Γιακουμακάτος Αντρέας
Καθηγητής Ιστορίας, κριτικής ανάλυσης και θεωρίας της αρχιτεκτονικής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1955. Σπούδασε μουσική στο Εθνικό Ωδείο Αθηνών και στην Κρατική Ακαδημία "Luigi Cherubini" της Φλωρεντίας, καθώς και αρχιτεκτονική στη Φλωρεντία (ιστορία με τους Giovanni Klaus Koenig και Ezio Godoli). Παρακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής της Βενετίας (με τους Manfredo Tafuri και Giorgio Ciucci) και είναι διδάκτωρ ιστορίας της αρχιτεκτονικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Μετά την αποφοίτησή του (1981) δίδαξε ιστορία της αρχιτεκτονικής στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Φλωρεντίας, την τελευταία περίοδο ως επίκουρος καθηγητής. Στη Φλωρεντία ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο Aletheia τον οποίο διηύθυνε επί μια δεκαετία, επιδιώκοντας την προβολή της νεοελληνικής λογοτεχνίας και του πολιτισμού: είναι έτσι μέλος της Associazione Nazionale di Studi Neogreci, με πρόεδρο τον Mario Vitti. Από το 1987 είναι σύμβουλος εκδόσεων των επιθεωρήσεων "Αρχιτεκτονικά Θέματα" και "Θέματα Χώρου+Τεχνών" καθώς και συνεργάτης της Enciclopedia Italiana Treccani, του Touring Club Italiano και της εφημερίδας "Το Βήμα" για θέματα αρχιτεκτονικής. Υπήρξε ιδρυτής και επί σειρά ετών συντονιστής της ελληνικής ομάδας του DOCOMOMO, επίτροπος της Ελλάδας στην Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας και διευθυντής του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής. Μεταξύ των εργασιών του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό περιλαμβάνεται η επιμέλεια καταλόγων εκθέσεων και η δημοσίευση περισσότερων από 150 άρθρα, εισηγήσεις, διαλέξεις και δοκίμια για την ιστορία και την κριτική της αρχιτεκτονικής, καθώς και το βιβλίο "L' architettura delle scuole e il razionalismo in Grecia" (1985). Από το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης έχει κυκλοφορήσει η μελέτη του "Στοιχεία για τη νεότερη ελληνική αρχιτεκτονική, Πάτροκλος Καραντινός".
Για το μεταμοντέρνο στην αρχιτεκτονική
Γιαμαρέλος Στυλιανός
Νεφέλη (2018)
Στο μεταμοντέρνο οι κυρίαρχες τάσεις είναι η επιστροφή στον χρόνο, η επιστροφή στον τόπο, η αναφορά στη λαϊκή κουλτούρα αλλά και, μερικές φορές, η επανερμηνεία του μοντέρνου. Με αυτή την έννοια, ακόμη και ρεύματα όπως ο κριτικός τοπικισμός ή η αρχιτεκτονική της υψηλής τεχνολογίας αγγίζουν τη φιλοσοφία του μεταμοντέρνου στην πιο εκλεπτυσμένη της μορφή.
Επανακατοικήσεις
Συλλογικό έργο
Ποταμός (2017)
Στις "Επανακατοικήσεις" 18 αρχιτέκτονες, αρχιτέκτονες τοπίου, καλλιτέχνες και ανθρωπολόγοι παρουσιάζουν τις μελέτες αναδιαμόρφωσης εννέα χαρακτηριστικών κατοικημένων διαμερισμάτων του κέντρου της Αθήνας. Αφορμή για σκέψη και δημιουργία, οι "Επανακατοικήσεις" μπορεί να ενδιαφέρουν όλους εκείνους που θα ήθελαν να ζήσουν το σπίτι και την πόλη τους αλλιώς, ακόμα και διαθέτοντας τα ελάχιστα. Διαπλέκοντας τα πεδία της αρχιτεκτονικής, των τεχνών και της ανθρωπολογίας με άξονα το πολιτισμικό φαινόμενο της κατοίκησης το βιβλίο μπορεί να φανεί επίσης χρήσιμο σε αρχιτέκτονες και ερευν...
Ελληνική αρχιτεκτονική στον 20ό και 21ο αιώνα
Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2016)
Πρόκειται για τον τόμο πρακτικών του Α΄ Συνεδρίου Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής που πραγματοποιήθηκε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών τον Μάιο 2014. Οι 54 συνολικά ανακοινώσεις του τόμου επικεντρώνονται σε θέματα ιστοριογραφίας της νεότερης και σύγχρονης ελληνικής αρχιτεκτονικής, με τρόπο συστηματικό και εμπεριεκτικό. Καλύπτουν τα εξής ζητήματα: 1) Αρχιτεκτονική και τέχνη από το τέλος του Νεοκλασικισμού ως τις αρχές του 21ου αιώνα 2) Ιστορία της αρχιτεκτονικής του Μεσοπολέμου 3) "Θεωρία της αποκατάστασης" της αρχιτεκτονικής του μοντέρνου κινήματος 4) Ιστορία της μεταπολεμικής...
Το σπίτι των ανέμων στη Σαντορίνη
Συλλογικό έργο
Shape ΙΚΕ (2016)
Η εικονογραφημένη αφήγηση για την κατοικία διακοπών στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης επιχειρεί μια επανεκτίμηση του εξαιρετικού αυτού έργου της σύγχρονης ελληνικής αρχιτεκτονικής, γνωστού ως το "Σπίτι των Ανέμων". Η αρχιτέκτων του έργου και έξι διακεκριμένοι ακαδημαϊκοί, αναλύουν το οικοδόμημα μέσα σε ένα ευρύ πλαίσιο, και ορίζουν τον εννοιολογικό ορίζοντα ερμηνείας του. Οι μελέτες συγκροτούν μια αυθεντική πνευματική κατάθεση περί το οικοδομείν σε ένα τόπο στο Αιγαίο, σε μια γωνιά της Μεσογείου. Η ανάλυση συμβάλλει σημαντικά στην αναζήτηση των κατάλληλων τρόπων διατήρησης αξιών...
Αθηναϊκές κατοικίες του μοντέρνου κινήματος
Συλλογικό έργο
Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (2013)
Το βιβλίο περιλαμβάνει χαρακτηριστικά δείγματα της νεότερης αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της πρωτεύουσας, τα οποία κτίστηκαν στη δεκαετία του 1930 και σώζονται, σποραδικά, στο κέντρο και τις συνοικίες. Η έκδοση αποτελεί ταυτόχρονα βιβλίο αναφοράς, με το φωτογραφικό υλικό και τα σχετικά διευκρινιστικά κείμενα, και οδηγό επίσκεψης σε χαρακτηριστικά δείγματα του μοντερνισμού στην Αθήνα.
Α. Μ. Κωτσιόπουλος και Συνεργάτες Αρχιτέκτονες: Μια διαδρομή στα όριο του μοντέρνου
Συλλογικό έργο
Κτίριο (2011)
Στην έκδοση καταγράφεται το πλούσιο έργο του Τάσου Κωτσιόπουλου, ο οποίος είναι καθηγητής Αρχιτεκτονικής του Α.Π.Θ. και αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών στην έδρα του "Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού" της Τάξης των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών.
Πόλεως λόγος
Συλλογικό έργο
University Studio Press (2011)
Ο τόμος περιέχει πρωτότυπες επιστημονικές εργασίες, τιμώντας τη συνολική ακαδημαϊκή φυσιογνωμία του Αλέξανδρου-Φαίδωνα Λαγόπουλου. Είναι γνωστό ότι οι βασικοί πυλώνες του έργου του τιμώμενου κινούνται διαχρονικά γύρω από τρία θεμελιώδη ζητήματα στις χωρικές επιστήμες: (1) Tη θεωρία του χώρου (πολεολογία), (2) την Ιστορία της πόλης και (3) τη Σημειωτική του χώρου. Η διαδρομή του εξάλλου έχει διασταυρωθεί με πολλά ρεύματα σκέψης των τελευταίων πενήντα χρόνων και έχει συμβάλει και δοκιμαστεί στη σφυρηλάτηση ιδεών και απόψεων. Περιεχόμενα: Μέρος Ι. Εισαγωγικά - Σημείωμ...
Αρχιτεκτονική 1980-2010
Ησαΐας Δημήτρης
Εκδόσεις Καστανιώτη (2011)
Ο Δημήτρης Ησαΐας και ο Τάσης Παπαϊωάννου είναι ίσως οι σημαντικότεροι αρχιτέκτονες της γενιάς τους. Τα δημόσια και ιδιωτικά κτίριά τους δεν διακρίνονται για έναν χαρακτήρα τοπικότητας, ούτε για την άκριτη υιοθέτηση διεθνών παραδειγμάτων. Ακολουθούν έναν τρίτο δρόμο, μεταξύ της αντικειμενικής αφήγησης της δομής και της αναγωγικής ικανότητας της μορφής, που μορφοποιεί τις επιδιώξεις εντοπιότητας, ένταξης, λειτουργιών, χειρισμού των φυσικών δεδομένων, συνηθειών ζωής, συλλογικών επιθυμιών και κατασκευαστικών δυνατοτήτων με τα ιδεολογικά και σχεδιαστικά εργαλεία της πολιτικά κα...
Η αρχιτεκτονική σε περίοδο κρίσης
Κωτσιόπουλος Αναστάσιος Μ.
Νεφέλη (2010)
Βασική είναι η ανάγνωση από τον Κωτσιόπουλο της εξέλιξης των σύγχρονων φαινομένων: μέσω κατατάξεων ή ταξινομήσεων, εργαλείων βασικών της κριτικής τέχνης, επικεντρώνεται σε δίπολα που χαρακτηρίζονται από ροϊκότητα και κυκλικότητα, κατακτούν κάποια στιγμή την οντότητα καθολικού ρεύματος για να επανακυκλωθούν στη συνέχεια μεταλλαγμένα και απαλλαγμένα από την πρωτογενή και στιβαρή ιδεολογική τους αποσκευή (για παράδειγμα μοντέρνο κίνημα/υστερομοντέρνος μινιμαλισμός, μεταμοντέρνο κίνημα/σύγχρονος εξπρεσιονισμός, με την αρχιτεκτονική της υψηλής τεχνολογίας να διεκδικεί τη δική τη...
Η αρχιτεκτονική και η κριτική
Γιακουμακάτος Αντρέας
Νεφέλη (2009)
Τα 94 κείμενα που παρουσιάζονται στο βιβλίο έχουν γραφτεί τα τελευταία 25 χρόνια και έχουν δημοσιευτεί σε καταλόγους εκθέσεων, σε αφιερωματικούς τόμους και σε πρακτικά συνεδρίων, καθώς και σε έντυπα του ελληνικού ημερήσιου και περιοδικού τύπου, καταρχάς στην εφημερίδα "Το Βήμα" και στις ετήσιες επιθεωρήσεις "Αρχιτεκτονικά Θέματα" και "Θέματα Χώρου + Τεχνών". Στο πλαίσιο επτά θεματικών ενοτήτων, η επιλογή των συγκεκριμένων μελετημάτων διαμορφώθηκε με στόχο την κριτική κατανόηση της διεθνούς και της ελληνικής αρχιτεκτονικής πραγματικότητας του περασμένου αιώνα, αλλά και τη...
Δοκίμια αρχιτεκτονικής
Κονταράτος Σάββας
Libro (2009)
Από τις απαρχές της Αναγέννησης ως την καθιέρωση, τις παραλλαγές και την αμφισβήτηση του μοντέρνου κινήματος στον 20ό αι., ο Σάββας Κονταράτος καταθέτει στο βιβλίο αυτό τον εξελισσόμενο προβληματισμό του στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, μέσω ενός συνειδητού θεωρητικού και ιστορικού σχεδίου. Συστηματοποιεί τη γνώση μαζί και την αμφιβολία, οδηγώντας τον αναγνώστη σε μια στοχαστική διαδρομή μέσω κειμένων με οργανική μεταξύ τους συνέπεια και λογική αλληλουχία. Η σαφήνεια των θέσεών του δεν υποστηρίζεται από μιαν απόλυτη ή δογματική γραφή, αλλά προκύπτει μέσα από ένα χαρακ...
Δοκίμια αρχιτεκτονικής
Κονταράτος Σάββας
Libro (2009)
Από τις απαρχές της Αναγέννησης ως την καθιέρωση, τις παραλλαγές και την αμφισβήτηση του μοντέρνου κινήματος στον 20ό αι., ο Σάββας Κονταράτος καταθέτει στο βιβλίο αυτό τον εξελισσόμενο προβληματισμό του στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, μέσω ενός συνειδητού θεωρητικού και ιστορικού σχεδίου. Συστηματοποιεί τη γνώση μαζί και την αμφιβολία, οδηγώντας τον αναγνώστη σε μια στοχαστική διαδρομή μέσω κειμένων με οργανική μεταξύ τους συνέπεια και λογική αλληλουχία. Η σαφήνεια των θέσεών του δεν υποστηρίζεται από μιαν απόλυτη ή δογματική γραφή, αλλά προκύπτει μέσα από ένα χαρακ...
Αθήνα 1834-1896: Νεοκλασική πολεοδομία και ελληνική εθνική συνείδηση
Μπαστέα Ελένη
Libro (2008)
Κάθε βιβλίο, όσο επιστημονικό κι αν είναι, φέρει ίχνη αυτοβιογραφίας. Έτσι κι εγώ, πιστεύω πως πρέπει εδώ να διατυπώσω τις δικές μου εμπειρίες και τη δική μου θέση ως ιστορικού στο θέμα που συνειδητά αλλά κι αναπόφευκτα υιοθέτησα στη μελέτη αυτή της Αθήνας του 19ου αιώνα. Σκοπός μου εδώ είναι να περιγράψω τη γένεση μιας σύγχρονης πρωτεύουσας στο πλαίσιο της συγκρότησης της νεοελληνικής πολιτείας. Περιγράφω, όμως, τη δημιουργία αυτής της πρωτεύουσας και του σύγχρονου ελληνικού έθνους, όντας εγώ η ίδια θρέμμα της ίδιας ακριβώς διαδικασίας που μας έδωσε και τον εθνικισμό και τ...
Κατερίνα Τσιγαρίδα, αρχιτεκτονική 1996-2006
Libro (2007)
Γνωρίζω την Κατερίνα από την εποχή που ήταν μεταπτυχιακή φοιτήτρια στην Αrchitectural Association και εργαστήκαμε μαζί, σχεδιάζοντας τις κατοικίες στην Αντίπαρο. Ήταν η πορεία εξέλιξης μιας πολλά υποσχόμενης νέας αρχιτέκτονος, και αυτό ήταν φανερό κατά τη διάρκεια της συνεργασίας μας και στη συνεισφορά της. Έκτοτε έχω υπάρξει μάρτυρας της σταθερής εξέλιξης και της ωριμότητας που απέκτησε με τα χρόνια και ήταν ιδιαίτερη η ευχαρίστηση μου να παρακολουθώ μια προσωπική αρχιτεκτονική διαδικασία σκέψης να εξελίσσεται σε μια γεμάτη αυτοπεποίθηση, πολύπλευρη και ολοκληρωμένη γλώσσα...
Κατερίνα Τσιγαρίδα, αρχιτεκτονική 1996-2006
Libro (2007)
Γνωρίζω την Κατερίνα από την εποχή που ήταν μεταπτυχιακή φοιτήτρια στην Αrchitectural Association και εργαστήκαμε μαζί, σχεδιάζοντας τις κατοικίες στην Αντίπαρο. Ήταν η πορεία εξέλιξης μιας πολλά υποσχόμενης νέας αρχιτέκτονος, και αυτό ήταν φανερό κατά τη διάρκεια της συνεργασίας μας και στη συνεισφορά της. Έκτοτε έχω υπάρξει μάρτυρας της σταθερής εξέλιξης και της ωριμότητας που απέκτησε με τα χρόνια και ήταν ιδιαίτερη η ευχαρίστηση μου να παρακολουθώ μια προσωπική αρχιτεκτονική διαδικασία σκέψης να εξελίσσεται σε μια γεμάτη αυτοπεποίθηση, πολύπλευρη και ολοκληρωμένη γλώσσα...
do.co.mo.mo.: Μοντερνισμός και αρχιτεκτονική εκπαίδευση
Συλλογικό έργο
Futura (2007)
Ο αρχιτεκτονικός μοντερνισμός, και ειδικά το μοντέρνο κίνημα των δεκαετιών '20 και '30, είχε ως "γενετικό" χαρακτηριστικό την πυκνή αντιστοιχία εφαρμογής και διδασκαλίας της αρχιτεκτονικής. Οι εκπρόσωποί της φρόντισαν να θεωρητικοποιήσουν τις εφαρμογές τους, τους έδωσαν θεωρητικό περιεχόμενο και νόημα, τις ανήγαγαν σε θεωρία και διδασκαλία. Οι πτυχές του μοντερνισμού που σχετίζονται με την αρχιτεκτονική εκπαίδευση έχουν πολλαπλό ενδιαφέρον. Εικοσιένα αρχιτέκτονες συναντήθηκαν για να διερευνήσουν τις πολυποίκιλες σχέσεις ανάμεσα στις θεωρητικές ή εφαρμοσμένες εκφάνσεις του α...
Τάκης Χ. Ζενέτος, Ψηφιακά οράματα και αρχιτεκτονική
Καλαφάτη Ελένη
Libro (2006)
"Ο Τάκης Ζενέτος, αυθεντικός ιδεαλιστής, συλλογιζόταν ίσως το όραμα ενός νέου, μελλοντικού Διαφωτισμού, μιας απώτερης περιόδου καθολικής ισονομίας και προόδου για τους ανθρώπους. Στην εποχή του κατανοήθηκε από ελάχιστους, ενώ για τους περισσότερους συνδέθηκε με τη θολή απροσδιοριστία ενός μύθου. Σήμερα με αυτήν την εργασία μάς δίνεται η δυνατότητα να τον προσλάβουμε για ό,τι πραγματικά αντιπροσωπεύει: έναν προφήτη όχι μόνο της εποχής του αλλά και του αιώνα μετά από αυτόν". (Αντρέας Γιακουμακάτος)
Το μέλλον του "κλασικού"
Settis Salvatore
Νεφέλη (2006)
Είναι δυνατό να σκεφτούμε το "κλασικό" και τις ελληνικές κληρονομιές διαφορετικά, με έναν καινούργιο τρόπο; Είναι δυνατό να τις αποσυνδέσουμε από την ιδεολογία της ελληνικής εθνικής γενεαλογίας ή της ανωτερότητας του δυτικού πολιτισμού; Γιατί, άλλωστε, να μας ενδιαφέρουν σήμερα που οι γνώσεις μας παγκοσμιοποιήθηκαν; Ο συγγραφέας προτείνει να αντιμετωπίζουμε το"κλασικό" όχι ως κάτι το βαθιά "εκπληκτικό" και "ξένο" ο κατακτούμε καθημερινά, ως ένα ισχυρό κίνητρο για να κατανοήσουμε το "διαφορετικό", ως ένα πρόγραμμα ανοιχτό σε καινούργιες ερμηνείες. Προτείνει μια καινούργια θε...