Δημόκριτος
Democritus
Δημόκριτος (~470/460-360). Ο Δημόκριτος γεννήθηκε στα 'Αβδηρα και καταγόταν από πλούσια οικογένεια με αποτέλεσμα να πάρει άρτια μόρφωση και να πραγματοποιήσει ένα πολύχρονο ταξίδι σε χώρες της Ασίας και της Αφρικής. Επισκέφθηκε επίσης και την Αθήνα, όπου είχε την τύχη να συναντηθεί και να συνομιλήσει με το Σωκράτη, χωρίς να του αποκαλύψει την ταυτότητά του. Μετά από πολύχρονα ταξίδια και μελέτες επέστρεψε ο Δημόκριτος στα 'Αβδηρα και αντιμετώπισε τον κίνδυνο να δικαστεί, γιατί εκεί ίσχυε ένας νόμος ενάντια σ' όσους ξόδευαν όλη την πατρική περιουσία. Ο Δημόκριτος διάβασε τότε, σύμφωνα με το θρύλο, δημόσια το έργο του "Μέγας διάκοσμος", με αποτέλεσμα να πιστούν οι συμπατριώτες του ότι δεν επρόκειτο για σπατάλη. Πέθανε στη δεκαετία μεταξύ 370-360 π.Χ.. Ο Δημόκριτος αναφέρεται συχνά ως εμπνευστής της θεωρίας του ατόμου. Φυσικά, εκείνη η ιδέα του δεν έχει σχέση με τη σημερινή έννοια του ατόμου και την ατομική θεωρία, δεδομένου ότι ο μεγάλος διανοούμενος της αρχαιότητας μόνο διαισθητικά προσέγγιζε τη φύση και το σύμπαν. Ο Δημόκριτος όριζε ότι άτομα είναι τα έσχατα μόρια ύλης που δεν επιδέχονται τομές (άτμητα) ή αυξομειώσεις, είναι αγέννητα, άφθαρτα, αναλλοίωτα και αδιαίρετα, πλήρη και τέλεια, συμπαγή, ενιαία και απλά, ενώ είναι αριθμητικά άπειρα, απέραντα ποικιλόμορφα σε σχήμα και κινούνται αδιάκοπα στο κενό. Με σημερινή ορολογία εισήγαγε δηλαδή μια αρχή διατηρήσεως του ατόμου, η οποία βέβαια δεν ευσταθεί, σύμφωνα με το σημερινό επίπεδο γνώσεων. Ο Δημόκριτος εφάρμοζε την ατομική θεωρία του για κοσμολογικές εξηγήσεις του σύμπαντος: Το σύμπαν (κόσμος) δεν ήταν δημιούργημα, ούτε έχει κατάληξη! Στο εσωτερικό του υπάρχουν όμως άπειροι "κόσμοι", οι οποίοι γεννιούνται και πεθαίνουν. Γι' αυτό οι "κόσμοι" του σύμπαντος: έχουν διαφορετική ηλικία. Με αυτές τις απόψεις ξέφευγε ο Δημόκριτος από την ανάγκη ύπαρξης θεών και καθιέρωνε την ύλη ως θεμέλιο της ύπαρξης και λειτουργίας του σύμπαντος. Εκτιμάται ότι ο Δημόκριτος συνέγραψε πολλές δεκάδες πραγματείες, οι οποίες καταστράφηκαν κυρίως κατά τις συστηματικές πυρπολύσεις των βιβλιοθηκών από τον 4ο αιώνα μ.Χ. και έπειτα. Σε έργα μεταγενέστερων συγγραφέων έχουν διασωθεί μόνο οι τίτλοι 70 από τις πραγματείες του, καθώς και σύντομες αναφορές στο περιεχόμενό τους.
Περί ανθρώπου και ηθικής
Συλλογικό έργο
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2013)
Το βιβλίο αυτό, περί του ανθρώπου και της ηθικής, αποτελείται από αυστηρά επιλεγμένα κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας στο πρωτότυπο, μετάφρασή τους και σχολιασμό τους. Κριτήριο κύριο επιλογής υπήρξε η συμβολή του κειμένου στην παιδεία. Προτάσσεται Εισαγωγή, όπου συνοπτικά παρουσιάζονται: α) καίρια στοιχεία της ιδιοσυστασίας του ανθρώπου και η ουσία της ηθικής ως κορυφαίας ενέργειας της ελευθερίας του· β) ο βίος και τα έργα των ποιητών Ομήρου, Ησιόδου, Μιμνέρμου, Σιμωνίδου, Πινδάρου, Αισχύλου, Σοφοκλέους, Ευριπίδου και των φιλοσόφων Δημοκρίτου, Πλάτωνος, Αριστοτέλ...
Δημόκριτος: η ζωή και το έργο του. Τα θεμέλια της ατομικής θεωρίας.
Δημόκριτος
Ελληνικά Γράμματα (2006)
Η παρούσα μετάφραση αποτελεί τον 1ο τόμο μιας συνολικά τρίτομης μετάφρασης όλων των αποσπασμάτων και των μαρτυριών για το φιλόσοφο. Περιλαμβάνει τα αποσπάσματα και τις μαρτυρίες σχετικά με τη ζωή του Αβδηρίτη και τη θέση του στην ιστορία της φιλοσοφίας. Επίσης, περιλαμβάνει όσα αποσπάσματα και μαρτυρίες σχετίζονται με τα βασικά θεμέλια της ατομικής θεωρίας.
Μαθηματικά, φυσικές επιστήμες, αστρονομία, κοσμολογία της ατομικής θεωρίας
Δημόκριτος
Ζήτρος (2004)
Ο 2ος τόμος του Δημόκριτου ασχολείται με τα επιτεύγματα και τη συνεισφορά των Ατομικών στην Επιστήμη της εποχής και περιλαμβάνει όλα τα αποσπάσματα και τις μαρτυρίες σχετικά με τους τομείς των μαθηματικών, της γεωμετρίας, της στερεομετρίας, της οπτικής, της αστρονομίας, της γεωγραφίας, της σεισμολογίας και της μετεωρολογίας. Περιλαμβάνονται επίσης και αποσπάσματα από ημερολόγια που κατάρτισαν οι Ατομικοί με βάση τις παρατηρήσεις τους για τα ηλιακά, πλανητικά και αστρονομικά φαινόμενα. Τέλος, μέσα στον τόμο αναπτύσσονται οι πρωτοποριακές απόψεις των Ατομικών για τη φύση τ...
Δημόκριτος: η ζωή και το έργο του. Τα θεμέλια της ατομικής θεωρίας.
Δημόκριτος
Ζήτρος (2004)
Η παρούσα μετάφραση αποτελεί τον 1ο τόμο μιας συνολικά τρίτομης μετάφρασης όλων των αποσπασμάτων και των μαρτυριών για το φιλόσοφο. Περιλαμβάνει τα αποσπάσματα και τις μαρτυρίες σχετικά με τη ζωή του Αβδηρίτη και τη θέση του στην ιστορία της φιλοσοφίας. Επίσης, περιλαμβάνει όσα αποσπάσματα και μαρτυρίες σχετίζονται με τα βασικά θεμέλια της ατομικής θεωρίας.
Προσωκρατικοί Άπαντα 18
Δημόκριτος
Κάκτος (1995)
Συνέχεια των αποσπασμάτων (Δημοκράτους γνώμαι, υπομνήματα, παίγνια). Αναλυτική εισαγωγή στο έργο και τη θεωρία του φιλοσόφου.
Προσωκρατικοί Άπαντα 17
Δημόκριτος
Κάκτος (1995)
Οι πηγές της αρχαιότητας για τη ζωή και τη διδασκαλία του Δημόκριτου. Τα σωζόμενα αποσπάσματα από τα έργα του θεμελιωτή της αρχαίας ατομιστικής (ηθικά, φυσικά, μαθηματικά, μουσικά, τεχνικά).