Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο φιλοσοφικός στοχασμός των "Παρατηρήσεων πάνω στα χρώματα" αναπτύσσεται στη διασταύρωση γραμματικής και φαινομενολογίας. Και πρόκειται πραγματικά για έναν πλούσιο στοχασμό: αγγίζει ευθέως το περιβόητο ζήτημα της διαπλοκής του διαθέσιμου χρωματικού λεξιλογίου και του χρωματικού ρεπερτορίου που είναι ικανός να δει κανείς (με πολλά σχόλια πάνω στο πώς η αχρωματοψία μπορεί να σταθεί ως ένα εναλλακτικό ρεπερτόριο αντίληψης των έγχρωμων αντικειμένων)· συγχρόνως προκαλεί τη φαντασία ζητώντας μας να συλλάβουμε τι θα μπορούσε να μετρήσει, για παράδειγμα, ως «διαφανές λευκό» (π.χ. έ...

Μολονότι υπό μία έννοια ο τίτλος είναι παραπλανητικός λόγω της μονομέρειάς του, το "Περί βεβαιότητος" έχει δικαίως χαρακτηριστεί ως έργο πάνω στη γνωσιολογία, έργο το οποίο εγκαινιάζει νέες γραμμές σκέψης πάνω στις έννοιες της γνώσης, της αμφιβολίας και της δικαιολόγησης των πεποιθήσεων. Αλλά και ανεξάρτητα από τη συμβολή του στην άρθρωση γνωσιοθεωρητικών θέσεων, το βιβλίο αποτελεί σαφώς το τρίτο αριστούργημα του Βίττγκενσταϊν (μετά το "Τρακτάτους" και τις "Φιλοσοφικές έρευνες"), επεκτείνοντας και διευρύνοντας τους βιττγκενσταϊνικούς στοχασμούς πάνω στη γλώσσα, τη λογική κα...

To "Tractatus Logico-Philosophicus" (Λογικο-Φιλοσοφική Πραγματεία) αποτελεί το μοναδικό φιλοσοφικό έργο που δημοσίευσε ο Λούντβιχ Βιτγκενστάιν ενόσω ήταν εν ζωή. Σήμερα θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα φιλοσοφικά κείμενα του 20ού αιώνα, εγκαινιάζοντας μία νέα κατεύθυνση στη φιλοσοφία που αφορούσε στην ανάλυση της γλώσσας. Η "Λογικό-Φιλοσοφική Πραγματεία" αποτέλεσε τη "Βίβλο" του Κύκλου της Βιέννης καθώς και μία σημαντική επίδραση στη σχολή ανάλυσης του Κέμπριτζ στη δεκαετία του 1920 και του 1930. Ενέπνευσε το ρεύμα του λογικού θετικισμού που με τη σειρά του υπήρξε το...

Τι λόγο μπορεί να αρθρώσει ο ψυχαναλυτής απέναντι στο βιττγκενσταϊκό φιλόσοφο; Μπορεί ο φιλόσοφος να διορθώσει τον σοφό; Είναι σε θέση να διαφωνήσουν ή να συμφωνήσουν πάνω στο ίδιο ζήτημα; Πώς τοποθετείται το βιττγκενσταϊκό αίτημα για θεραπεία, καθαρότητα και ακρίβεια απέναντι στην ψυχαναλυτική τεχνοτροπία της "μετέωρης προσοχής"; Από την άλλην, πώς προσλαμβάνεται ο αναλυτικός λόγος μέσα στο γλωσσοαναλυτικό πλαίσιο;

Η συγκεκριμένη συλλογή έρχεται να φωτίσει μιαν άλλη πλευρά του Βιττγκενστάιν: εκείνη του λογοτέχνη. Υποστηρίζεται ευρέως ότι η γερμανική του πρόζα αποτελεί σπουδαία συνεισφορά στα αυστριακά γράμματα. Ωστόσο η ομορφιά των στοχασμών του δεν οφείλεται σε κάποια ιδιομορφία του λόγου του (εκτός ίσως στην απέριττη, δωρική, θα έλεγε κανείς, έκφραση), αλλά πηγάζει από το βάθος και το βάρος των σκέψεων που εκφράζονται με τη συγκεκριμένη πρόζα. Οι ιδέες που κλείνονται μέσα σε αυτούς τους στοχασμούς είναι μεγάλες, καινοφανείς, ανατρεπτικές, χαριτωμένες και συχνά με μιαν αδιόρατη αίσθη...

Ο Wittgenstein είχε γράψει 1000 σελίδες περίπου, αφιερωμένες στη λογική και τα μαθηματικά, οι περισσότερες από τις οποίες περιλαμβάνονται στις "Φιλοσοφικές παρατηρήσεις" και τη "Φιλοσοφική γραμματική" (τα λεγόμενα "μεταβατικά κείμενα"). Μολονότι τα δύο αυτά κείμενα περιέχουν εκτενείς αναφορές σε θέματα ανωτέρων μαθηματικών, οι ωριμότερες απόψεις, που περιέχονται στο ανά χείρας βιβλίο, κινούνται κυρίως στο στοιχειώδες επίπεδο. Ο λόγος είναι ότι, στο βιβλίο αυτό, ο Wittgenstein εκθέτει, τρόπον τινά, τα πορίσματα των ερευνών που διεξήγαγε στα μεταβατικά κείμενα, και, έχοντας π...

Η συλλογή των παρατηρήσεων που ο αναγνώστης έχει στα χέρια του κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1977 στα γερμανικά, με τίτλο "Vermischte Bemerkungen" ("Ανάμικτες παρατηρήσεις"), από τους συνεργαζόμενους σε θέματα έκδοσης κειμένων του Wittgenstein εκδοτικούς οίκους Blackwell-Oxford και Suhrkamp-Frankfurt am Main. Μέσα σ' ένα χρόνο (το 1978) έγινε δεύτερη επηυξημένη έκδοση με το ίδιο τίτλο και με την προσθήκη μερικών ακόμη παρατηρήσεων που πάρθηκαν από σημειωματάρια του 1944 και του 1948. Το 1980 κυκλοφόρησε σε δίγλωσση έκδοση από τον εκδοτικό οίκο Blackwell το επηυξημένο πρωτότ...

Η "Φιλοσοφική γραμματική" τοποθετείται περίπου στο μέσον της εξελικτικής πορείας της σκέψης του Wittgenstein. Ανήκει, μαζί με τις "Φιλοσοφικές παρατηρήσεις", στα λεγόμενα μεταβατικά κείμενα, στα οποία λαμβάνει χώρα η μεταστοιχείωση της φιλοσοφίας του λογικού ατομισμού του Tractatus στη γλωσσαναλυτική μέθοδο που βρίσκει την πιο ολοκληρωμένη της έκφραση στις "Φιλοσοφικές έρευνες". Το βιβλίο αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο ασχολείται με τη φιλοσοφία της γλώσσας και το δεύτερο με τη φιλοσοφία των μαθηματικών. Και τα δύο μέρη τα συνδέει η ιδέα ότι το νόημα των σημείων πρέ...

Ένα κεντρικό σημείο κάθε έρευνας πάνω στο έργο του Βιτγκενστάιν είναι η μετάβαση της σκέψης του από την πρώιμη φιλοσοφία της Λογικοφιλοσοφικής Πραγματείας στα όψιμα πορίσματα των Φιλοσοφικών Ερευνών. Οι "Φιλοσοφικές Παρατηρήσεις" είναι χρονολογικά τοποθετημένες ανάμεσα στα δύο παραπάνω έργα και δίνουν στον ερμηνευτή το κλειδί ή τα κλειδιά για να κατανοήσει τη μετάβαση αυτή και συνάμα να εμβαθύνει στις απόψεις του φιλοσόφου πάνω στην υφή της γλώσσας, του πνεύματος και των μαθηματικών. Πρόκειται για μια από τις σημαντικότερες φιλοσοφικές μελέτες του αιώνα μας.

Το βιβλίο αυτό θα το καταλάβει ίσως μόνο όποιος έχει κιόλας κάνει ο ίδιος τις σκέψεις που εκφράζονται σε αυτό -ή τουλάχιστο παρόμοιες σκέψεις. Δεν πρόκειται λοιπόν για διδακτικό βιβλίο. Ο σκοπός του θα έχει πετύχει, αν προσφέρει ευχαρίστηση σε όποιον θα το διαβάσει και θα το καταλάβει. Το βιβλίο πραγματεύεται τα προβλήματα της φιλοσοφίας και δείχνει -όπως πιστεύω- πως αυτά τα προβλήματα δημιουργήθηκαν από την παρανόηση της λογικής της γλώσσας μας. Όλο το νόημα του βιβλίου θα μπορούσαμε να το συνοψίσουμε περίπου με τα ακόλουθα λόγια: Ό,τι μπορεί γενικά να ειπωθεί, μπορεί...