Ουτοπία

Utopia

Ο διάσημος μύθος της Ουτοπίας, που γράφτηκε από τον Τόμας Μορ στις αρχές του 16ου αιώνα και έκτοτε δεν έχει πάψει να γοητεύει και προκαλεί το ενδιαφέρον, καταπιάνεται με το αιώνιο φιλοσοφικό ζήτημα της ιδανικής πολιτείας. Ο Μορ ενσωματώνει στο όραμά του για την ιδεώδη κοινωνία στοιχεία από τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη, τον στωικισμό και τον επικουρισμό, και μιλάει για κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας, ανεξιθρησκία, κρατική πρόνοια και μέριμνα για όλους τους πολίτες, με σκοπό την κατάκτηση της ευτυχίας μέσω της επίτευξης κοινωνικής ειρήνης και δικαιοσύνης. Ένα κείμενο που επηρέασε όσο λίγα τη φιλοσοφική, πολιτική και λογοτεχνική παράδοση της Δύσης, λαμπρό γέννημα του ουμανισμού της Αναγέννησης. Γιατί η "Ουτοπία" είναι ένα σπάνιο λογοτεχνικό έργο; Επειδή η επίδρασή του στη μεταγενέστερη κουλτούρα είναι αδύνατον να περιοριστεί, καθώς πέρα από τα ίδια τα πολιτικά συστήματα που άμεσα ή έμμεσα υιοθέτησαν τις... ουτοπικές διδαχές του, δεν υπάρχει πολιτική σάτιρα, ειδικά στη Βρετανία, που να μη βάσισε το χιούμορ της σ’ αυτό. Αλλά και επειδή, παρότι κυκλοφόρησε το 1516 ως έργο φαντασίας, στέκεται άνετα και σήμερα ως ένα πρώτης τάξεως δοκίμιο που πραγματεύεται βασικές πολιτικές, κοινωνικές και θρησκευτικές ανησυχίες του ανθρώπου που, διαχρονικά, απασχολούν τους πολίτες κάθε οργανωμένου κράτους με δομές και προβλήματα. Καθόλου τυχαία, ο Τόμας Μορ ανακηρύχθηκε σερ από τους συμπατριώτες του Εγγλέζους αλλά και άγιος από την Καθολική Εκκλησία. Αν ζούσε σήμερα, θα ήταν ο πιο καυστικός και περιζήτητος πολιτικός αναλυτής. Και το πιο εντυπωσιακό είναι ότι θα μπορούσε να κάνει ακριβώς τις ίδιες παρατηρήσεις με αυτές που έκανε πριν από 500 χρόνια, παραμένοντας το ίδιο εύστοχος.