Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η Ηθική της Θρησκείας είναι η επιστήμη που εξετάζει το θρησκευτικό φαινόμενο από την οπτική της Ηθικής. Η εν λόγω επιστήμη κινείται πάνω από συγκεκριμένες θρησκευτικές πεποιθήσεις και ηθικές συμπεριφορές, ζητήματα με τα οποία ασχολείται η Ηθική των Θρησκειών. Αντικείμενό της είναι η θρησκευτική πράξη. Ως μια εφαρμοσμένη επιστήμη ασχολείται με ηθικά ερωτήματα που προκύπτουν από τη θρησκευτική πράξη και επηρεάζουν ατομικές και κοινωνικές συμπεριφορές. Η Ηθική των Θρησκειών κινείται όμως σε ένα εντελώς διαφορετικό δρόμο. Είναι η επιστήμη που καταγράφει και συγκρίνει τις δια...

Ο διάλογος συνιστά ταυτόχρονα ένα θεολογικό, ανθρωπολογικό, κοινωνιολογικό, θρησκειολογικό και εκκλησιαστικό εργαλείο. Είναι ο μόνος τρόπος επικοινωνίας μεταξύ των λογικών όντων αλλά και μεταξύ των θεσμών. Θεμελιώνεται δε και στα τέσσερα στοιχεία της κατ’ εικόνα Θεού δημιουργίας του ανθρώπου: λογικό, κοινωνικό, αυτεξούσιο, κυριαρχικό επί της κτίσεως. Ο διάλογος συνιστά τρόπο ενδο-τριαδικής κοινωνίας, κοινωνίας Θεού και ανθρώπων, σχηματισμού της εαυτο-ταυτότητας του ανθρώπου, ενεργοποίησης των διαπροσωπικών σχέσεων, εξισορρόπησης των πάσης φύσεως αντίρροπων συμφερόντων, πρ...

Θυμάμαι σε κάποια εκδήλωση, πλησίασα μια γυναίκα, που πριν από λίγες ώρες είχε βραβευτεί για το κοινωνικό της έργο, και τη ρώτησα πώς αισθάνεται. "Είμαι ευτυχισμένη", μου απάντησε χαμογελώντας. "Και πώς ορίζετε την ευτυχία;", της είπα. "Ήμουν πλούσια... πολύ. Παντρεύτηκα έναν άντρα πλουσιότερο κι άρχισα να ταξιδεύω σε όλο τον κόσμο. Διάλεγα τα πιο ακριβά ρούχα, τα πιο φανταχτερά κοσμήματα... Πάντα, όμως,ό,τι κι αν φορούσα, παρέμενα η ίδια. Όπου κι αν πήγαινα, επέστρεφα η ίδια! Συνειδητοποίησα, λοιπόν, ότι την ευτυχία δεν μπορείς να τη συναντήσεις, όταν γυρίζεις γύρω από το...

-Μπορούμε να μιλάμε για ελευθερία όταν υπάρχει μονόδρομος; -Η βίωση της ελευθερίας είναι άσπρο η μαύρο; -Δεν κατανοώ το Ευαγγέλιο ως "τέλειο νόμο της ελευθερίας". Υφίσταται ελευθερία με νόμο; -Όταν (...) συνεχώς αναπαύομαι περισσότερο στις δικές μου απαντήσεις (...) πρέπει να υπακούσω στη δική μου σκέψη - θέληση ή στον πνευματικό και γιατί; Υπακοή και ελευθερία: δύο έννοιες που αλληλοαποκλείονται στην κοινή ανθρώπινη λογική, στην ορθόδοξη όμως πνευματικότητα προϋποθέτουν η μία την άλλη, συγκροτούν παράδοξη αδιαίρετη σύνθεση και συνιστούν την πεμπτουσία της πνευματικής...

Με τον όρο Εκπαίδευση εννοούνται οι προγραμματισμένες και εν πολλοίς στρατευμένες στο όνομα του κόσμου της αγοράς γνώσεις και δεξιότητες, παρεχόμενες από το Κράτος και ιδιώτες, αναγκαίες για την ένταξη των ατόμων στην κοινωνία και στο μηχανισμό του καταμερισμού της εργασίας, κυρίως όμως αναγκαίες για την εξασφάλιση μιας θέσης εργασίας ώστε να είναι δυνατή η επιβίωση και η ανέλιξη των ατόμων στην κοινωνική ιεραρχία. Παιδεία είναι ό,τι μορφώνει το χαρακτήρα των ατόμων στη βάση των παραδεδομένων αξιών, των ηθικών, πολιτισμικών και θρησκευτικών αρχών και κανόνων. Ανάλογα δε...

Κρίσεις υπήρχαν πάντοτε, υπάρχουν και θα υπάρχουν. Το ερώτημα είναι, πώς μπορεί ο καθένας, εκμεταλ­λευόμενος την κρίση στην οποιαδήποτε μορφή της, να βγει κερδισμένος από αυτή, κυρίως όμως να μάθει να θέτει και να απαντά σωστά στο ερώτημα για το αληθινό νόημα της ζωής. Προς αυτή την κατεύθυνση σημαντική μπορεί να απο­δειχθεί η μαθητεία στους μεγάλους διδασκάλους της οι­κουμένης, τους Τρεις Ιεράρχες της Εκκλησίας, που έχουν το χάρισμα να προχωρούν σε ορθές διαγνώσεις της θρη­σκευτικής, πνευματικής, πολιτισμικής, πολιτικής, οικονο­μικής και εθνικής κρίσης, και να προτείνου...

Θρησκεία, Νόμος και Ηθική κατανοήθηκαν διαχρονικά ως οι τρεις βασικοί πυλώνες της κοινωνίας. Άλλοτε αποτελούσαν μια ενότητα με αρχική αιτία και σημείο αναφοράς τη Θρησκεία, χωρίς να συνιστά αυτό απαραίτητα θεοκρατία, και άλλοτε χωριστές και αυτονομημένες οντότητες. Στη δεύτερη περίπτωση είναι δυνατό να συναντήσουμε ένα Δίκαιο ανήθικο και άθεο, μια Θρησκεία παράνομη και μια Ηθική άθρησκη και άνομη. Η χειραφέτηση από την παραδοσιακή θρησκευτικότητα ακόμη και του ίδιου του θρησκευτικού φαινομένου δεν σηματοδοτεί και τον μεταφυσικό απορφανισμό της νομοθεσίας. Έτσι είναι δυνατό...

O φανατισμός είναι ένα διαχρονικό ψυχολογικό και κοινωνιο-ψυχολογικό φαινόμενο, γιατί είναι πάντοτε επίκαιρο. Τροφοδοτείται από τις κρίσεις και ταυτόχρονα τις πριμοδοτεί. Στην ιστορική του διαδρομή ο φανατισμός απέδειξε ότι περισσότερο έβλαψε παρά ωφέλησε τόσο την αλήθεια, στο όνομα της οποίας έδρασε, όσο και την κοινωνία. Ο φανατισμός προϋποθέτει υποκείμενο και αντικείμενο έκφρασης. Το υποκείμενο ισχυρίζεται ότι βρίσκεται και υπηρετεί, κατά κανόνα αυτόκλητα, το χώρο του ιερού. Ο αντικείμενος του φανατικού αντιμετωπίζεται ως ανίερος, και γι' αυτό δαιμονοποιείται. Είναι...

Η ενασχόληση με τις έννοιες της συμμετρίας και ασυμμετρίας είναι αναγκαία όχι μόνο γιατί σχετίζονται και αφορούν σε όλες σχεδόν τις επιστήμες, αλλά κυρίως γιατί ζούμε σε μια εποχή αφύσικης έξαρσης ακραίων και ασύμμετρων στάσεων και δράσεων σε όλα τα πεδία του βίου και σε παγκόσμια κλίμακα. Σε ανάθεση προς το φυσικό κόσμο ο κόσμος του ανθρώπου και η κοινωνία του επιμένουν να ακολουθούν κανόνες ασυμμετρίας, αμετρίας ή δυσαρμονίας. Αυτό δεν αφορά πλέον μόνο ατομικές ή διαπροσωπικές δράσεις αλλά και σε θεσμικές ασυμμετρίες στην οικογενειακή, πολιτική, οικονομική, κοινωνική, πολ...

Ο έλεγχος, ακόμη και ο αυτοέλεγχος, αποτελεί μια βασική κοινωνική λειτουργία, άλλοτε θεσμικού και άλλοτε διαπροσωπικού χαρακτήρα. Είναι μια ιδιότυπη διαλεκτική διαδικασία που προβλέπει από τη μια πλευρά τον αγαθό, το νόμιμο, τον ενάρετο και ηθικό, και από την άλλη τον αμαρτωλό, τον παράνομο και τον ανήθικο. Είναι προφανές ότι ο έλεγχος προϋποθέτει ένα δεδομένο και κατά κανόνα κοινώς αποδεκτό πεδίο αρχών και αξιών, οπότε ο ίδιος ασκείται για την εξακρίβωση ή επιβεβαίωση της αντιστοιχίας μεταξύ σκέψεων και δράσεων προς αυτά τα δεδομένα. Ανάλογα με το κριτήριο και το κίνητρο ο...

Περιεχόνται οι εισηγήσεις: Α΄ Πανελληνίου Επιστημονικού Συνεδρίου με θέμα: "Ο Όσιος Χριστόφορος Παπουλάκος", Κλειτορία 26 και 27 Σεπτεμβρίου 2009 - Πρόσκληση-Πρόγραμμα - Έναρξη-Χαιρετισμοί - Εισήγηση Αρχιμ. Νεκταρίου Ν. Πέττα: "Από την Κλειτορία Αχαΐας στό μετερίζι της Ορθοδοξίας και του Γένους" - Εισήγηση καθηγητού κ. Φωτίου Δημητρακοπούλου: "Ο Γέρων Διονύσιος Επιφανιάδης, ο κολλυβάς, και ο Χριστόφορος Παπουλάκος" - Εισήγηση καθηγητού κ. Αποστόλου Νικολαΐδη: "Η πολιτική θεολογία του Παπουλάκου" - Εισήγηση καθηγητού κ. Αθανασίου Νασιοπούλου: "Η μορφή του Παπου...

Στη συγγραφή αυτής της μελέτης μας ώθησε η διαπίστωση ότι η ενασχόληση με την κοινωνιολογία των δογμάτων είναι πράγματι "ατροφική". Πιστεύουμε ότι αφετηρία και τέλος κάθε έρευνας στο χώρο της κοινωνιολογίας της θρησκείας και ιδιαίτερα της ορθοδοξίας είναι η αναφορά στην κοινωνική διάσταση της δογματικής θεολογίας, αφού τόσο η εκκλησιαστική όσο και η κοινωνική ζωή διαμορφώνονται ανάλογα με το ποιόν και τη δραστικότητα των δογμάτων αληθειών. Η σημασία μιας τέτοιας μελέτης γίνεται μεγαλύτερη, αν λάβουμε υπόψη ότι ακόμη και στο νεοελληνικό χώρο καταβάλλονται προσπάθειες για την...

Η κοινωνική ηθική αναπτύχθηκε κυρίως στη Δύση. Αυτό φανερώνει τόσο η μέχρι πρότινος παντελής απουσία της από τα προπτυχιακά προγράμματα των πανεπιστημίων της Ανατολής όσο και η ανυπαρξία σχετικών εγχειριδίων. Οι λόγοι είναι προφανείς: Στη λεγόμενη Δυτική κοινωνία γεννήθηκε και αναπτύχθηκε η κοινωνική θεωρία, εκεί εδραιώθηκε και γιγαντώθηκε ο κοινωνικός ορθολογισμός, εκεί αυτονομήθηκε το κοινωνικό έναντι του ατομικού, το κοσμικό έναντι του ιερού. Ωστόσο η σύγχρονη κοινωνία δεν έχει όρια, όπως δεν έχουν όρια και οι κοινωνικοηθικοί προβληματισμοί. Η παγκοσμιοποίηση γενικεύε...

Σε τούτη τη μονογραφία επιχειρείται κατά βάσιν η κοινωνιολογική προσέγγιση της χριστιανικής αίρεσης, όπως αυτή προσδιορίζεται από τον Ernst Troeltsch, γερμανό θεολόγο και κοινωνιολόγο, σε σχέση προς τη χριστιανική εκκλησία και το χριστιανικό μυστικισμό. Πρόκειται για τρεις διαφορετικούς βασικούς κοινωνιολογικούς τύπους του χριστιανισμού ως συνέπειες του Ευαγγελίου και βασικές παραμέτρους της ιστορίας. Είναι απαραίτητο να διευκρινίσουμε, για την πληρέστερη κατανόηση του όλου προβληματισμού, ότι τα παραπάνω σχήματα δεν αποτελούν τόσο σταθμούς στην ιστορία του χριστιανισμού, ό...

Η μελέτη της κοινωνίας παραμένει μια συναρπαστική υπόθεση για τον καθένα σε όποια θέση και αν βρίσκεται και όποιον ρόλο και αν επέλεξε να επιτελεί. Είναι η κοινωνία που από τη μια πλευρά καταφάσκει την κοινωνικότητα του ανθρώπου, ενεργοποιεί τις δυνατότητές του, μεταβιβάζει την εμπειρία του, δοκιμάζει τα χαρίσματά του, αναδεικνύει και επικυρώνει τις διαχρονικές αξίες του. Από την άλλη όμως είναι και αυτή που έχει τη δύναμη να του επιβάλλει τη θέλησή της, να του διορθώνει ή ακυρώνει τα μοναχικά του σχέδια, να του παραβιάζει τα ατομικά του δικαιώματα, να τον ωθεί στην απομόνω...

Η Κοινωνιολογία της θρησκείας ενδιαφέρει εξίσου τόσο τη θρησκειολογία όσο και την Κοινωνιολογία. Η μεν θρησκειολογία έχει την ευκαιρία όχι μόνο για αναγνώριση και διερεύνηση του κοινωνικού χώρου, ώστε να είναι δυνατή και αποτελεσματική η δραστηριοποίησή της, αλλά και για αυτογνωσία και αυτοσυνειδησία. Η δε Κοινωνιολογία διαθέτει ένα χρήσιμο εργαλείο για τη διάγνωση, ερμηνεία και κατανόηση του θρησκευτικού φαινομένου. Το ενδιαφέρον γίνεται εντονότερο σήμερα που και οι δύο περιοχές επεκτείνουν το χώρο τους σε δομές και λειτουργίες και πολυπλέκουν την προβληματική τους. Το...

Ανάμεσα στις αισιόδοξες και απαισιόδοξες πτυχές σύνολης της πορείας του εικοστού αιώνα σημαντική θέση κατέχει η προσπάθεια για συνάντηση, καταλλαγή, διάλογο, αλληλογνωριμία, συναντίληψη, αλληλοκατανόηση και εμπέδωση σχέσεων αλληλοσεβασμού μεταξύ των Εκκλησιών. Οι εκκλησιαστικές διοικήσεις κατανόησαν επιτέλους τη βαρύτατη ευθύνη τους για την τραγική κατάσταση που βρίσκεται για πολλούς αιώνες το σώμα του Χριστού. Αυτή η προσπάθεια χαρακτηρίζεται "Οικουμενική Κίνηση" και αξιολογείται ως το μεγαλύτερο γεγονός στην πρόσφατη ιστορία του Χριστιανισμού. Ωστόσο η διαπίστωση...

Η διερεύνηση της σχέσης εθίμων και εκκλησίας δεν στοχεύει να απαντήσει σε ιστορικά ζητήματα και προβλήματα που προκύπτουν από αυτή. Δεν περιλαμβάνει επίσης ενασχόληση με λαογραφικά έθιμα. Σκοπεύει σε μια συστηματική εξέταση α) της δυναμικής των κοινωνικών εθίμων στη διαμόρφωση κοινωνικών συμπεριφορών, β) του τρόπου μετάβασης από το δεδομένο στο ηθικά αξιοποιήσιμο, γ) του βαθμού διαμόρφωσης ή αλλοίωσης του εκκλησιαστικού ήθους. Υπογραμμίζουμε ότι η φύση της έρευνας είναι τέτοια που μας επιβάλλει να κινούμαστε στις παρυφές της θρησκείας, της ηθικής και του δικαίου και να μην...