Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το "Πρόσωπο και το ιερό" είναι πολεμικό κείμενο. Στρέφεται με ένταση εναντίον της ιδέας του προσώπου και κυρίως εναντίον της σύνδεσης του ανθρώπινου προσώπου με το ιερό. Υπάρχει πράγματι κάτι ιερό στον άνθρωπο, δέχεται και η Βέιλ, αλλά αυτό δεν είναι το πρόσωπο, ιερό στον άνθρωπο είναι το απρόσωπο, και μόνο αυτό. Μέσα σε κάθε άνθρωπο ζει ανεπίγνωστα, στο βάθος της καρδιάς του, η προσδοκία του καλού. Η ιερότητα του ανθρώπου είναι ακριβώς η επιθυμία να μην του κάνουν κακό, το παράπονο όταν του κάνουν κακό, και η προσδοκία να του κάνουν καλό. Στη μακρά ιστορία του κακού, οι αν...

Τι περιλαμβάνει η κατανόηση της κοινωνίας; Τι είδους οντολογικές παραδοχές απαιτούνται για να εξηγήσουμε τις κοινωνικές διαδικασίες; Πώς παρέχουμε εμπειρική επικύρωση στις υποθέσεις και τις θεωρίες μας για τον κοινωνικό κόσμο; Πώς η φιλοσοφία μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία μιας καλύτερης κοινωνικής επιστήμης για τον 21ο αιώνα; Το βιβλίο συνιστά μια εισαγωγή στη φιλοσοφία των κοινωνικών επιστημών, η οποία εστιάζει στα διάφορα είδη κοινωνικών εξηγήσεων. Στο πρώτο μέρος εξετάζονται τρία βασικά μοντέλα κοινωνικής εξήγησης: η αιτιακή εξήγηση, η ορθολογική εξήγηση και η ερμ...

Διακόσια χρόνια μετά τη γέννηση του Karl Marx, το έργο του εξακολουθεί να λειτουργεί ως ορόσημο στο πεδίο της ιστορίας των ιδεών και των κοινωνικών κινημάτων ταυτόχρονα. Η μαρξική θεωρία διαχωρίζει, αλλά και συνδέει το πριν και το μετά της δικής της συγκρότησης με τρόπο διαλεκτικό. Αίρει το δικό της φιλοσοφικό παρελθόν και, καθώς δεν εξαντλείται σε ερμηνείες και δεν ξοδεύεται σε παίγνιο λέξεων και εννοιών, συμβάλλει στο μετασχηματισμό του κόσμου και μάλιστα σε κομμουνιστική κατεύθυνση. Στις σελίδες αυτού του τόμου, κορυφαίοι στοχαστές των νεότερων χρόνων, όπως ο Machi...

Το "Homo Sacer" του Ιταλού φιλοσόφου Τζόρτζιο Αγκάμπεν έρχεται να ανανεώσει τις κριτικές μελέτες γύρω από την έννοια της κυριαρχίας και να εμβαθύνει στους τρόπους με τους οποίους ασκείται και εμπεδώνεται η βιοπολιτική. Κυρίαρχο μοτίβο αποτελεί η γυμνή ζωή του homo sacer, αυτής της σκοτεινής φιγούρας του ρωμαϊκού δικαίου στην οποία αποτυπώνεται για πρώτη φορά η παράδοξη σχέση εξουσίας/κυριαρχίας και απλής βιολογικής ζωής. Μια φιγούρα η οποία, παρ' όλη την ιερότητα που της αποδίδεται, βρίσκεται στο όριο, είναι φονεύσιμη και εκτείνεται στα πεδία της μη ύπαρξης. Με εκκίνηση το...

Τι μπορεί να διδαχθεί κανείς από τον φυσικό κόσμο και μάλιστα από τα λουλούδια και τα πουλιά, δηλαδή από τους κατά τον Κίρκεγκωρ "θεϊκά διορισμένους δασκάλους" των αγωνιώντων ανθρώπων; Οι τρεις "θεοσεβείς λόγοι" για Τα κρίνα του αγρού και τα πετεινά του ουρανού -κατά συνέπεια και το ευαγγελικό απόσπασμα στο οποίο αναφέρονται- δεν πρέπει να διαβαστούν ως ειδυλλιακό ποίημα που περιγράφει νοσταλγικά τη φύση και μας προτρέπει να επανασυνδεθούμε μαζί της, αλλά ως πρότυπο για την ανθρώπινη αγωγή. Απροϋπόθετη σιωπή, απροϋπόθετη υπακοή, απροϋπόθετη χαρά: ό, τι είναι φυσικό για τα λ...

Ο Πλάτωνας είναι σίγουρα ο φιλόσοφος που έχει επηρεάσει περισσότερο τον τρόπο που σκεφτόμαστε. Ακόμα και σήμερα, πολλές από τις ιδέες που έχουμε, σχετικά με τον έρωτα, για παράδειγμα, έχουν την καταγωγή τους σ’ εκείνον. Δεν είναι παράξενο που συχνά, όταν μιλάμε για την ιστορία της σκέψης, ακούμε ότι "ο Πλάτωνας τα έχει ήδη πει όλα", καθώς μέσα στους διαλόγους του εξερεύνησε κάθε γωνιά της ανθρώπινης ψυχής και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, τα οποία στην ουσία είναι πάντοτε τα ίδια. Ο Άλλαν Πέρσυ έχει συγκεντρώσει στο εξαιρετικό αυτό βιβλίο ογδόντα αρχές, ογδόντα μαθήματ...

Μολονότι υπό μία έννοια ο τίτλος είναι παραπλανητικός λόγω της μονομέρειάς του, το "Περί βεβαιότητος" έχει δικαίως χαρακτηριστεί ως έργο πάνω στη γνωσιολογία, έργο το οποίο εγκαινιάζει νέες γραμμές σκέψης πάνω στις έννοιες της γνώσης, της αμφιβολίας και της δικαιολόγησης των πεποιθήσεων. Αλλά και ανεξάρτητα από τη συμβολή του στην άρθρωση γνωσιοθεωρητικών θέσεων, το βιβλίο αποτελεί σαφώς το τρίτο αριστούργημα του Βίττγκενσταϊν (μετά το "Τρακτάτους" και τις "Φιλοσοφικές έρευνες"), επεκτείνοντας και διευρύνοντας τους βιττγκενσταϊνικούς στοχασμούς πάνω στη γλώσσα, τη λογική κα...

Ποια είναι η δύναμη και τα όρια του ανθρώπινου νου; Είναι αλήθεια ότι οι σκέψεις, οι πεποιθήσεις και τα συναισθήματά μας επηρεάζουν τη σωματική μας υγεία; Μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τον εγκέφαλό μας έτσι ώστε να θεραπεύει το σώμα μας; Τρέφουν αυταπάτες όσοι στρέφονται στην εναλλακτική ιατρική ή έχουν όντως ανακαλύψει κάτι; Και πότε οι ισχυρισμοί των ολιστικών θεραπευτών γίνονται υπερβολικοί; Κι αυτά είναι μόνο μερικά από τα ερωτήματα στα οποία επιχειρεί να απαντήσει η συγγραφέας σε αυτό το συναρπαστικό βιβλίο... Παρόλο που στις μέρες μας η κυριαρχία της συμ...

Σε αυτό το βιβλίο, ο κορυφαίος νευρολόγος Jay Lombard εξερευνά τους πνευματικούς γρίφους που μας βασανίζουν: Υπάρχει στ’ αλήθεια Θεός; Έχει η ζωή μας έχει κάποιον σκοπό; Ποιο είναι το νόημα της ύπαρξής μας; Είμαστε ελεύθεροι; Τι συμβαίνει όταν φεύγουμε από τη ζωή; Αυτά τα μεταφυσικά ερωτήματα αποτελούν εφαλτήριο για την έρευνα του εγκεφάλου με σκοπό την αναζήτηση της έδρας της ψυχής. Όπως υποστηρίζει ο συγγραφέας, ο τρόπος που εμείς και ο εγκέφαλός μας ερμηνεύουμε ό,τι συμβαίνει γύρω μας μπορεί να μας οδηγήσει σε μια βαθύτερη και περισσότερο ικανοποιητική πίστη η οποία στηρ...

Στο Tractatus Logico-Philosophicus, ο Wittgenstein εξετάζει τη σχέση ανάμεσα στη γλώσσα και τον κόσμο και διατυπώνει τη λεγόμενη "θεωρία της εικόνας των προτάσεων". Σε γενικές γραμμές αυτή η "θεωρία" υποστηρίζει ότι τα στοιχεία της γλώσσας, δηλαδή τα ονόματα, αντιστοιχούν σε μέρη της πραγματικότητας, δηλαδή σε αντικείμενα. Για να συμβαίνει αυτό, είναι απαραίτητο, για τον Wittgenstein, να δημιουργήσει μίαν αντίληψη για τη δομή του κόσμου. Ολόκληρη η ορολογία αυτής της ιδέας βασίζεται πάνω στον γερμανικό όρο "Gegenstand" ("αντικείμενο") ο οποίος αφήνεται τελικά ασαφής με σκόπ...

Στο βιβλίο αυτό ο Πλούταρχος μας επιφυλάσσει μία τεράστια και αναπάντεχη έκπληξη. Μας παραδίδει την ολοκληρωμένη μέθοδο διδασκαλίας του Επίκουρου, όπως την έχει διατυπώσει ο ίδιος, αντιγράφοντας τα δικά του λόγια, μέσα από τα δικά του βιβλία, που σήμερα θεωρούνται χαμένα. Αναφέρεται στην εξήγηση της μυστηριακής ρήσης "Λάβε βιώσας" για να μας αποδείξει ότι πρόκειται για έναν χρησμό του Απόλλωνα που συνδέεται με το "Γνώθι σαυτόν" και όπως κάθε χρησμός μπορεί να έχει δύο σημασίες, γύρω από τις οποίες περιστρέφεται ολόκληρο το νόημα της ζωή μας. Τί σημαίνει λοιπόν Λάθε Βι...

Κεντρικό αντικείμενο για τον στοχασμό του πρώιμου Νίτσε, όπως φανερώνουν τα κύρια συγγράμματα της περιόδου αυτής, αποτελεί η αρχαία ελληνική τραγωδία. Υπό το πρίσμα της μεταφυσικής και της αισθητικής θεωρίας του Σοπεγχάουερ, ο Νίτσε πραγματεύεται την ακμή και την παρακμή του "αρχαίου μουσικού δράματος" ως αποφασιστικό κεφάλαιο στην ιστορία ολόκληρου του δυτικού πολιτισμού. Η αττική τραγωδία, κατά τον φιλόσοφο, αποτελούσε ολοκληρωμένο έργο τέχνης, σύνθεση ποίησης, πλαστικών τεχνών, χορού και μουσικής, γεννήθηκε δε από τον συγκερασμό δύο πολύ ιδιαίτερων στοιχείων, του "απολλώ...

Ο διάσημος μύθος της Ουτοπίας, που γράφτηκε από τον Τόμας Μορ στις αρχές του 16ου αιώνα και έκτοτε δεν έχει πάψει να γοητεύει και προκαλεί το ενδιαφέρον, καταπιάνεται με το αιώνιο φιλοσοφικό ζήτημα της ιδανικής πολιτείας. Ο Μορ ενσωματώνει στο όραμά του για την ιδεώδη κοινωνία στοιχεία από τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη, τον στωικισμό και τον επικουρισμό, και μιλάει για κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας, ανεξιθρησκία, κρατική πρόνοια και μέριμνα για όλους τους πολίτες, με σκοπό την κατάκτηση της ευτυχίας μέσω της επίτευξης κοινωνικής ειρήνης και δικαιοσύνης. Ένα κείμενο που ε...

Η αλλαγή του θεματικού προσανατολισμού που συντελείται στο ύστερο έργο του J. Habermas, κατά τη δεκαετία του '80, καθιστά την επικοινωνιακή ορθολογικότητα καθολικό κριτήριο για την κατανόηση της κοινωνικής πράξης και αποδυναμώνει την ισχύ της κριτικής ορθολογικότητας σηματοδοτώντας την επιστροφή της κριτικής θεωρίας του στο πεδίο της παραδοσιακής θεωρίας της ορθολογικότητας. M' αυτή τη θεωρητική επιλογή ο J. Habermas απομακρύνεται από τις επιστημολογικές και γνωσιοθεωρητικές αντιλήψεις του πρώιμου έργου του, της δεκαετίας του '60 και επιδίδεται στη διερεύνηση των "καθολικ...

Η ύπαρξή μας καθορίζεται από τους θεσμούς που μας περιβάλλουν. Περίπου όπως οι Αρχαίοι Αθηναίοι μοίραζαν τη ζωή τους ανάμεσα στην Αγορά και το Δήμο. Η Αγορά δεν εξαντλείται στο πεδίο των οικονομικών συναλλαγών. Ταυτίζεται με την ιδιωτική κοινωνία, συνιστά το άθροισμα των οριζόντιων θεσμών στους οποίους οι άνθρωποι συμμετέχουν ελεύθερα: το παζάρι, ένας πολιτιστικός σύλλογος, η κοινωνία της πληροφορίας. Ο Δήμος περιλαμβάνει τους μη συναινετικούς θεσμούς -Βουλή, Κυβέρνηση, Διοίκηση, Δικαστήρια, όργανα της ΕΕ- οι οποίοι δρουν κυριαρχικά, λαμβάνοντας αποφάσεις που μας επιβάλλοντ...

Πρόκειται για το τελευταίο βιβλίο του Καντ το οποίο εκδόθηκε με επιμέλεια του ιδίου (1798) και περιλαμβάνει τις αντίστοιχες πανεπιστημιακές του παραδόσεις (1772-1796). Η πραγματολογική Ανθρωπολογία δεν επιδιώκει την εκτενή γνώση των πραγμάτων του κόσμου, αλλά τη γνώση του ανθρώπου ως πολίτη του κόσμου. Το πεδίο της επομένως είναι αυτό των ανθρώπινων ικανοτήτων και δεξιοτήτων, και των μορφών συμπεριφοράς και δράσης με τις οποίες ο άνθρωπος διαμορφώνει ως ελεύθερο ον τον εαυτό του, ορίζοντας ταυτόχρονα το πλαίσιο των σχέσεών του με τους άλλους. Καλύπτοντας το κενό που δ...

Η ανά χείρας μελέτη επιχειρεί να φωτίσει όψεις της θεολογίας, της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας με αναφορά την ανατροπή της ύπαρξης. Κατ' αυτόν τον τρόπο, οι αναγνώστες καλούνται να παρακαθίσουν σε ένα δείπνο με καλεσμένους υπαρξιστές φιλοσόφους και λογοτέχνες από διαφορετικές εποχές. Ο Dostoyevsky, ο Kierkegaard, ο Sartre, o Πεντζίκης, ο Καζαντζάκης και ο Παπαδιαμάντης συζητούν για τα νοήματα της ύπαρξής μας, αφοπλίζοντας τον εαυτό μας από κάθε συγκαταβατική βεβαιότητα. Διαμορφώνεται, με άλλους λόγους, μία ατμόσφαιρα διαλεκτικής με κυρίαρχο θέμα την ύπαρξη και την ανατροπ...

Ο κορυφαίος φιλόσοφος Δημόκριτος επέδρασε καθοριστικά στην εξέλιξη της φιλοσοφίας και της επιστήμης. Με το καθαρά ερευνητικό πνεύμα του αρχίζει η συστηματοποίηση της γνώσης σε γενική φιλοσοφική θεώρηση - κατά τον Windelband - με σαφείς τάσεις εννοιολογικοποίησης. Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, πως προτιμούσε να ανακαλύψει την αιτία των πραγμάτων ("ευρεί αιτιολογίαν") παρά να κερδίσει τη βασιλεία των Περσών (DK 68B 118). Έτσι αναπτύσσει πρωτοποριακό προβληματισμό για την ύλη, το άτομο, την κίνηση, προκειμένου να δώσει επαρκείς εξηγήσεις για τον εμπειρικό κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό...

Διακόσια χρόνια μετά τη γέννηση του Μαρξ, συνομιλώντας με το φάντασμά του, πραγματευόμαστε, ίσως περισσότερο από ποτέ, το βάρος μιας κληρονομιάς, που αφέθηκε να ολοκληρωθεί στα οδοφράγματα της ιστορίας. Είναι εκείνη που τροφοδοτεί εν τέλει την τόσο διάσημη, μα στην πράξη λησμονημένη, μαρξική επιταγή· να απελευθερώσουμε την κριτική. Η κριτική έμελλε να αναζητήσει μονάχα μία ζωή πρακτική. Πραγματικών ανθρώπων, που ζουν μεταξύ ανθρώπων, που κουβαλούν στις πλάτες όσους έφυγαν κι εκείνους που μέλλονται για να 'ρθουν. Μία ζωή, αυτών που μπορούν να πυκνώσουν τον χρόνο, δίνοντας στ...