Σωτηρίου Διδώ 1909-2004
Sotiríou Didó
Η Διδώ Σωτηρίου (1909-2004) ήταν μυθιστοριογράφος και δημοσιογράφος. Γεννήθηκε στο Αϊδίνι της Μικράς Ασίας, κόρη του Ευάγγελου Παππά και της Μαριάνθης Παπαδοπούλου. Το 1919 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά της στη Σμύρνη και μετά την καταστροφή του 1922 κατέφυγαν στην Ελλάδα. Στην Αθήνα ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές της με δασκάλους μεταξύ άλλων τους λογοτέχνες Κώστα Παρορίτη και Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη. Φοίτησε στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών και το 1937 παρακολούθησε για λίγους μήνες μαθήματα γαλλικής λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Από το 1936 στράφηκε επαγγελματικά προς τη δημοσιογραφία. Συνεργάστηκε με το περιοδικό "Γυναίκα" (ως αρχισυντάκτρια) και τις εφημερίδες "Νέος Κόσμος" και "Ριζοσπάστης" (αρχισυντάκτρια από το 1944), ενώ κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής συνεργάστηκε με τις Μέλπω Αξιώτη, Έλλη Αλεξίου, Έλλη Παππά, Τιτίκα Δαμασκηνού, Ηλέκτρα Αποστόλου, Χρύσα Χατζηβασιλείου και άλλες ελληνίδες της αντίστασης. Πήρε μέρος στο συνέδριο της Κοινωνίας των Εθνών στη Γενεύη το 1935, όπου γνωρίστηκε με τη σύντροφο του Λένιν Αλεξάνδρα Κολοντάι και στο ιδρυτικό συνέδριο της Δημοκρατικής Ομοσπονδίας Γυναικών το 1945 στο Παρίσι. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1959 με την έκδοση του μυθιστορήματος "Οι νεκροί περιμένουν". Έργα της μεταφράστηκαν σε πολλές ξένες γλώσσες. Ένα κομμάτι του έργου της έχει γνωρίσει επιτυχία στο εξωτερικό, και ιδιαίτερα στην Τουρκία. Η Διδώ Σωτηρίου ανήκει στους έλληνες πεζογράφους του μεσοπολέμου. Το έργο της κινείται στο πλαίσιο του ρεαλισμού με έντονη την παρουσία του αυτοβιογραφικού στοιχείου και της συναισθηματικής συμμετοχής του συγγραφέως στις περιπέτειες των ηρώων της, και αντλεί τη θεματολογία του από τη μικρασιατική καταστροφή, την περίοδο του εμφυλίου και την μετά τον εμφύλιο περίοδο της ελληνικής ιστορίας. Με τα "Ματωμένα χώματα" η Σωτηρίου εγκαινίασε την πορεία της προς μια γραφή που συνδυάζει τη μυθιστορηματική τεχνική με μια προοπτική εξέτασης των θεμάτων της από ιστορική σκοπιά, πορεία που συνέχισε και στα δύο επόμενα μυθιστορήματά της την "Εντολή", με θέμα την υπόθεση Μπελογιάννη και το "Κατεδαφιζόμεθα". Τιμήθηκε με το βραβείο ελληνοτουρκικής φιλίας Αμπντί Ιπεκτσί, το 1983, με το Ειδικό Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας, το 1989, με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, το 1990 και με τον Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος, το 1995. Το 2001 η Εταιρεία Συγγραφέων καθιέρωσε προς τιμήν της το βραβείο "Διδώ Σωτηρίου", το οποίο απονέμεται "σε ξένο ή έλληνα συγγραφέα που με τη γραφή του αναδεικνύει την επικοινωνία των λαών και των πολιτισμών μέσα από την πολιτισμική διαφορετικότητα". Πέθανε στην Αθήνα στις 23 Σεπτεμβρίου του 2004. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία της Διδώς Σωτηρίου βλ. Αλέξης Ζήρας, "Σωτηρίου Διδώ", στο "Παγκόσμιο βιογραφικό λεξικό", τ. 9β, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988· Βαγγέλης Κάσσος, "Διδώ Σωτηρίου", στο "Η μεταπολεμική πεζογραφία· από τον πόλεμο του ’40 ως τη δικτατορία του ’67", τ. Ζ΄, Αθήνα, Σοκόλης, 1988, Δημοσθένης Κούρτοβικ , "Διδώ Σωτηρίου", στο "Έλληνες μεταπολεμικοί συγγραφείς: ένας κριτικός οδηγός", Αθήνα, Πατάκης, 1995 και Μιχάλης Μ. Μερακλής, Δώρα Μέντη, "Σωτηρίου Διδώ" στο "Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας", Αθήνα, Πατάκης, 2007. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, γεννημένων από τον 18ο αιώνα έως το 1935, Ε.ΚΕ.ΒΙ.)
Ήρωες και αντιήρωες
Σωτηρίου Διδώ 1909-2004
Κέδρος (2019)
30 διηγήματα που καλύπτουν 60 χρόνια από τη ζωή της συγγραφέως και της χώρας. Η Σχολή Γυναικείας Μορφώσεως, που αργότερα της είχαν δώσει οι ιδιοκτήτες τον πομπώδη τίτλο Ακαδημία Γυναικείας Μορφώσεως, δεν ήταν ούτε ανώτερη ούτε μέση ούτε καν παιδεία. Ήταν μια κερδοφόρα επιχείρηση, που δημιούργησαν στη δεκαετία του ’20, με πελατεία κακομαθημένα πλουσιοκόριτσα που οι γονείς τους τα προόριζαν για νυφοπάζαρα περιωπής. Διδάσκονταν σ’ αυτή την ακαδημία ό,τι χρειάζονταν τα κορίτσια της "καλής τάξης" - γαλλικά, αγγλικά, πιάνο, χορό, ζωγραφική, λίγα πασαλείμματα ελληνικής και...
Ανασκαφές
Σωτηρίου Διδώ 1909-2004
Κέδρος (2018)
Αϊδίνι, 18 Φεβρουαρίου του 1909. Καταχείμωνο, μα ο ζεστός ήλιος της Ανατολής ολοκάθαρος γλύκαινε την ατμόσφαιρα. Αυτό ενθάρρυνε τη μέλλουσα μητέρα μου να πάει στο χαμάμ για ένα τελευταίο ανακουφιστικό ζεστό μπάνιο. Η έμπειρη Τουρκαλίτσα, η Νατίρ, που συνήθως την έλουζε και της έκανε μασάζ, ήταν ιδιαίτερα προσεχτική καθώς η πελάτισσά της ήταν ετοιμόγεννη. Η μέλλουσα μητέρα μου ξαφνικά άρχισε να νιώθει μια δυσφορία. Φαίνεται πως η αφεντιά μου, ατίθαση, δεν άντεχε άλλο την κλεισούρα. Η Νατίρ την παρηγορούσε: - Μη σκιάζεσαι, αφέντισσα, της έλεγε με τα γουστόζικα σπ...
Ηλέκτρα
Σωτηρίου Διδώ 1909-2004
Κέδρος (2014)
Το πρωί της 26ης Ιουλίου 1944 το πτώμα μιας άγνωστης γυναίκας μεταφέρεται στο νεκροτομείο. Σύμφωνα με το συνοδευτικό έγγραφο, ήταν ένα από τα πολλά θύματα του "σφαγείου" που λειτουργούσε επί Κατοχής στο επιταγμένο ξενοδοχείο "Κρυστάλ". Η ιατροδικαστική έκθεση πιστοποίησε ότι το σώμα της γυναίκας έφερε εγκαύματα και είχε υποστεί φριχτές παραμορφώσεις και κακώσεις από χτυπήματα με διάφορα όργανα. Η δολοφονημένη γυναίκα είχε συλληφθεί το πρωί της προηγούμενης ημέρας στη διασταύρωση των οδών Ιθάκης και Γ΄ Σεπτεμβρίου από γκεσταπίτες. Η Αντίσταση είχε χάσει ένα από τα πιο ευγε...
Τα παιδιά του Σπάρτακου
Σωτηρίου Διδώ 1909-2004
Κέδρος (2011)
Το ανέκδοτο μέχρι σήμερα μυθιστόρημα "Τα παιδιά του Σπάρτακου" είναι ένα έργο που απασχόλησε τη Διδώ Σωτηρίου για μια περίοδο σχεδόν τριάντα χρόνων, από τις αρχές του '60 έως τις αρχές του '90. Πρόκειται για ένα πολυπρόσωπο μυθιστόρημα που η υπόθεσή του διαδραματίζεται στη Θράκη των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα και στην Αθήνα της πρώτης μετεμφυλιακής περιόδου. Κεντρικό θέμα του είναι η συνδικαλιστική και αντιστασιακή δράση των ηρώων, που εμπνέονται από την επανάσταση του Θρακιώτη σκλάβου Σπάρτακου και από τα ιδανικά της Αριστεράς σε μια εποχή που ο τόπος βιώνει δραμα...
Κατεδαφιζόμεθα
Σωτηρίου Διδώ 1909-2004
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2011)
"Για μιαν ακόμη φορά, η έμπειρη Δ.Σ. κατάφερε να ζωγραφίσει μια πλατιά κοινωνική τοιχογραφία. Είναι ανάγλυφη η δεκαετία του '55-'65, μ' επί-κεντρο ένα νέο που "γεννήθηκε μέσα στον πόλεμο του '40" και γύρω του οικογενειακούς και άλλους "κύκλους", αντιπροσωπευτικούς της Δεξιάς και της Αριστεράς, των μικροαστών και των μικρομεσαίων, του "λούμπεν" και της "υψηλής Κοινωνίας", των εργαζόμενων και των εμπόρων και των "κουλτουριάρηδων". Επάλληλοι ταξικοί "κόσμοι" στροβιλίζονται γύρω από τον ασχημάτιστο νέο, τον ορφανό Άρη, που, περνώντας ανάμεσα τους κι αφήνοντας κάθε τόσο κομμάτια...
Ο Οκτώβρης και η εποχή μας
Συλλογικό έργο
Τόπος (2010)
Η Οκτωβριανή Επανάσταση υπήρξε ένα ορόσημο του 20ού αιώνα. Οι συζητήσεις και οι διαμάχες που υποκίνησε ήταν οξείες και καθολικές, μη αφήνοντας ανεπηρέαστη καμιά σφαίρα. Όχι λιγότερο σημαντικές ήταν οι μετέπειτα εξελίξεις, από την άνοδο του Στάλιν στη δεκαετία του 1920 ως τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Αυτά τα γεγονότα, αλλά και τα εμφανή αδιέξοδα και οι κίνδυνοι στην εποχή της νεοφιλελεύθερης βαρβαρότητας, θέτουν επί τάπητος ερωτήματα όπως: Ποιοι παράγοντες επέτρεψαν στους Μπολσεβίκους να καθοδηγήσουν με επάρκεια την επανάσταση; Ήταν αναπόφευκτος ο μετέπειτα εκφυλισμός και αποτε...
Τα πρώτα βήματα του ψυχρού πολέμου
Σωτηρίου Διδώ 1909-2004
Κέδρος (2009)
"Πρόχειρα πρώτης γραφής του βιβλίου εξωτερικής πολιτικής που φάγαν τα ποντίκια το 1948 στην οροφή του παλιού σπιτιού Αιγίνης 1 Κυψέλης." Σημείωση της Διδώς Σωτηρίου σε μια σελίδα του χειρογράφου της οδού Κοδριγκτώνος. Μετά από δεκαετίες ξανάρχεται στο φως ένα σημαντικό ντοκουμέντο για τη διεθνή μεταπολεμική πολιτική Ιστορία και τις "κινήσεις" που θα άλλαζαν οριστικά την παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα. Δημοσιεύεται η πρώτη, "μεταξύ κειμένου και σημειώσεων", γραφή του βιβλίου της για τη διεθνή πολιτική τα πρώτα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, "το έργο μου που -όπως η ίδια...
Ματωμένα χώματα
Σωτηρίου Διδώ 1909-2004
Κέδρος (2009)
"Πόλεμοι και ξανά πόλεμοι! Τι στο καλό θα βγάλει η μαγκούφα η εποχή μας και κοιλοπονάει τόσο άγρια;" Μπήκε το κακό με τους Βαλκανικούς Πολέμους και άργησε να βγει. Χρόνια σπαρμένα με θυσίες, πολέμους και νεκρούς. Η Μικρασιατική εκστρατεία και η καταστροφή. Η ιστορία του Μανώλη Αξιώτη, Μικρασιάτη αγρότη από τον Κιρκιντζέ. Άνθρωπος του μόχθου, δεμένος με τον τόπο του, το πατρικό του σπίτι, τους χωριανούς του. Ο άντρας που πάλεψε με κορμί και με ψυχή. Στο Αμελέ Ταμπουρού, τα Τάγματα Εργασίας της Άγκυρας, το 1915. Στο μέτωπο του Αφιόν Καραχισάρ το 1922. Μια λεύτερη πατρ...
Οι νεκροί περιμένουν
Σωτηρίου Διδώ 1909-2004
Κέδρος (2008)
...Ζωντανεύει μια εποχή και μια κοινωνία με τα προβλήματά της, τις καθημερινότητές της, τα δράματά της και προπαντός τις ανθρώπινες πινελιές ευτυχίας και δυστυχίας... Με ένα ύφος που πηγαινοέρχεται από το λυρικό στο επικό για να μείνει πάντα βαθιά κοινωνικό κια βαθιά ανθρώπινο..." (Στάθης Δρομάζος) "...ένα μνημειώδες χρονικό, όπου σφύζουν οι ηρωισμοί της φυλής μας και η παναιώνιά μας τραγικότητα" (Θράσος Καστανάκης) "Ζωντανεύει τύπους, κόσμους, εποχές... αληθινή αποκάλυψη..." (Έλλη Αλεξίου) "Διαβάζοντας κανείς ετούτο το βιβλίο, παίρνει την εντύπωση πως είναι ο χ...
Ματωμένα χώματα
Σωτηρίου Διδώ 1909-2004
Κέδρος (2008)
Το μνημειώδες έργο της σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας που χαρακτηρίστηκε Βίβλος της σύγχρονης εξόδου του μικρασιατικού Ελληνισμού.
Κατεδαφιζόμεθα
Σωτηρίου Διδώ 1909-2004
Κέδρος (2008)
Ο κεντρικός ήρωας του μυθιστορήματος "Κατεδαφιζόμεθα" είναι ένας νέος με πνευματικές ανησυχίες, όνειρα και φιλοδοξίες που δε βρίσκουν έδαφος για ανθοφορία μέσα στο ψυχροπολεμικό κλίμα της δεκαετίας του '50 κι έπειτα. Δύσπιστος και σκωπτικός, παλεύει μέσα και έξω από το περιβάλλον του, ανάμεσα στις συμπληγάδες μιας δοσίλογης, ξενόδουλης δεξιάς και μιας βαριά τρυματισμένης, μα πάντα δυναμικής αριστεράς. Αναζητάει με πάθος τον εαυτό του και το στίγμα της εποχής του. Οργίζεται αμφισβητεί, παραπαίει, αρνείται να ξοδέψει τον ενθουσιασμό του για ότι θεωρεί ξεπερασμένο και αποτυχημ...
Ματωμένα χώματα
Σωτηρίου Διδώ 1909-2004
Κέδρος (2008)
Τα "Ματωμένα Χώματα" τα είπαν "βιβλίο της σύγχρονης Εξόδου του μικρασιατικού Ελληνισμού". Τα είπαν "σεισμική δόνηση". Μυθιστόρημα που "Τσούζει. Ζεματάει. Κάει. Τιμωρεί. Έχει ψυχή ανθρώπινη. Οργή λαού. Πόνο εθνικό". "Κάστρο σωστό λόγου, ενάντια στον καιρό, τη λησμονιά και το ψέμα". Τα "Ματωμένα Χώματα" εκδόθηκαν το 1962. Μεταφράστηκαν σε μια σειρά χώρες, Γαλλία, Σοβιετική Ένωση, Ουγγαρία, σε όλα τα Βαλκάνια κλπ. Στην Τουρκία είχαν συγκλονιστική απήχηση. "Μέσα στην επική ατμόσφαιρα του βιβλίου αυτού, που είναι ένα είδος "Πολέμου και Ειρήνης" της Ελλάδας - γράφει ο Οίκος Σάντε...
Τυχαίο συναπάντημα και άλλες ιστορίες
Σωτηρίου Διδώ 1909-2004
Κέδρος (2004)
"Οι ήρωές μου δεν περιορίζονται να κλαίνε τη μοίρα τους· αντιδρούνε. Οδηγός τους είναι η ανθρωπιά, η ανάγκη κοινωνικής δικαιοσύνης", έγραψε η Διδώ Σωτηρίου. Στη σειρά των δεκαπέντε διηγημάτων που συνθέτουν αυτό το βιβλίο, απλοί, καθημερινοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα και συχνά αποδεικνύονται σε ήρωες. Οι επιμέρους περιπέτειες των προσώπων, αν και ανεξάρτητες, εντάσσονται στη συνολική δραματική πορεία του τόπου από το μεσοπόλεμο ως τη χούντα. Ανέκδοτες ή δημοσιευμένες σε εφημερίδες και περιοδικά, οι ιστορίες αυτές αναδεικνύουν μια σχεδόν άγνωστη πτυχή της πεζο...
Μέσα στις φλόγες
Σωτηρίου Διδώ 1909-2004
Κέδρος (2000)
Ένα κορίτσι με πλούσια φαντασία ξεκινάει από έναν παραμυθένιο κόσμο για να βρεθεί γρήγορα μπλεγμένη με θύελλες οικογενειακές, πολεμικές, κοινωνικές." Τ' όνομά μου είναι Αλίκη Μάγη. Μα αν βιάζομαι να σας συστηθώ δεν πάει να πει πως είμαι και η κεντρική ηρωίδα. Μια αφηγήτρια είμαι. Οι ήρωες είναι πολλοί και ο καθένας προβάλλει με την ώρα του, γέννημα θρέμμα της ταραγμένης του εποχής."
Εντολή
Σωτηρίου Διδώ 1909-2004
Κέδρος (2000)
Η "Εντολή" της Διδώς Σωτηρίου είναι ένα βιβλίο πολιτικής λογοτεχνίας με καυτά βιώματα. Ζωντανεύει μυθιστορηματικά τις περιπέτειες της μεταπελευθερωτικής Ελλάδας (1944-1952), που δεν έπαψε να 'χει τη μοίρα του Σίσυφου. Με πλαίσιο το χρονικό της σύλληψης, της δίκης και της εκτέλεσης του Κωστή, ενός παλικαριού που δεν αργούμε να μάθουμε πως είναι ο Νίκος Μπελογιάννης, παρακολουθούμε με σφιγμένη ανάσα να γκρεμίζονται στο χάος οι προσδοκίες, τα όνειρα και οι θυσίες του ελληνικού λαού για να στεριώσει το δρόμο του ο ιμπεριαλισμός στην Ανατολική Μεσόγειο. Εφιαλτικές πλεκτάνες ξένω...
Οι επισκέπτες
Σωτηρίου Διδώ 1909-2004
Κέδρος (1997)
Η Ντορίτα, μια θεοζώντανη μαθήτρια της Β΄ Λυκείου ξεφεύγει από τα προσωπικά της και τα ερωτικά καυγαδάκια με το Δημήτρη και πασχίζει να συγκεντρωθεί. Της φόρτωσαν να κάνει μια ομιλία γύρω απ' αυτό που λέγεται "χάσμα των γενεών". Και ενώ γράφει και σκίζει συνέχεια ανικανοποίητη, της κουβαλιούνται από το παρελθόν, δυο παράξενοι επισκέπτες. Οι αφηγήσεις και οι προσωπικές εμπειρίες τους, πότε τραγικές και πότε εύθυμες και σαρκαστικές, συνεπαίρνουν τη Ντορίτα. Η γυναίκα, η πιο σημαντική, είναι η πρώτη ελληνίδα πεζογράφος, η τραγική Ελισάβετ Μαρτινέγκο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχ...
Farewell Anatolia
Σωτηρίου Διδώ 1909-2004
Κέδρος (1997)
Farewell Anatolia is a tale of paradise lost and of shattered innocence; a tragic fresco of the fall of Hellenism in Asia Minor; a stinging indictment of Great Power politics, oil-lust and corruption. Dido Sotiriou's novel - a perennial best seller in Greece since it first appeared in 1962 - tells the story of Manolis Axiotis , a poor but resourceful villager born near the ancient ruins of Ephesus. Axiotis is a fictional protagonist and eyewitness to an authentic nightmare: Greece's "Asia Minor Catastrophe", the death or expulsion of two million Greeks from Turkey by Kem...