Ζέη Άλκη 1923-2020
Zéi Álki
Η Άλκη (Αγγελική) Ζέη (15 Δεκεμβρίου 1923 - 27 Φεβρουαρίου 2020) γεννήθηκε στην Αθήνα. Ο πατέρας της καταγόταν από την Κρήτη και η μητέρα της από τη Σάμο όπου πέρασε τα πρώτα παιδικά της χρόνια. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ, παρακινούμενη από την Διδώ Σωτηρίου. Ενώ φοιτούσε στη δραματική σχολή το 1943 γνώρισε τον μελλοντικό της σύζυγο, θεατρικό συγγραφέα Γιώργο Σεβαστίκογλου (1913-1990), με τον οποίο παντρεύτηκε το 1945. Το 1948, ύστερα από την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού στον Εμφύλιο, ο σύζυγός της διέφυγε στην Τασκένδη. Η Ζέη προσπάθησε να τον ακολουθήσει αλλά τη συνέλαβαν και την εξόρισαν στη Χίο λόγω των πολιτικών της πεποιθήσεων. Ύστερα από προσπάθειες έξι ετών, και αφού έμεινε για καιρό στην Ιταλία, το 1954 επανασυνδέθηκε με τον σύζυγο της στην Τασκένδη. Το 1957 μετακόμισαν στη Μόσχα, όπου σπούδασε στο τμήμα σεναριογραφίας του Ινστιτούτου Κινηματογράφου της Μόσχας και απέκτησε δύο παιδιά, την Ειρήνη που εργάζεται ως διερμηνέας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τον Πέτρο που είναι σκηνοθέτης του κινηματογράφου και εργάζεται στην Ελλάδα. Το 1964 επέστρεψε στην Ελλάδα για να ξαναφύγει πάλι το 1967, με την κήρυξη δικτατορίας -αυτή τη φορά για το Παρίσι- και να επιστρέψει οριστικά όταν έπεσε η απριλιανή χούντα. Όπως περιγράφει γλαφυρά στο αυτοβιογραφικό βιβλίο της "Με μολύβι φάμπερ νούμερο 2", ασχολήθηκε από μικρή με το γράψιμο ενώ στις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου άρχισε να γράφει για το κουκλοθέατρο. Μαθήτρια ακόμα, έγραψε μια σειρά διηγημάτων που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό "Νεανική Φωνή", περιοδικό για νέους που ανάμεσα στους συνεργάτες του συγκαταλεγόταν ο Τάσος Λιγνάδης και ο Μάριος Πλωρίτης. Κατά την παραμονή της στη Σοβιετική Ένωση, έγραψε διηγήματα που τα έστειλε στην Ελλάδα και δημοσιεύτηκαν στην "Επιθεώρηση Τέχνης" και αργότερα εκδόθηκαν σε βιβλίο με τίτλο "Αρβυλάκια και γόβες". Πρώτο της μυθιστόρημα, εμπνευσμένο από τα παιδικά της χρόνια στη Σάμο, ήταν το "Καπλάνι της βιτρίνας". Το "Καπλάνι" εκδόθηκε για πρώτη φορά από τον εκδοτικό οίκο Θεμέλιο και ύστερα από τον Κέδρο, μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και έγινε η πρώτη της μεγάλη συγγραφική επιτυχία. Ακολούθησαν, όλα από τον Κέδρο, "Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου", "Κοντά στις ράγες", "Ο θείος Πλάτων", "Μια Κυριακή του Απρίλη", "Τα παπούτσια του Αννίβα", "Η μωβ ομπρέλα", που αγαπήθηκαν από τα παιδιά στην Ελλάδα και το εξωτερικό. "Το Καπλάνι της Βιτρίνας", "Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου" και το "Κοντά στις ράγες" βραβεύτηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες με το Βραβείο Μίλντρεντ Μπάτσελντερ 1974,1974 και 1976, που δίνεται στο καλύτερο μεταφρασμένο παιδικό βιβλίο. Στον Κέδρο εξέδωσε το 1987 το πρώτο της μυθιστόρημα για ενηλίκους, την "Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα", που επίσης αγαπήθηκε πολύ και πούλησε περισσότερα από 135.000 αντίτυπα. Μετέφρασε βιβλία από τα ιταλικά, τα γαλλικά και τα ρωσικά. Έγραψε επίσης δύο θεατρικά έργα για παιδιά, τον "Κεραμυδοτρέχαλο" και τον "Βασιλιά Ματία τον Πρώτο". Το 1992 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας, το 2002 με το βραβείο Giuseppe Acerbi (Καστέλ Γκοφρέντο, Ιταλία) για την "Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα", το 2003 με το βραβείο Εφηβικού Βιβλίου του περιοδικού "Διαβάζω" για το βιβλίο της "Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της" και το 2010 με το βραβείο του Ιδρύματος Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου της. Το 2008 ήταν υποψήφια για το διεθνές βραβείο παιδικής λογοτεχνίας Άστριντ Λίντνγκρεν. Το 2012 αναγορεύθηκε επίτιμη διδάκτορας της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών και Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Κύπρου και το 2015 επίτιμη διδάκτορας της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών. Τα τελευταία βιβλία της, όλα με μεγάλη επιτυχία, ήταν "Ο ψεύτης παππούς" (2017), που έγινε σειρά στην τηλεόραση, "Πόσο θα ζήσεις ακόμα, γιαγιά;" (2017), "Η βιβλιοθήκη της Άλκης Ζέη" (2018) και "Ένα παιδί από το πουθενά" (2019). Έφυγε από τη ζωή "πλήρης ημερών" το βράδυ της 27 Φεβρουαρίου 2020, σε ηλικία 96 ετών.
17 ιστορίες που ξεχωρίζουν
Συλλογικό έργο
Γνώση (1988)
Περιλαμβάνονται τα κείμενα: - Μάρω Βαμβουνάκη, "Το άλλο παράθυρο" - Φρέντυ Γερμανός, "Καρτ-Ποστάλ" - Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής, "Στην κουζίνα" - Άλκη Ζέη, "Λεωνή" - Νέαρχος Θαλάσσης, "Οι αυτοτελείς" - Τάσος Λιγνάδης, "Το γυφτάκι, ο ίσκιος και η χορεύτρια" - Μάρω Λοΐζου, "Το κόκκινο λουλούδι" - Γιώργος Μανιώτης, "Η διπλή ζωή του γάτου Επαμεινώνδα" - Βούλα Μάστορη, "Μισός μισός" - Μελισσάνθη, "Πώς βαφτίστηκε η πόλη της Παλλάδας" - Μιχάλης Μερακλής, "Ο Χουάν που δεν ήθελε να μιλήσει" - Γιάννης Νεγρεπόντης, "Ο παραμυθάς, το παιδί και η φλογέρα" - Κυριάκος Ντελόπο...
Achilles' fiancée
Ζέη Άλκη 1925-
Κέδρος (1992)
The scene is Paris, sometime after the 1967 military coup in Greece. Eleni, together with a group of her friends and fellow political exiles, finds herself working as an extra in a French film: The Horror Train. It is not the first time Eleni has been caught up in a deadly drama, nor is it her first ride on a "horror train." As the director waves his arms, shouting directions and re-shouting the sequence, Eleni's mind wanders to her first train ride: "Athens-Piraeus. My first big trip by train. - You're Eleni? I'm Achilles. They don't ask which Achilles. One name is enough...
Achilles' fiancée
Ζέη Άλκη 1925-
Bookboom (2016)
Set in Paris, sometime after the 1967 military coup in Greece. Eleni, together with a group of her friends and fellow political exiles, finds herself working as an extra in a French film: The Horror Train. It is not the first time Eleni has been caught up in a deadly drama, nor is it her first ride on a "horror train." As the director waves his arms, shouting directions and re-shouting the sequence, Eleni's mind wanders to her first train ride: "Athens-Piraeus. My first big trip by train. - You're Eleni? I'm Achilles. They don't ask which Achilles. One name is enough..."
Wildcat under Glass
Ζέη Άλκη 1925-
Ιδιωτική Έκδοση (2015)
1970 Mildred Batchelder Award (U.S.A.) / 2007 Premio Andersen - Il mondo dell'infanzia (ITALY) A children's novel Wildcat under Glass, first published in 1963 and translated in about 35 languages, is internationally acclaimed as a classic work having been successfully and repeatedly published in many countries apart from Greece until today. The story is set on an island in Greece during the 1930's as the nation is forced into a Fascist dictatorship. It is told through the eyes of a young girl named Melia, who relates the experiences of her family as they are forced t...
With a Faber Number Τwo Pencil
Ζέη Άλκη 1925-
Ιδιωτική Έκδοση (2015)
2014 READERS' PRIZE of PUBLIC BOOKSTORES (GREECE) Alki Zei, the "grande dame" of Greek literature, narrates the story of the years of her youth, between 1925 and 1945, which determined her future path. In her exciting narration, a whole era revives, animated by the presence of famous Greek personalities of the arts and literature. In addition to being a memoir, Alki Zei's biographical narrative reveals remarkable examples of human behaviour in a completely unpretentious manner. Now it was the summer, the marble kitchen table was warm, and I was finally a Writer. I miss...
Άλλοι καιροί, άλλα παιδιά
Ζέη Άλκη 1925-
Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (2007)
Παρόλο που πέρασαν τόσα χρόνια από τότε που ήμασταν παιδιά, θυμόμαστε κι η Ζωρζ κι εγώ ένα σωρό λεπτομέρειες της παιδικής ζωής μας και κάθε φορά που βρισκόμαστε όλο και κάτι θα έχουμε να πούμε για τα δυο κοριτσάκια, τις αχώριστες φίλες μα και τις τόσο διαφορετικές. Μπορεί να περάσαμε δύσκολα χρόνια πολέμου και κατοχής, να πεινάσαμε, να κρυώσαμε, να φοβηθήκαμε, μα οι στιγμές που ζούσαμε ήτανε τόσο δυνατές, τόσο γεμάτες. Κι αν τώρα γράφουμε αναμνήσεις από τα παιδικά μας χρόνια, είναι γιατί κάποια συναισθήματα είναι κοινά σ' όλα τα παιδιά όλων των εποχών.
Αρβυλάκια και γόβες
Ζέη Άλκη 1925-
Μεταίχμιο (2011)
Αρβυλάκια, λουστρινένιες γόβες, καλοκαιρινά πέδιλα, μια παρέα φοιτητών και συνάμα παπουτσιών, μας σεργιανίζουν στα σκληρά χρόνια της Κατοχής και της Αντίστασης. Και τότε ένας δυνατός έρωτας ξεσπάει. Είκοσι χρόνια μετά τόσο έντονες κοινές εμπειρίες είναι σχεδόν ακατόρθωτο να τις σβήσει ο χρόνος. Αντρόγυνα που οδηγούνται στον χωρισμό και ο καθένας ξεκινά μια καινούρια ζωή· πολιτικοί πρόσφυγες και ένα αγόρι που ονειρεύεται να γίνει ακροβάτης και είναι αποφασισμένο να δει το τσίρκο της πόλης του, έστω κι αν χρειαστεί να θυσιάσει τη γάτα του στα λιοντάρια. Αυτοί είναι οι π...
Γατοκουβέντες
Ζέη Άλκη 1925-
Μεταίχμιο (2015)
Μια μικρή ιστορία για έναν μεγάλο γάτο, δυο μικρά παιδιά, μια παχουλή γιαγιά και έναν μεγάλο καύσωνα, από την αγαπημένη Άλκη Ζέη.
Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες στην Ανατολική Ευρώπη
Συλλογικό έργο
Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων (2017)
Το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, προχώρησε στην έκδοση των πρακτικών της ημερίδας "Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες στην Ανατολική Ευρώπη", που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της έκθεσης του Ιδρύματος "καλή πατρίδα..." Ελληνικές κοινότητες πολιτικών προσφύγων στην Ανατολική Ευρώπη τον Δεκέμβριο του 2011. Μέσα από τις εισηγήσεις αναδεικνύονται βασικοί σταθμοί και πορίσματα της σύγχρονης επιστημονικής έρευνας. Το χρονικό της φυγής και της εγκατάστασης στους νέους τόπους, το θεσμικό πλαίσιο και το ζήτημα της ιθαγένειας, η οργάνωση της εκ...
Ένα παιδί από το πουθενά
Ζέη Άλκη 1923-2020
Μεταίχμιο (2019)
"Με λένε Ίκαρο Λαμπρίδη και μένω στο Παγκράτι στην οδό Δικαιάρχου με την οικογένειά μου. Η οικογένειά μου είναι η θεία μου, η Ελένη-Ιοκάστη Καποδίστρια, το Αγόρι κι εγώ. Είμαι δέκα χρονών. Την ιστορία της οικογένειάς μου τη μαθαίνω κάθε Πέμπτη, όταν έρχονται οι φίλες της Ελένης-Ιοκάστης να παίξουν μπιρίμπα. Κάθονται στο καθιστικό γύρω από ένα στρογγυλό τραπέζι και παίζουν μιλώντας ασταμάτητα. Ακούω τη θεία μου να λέει στις φίλες της: «Από πού βρέθηκαν αυτά τα ξανθά μαλλιά; Κανείς στο σόι μας δεν είχε. Θαρρείς κι αυτό το παιδί ήρθε από το πουθενά». Ώρες ώρες το πιστεύω κι εγ...
Ένα παιδί από το πουθενά
Ζέη Άλκη 1923-2020
Μεταίχμιο (2019)
"Με λένε Ίκαρο Λαμπρίδη και μένω στο Παγκράτι στην οδό Δικαιάρχου με την οικογένειά μου. Η οικογένειά μου είναι η θεία μου, η Ελένη-Ιοκάστη Καποδίστρια, το Αγόρι κι εγώ. Είμαι δέκα χρονών. Την ιστορία της οικογένειάς μου τη μαθαίνω κάθε Πέμπτη, όταν έρχονται οι φίλες της Ελένης-Ιοκάστης να παίξουν μπιρίμπα. Κάθονται στο καθιστικό γύρω από ένα στρογγυλό τραπέζι και παίζουν μιλώντας ασταμάτητα. Ακούω τη θεία μου να λέει στις φίλες της: «Από πού βρέθηκαν αυτά τα ξανθά μαλλιά; Κανείς στο σόι μας δεν είχε. Θαρρείς κι αυτό το παιδί ήρθε από το πουθενά». Ώρες ώρες το πιστεύω κι εγ...
Η Αλίκη στη χώρα των μαρμάρων
Ζέη Άλκη 1925-
Μεταίχμιο (2014)
Τότε ήρθαν και κάθισαν στο κρεβάτι της ο γάτος, παρέα με τον Βλαντιμίρ, τον μπλε γάτο της κυρίας Όλγας, ο Μεγάλος Άσπρος Κούνελος κι ο Λαπίθης με το κεφάλι του στους ώμους. Ένας ψίθυρος έφτασε στ' αυτιά της, κι ύστερα ακούστηκε ξεκάθαρη μια γλυκιά φωνή. Ήτανε η άλλη Αλίκη, από τη Χώρα των Θαυμάτων. Στεκόταν στο κάτω μέρος του κρεβατιού, με το δικό της το βιβλίο ανοιχτό, και διάβαζε: "Αλίκη, πάρε μια ιστορία παιδική και μ' απαλό χεράκι άσ' την εκεί που δένουν των παιδιών τα όνειρα, στο μυστικό της μνήμης δεματάκι."