Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο τόμος περιλαμβάνει δοκίμια ορισμένων από τους σημαντικότερους μεταπολεμικούς στοχαστές του 20ού αιώνα, στα οποία αποτυπώνονται βασικοί άξονες της σύγχρονης ηθικοπολιτικής συζήτησης. Πιο συγκεκριμένα, παρουσιάζονται κεντρικές θέσεις της φιλελεύθερης εξισωτικής θεώρησης και της κριτικής που τής ασκείται από διαφορετικά ρεύματα σκέψης, όπως ο ελευθερισμός, ο σοσιαλισμός, ο πολιτικός ρεπουμπλικανισμός και ο νεοαριστοτελισμός. Οι συγγραφείς αναμετρώνται με το πρόβλημα της ηθικής δικαιολόγησης, στο εγχείρημά τους να σκιαγραφήσουν τη φύση της καλής κοινωνίας. Στο υπόβαθρο λα...

Το βιβλίο παρουσιάζει τις βασικές αρχές και προϋποθέσεις της επιστημονικής και της τεχνολογικής ανάπτυξης, μέσα από μία σύντομη διαχρονική, μεθοδολογική, εννοιολογική και φιλοσοφική διερεύνηση, και θέτει τις βάσεις για την κατανόηση και την κριτική και αξιολογική θεώρηση των επιστημονικών και τεχνολογικών επιτευγμάτων. Άπτεται θεμάτων και ερωτημάτων που πυροδοτούν τον προβληματισμό σχετικά με τον κριτικό όσο και ενοποιητικό λόγο της φιλοσοφίας της επιστήμης και της φιλοσοφίας της τεχνολογίας. Επιπλέον, παρουσιάζει κριτικά διατυπωμένες συσχετίσεις και αλληλε πι δράσεις με...

Καμία πράξη εξουσίας, θετική ή αρνητική, δεν μπορεί να εμφανιστεί στην εξωτερική πραγματικότητα αν προηγουμένως δεν έχει αποτελέσει γεγονός μέσα στη φαντασία. Αυτή είναι η άποψη που υποστηρίζεται εδώ. Η ποιότητα της εξουσίας φανερώνεται για πρώτη φορά μέσα στον κόσμο του αοράτου, με τον πιο βαθιά προσωπικό τρόπο. Εκεί, ανάλογα με το αν η σχέση δύναμης ανάμεσα στον καθένα μας και τον άλλο άνθρωπο παίρνει τη χροιά της ζωής, δηλαδή της ορμής για τη βίωση της διαφάνειας (συνεξύψωση), ή τη χροιά του θανάτου, δηλαδή της αδίστακτης κυριαρχικότητας μέσα στην αδιαφάνεια, η ένταση τη...

Οι έννοιες της αξιοκρατίας και της επάξιας αντιμετώπισης έχουν αδιαμφισβήτητη διαισθητική απήχηση. Βεβαίως, η επίκλησή τους συχνά υποκρύπτει την επίδραση άλλων καταστατικών αρχών του ηθικοπολιτικού μας οπλοστασίου. Εκφράσεις όπως "αξίζει τα λεφτά του", "δεν του άξιζε αυτή η μοίρα", "στον καθένα αξίζει μια δεύτερη ευκαιρία", "δεν μου αξίζει αυτή η συμπεριφορά" κ.ο.κ. βρίθουν στο καθημερινό λεξιλόγιό μας, μοιραίως. Με δεδομένη την ευρεία χρήση της έννοιας του αξίζειν στον λόγο μας, αλλά και το πλουραλιστικό πεδίο αναφοράς της, το ερώτημα που πραγματεύεται η μελέτη είναι η θεω...

Oι έννοιες και οι πολιτικοί όροι είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τους σπουδαστές της πολιτικής και των διεθνών σχέσεων. Η πολιτική διαμάχη συχνά είναι ένας αγώνας για τη θεμιτή σημασία των όρων· οι αντίπαλοι μπορεί να διαφωνούν, να έρχονται σε σύγκρουση και ακόμα και σε πόλεμο, ο καθένας ισχυ¬ριζόμενος ότι "υπερασπίζεται την ελευθερία", "υποστηρίζει τη δημοκρατία" ή "στηρίζει τη δικαιοσύνη". Το πρόβλημα είναι ότι λέξεις όπως "ελευθερία", "δημοκρατία" και "δικαιοσύνη" έχουν διαφορετικά νοήματα για διαφορετικούς ανθρώπους, κι επομένως οι ίδιες οι έννοιες φαίνονται προβληματ...

Το 1973 ο καθηγητής Φιλοσοφίας και φιλόσοφος Ντήτερ Χένριχ, αναγνωρισμένος ήδη για την έρευνά του στον Καντ, τον Φίχτε, τον Χαίλντερλιν και τον Χέγκελ, ιδίως με τις δημοσιεύσεις του γύρω από τα προβλήματα της αυτοσυνείδησης, κλήθηκε να παραδώσει στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ μια σειρά διαλέξεων για την περίοδο της κλασικής γερμανικής φιλοσοφίας (1781-1844). Οι 21 αυτές διαλέξεις, οι οποίες εκδόθηκαν δύο δεκαετίες αργότερα με τη φροντίδα του Ντέιβιντ Πατσίνι, αποτέλεσαν και αποτελούν σταθμό στην εξοικείωση της "αγγλοσαξονικής" με την "ηπειρωτική" παράδοση της φιλοσοφίας, στην αν...

Χαρακτηρισμένος ως ο ύπατος των φιλοσόφων της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ο Μιχαήλ Ψελλός αποτέλεσε μια από τις σημαντικότερες αλλά και πιο αινιγματικές φυσιογνωμίες της εποχής του. Το πλούσιο συγγραφικό του έργο παρόλα αυτά, παραμένει μέχρι και σήμερα άγνωστο σε μεγάλο βαθμό. Η παρούσα μελέτη πραγματεύεται, ίσως για πρώτη φορά στη χώρα μας, την επίδραση που είχε η Νεοπλατωνική Φιλοσοφία στη σκέψη του Μιχαήλ Ψελλού και ευρύτερα στη βυζαντινή διανόηση. Πιο ειδικά, η συγγραφέας εξετάζει διεξοδικά τις απόψεις του Ψελλού για την ύπαρξη και τη δράση των δαιμόνων, τη θεολογία γ...

Αρχέγονη συνιστώσα του πολιτισμού, μαγική σχεδόν κλινική τέχνη, ισχυρή σήμερα επιστήμη, η ιατρική έχει μύχιους δεσμούς με την ανθρώπινη ζωή. Από την πρώτη έως την τελευταία ώρα. Σε στιγμές κρίσιμες, σε στιγμές ελπίδας, σε στιγμές άφατης οδύνης. Για να θεραπεύσει, να ανακουφίσει, να παρηγορήσει. Η ιατρική, ως πρακτική, ως γνώση, ως θεσμός, συνυφαίνεται με το πώς βιώνουμε και το πώς σκεφτόμαστε την ύπαρξή μας. Σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, η ιατρική, συνεπικουρούμενη από τη φυσική, τη χημεία, τη βιολογία και την τεχνολογία έχει να επιδείξει προόδους στη διάγνωση, στην πρόγνωση, σ...

Γραμμένη στα 1838, η πραγματεία "Για τη συνήθεια" του γάλλου φιλοσόφου Felix Ravaisson (1813-1900) συμπυκνώνει τον φιλοσοφικό στοχασμό αριστοτελικής έμπνευσης γύρω από ένα θέμα που άπτεται της συγκρότησης του εαυτού, όπως είναι η έξη, η συνήθεια, με σκοπό να υπερβεί την καντιανή αντινομία μεταξύ Φύσης και Ελευθερίας, μέσω της ιδέας ότι οι συνήθειες αποτελούν δεύτερη φύση. Επειδή η σχετική μελέτη βασίστηκε τόσο για τον καρτεσιανό όσο και για τον καντιανό στοχασμό στην οντολογική διχοτόμηση μεταξύ πνεύματος και σώματος, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η πραγματεία αυτή του Ra...

Στις αρχές του εικοστού αιώνα, ο Έντμουντ Χούσερλ εγκαθιδρύει ένα από τα μεγαλύτερα ρεύματα της σύγχρονης φιλοσοφίας, τη Φαινομενολογία. Εντός της φαινομενολογικής παράδοσης, με την πιο στενή ή και με ευρύτερη έννοια, κινήθηκαν έκτοτε εξαιρετικά σημαντικοί φιλόσοφοι, όπως ο Μαξ Σέλερ, ο Μάρτιν Χάιντεγκερ, ο Μωρίς Μερλώ-Ποντύ, ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ, η Χάνα Άρεντ, ο Εμμανουέλ Λεβινάς. Χωρίς αμφιβολία, η ορθή κατανόηση του ξεχωριστού χαρακτήρα και της συνεισφοράς αυτού του σπουδαίου φιλοσοφικού ρεύματος, απαιτεί την αποσαφήνιση των θεμελίων της φαινομενολογικής μεθοδολογίας και στάσ...

Στα νερά του ανατολικού Αιγαίου βρίσκεται ένα νησάκι με δασωμένους λόφους και πλούσιους ελαιώνες, ρυάκια, έλη και μια λιμνοθάλασσα που κυριολεκτικά χωρίζει τη στεριά στα δυο. Βρίσκεται εδώ για περισσότερα από δύο χιλιάδες χρόνια πριν ο Αριστοτέλης επισκεφθεί το νησί. Ο Αριστοτέλης είναι ο μεγαλύτερος φιλόσοφος όλων των εποχών. Συγγραφέας της "Ποιητικής", των "Πολιτικών" και της "Μεταφυσικής", το έργο του εγγράφει ολόκληρη την ιστορία της δυτικής σκέψης. Αλλά ήταν και βιολόγος - ίσως ο πρώτος στην ιστορία. Ο Αριστοτέλης διερεύνησε τα μυστήρια του φυσικού κόσμου. Με τη...

"Ασφαλώς δεν έχει ειπωθεί ποτέ σπουδαιότερος λόγος από τούτον τον καντιανό, που αποτελεί συνάμα και το περιεχόμενο ολόκληρης της φιλοσοφίας του: Όρισε εσύ ο ίδιος τον εαυτό σου!" (Φρήντριχ Σίλλερ) Η καντιανή ηθική φιλοσοφία είναι αναμφίβολα, από κοινού με την αριστοτελική ηθική και τον ωφελιμισμό, μια από τις κυριότερες ηθικές θεωρίες. Εντούτοις δεν παύει να θέτει αρκετά ζητήματα τόσο ερμηνευτικά όσο και φιλοσοφικά. Ο Καντ αναπτύσσει μιαν εντελώς πρωτοποριακή ηθική, η οποία δεν αποβλέπει στην ατομική εγωιστική ευτυχία, αλλά στο να γίνει ο άνθρωπος ενεργητικά άξιος της...

Γράφει ο P. Vidal-Naquet: "Πράγματι, ο Καστοριάδης ήρθε στο Παρίσι από την Αθήνα -όπως ο Ξένος του Πλάτωνα ήρθε στην Αθήνα από την Ελέα της Μεγάλης Ελλάδος- για να παίξει τον ρόλο του "διδασκάλου της αλήθειας", μιας αλήθειας που ήθελε να προωθήσει την ελευθερία και όχι να την καταπνίξει". Αναμφίβολα έτσι. Και γι' αυτό μιας αλήθειας, στην περίπτωσή του, ενσυνειδήτως με άλφα μικρό. Αλήθεια δε, που ως στοχαστικό πρόταγμα, υπήρξε εν προκειμένω όχι απλώς πρόθεση ελευθερίας ή βήμα προς αυτήν, αλλά χάρη στο πολυσχιδές, πολύπλευρο και πολύμοχθο έργο που αυτός μας κατέθεσε, έργω ελε...

Τι πίστευαν οι αρχαίοι Έλληνες για την ψυχή; Πώς συνελάμβαναν την ύπαρξή της; Ποια ήταν η δημιουργία και η σύστασή της; Τη θεωρούσαν θνητή ή αθάνατη; Ποια ήταν η τύχη της μετά θάνατον; Μεταβαίνει η ψυχή, μετά θάνατον, σε άλλα σώματα, και, αν ναι, σε σώματα ανθρώπων ή σε σώματα ζώων; Το βιβλίο αυτό περιέχει μια εκτενή ανθολόγηση των ιδεών της ελληνικής αρχαιότητας σχετικά με την έννοια της ψυχής, μια έννοια που, μαζί με εκείνη του θεού, κυριάρχησε στην αρχαία φιλοσοφία και είναι από τις λεπτότερες υψηλότερες που συνέλαβε η ανθρώπινη σκέψη. Οι απαντήσεις στα ερωτήματα που...

Ένα βιβλίο, ενταγμένο στη σειρά για τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Κ. Μαρξ, που συμπληρώνονται το 2018 Το βιβλίο αυτό, με τα κείμενα που περιέχει, επιχειρεί να επαναφέρει στην επικαιρότητα και τη συζήτηση ορισμένα σημαντικά θέματα της μαρξικής θεωρίας, τα οποία ανέκυψαν από τη δεκαετία του 1980 και εξής. Να επαναφέρει μαρξιστικά κριτήρια και προσεγγίσεις, να απαντήσει θεωρητικά και ουσιαστικά σε μια σειρά θέματα της σύγχρονης προβληματικής που συχνά ενέχουν μια σειρά αστικά ιδεολογήματα με "μαρξιστική" χροιά και φιλολογία. Όταν κανείς δηλώσει ότι είναι κατά του κα...

"Η προέλευση του έργου τέχνης" ("Der Ursprung des Kunstwerkes", 1950) είναι το κείμενο που περιέχει τις κύριες αντιλήψεις του Martin Heidegger σχετικά με τη φιλοσοφία της τέχνης. Εδώ διατυπώνεται η άποψη ότι μέσα στο καλλιτέχνημα αποκαλύπτεται η αλήθεια, και άρα η τέχνη δεν έχει να κάνει κυρίως με το ωραίο και την ομορφιά. Διατυπώνεται επίσης η πεποίθηση ότι «κάθε τέχνη είναι κατ' ουσίαν ποίηση»· αυτό δεν μειώνει τα άλλα είδη τέχνης, π.χ. τη μουσική, την αρχιτεκτονική ή τη γλυπτική, αλλά αντίθετα αναδείχνει το βαθύτερο νόημά τους. Συνάμα ο Χάιντεγγερ βρίσκει ευκαιρία να κρι...

Στο βιβλίο αυτό επιλέγονται και ανασύρονται ορισμένα θέματα, κατά τη γνώμη μας κεντρικά για τη συνολική κατανόηση του πλατωνικού έργου. Ως οδηγητικό νήμα χρησιμοποιείται το παρεχόμενο από τον ίδιο τον Πλάτωνα, όπως αυτό σχηματοποιείται στους ύστερους διαλόγους του εκ των οποίων ο τελευταίος δεν πρόλαβε καν να γραφτεί: σοφιστής (Σοφιστής), πολιτικός (Πολιτικός), φιλόσοφος. πλατωνική φιλοσοφία αντιμετωπίζεται ως όλον, ως ένας ιστός με πολλά επιμέρους συμπλεκόμενα νήματα. Ο Πλάτων, σαν την αράχνη, έχει στήσει τον ιστό του και μας έχει παγιδεύσει στην τυραννική του γοητεία. Στη...