Υποκατάστατο ισχύος

Η βρετανική προπαγάνδα στα Βαλκάνια, 1939-44

Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος μαινόταν σε πολλά μέτωπα, οικονομικά, πολιτικά και πολιτισμικά καθώς και στρατιωτικά. Όπως είναι αναμενόμενο, σε μια αναμέτρηση που τροφοδοτείται ιδεολογικά, ο πόλεμος των λέξεων και των ιδεών έπαιξε βασικό ρόλο στην ευρύτερη σύγκρουση. Όπως δείχνει αυτό το βιβλίο, η προπαγάνδα -που είχε ως στόχο τόσο τις συμμαχικές υπό κατοχή χώρες όσο και τις χώρες δορυφόρους του Άξονα- θεωρήθηκε από όλες τις πλευρές θεμελιώδες κομμάτι της πολεμικής προσπάθειας, το οποίο λάμβανε ολοένα μεγαλύτερη προσοχή και ολοένα πιο εξελιγμένη μορφή. Εστιάζοντας στη βρετανική προπαγάνδα στα Βαλκάνια, το βιβλίο ξεκινάει με ένα εισαγωγικό κεφάλαιο για τη βρετανική προπαγάνδα την περίοδο του πολέμου τόσο από τη Βρετανία όσο και από την υπό βρετανικό έλεγχο Μέση Ανατολή. Ακολουθούν δύο θεματικά κεφάλαια, ένα για τη βρετανική πολεμική πολιτική σε αυτή την περιοχή, το άλλο για τα στοιχεία που φανερώνουν μια περιφερειακή προσέγγιση -και τα κοινά θέματα- της βρετανικής προπαγάνδας στα Βαλκάνια από το ξέσπασμα του πολέμου έως τη γερμανική υποχώρηση. Τα υπόλοιπα κεφάλαια αποτελούν ουσιαστικά μελέτες περίπτωσης για κάθε ένα από τα πέντε προπολεμικά κράτη (εκτός από την Τουρκία). Αυτά φανερώνουν πολλά σχετικά με τη γενική βρετανική προσέγγιση στο θέμα της προπαγάνδας, καθώς επίσης δείχνουν πώς οι Βρετανοί προσάρμοζαν τις προσπάθειές τους ανάλογα με τις θεωρούμενες εθνικές ιδιαιτερότητες αυτών των χωρών. Καλύπτοντας όχι μόνο τον οργανωσιακό κυκεώνα, τις τεχνικές και τους εξελισσόμενους στόχους της βρετανικής προπαγάνδας την περίοδο του πολέμου, αλλά επίσης τη σχέση της με τη βρετανική στρατιωτική στρατηγική και τη διπλωματία, τις πεποιθήσεις των προπαγανδιστών σχετικά με την περιοχή και τους λαούς της, τα ηθικά ζητήματα και τον σχεδιασμό για τη μεταπολεμική περίοδο, το βιβλίο παρουσιάζει συναρπαστικές πτυχές της έννοιας της προπαγάνδας και της αποτελεσματικότητάς της σε συγκεκριμένες πολεμικές συνθήκες.