Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Οι σκηνικές οδηγίες μπορούν να χαρακτηριστούν ο σεισμογράφος της θεατρικής γραφής. Ανάλογα με τη δύναμή τους είναι δυνατό να προκαλέσουν συγκλονιστικές αναταράξεις στο θεατρικό κείμενο, χωρίς να θίγουν τον πυρήνα της δημιουργίας. Η γόνιμη αντιπαράθεση των δύο κειμένων του πρωτογενούς και του δευτερογενούς κλιμακώνεται και απογειώνει τον χορό των λέξεων προς την ολοκλήρωση της παράστασης. Από τότε που ο Αριστοφάνης "δίδαξε" τους βατράχους με την ευχάριστη παρένθεση της λεκτικής διαμάχης των δύο μεγάλων δραματικών ποιητών, του Αισχύλου και του Ευριπίδη, η εξελικτική πορεία...

Η "Εισαγωγή" του Φουκώ στην Ανθρωπολογία από πραγματιστική άποψη του Καντ γράφτηκε το 1960 αλλά είδε το φως της δημοσιότητας για πρώτη φορά το 2008. Το κείμενο συνόδευε ώς τότε μια μυστηριώδης φήμη. Αινιγματική παραμένει ακόμη και σήμερα η σημασία του. Πρόκειται άραγε για μια πρωτοποριακή απόπειρα ερμηνείας της καντιανής ανθρωπολογίας ή για το προοίμιο της φουκωικής κριτικής στον ανθρωπισμό; Συνιστά τεκμήριο της απελευθέρωσης του Φουκώ από την παραδοσιακή έννοια της κριτικής ή μήπως μαρτυρία της διαρκούς οφειλής του στον Διαφωτισμό και την κριτική φιλοσοφία; Σε κάθε περίπτω...

H ζωή είναι χαρακτηριστικό όλων των φυσικών οργανισμών, αλλά μόνο στον άνθρωπο μπορεί να μεταμορφωθεί σε βίο, κάτι που για να επιτευχθεί απαιτεί μια τέχνη του βίου, μια "επιμέλεια εαυτού", η οποία και αποτελεί ένα από τα κεντρικά θέματα του βιβλίου αυτού. Στον δεύτερο τόμο της τριλογίας του για τις Πολιτικές του Βίου, ο Θεοφάνης Τάσης εξετάζει τον χώρο, μεταξύ του καθαρά προσωπικού και του αποκλειστικά δημοσίου, μεταξύ του ηθικού και του πολιτικού όπου μπορεί να εξασκηθεί η τέχνη αυτή. Βασικό του ερώτημα είναι η επίδραση της "εικονιστικής" κοινωνίας, όπου ο εαυτός εξαϋλώνετ...

Η εργασία επιχειρεί μια ανάγνωση δύο κειμένων του νεαρού Χέγκελ, γραμμένων στις αρχές της περιόδου της Ιένας, του κειμένου "Πίστη και γνώση" και του κειμένου για το "Φυσικό δίκαιο". Το πρώτο συνιστά μια κριτική σε αυτό που ο Χέγκελ αποκαλεί "ανα-στοχαστική φιλοσοφία της υποκειμενικότητας", δηλαδή στη φιλοσοφία των Καντ, Γιακόμπι και Φίχτε. Το δεύτερο αφορά την προβληματική της θεσμικής συγκρότησης της νεωτερικής κοινωνίας και περιλαμβάνει μια κριτική στις κλασικές θεωρίες του φυσικού δικαίου. Η εργασία επιχειρεί, ωστόσο, να αναδείξει την ενιαία προβληματική που διατρέχει τα...

"Τα πάθη της ψυχής" είναι το τελευταίο έργο του Καρτέσιου. Εδώ ο σημαντικός γάλλος στοχαστής επιχειρεί τη συστηματική θεμελίωση της ηθικής. Κατά τον Καρτέσιο, η προέλευση των παθών όσο και των αρετών είναι κοινή και έλκεται από ένα πάθος, τον θαυμασμό, ο οποίος συνιστά τρόπο συμπεριφοράς που συνδέεται με τη σκέψη. Η τελική έκφραση μιας εκτεταμένης σειράς παθών, με ποικίλους τόνους, αποχρώσεις, εντάσεις και συνθέσεις, είναι η γενναιοφροσύνη, η οποία εξαρτάται από το πάθος της εκτίμησης. Η αρχή του νήματος που ξετυλίγεται μέχρι τη μετατροπή των παθών στην αρετή της γενναιοφρο...

Σε τι αποβλέπουν οι κοινωνικές επιστήμες - ανθρωπολογία, κοινωνιολογία, ψυχολογία, ιστορία, οικονομικά, πολιτική επιστήμη; Να προσφέρουν άραγε γνώση παρόμοια με εκείνη των φυσικών επιστημών; Να αποκαλύψουν κανονικότητες και νόμους για την πρόγνωση και την εξήγηση των κοινωνικών φαινομένων; Ή μήπως αναδεικνύουν εμφανή αλλά και λανθάνοντα νοήματα των πράξεων και συμβάλλουν στην ερμηνευτική κατανόηση των ανθρωπίνων πραγμάτων; Οι κοινωνικές επιστήμες αντιμετωπίζουν πολλές προκλήσεις. Οι φυσικές επιστήμες -ενισχυμένες με τη δαρβινική θεωρία της εξέλιξης, τις νευροεπιστήμες, τ...

Η σύγχρονη ποιητική προσφέρει επιπλέον υπηρεσίες στην ποίηση του σήμερα με το να αναγνωρίζει την ιστορική φύση της τεχνικής και να εξοικειώνει τους σύγχρονους ποιητές μας με τους κανόνες που πηγάζουν από τη φύση του ανθρώπου και τα καλλιτεχνικά μέσα που αποκτήθηκαν μέσω της ιστορικής εμπειρίας, όμως, από την άλλη, αποδεσμεύει την ποίηση από τα δεσμά των επίκτητων μορφών και κανόνων συνάμα. Όμως, την ίδια στιγμή, καταδεικνύει την ιστορική σχετικότητα ακόμη και της τελειότερης μορφής. Αποσκοπεί έτσι στο να ενθαρρύνει τον σύγχρονο ποιητή να αναζητήσει μια νέα μορφή και τεχνική...

Μέσα από το "Καλώς άρχειν και άρχεσθαι" ο Στέλιος Ράμφος ερμηνεύει τα "Πολιτικά" του Αριστοτέλους. Τα "Πολιτικά" μιλούν για πολίτευμα και όχι για συνάθροιση. Πολίτευμα είναι ένας τρόπος κυριαρχίας του λόγου σε συγκεκριμένο πληθυσμό. Χωρίς πολίτευμα, χωρίς ανώτερο τελικό σκοπό δεν έχουμε πόλη. Η πόλις είναι ανθρώπινο δημιούργημα με σκοπό ένα αγαθό: Την ειρηνική συνύπαρξη και προκοπή των ανθρώπων.

Η πολεμική που εξαπέλυσε ο Πασκάλ εναντίον των Ιησουιτών στις "Επαρχιακές επιστολές" του παραμένει το παράδειγμα της αιώνιας αντίθεσης μεταξύ αδιάλλακτης ηθικής και ηθικής ελευθερίας, μεταξύ γιανσενισμού και καζουιστικής. Το βιβλίο θέλει να δείξει ότι η "χαλαρή ηθική" των καζουιστών, την οποία ο Πασκάλ καταδικάζει, χαρακτηρίζει στην πραγματικότητα μια στάση συνεπή με τη ζωή του πνεύματος (και του χριστιανικού Πνεύματος). Όσον αφορά την αδιάλλακτη ηθική του Πασκάλ, το βιβλίο περιγράφει τα αδιέξοδα μιας άκαμπτης ερμηνείας του χριστιανικού μηνύματος. Με αυτόν τον τρόπο, δίχως...

Ξοδεύουμε πολύ χρόνο αναζητώντας την ευτυχία, ενώ ο κόσμος γύρω μας είναι γεμάτος θαύματα. Και μόνο που είμαστε ζωντανοί και περπατάμε στη Γη είναι ένα πραγματικό θαύμα. Ωστόσο, οι περισσότεροι από εμάς τρέχουμε λες και υπάρχει κάποιο καλύτερο μέρος που πρέπει να φτάσουμε. Η ομορφιά είναι εδώ και μας καλεί κάθε μέρα, κάθε ώρα, αλλά σπάνια είμαστε σε θέση να ακούσουμε. Η βασική συνθήκη για να καταφέρουμε να ακούσουμε το κάλεσμα της ομορφιάς και να αποκριθούμε σε αυτό είναι η σιωπή. Εάν δεν υπάρχει σιωπή μέσα μας -αν το μυαλό μας, το σώμα μας, είναι γεμάτα θορύβους- τότε...

Σ’ αυτό το απολαυστικό μικρό δοκίμιο ο Σοπενχάουερ αναλύει μια σειρά τεχνάσματα που μπορεί να βοηθήσουν κάποιον να επικρατήσει σε μια αντιπαράθεση ανεξάρτητα από το αν έχει δίκιο ή άδικο και ανεξάρτητα από την ουσία του ζητήματος. Οι σοφιστείες και οι παραπλανητικές μέθοδοι που ανερυθρίαστα προτείνει ο μεγάλος φιλόσοφος προκαλούν συχνά το χαμόγελο του αναγνώστη. Φτάνοντας όμως στην κατακλείδα του κειμένου, αντιλαμβάνεται κανείς πως ό,τι προηγήθηκε μοιάζει εντέλει περισσότερο με άσκηση ειρωνείας και έχει σκοπό να λειτουργήσει προειδοποιητικά: "Μετά βίας ένας στους εκατό αν...

Τον Δεκέμβριο του 2017 συμπληρώνονται 20 χρόνια από τον θάνατο του Κορνήλιου Καστοριάδη (26.12.1997). Το βιβλίο της δημοσιογράφου Τέτας Παπαδοπούλου εξοικειώνει τον αναγνώστη με την πολυδιάστατη και συναρπαστική σκέψη του Έλληνα στοχαστή: τις βασικές φιλοσοφικές του ιδέες, την αντίληψή του για τη Δημοκρατία, τις θέσεις του για την κρίση των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών. Ανάμεσα στις άλλες σημαντικές απόψεις του, τονίζει χαρακτηριστικά: "Ο ελληνικός λαός -όπως και κάθε λαός- είναι υπεύθυνος για την ιστορία του, συνεπώς, είναι υπεύθυνος και για την κατάσταση στην οποία βρίσκετ...

Ο Εϊχέι Ντογκέν είναι ο ιδρυτής της σχολής Σότο Ζεν, ο οποίος μετά από την μαθητεία του στην Κίνα κοντά στον δάσκαλο Ρου-τζινγκ εισήγαγε τον διαλογισμό στην Ιαπωνία. Ο Ντογκέν τόνιζε πάνω απ' όλα την σημασία του βαθιού διαλογισμού ή σαμάντι, τον οποίον αποκαλούσε καθιστικό διαλογισμό (σικαντάζα). Κατά την άποψη του Ντογκέν, ο διαλογισμός δεν είναι μόνο ένα μέσον για την φώτιση, αλλά είναι η ίδια η φώτιση! Πίστευε ότι η άσκηση του διαλογισμού είναι η φυσική έκφραση της αληθινής φύσης μας. Χάρη στο βαθύ και διεισδυτικό πνεύμα του ο Ντογκέν θεωρείται ως ένας από τους μεγ...

Ας συλλάβουμε εκ νέου τον εαυτό μας, έτσι όπως είναι, σε ένα παρόν πηχτό και επιπλέον ελαστικό, που μπορούμε να το διαστέλλουμε επ' άπειρον προς τα πίσω, απομακρύνοντας ολοένα περισσότερο την οθόνη που μας κρύβει από τον ίδιο μας τον εαυτό. Ας συλλάβουμε εκ νέου τον εξωτερικό κόσμο έτσι όπως είναι, όχι μόνο στην επιφάνεια, στο τώρα, αλλά σε βάθος, με το άμεσο παρελθόν που τον πιέζει και του αποτυπώνει την ορμή του. Ας συνηθίσουμε, με δυο λόγια, να βλέπουμε τα πάντα sub specie durationis, "υπό το πρίσμα της διάρκειας": αμέσως, το σκληρό χαλαρώνει, το κοιμισμένο αφυπνίζεται,...

Όπως στο αρχαίο θέατρο του Διονύσου στην Αθήνα, μπροστά στους πολίτες, οι Κλασικοί κατά μας μιλούν για δημοκρατία, δημαγωγία, λαϊκισμό, επικοινωνία, τυραννία, ελευθερία του λόγου, ταυτότητα, ξενοφοβία, δικαιοσύνη, διαφθορά: με τους μύθους και τις ιστορίες, χωρίς καμία μυθοποίηση. Όλα αυτά που σήμερα αποτελούν πρόβλημα ή ανησυχία. Μέσα από ένα χωρίο, μια ιδέα, ένα σύνολο υποδειγματικών λέξεων, με τη σαφήνεια της παράστασης σε θέατρο και το κύρος της φιλολογίας οι αρχαίοι κλασικοί δρουν σε μια αλληλουχία από φωνές και μορφές που μας εξηγούν κάτι δικό μας από τη δική τους ειδι...

Η Ιστορία της Φιλοσοφίας είναι πεδίο κατ’εξοχήν δυναμικό και ουδόλως στατικό, καθ’ότι η απάντηση στο ερώτημα για τη φύση του συμπορεύεται με το ερώτημα για τη φύση της ίδιας της φιλοσοφίας: βρίσκεται υπό διαρκή διαπραγμάτευση. Κατά πόσον πρόκειται απλώς για ιστορία, κατά πόσον αποδεικνύεται φιλοσοφία; Ποια σχέση μπορεί να έχει με τη δυνατότητα σημερινής απάντησης στα φιλοσοφικά ερωτήματα; Πως επηρεάζει τον εν εξελίξει φιλοσοφικό στοχασμό; Με ποιον τρόπο οδηγούν οι διαφορετικές μεθοδολογίες για τη σύνθεση ιστοριών της φιλοσοφίας σε ριζικά διαφορετικές αφηγήσεις και αποτιμήσε...

Αυτός ο τόμος παρουσιάζει την γνώση στο γίγνεσθαί της. Η Φαινομενολογία του πνεύματος πρόκειται να αντικαταστήσει τις ψυχολογικές εξηγήσεις ή ακόμη τις αφηρημένες έρευνες για την θεμελίωση της γνώσης. Αυτή εξετάζει την προκαταρκτική διαδικασία που οδηγεί στην επιστήμη από μια άποψη, η οποία την καθιστά μια νέα, ενδιαφέρουσα επιστήμη, την πρώτη επιστήμη της Φιλοσοφίας. Εμπεριέχει τις διάφορες μορφές του πνεύματος ως εσωτερικούς σταθμούς της πορείας, μέσω της οποίας αυτό γίνεται καθαρή γνώση ή απόλυτο πνεύμα. Ο πλούτος των εμφανίσεων του πνεύματος, που εκ πρώτης όψεως παρουσι...

Το παρόν πόνημα επιχειρεί ακριβώς να φωτίσει και να καταγράψει τις συγκλίσεις και αποκλίσεις μεταξύ των δύο αυτών μεγάλων πολιτισμών, του αρχαίου Εβραϊκού και του αρχαίου Ελληνικού, που χάραξαν ανεξίτηλα την ιστορία του Δυτικού πολιτισμού.