Μερακλής Μιχάλης Γ. 1932-
Meraklís Michális G.
Ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, λαογράφος και φιλόλογος Μ. Γ. Μερακλής γεννήθηκε το 1932 στην Καλαμάτα. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και της Γοτίγγης της Γερμανίας, όπου και εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή. Το 1975 εξελέγη τακτικός καθηγητής λαογραφίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, του οποίου διετέλεσε και πρύτανης (1981-1982). Στο χρονικό διάστημα 1990-1999 δίδαξε το ίδιο αντικείμενο στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών, ύστερα από μετάκληση. Είναι προεδρος της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας και χρημάτισε πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων. Έχει εκδώσει βιβλία αναφερόμενα στη λαογραφία και τη (νεοελληνική κατεξοχήν) φιλολογία και έχει δημοσιεύσει πολυάριθμα άρθρα σχετικά με τα δύο αυτά αντικείμενα.
Χαιρετισμός στον Ι. Μ. Παναγιωτόπουλο
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (1979)
Σε λίγο -το 1980- ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος συμπληρώνει εξήντα ολόκληρα χρόνια άγρυπνης πνευματικής παρουσίας μέσα στον νεοελληνικό πνευματικό χώρο. Στα 1920 έγινε συνδιευθυντής του λογοτεχνικού περιοδικού "Μούσα", ύστερ' από εφηβικά δημοσιεύματα, κι από τότε ως σήμερα, στέκεται στη πρώτη γραμμή των συγγραφέων του τόπου μας. Η προσωπική αγωνία, η αγρύπνια της συνείδησής του και η υψηλή ευγένεια της ψυχής του συνταιριασμένα θαυμαστά μ 'ένα ισχυρότατο κι εξαιρετικά πλούσιο συγγραφικό τάλαντο, ανέδειξαν τον Ι. Μ. Παναγιωτόπουλο όχι μονάχα ένα μεγάλο και γονιμότατο συγγραφέα ά...
Φώτα ολόφωτα
Συλλογικό έργο
Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.) (2001)
Μετά την ανατύπωση δύο παλαιών αφιερωμάτων περιοδικών στον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ("Νέα Ζωή" Αλεξάντρειας, 1908 και "Χαραυγή" Μυτιλήνης 1911), το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο ολοκληρώνει με τούτο τον τόμο τη συνεισφορά του στην επέτειο των εβδομήντα χρόνων από το θάνατο του συγγραφέα της "Φόνισσας". Αν τα δύο πιο πάνω αφιερώματα καλύπτουν ανάγκες του αναγνωστικού κοινού και των μελετητών σε παλαιά και δυσεύρετα κείμενα, ο τόμος τούτος αποτελεί μια σύγχρονη θεώρηση του Παπαδιαμάντη. [...] (από τον πρόλογο του Μάνου Χαριτάτου στην πρώτη έκδοση, Δεκέμβριος 1981)
Το πέρασμα του Μηνά Δημάκη
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (1983)
To πέρασμα τον Μήνα Δημάκη από τον κόσμο αυτό ήταν ένα φως απεγνωσμένο που αναπήδησε από ταραγμένο σκοτάδι μιας εξαιρετικά προικισμένης ύπαρξης, ποιητή αυθεντικού και βαθιά πολιτισμένου ανθρώπου. Όσοι τον γνώρισαν και τον τίμησαν με φιλία κι αγάπη νιώθουν μια κηλίδα αίμα πάνω τους με την βίαιη έξοδό του από την ζωή. Όσοι δεν τον γνώρισαν, μπορούν να οικειωθούν το σοβαρό έργο του - το διαρκές αποτύπωμα της οντότητάς του, το απαύγασμα της μορφής του. Σ' αυτή την οικείωση ελπίζουμε να βοηθήσει η φιλόπονη ετούτη συλλογή μελετημάτων και κριτικών κειμένων, που βλέπει το φως με τ...
Το παρόν του παρελθόντος. Ιστορία, λαογραφία, κοινωνική ανθρωπολογία
Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (2003)
Το παραμύθι από τους αδελφούς Grimm στην εποχή μας
Συλλογικό έργο
Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2017)
Ο παρών τόμος φιλοδοξεί να αποτελέσει έναν σύγχρονο και ενημερωμένο Οδηγό για τη διεπιστημονική μελέτη του παραμυθιού, για όσους το "ζουν" ως ερευνητές του (εκπαιδευτικοί, φοιτητές) αλλά και για το ευρύ αναγνωστικό κοινό. Με αφετηρία τη θεωρητική διατύπωση ότι κάθε είδος της λαϊκής αφήγησης αποτελεί μια ξεχωριστή οντολογική κατηγορία που μεσολαβεί μεταξύ της γλώσσας, των συμβόλων και της πραγματικότητας (κατά την έκφραση του Αμερικανού λαογράφου Dan Ben-Amos), το παραμύθι γίνεται αντικείμενο μελέτης ως προς τον πλούτο των μορφών, των επεξεργασιών και των σημασιών του στην ι...
Το λαϊκό παραμύθι ως ποίηση
Lüthi Max
Εκδόσεις Πατάκη (2018)
Ο Ελβετός παραµυθιολόγος (κατεξοχήν του ευρωπαϊκού παραµυθιού) Max Luthi θεωρείται µεταξύ των σηµαντικότερων διεθνώς µελετητών της λαϊκής (προφορικής) ποίησης. Κορυφαίο έργο του αποτελεί το παρόν βιβλίο µε τον εύγλωττο τίτλο και κυρίως τον υπότιτλό του: "Το λαϊκό παραµύθι ως ποίηση. Αισθητική και ανθρωπολογία" (1975). Με την αισθητική αναζητεί τη λογοτεχνική µορφή του παραµυθιού, µε την ανθρωπολογία την εικόνα του ανθρώπου και του κόσµου του. Παρατηρεί ότι, παρά τις αναρίθµητες παραλλαγές των διαφόρων αφηγήσεων, επανέρχεται σε αυτές πάντα όµοιος ένας ιδιαίτερος τύπος ανθρώπ...
Το γλωσσικό ζήτημα
Συλλογικό έργο
Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων (2011)
Με την απόσταση ασφαλείας που επιτρέπει η απομάκρυνση από τις οξείες φάσεις του "γλωσσικού ζητήματος" και κυρίως με τη νηφαλιότητα που εξασφαλίζει η επίσημη λύση του προβλήματος από την ελληνική Πολιτεία το 1976 μπορούμε σήμερα με νέες προσεγγίσεις των αρχών του 21ου αιώνα να μελετήσουμε το "ζήτημα" που ταλάνισε τους Έλληνες και την Ελλάδα κυρίως τους τελευταίους δύο αιώνες. Χωρίς εντάσεις και φανατισμούς, με την αντικειμενική ματιά του μελετητή-ερευνητή και τη σιγουριά ενός οριστικά πια λυμένου ζητήματος στον πιο ασφαλή χώρο, στη συνείδηση του Έλληνα πολίτη. Κανείς σήμερα...
Τιμή στον Τ. Κ. Παπατσώνη
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (1999)
Το Φυλλάδιο Νεοελληνικού Προβληματισμού "Ευθύνη", γιορτάζει με τον τόμο αυτό τη συμπλήρωση ογδόντα χρόνων ζωής ενός αληθινά μεγάλου νεοέλληνα ποιητή, του Τ. Κ. Παπατσώνη. Όταν τον περασμένο χρόνο αντικρύσαμε ευτυχισμένοι το οστράκινο σκεύος του ποιητή, με τα ιστία της δημιουργίας υψωμένα, να υπερβαίνει νικηφόρα τη μεθόριο των ογδόντα του χρόνων, συλλογιστήκαμε πως ήταν χρέος μας να τον τιμήσουμε, θεωρήσαμε την πράξη αυτή ως τιμή του Νέου Ελληνισμού αλλά και δική μας συνάμα τιμή, αφού σ' ένα κόσμο παραχαρακτών, εμείς θα προσπαθούσαμε να φανερώσουμε την αλήθεια ενός έργου...
Τα σατιρικά γυμνάσματα
Παλαμάς Κωστής 1859-1943
Ίδρυμα Κωστή Παλαμά (2016)
Ο σατιριστής όσο πιο πολύ αγαπά, τόσο πιο σκληρά κτυπά τα κακώς κείμενα της πολιτείας, γιατί θέλει να ξυπνήσει άρχοντες και λαό, ώστε να πάρουν τον δρόμο της αλήθειας και της αναδημιουργίας. Γι' αυτό, ο οργισμένος εδώ ποιητής, σε μια περίοδο του ελληνισμού άγονη (1907-1909), παίρνει το μαστίγιο του Αρχίλοχου και το "τρίστιχο από την Κόλαση του Δάντη" και κτυπά ό,τι σαθρό, φαύλο και ψεύτικο. Το Ίδρυμα Κωστή Παλαμά εκδίδει σε ξεχωριστό τόμο τα "Σατιρικά Γυμνάσματα" σχολιασμένα από τον καθηγητή Μιχάλη Μερακλή, μια συλλογή θρυλική πια, αγέραστη από τον χρόνο (1908-1909/1912)...
Τα παραμύθια μας
Μερακλής Μιχάλης Γ. 1932-
Εντός (2001)
Ο τόμος περιέχει επτά κείμενα για τα παραμύθια. Στο πρώτο γίνεται λόγος για το δύσκολο πρόβλημα της προέλευσης των παραμυθιών όχι μόνο των ελληνικών- και θίγονται μερικά επίκαιρα προβλήματα (επιβίωση των παλαιών παραμυθιακών μορφών, δημιουργία νέων). Στο δεύτερο ο λόγος είναι ειδικά για τα ελληνικά παραμύθια. Στο τρίτο κείμενο εξετάζονται οι συνέπειες της υποχώρησης των λαϊκών παραμυθιών ως προφορικής αφήγησης και η μεταβολή τους σε φιλολογικό είδος, ενώ το τέταρτο αποτελεί δείγμα ενός από τους τρόπους με τους οποίους εξετάζεται πλέον φιλολογικά το παραμύθι. Ακολουθεί ένα κ...
Τα αινίγματα της Σφίγγας
Συλλογικό έργο
Συλλογή (2008)
[...] Οι εισηγητές με τις ανακοινώσεις τους επεχείρησαν μια διεπιστημονική προσέγγιση (φιλοσοφική, ανθρωπολογική, φιλολογική, θεατρολογική, σημειωτική κ.λπ.) και πρότειναν δυνατές ερμηνείες, συμπληρωματικές και όχι αντιφατικές προς άλλες που αναφέρονται όχι μόνο στο συγκεκριμένο, αλλά και σε οποιοδήποτε άλλο λογοτεχνικό μύθο. Η ευρύτητα του θέματος και οι ενδιαφέρουσες διαστάσεις του, μας οδήγησαν στην απόφαση να προβούμε στη δημοσίευση των αρχικών εισηγήσεων με την προσθήκη και άλλων κειμένων σχετικών πάντα και διαφωτιστικών του αρχικού ζητουμένου. Κατ' αυτόν τον τρόπο προ...
Σύγχρονα παιδαγωγικά και εκπαιδευτικά θέματα
Συλλογικό έργο
Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2007)
Ο ομότιμος καθηγητής της παιδαγωγικής Ιωάννης Σ. Μαρκαντώνης υπηρέτησε, με διάφορες ιδιότητες, επί τέσσερις περίπου δεκαετίες στην Τακτική έδρα και στον μετέπειτα Τομέα της Παιδαγωγικής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνέβαλε ποικιλοτρόπως στην ανάπτυξή τους. Πρόσφερε, επίσης, ποικίλες άλλες αξιόλογες επιστημονικές υπηρεσίες σε διάφορους τομείς. Για τους λόγους αυτούς ο Τομέας Παιδαγωγικής της Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών έλαβε ομόφωνα την απόφαση να προχωρήσει στην έκδοση του τόμου αυτού προς τιμήν του. Για...