Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο τόμος αυτός συγκεντρώνει μερικά από τα σημαντικότερα άρθρα που δημοσίευσε ο Δημήτρης Τσάτσος στον Τύπο κατά την περίοδο 1974-1997. Καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου, βουλευτής και ευρωβουλευτής, ο συγγραφέας τους ανήκει στην κατηγορία εκείνη των διανοούμενων που συνδυάζουν τη διεισδυτικότητα της επιστημονικής ανάλυσης με την ανησυχία και τις ευαισθησίες του πολιτικά ενεργού πολίτη. Τα χρονικά άκρα της περιόδου που ανθολογείται εδώ σημειώνουν δύο ορόσημα της πορείας του Δημήτρη Τσάτσου: Το 1975 ήταν ο εισηγητής της μειοψηφίας στην Ε΄ Αναθεωρητική Βουλή των Ελλήνων, η οπ...

Η μεταβιομηχανική ή μετανεωτερική εποχή μας, που ορίζεται επίσης ως εποχή της παγκοσμιοποίησης ή της κοινωνίας της πληροφορίας, φαίνεται, παρά τις προκλήσεις και τους μετασχηματισμούς, να διατηρεί τη σχέση της με τα δύο θεμελιώδη πολιτικά και θεσμικά φαινόμενα του προηγούμενου αιώνα: την αντιπροσωπευτική δημοκρατία και το σύνταγμα. Η πρώτη, παρά τις ανεπάρκειες, τις κρίσεις και τις μετεξελίξεις της, φαίνεται να είναι αναντικατάστατη ως βασικό θεσμικό πλαίσιο των σύγχρονων ανεπτυγμένων κρατών, ενώ ως παράδειγμα πολιτικού πολιτισμού και ως σύστημα αξιολογικής και ιδεολογικής...

Η δημοσίευση των πρακτικών του συνεδρίου "Τριάντα χρόνια δημοκρατία: το πολιτικό σύστημα της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας, 1974-2004" (Πανεπιστήμιο Κρήτης, 20-22 Μαΐου 2004), δίνει την ευκαιρία για μια προσπάθεια επισκόπησης, κριτικής αποτίμησης και αναστοχασμού. Με αφορμή τη συμπλήρωση τριάντα χρόνων από την πτώση της δικτατορίας, το συνέδριο που οργανώθηκε από το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και το Κέντρο Πολιτικής Έρευνας και Τεκμηρίωσης του Πανεπιστημίου Κρήτης, επιχείρησε μια συνολική αποτίμηση της πορείας, των επιτευγμάτων, των προβλημάτων και των προοπτικών του πολιτι...

Τα "Τρία ζητούμενα - Σκέψεις και απόψεις για τη νέα αναθεώρηση του Συντάγματος" επιδιώκουν να φέρουν στην επιφάνεια την ανάγκη συζήτησης για το μέλλον, τη μορφή και τις αξίες μιας σύγχρονης ελληνικής πολιτείας. Τα μεγάλα ζητήματα που απασχολούν τη δημοκρατία στον τόπο μας και δεν συζητούνται. Την ανάγκη μελέτης των επιπτώσεων της παγκοσμιοποίησης και της προσαρμογής της ελληνικής πολιτείας στη σύγχρονη πραγματικότητα. Επιδιώκουν να αναδείξουν το μεγάλο πρόβλημα σήμερα της ιδιοποίησης των θεσμών και του κράτους. Της ανάγκης επανασυγκρότησης ενός νέου δημόσιου χώρου και επαν...

H μελέτη αυτή προσεγγίζει την ελευθερία του λόγου μέσα από την εξέταση της σύγκρουσης και αλληλοοριοθέτησής της με άλλα συνταγματικά δικαιώματα, όπως η ιδιωτικότητα, η προσωπικότητα, η τιμή και η υπόληψη. Το προστατευτικό πεδίο της ελευθερίας του λόγου διαμορφώνεται μέσα από αυτές τις διαρκείς αναμετρήσεις. Ο δικαστής όταν βρίσκεται ενώπιον της σύγκρουσης δικαιωμάτων χρησιμοποιεί δικαστικές τεχνικές όπως η συγκεκριμένη και η αφηρημένη στάθμιση και η αναλογικότητα. Αφετηρία της μελέτης αποτελούν αμερικάνικες δικαστικές αποφάσεις για την ελευθερία του λόγου. Μέσα από τ...

Τελευταίως ετέθη υπό της κυβερνήσεως θέμα αναθεωρήσεως το συντάγματος. Προτείνονται δε διάφορα θέματα αναθεωρήσεως χωρίς να θίγονται τα σπουδαία κεφάλαια περί της οικονομικής ελευθερίας και της πραγματικής ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης. Εν τούτοις τα θέματα ταύτα είναι τα αφορώντα και ταλαιπωρούντα την ελληνικήν κοινωνίαν και γενικώτερον την χώρα μας. [...] Η δικαιοσύνη των ευρωπαϊκών χωρών κείται μακράν της πολιτικής. Εάν και η Ελλάς θεσπίσει την πραγματικήν ταύτην ανεξαρτησίαν, τότε και μόνον τότε θα δικαιούται να ισχυρισθή ότι υπάρχει πραγματική Δημοκρατία εις αυτήν την...

"Ο τόπος δεν έχει ανάγκη από επαγγελματίες πολιτικούς, αλλά από ανθρώπους ζυμωμένους στα προβλήματα του λαού και της κοινωνίας, δοκιμασμένους στη ζωή, καταξιωμένους στην επιστήμη και στο επάγγελμά τους και ασφαλώς οικονομικά ανεξάρτητους, υπό την έννοια ότι εργάστηκαν και δημιούργησαν τις προϋποθέσεις τόσο για την επιβίωση των ιδίων και των οικογενειών τους, όσο και για τις ανάγκες των εκλογικών τους αγώνων και της πολιτικής. Ιδίως, όμως, ο τόπος δεν έχει ανάγκη από μια Βουλή που να χειραγωγείται, να κηδεμονεύεται και να ελέγχεται από τα ποικιλόμορφα οικονομικά και άλλα συμ...

Στην αναθεώρηση του Συντάγματος, αν τελικά προχωρήσει, το καταστροφικότερο σενάριο θα ήταν να επιτραπεί η άνευ όρων ίδρυση ιδιωτικών ΑΕΙ, χωρίς ταυτόχρονα να καταργηθούν τα δεσμά που το σημερινό άρθρο 16 επιβάλλει στη λειτουργία του δημόσιου πανεπιστημίου. Θεωρώντας αναχρονιστικό τον συνταγματικό χαρακτηρισμό των πανεπιστημίων μας ως Ν.Π.Δ.Δ. (άρθρο 16 §5 του Συντάγματος), ο Νίκος Κ. Αλιβιζάτος προτείνει για συζήτηση ένα καινούργιο άρθρο 16, που φιλοδοξεί να είναι ανοιχτό στις προκλήσεις των καιρών. Για να στηρίξει την πρότασή του, ανατρέχει στην ιστορία του άρθρου 16 και σ...

Τα όσα συμβαίνουν, κατά την δίκην, ενώπιον του στρατοδικείου Αθηνών, των 28 Ελλήνων αξιωματικών, είναι αδύνατον να χαρακτηρισθούν. Και δεν τιμούν, βεβαίως, το αμφισβητούμενον κύρος της στρατιωτικής δικαιοσύνης. Δεν επεδίωξα να είμαι συνήγορος κανενός κατηγορουμένου, διά να έχω το δικαίωμα της αντικειμενικής, αδιαβλήτου και αμεροβλήπτου κριτικής της διεξαγωγής της διαδικασίας και των εκδοθησομένων αποφάσεων. Καίτοι θεωρώ πάντας τους κατηγορουμένους αθώους, διότι ως νομικός πιστεύω ακραδάντως εις την αλήθειαν, την διακηρυχθείσαν διά του άρθρου 9 της αθανάτου διακηρύξεως των δ...

Όλοι μιλούν πια στις μέρες μας για την κρίση της πολιτικής, ενώ πολλοί είναι αυτοί που αμφισβητούν τη λειτουργικότητα και το πραγματικό περιεχόμενο των παραδοσιακών ιδεολογικών και πολιτικών ταυτοτήτων, ιδίως τη διάκριση μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς. Αμφισβητούν, συνεπώς, το νόημα και την αξία της πολιτικής. Δεν υπάρχει μόνον πρόβλημα πολιτικής αλλά και πρόβλημα δημοκρατίας, πρόβλημα που διαπερνά όλους τους δημοκρατικούς θεσμούς, αντιπροσωπευτικούς και άμεσους ή συμμετοχικούς. Διαπερνά όμως και τα ΜΜΕ, τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και τις ποικίλες ομάδες πίεση...