Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Με αφετηρία την έννοια "γραμματική της ποίησης", που εισήγαγε ο Roman Jakobson, αλλά και την παλαιά εκείνη οξυδερκή παρατήρηση του Παλαμά ότι ο Κάλβος με "τα περί την γλώσσαν ολισθήματά" του "υπερπηδά την γραμματικής και λησμονεί το συντακτικόν", εξετάζονται ορισμένες ιδιόρρυθμες εκφορές του ποιητικού λόγου των Ωδών. Οι επιλογές και οι διατυπώσεις αυτές, που κλιμακώνονται από την απλή ανατροπή της ομαλής συντακτικής σειράς των όρων μιας φράσης ή πρότασης έως την πρόδηλη αντιγραμματικότητα, αποτελούν με τη συχνότητα της εμφάνισής τους χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ποιητικής...

O Κάλβος κατόρθωσε να ανασυνθέσει στο έργο του τη μακραίωνη παράδοση της ελληνικής γλώσσας και γραμματείας με τις νεωτερικές προτάσεις του ευρωπαϊκού ρομαντισμού, με τις ποιητικές κατακτήσεις του Μπάιρον και με την ιδεολογική διδασκαλία των Καρμπονάρων. Βίωσε την εμπειρία της επαναστατικής αδελφότητας σε διάφορες χώρες της ηπείρου και από το συμβολικό τελετουργικό της άντλησε μεγαλειώδη έμπνευση. Διότι ο Κάλβος υπήρξε γέννημα της νέας κοινωνίας που δημιούργησε το 1789. Συνέθεσε άλλωστε και εξέδωσε το έργο του σε τρία από τα κυριότερα επαναστατικά κέντρα όλης της ηπείρου - Λ...

Ο εντοπισμός ενός άγνωστου ιταλικού περιοδικού, της Ape italiana a Londra (Ιταλική μέλισσα στο Λονδίνο), στην εκδοτική ομάδα του οποίου ανήκε και ο Ανδρέας Κάλβος, γίνεται η αφορμή για ένα "διπλό βιβλίο", για ένα διπλό ταξίδι. Ένα ταξίδι αφενός στον κόσμο των ιταλών εξόριστων του Λονδίνου και των ιδεολογιών της μεταναπολεόντειας Ιταλίας και αφετέρου στον κόσμο του Ανδρέα Κάλβου.

Το βιβλίο αυτό αποτελεί την εκτενέστερη έως σήμερα μελέτη της μετρικής μορφής και της ρυθμικής λειτουργίας ενός νεοελληνικού ποιητικού κειμένου· συγκεκριμένα, των Ωδών του Ανδρέα Κάλβου. Ο συγγραφέας αμφισβητεί την άποψη περί καταγωγής της ελληνικής καλβικής μετρικής από τον δεκαπεντασύλλαβο, αποδεικνύει ότι η προέλευση των στιχουργικών μορφών που συνθέτουν τις Ωδές είναι ιταλική και διαπιστώνει ότι το ρυθμικό αποτέλεσμα της ελληνικής καλβικής ποίησης, η πολύτροπος αρμονία της, είναι το σύνθετο προϊόν της συνενέργειας ελληνογενών και ιταλογενών ρυθμικών στοιχείων. Η συνενέρ...

Δεν είναι λίγες οι πνευματικές ενασχολήσεις του Ανδρέα Κάλβου, για τις οποίες γνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα. Αυτό εν πολλοίς εξηγείται από το γεγονός ότι η κριτική και η φιλολογική έρευνα έχουν επικεντρωθεί στις είκοσι ωδές του, με αποτέλεσμα να έχουν πρωτίστως αναδειχθεί η προδρομικότητα της ποιητικής συνεισφοράς του και οι δασικές συνιστώσες που συνέβαλαν στη διαμόρφωσή της. Έτσι, πολύς λόγος έχει γίνει για την προ του 1826 δραστηριότητα του Κάλβου, ενώ σαφώς λιγότερες είναι οι συμβολές που συζητούν τη μετά το χρονικό αυτό σημείο παρουσία του. Ωστόσο, όσο και αν παραμένει...

Ο Ανδρέας Κάλβος αντιμετωπίστηκε στο παρελθόν ως εθνικός ποιητής, ωστόσο για δεκαετίες αγνοήθηκαν τόσο τα ιταλικά του έργα όσο και η πνευματική του διαμόρφωση. Σήμερα ξέρουμε ότι ο Κάλβος δεν ήταν εξαρχής ένας Έλληνας ποιητής και ότι η ποίηση ήταν μόνο μια πλευρά της πνευματικής δραστηριότητας ενός ανθρώπου των γραμμάτων που επιδίωκε να συμμετέχει στον δημόσιο χώρο με τρόπο πολιτικό και ήθελε επίμονα, ως το τέλος και με όποιο τίμημα, να ζήσει από τα γράμματα. Τι μπορεί λοιπόν να σημαίνει σήμερα η παραδοχή ότι ο Κάλβος είναι ποιητής "υψηλός"; Είναι ανάγκη να προχωρήσουμε...

Ο Ανδρέας Κάλβος συνεχίζει να παραμένει ένας από τους μεγαλύτερους "αγνώστους" της νεοελληνικής λογοτεχνίας, μολονότι η πολυκύμαντη ζωή του και οι ελληνόφωνες ωδές του έχουν απασχολήσει εκτενώς τους μελετητές. Παράλληλα, στο γενικό κοινό παραμένει άγνωστο ένα μεγάλο μέρος της πολυσχιδούς δράσης του, ίσως λόγω του ότι, με λιγοστές σχετικά εξαιρέσεις, η φιλολογική έρευνα δεν έχει εστιάσει το ενδιαφέρον της στα πέραν των Ωδών κείμενά του (στην ιταλική, αγγλική και γαλλική γλώσσα) και επομένως στα μετά το 1826 καθέκαστα του βίου του. Αυτές τις πλευρές επιχειρεί να αναδείξει το...

Οι "Ωδές" του Ανδρέα Κάλβου (1792-1869), η "Λύρα" (1824) και τα "Λυρικά" (1826), εξακολουθούν να προκαλούν το ενδιαφέρον μας, έχοντας διανύσει μια μακροχρόνια διαδρομή μέσα από αποσιωπήσεις, αμφισβητήσεις αλλά και αίφνης εξάρσεις υμνητικής "ανακάλυψης", όπως είναι η περίπτωση του Κωστή Παλαμά (1889). Στον 20ό αιώνα, χάρη στη φιλέρευνη ματιά του Γιώργου Σεφέρη, η ποίηση και η προσωπικότητα του Κάλβου γίνονται πιο οικείες και αποσαφηνίζονται πτυχές που ελάνθαναν, ενώ η κατάφαση και ο θαυμασμός του Οδυσσέα Ελύτη για τον αινιγματικό Ζακύνθιο επιβεβαιώνουν την ανανεούμενη διάρκε...

Σολωμός και Κάλβος, Κάλβος και Σολωμός: δύο ογκόλιθοι της ποίησής μας, τόσο διαφορετικοί από κάθε άποψη μα και αρκετά "συγγενείς" ως προς ορισμένες επιμέρους εκφάνσεις του βίου τους. "Μοναχικοί", άλλος από καλλιτεχνική επιλογή κι άλλος από ανάγκη, περιπλανιούνται στους ίδιους σχεδόν χώρους, χωρίς ποτέ να συναντηθούν. Που οφείλονται όλ' αυτά; Ο Σωκράτης Καψάσκης απαντά με βάση τα στοιχεία που έχουν διασωθεί σε όλα τα πιθανά -και καμιά φορά απίθανα- ερωτήματα.

Το 1815 δημοσιεύεται στο Λονδίνο το βιβλίο του αιδεσιμότατου Frederick Nolan "An Inquiry into the Integrity of the Greek Vulgate", or "Received Text of the New Testament". Ο συντάκτης του ισχυρίζεται σε κάποιο σημείο ότι ο Επίσκοπος Καισαρείας Ευσέβιος εξάλειψε ορισμένα χωρία των Ευαγγελίων και των Επιστολών, επωφελούμενος από την ευκαιρία που του δόθηκε όταν διετάχθη από τον Μέγα Κωνσταντίνο να ετοιμάσει αντίγραφα των θείων γραφών για να χρησιμοποιηθούν από τις νέες εκκλησίες στην Κωνσταντινούπολη. Η μομφή αυτή θα προκαλέσει την ισχυρή αντίδραση ενός άλλου θεολόγου, του T...

Ο Ανδρέας Κάλβος (1792-1869) αποτελεί ένα από τα μεγάλα αινίγματα της ελληνικής λογοτεχνίας των τελευταίων δύο αιώνων. "Πεθαίνοντας", κατά τα φαινόμενα και τα λεγόμενα του Γιώργου Σεφέρη, "πολύ νέος για την ποίηση", κληροδότησε πλήθος εικασιών και ασαφειών σχετικά με τον κοσμοπολίτικο όσο και ταραγμένο βίο του, το πολυσχιδές και πολύγλωσσο έργο του και, ως γνωστόν, την παντελή απουσία οποιασδήποτε απεικόνισής του. Σχεδόν ένα στα δύο ποιήματα του Κάλβου εμπεριέχει τύπο του λήμματος "τάφος". Τα ποιήματα "Εις θάνατον" και "Εις τον Ιερόν Λόχον" δεν αποτελούν εξαίρεση, παρουσ...

Πολλά είναι τα ερωτήματα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει όποιος/α επιχειρήσει να βιογραφήσει τον Ανδρέα Κάλβο. Με δεδομένο ότι φέτος συμπληρώνονται 150 χρόνια από τον θάνατο του σπουδαίου αυτού δημιουργού, και επειδή έχουν παρέλθει αρκετές δεκαετίες από τη σύνταξη της τελευταίας ολοκληρωμένης βιογραφίας του, με κριτήρια πρωτίστως επιστημονικά-γραμματολογικά, δεν θα ήταν άσκοπο να επιχειρηθεί μια πρώτη συζήτηση των κυριότερων θεμάτων που παραμένουν προς διερεύνηση, καθώς και των κριτηρίων που θα μπορούσαν να ακολουθηθούν, σε μια μελλοντική απόπειρα βιογράφησής του. Στο πλαί...

Αντικείμενο της βιβλιογραφικής αυτής δοκιμής είναι η κριτική καταγραφή εντύπου υλικού σχετικού με τον μεγάλο Ζακύνθιο ποιητή Ανδρέα Κάλβο-Ιωαννίδη (1792-1869).

Ένα νεανικό κείμενο του Ανδρέα Κάλβου με τον τίτλο "Apologia del suicidio" (Απολογία της αυτοκτονίας) δίνει το έναυσμα για μία μελέτη που φιλοδοξεί, χαρτογραφώντας τον "περί αυτοκτονίας" λόγο στην Ευρώπη και την Ιταλία του τέλους του δέκατου όγδοου και των αρχών του δέκατου ένατου αιώνα, όχι μόνο να αποκωδικοποιήσει το εν λόγω κείμενο, αλλά και να ιχνηλατήσει τους δρόμους μέσα από τους οποίους η νεωτερική αντιμετώπιση του εθελούσιου θανάτου εντάσσεται στο διανοητικό και ιδεολογικό υπόστρωμα του ποιητή των Ωδών.

Η έκδοση, η οποία αποτελεί τον πρώτο τόμο των Έργων του Ανδρέα Κάλβου, περιλαμβάνει τα ποιητικά έργα που εξέδωσε ο Κάλβος ("Le Danaidi", "Ελπίς πατρίδος", "Λύρα. Ωδαί και Λύρα. Νέαι Ωδαί"), κατά χρονολογική τάξη, ώστε να είναι ορατή η διαμόρφωση της ποιητικής του βούλησης. Μέσα από τα αναλυτικά εισαγωγικά κείμενα και τα σχόλια των δύο επιμελητών, ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να προσεγγίσει το βασικό σώμα της ποίησης του Ανδρέα Κάλβου, από το στάδιο της σύνθεσης των ιταλικών τραγωδιών στα πρότυπα του ιταλικού κλασικισμού μέχρι την ολοκλήρωσή του, όπως αυτή αποτυπώθηκε στι...

Ο τόμος συγκεντρώνει τα εκδεδομένα από τον Ανδρέα Κάλβο, αλλά και τα ανέκδοτα πεζά κείμενά του, χρονολογημένα από τη δεκαετία του 1810 μέχρι τη δεκαετία του 1840. Βιβλιοκρισίες, ανταποκρίσεις σε γαλλικές εφημερίδες, σημειώσεις για την ερασμιακή προφορά, για την έννοια της αυτοκτονίας, για την ιστορία του πολιτισμού, για την έκδοση του Θεόφραστου κ.ά, μαζί με τα Φιλοσοφικά μαθήματα της Ιονίου Ακαδημίας, δίνουν στον αναγνώστη μια τεκμηριωμένη εικόνα της ευρείας λογιοσύνης του Κάλβου. Τα καλβικά κείμενα συνοδεύονται από εκτενή εισαγωγικές μελέτες, σύγχρονες μεταφράσεις και ανα...