Συλλογικό έργο
Εταιρία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης (2007)
[...] Στον παρόντα τόμο περιλαμβάνονται κριτικές που δημοσιεύτηκαν μέχρι τώρα για τα εκδοθέντα βιβλία. Κρίθηκε προσφορότερη η παράθεσή τους κατά βιβλίο σε χρονική αλληλουχία και τα συνολικότερα κριτικά αντικρίσματα να συμπληρώνουν την εικόνα, από τη σελίδα 283 και μετά. Η παράθεση των κριτικών με αλφαβητική σειρά κατά συγγραφέα σημειώνεται και στη δεύτερη σελίδα κάθε ψευδότιτλου ως πίνακας περιεχομένων. [...] (από το εισαγωγικό σημείωμα)
Φυτώρια λογοτεχνίας στη Θεσσαλονίκη
Συλλογικό έργο
Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης (2006)
Περιλαμβάνονται οι εισηγήσεις: - Β. Καλαντζοπούλου, "1912-1932 Η προϊστορία και τα χρόνια της διαμόρφωσης του λογοτεχνικού τύπου της Θεσσαλονίκης - Αγλ. Κεχαγιά - Λυπουρλή, "Το πρωτοποριακό λογοτεχνικό περιοδικό της Θεσσαλονίκης "Μακεδονικές ημέρες" (1932-1939)" - Γιώργος Αράγης, "Το περιοδικό "Κοχλίας": άνοιγμα στον μοντερνισμό" - Ρούλα Αλαβέρα, "Το περιοδικό "Νέα Πορεία" - Μιχάλης Μπακογιάννης, "Το περιοδικό "Κριτική" (1959-1961) του Μανόλη Αναγνωστάκη - Γιώργος Ζεβελάκης, "Το αρχείο του περιοδικού "Κριτική" (1959-1961) - Ντίνος Χριστιανόπουλος, "Το περιοδικό "Διαγ...
Ο δρόμος για την Ομόνοια
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Καστανιώτη (2005)
Οι γιατροί δε διακινδυνεύουν να βγάλουν τη σφαίρα από το κεφάλι του Τόμι και αυτός δεν μπορεί να το πάρει απόφαση. Τον ενοχλεί. Δεν μπορεί να καταλάβει γιατί βρέθηκε εκείνο το βράδυ στο δρόμο του Καζάκου. Γιατί δεν έτρεξε όταν είδε το όπλο να τον σημαδεύει στο κεφάλι. Και ο Θεός τι έκανε; Γιατί τον άφησε απροστάτευτο; Γιατί τον άφησε να έρθει στην Αθήνα; Γιατί δε τον έσπρωξε να φύγει μια ώρα αρχύτερα για το Λονδίνο, αφού εκεί ήθελε από την αρχή να πάει; Τώρα όλα μπερδεύτηκαν. Όλα σταμάτησαν. Και τα όνειρα και τα σχέδια. Ακόμη και η ηλικία του σταμάτησε στη νύχτα που τον πυ...
Η αποκάλυψη του Ντίνου Χριστιανόπουλου
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Ιανός (2004)
Η ποίηση του Ντίνου Χριστιανόπουλου φαίνεται να συνδυάζει την απατηλή απλότητα του Λάο Τσε και τη σαφήνεια του Καμπίρ, όμως προξενεί ένα αίσθημα αμφιθυμίας που ενίοτε γεννά πολλά ερωτήματα. Πώς εξηγείται λ.χ. η μυστηριώδης σαγήνη που εκπέμπουν ορισμένα ποιήματά του, ενώ είναι γραμμένα με ρεαλιστικό τρόπο; Πώς μπορεί να συνυπάρχει ο πιστός χριστιανός αρμονικά με τον ακόλαστο που ξεχύνεται τα βράδια σαν τρελός μες τον βούρκο; Και πώς μπορείς να κατακρίνεις ή να απορρίψεις την ποίηση κάποιου που αυτοπροσδιορίζεται ως "ερωτικώς άλλος", ενώ και μόνο η ομολογία της ερωτικής ιδ...