Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Δεκατρία μικρά κείμενα, μεταξύ 1999 και 2003, δημοσιευμένα τα περισσότερα σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες. Αποτυπώνουν τη βαθιά αίσθηση και συναίσθηση της ποιητικής συνάφειας του Γιάννη Ψυχοπαίδη με τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, την ελληνική καλλιτεχνική παράδοση και το ελληνικό τοπίο. Και αναδεικνύουν με γνώση και με ευαισθησία τη βαθύτερη ευθύνη του δημιουργού-ανθρώπου απέναντι στην κοινωνία και στο περιβάλλον που τον ενέπνευσαν. Δεκατρία μικρά κείμενα καλλιτεχνικού ήθους και συλλογικής μνήμης.

Ακόμη και σήμερα, ζωή και τέχνη μοιράζονται κάποιο μεγαλείο, αραιά και πού. Κατά πως φαίνεται, το έχουμε ανάγκη. Συχνότερα αλληλοδανείζονται μιζέρια, μετριότητα, οδύνη, αλλά και την εκατέρωθεν αδιαφορία, κι ακόμη πιο πολύ την περιφρόνηση. Συγκοινωνούντα δοχεία ή, αντιθέτως, απομονωμένα νεφελώματα, παθητικοί εραστές ή θανάσιμοι εχθροί, ανακαλύπτουν τη διαλεκτική της σύνθεσης και της ανάλυσης, και μολοντούτο παρασύρονται από την έλξη του Μηδενός που, αν κοιταχτεί απ' το πλάι γίνεται γραμμή, ενώ η περιδίνησή του το καμπυλώνει σε ένα πλαγιασμένο οχτώ. Μηδέν και άπειρο, το...

Για τη συγγραφή της παρούσας μελέτης αφορμήθηκα από τις παραδόσεις στο μάθημα Χριστιανική Αρχαιολογία στην Ανωτέρα Εκκλησιαστική Σχολή Θεσσαλονίκης (Α.Ε.Σ.Θ.). Διδάσκοντας το προαναφερόμενο μάθημα το ακαδημαϊκό έτος 2004-2005 στους σπουδαστές του Γ΄ Εξαμήνου της Α.Ε.Σ.Θ. μου δόθηκε η ευκαιρία να μελετήσω και πάλι κάποιες πτυχές της παλαιοχριστιανικής τέχνης, γεγονός που αποτέλεσε την αφορμή για μια ευρύτερη έρευνα στις πηγές. Η έρευνα επικεντρώθηκε στα κείμενα των Απολογητών και του Ευσέβιου Καισαρείας, καθώς μέσα από τα κείμενα των προαναφερόμενων Πατέρων εκφράζεται και...

Στο ερώτημα αν ο εικαστικός καλλιτέχνης είναι περισσότερο τεχνίτης ή διανοούμενος, την απάντηση την έδωσε η πνευματικότητα της μεγαλοφυίας του Λεονάρντο ντα Βίνσι, με την αναγωγή της ζωγραφικής στο επίπεδο περιωπής της ποίησης. Ο καλλιτέχνης, με άλλα λόγια, δεν είναι απλά διεκπεραιωτής μιας τεχνικής διαδικασίας που μπορεί να φθάσει στο αριστούργημα, αλλά, κατά κανόνα, διαλογίζεται για τα στοιχεία της τέχνης του. Και τούτο, διότι μόνο η συνειδητή πορεία της ασκημένης διανόησης του καλλιτέχνη οδηγεί στη βασιλική οδό προς το αριστούργημα. Πρώτη ύλη του καλλιτέχνη είναι τα υλικ...

"Η τέχνη ήταν πάντα το όπλο του ανθρώπου απέναντι στα υλικά πράγματα που απειλούσαν να αφανίσουν το πνεύμα του". Αντρέι Ταρκόφσκι "Το κυριότερο είναι να συγκινείσαι, να τρέμεις, να ελπίζεις, να αγαπάς, να ζεις... Να είσαι άνθρωπος πρώτα κι ύστερα καλλιτέχνης". Ροντέν "Ένα γλυπτό πρέπει να δίνει την εντύπωση ότι γεννήθηκε οργανικά από μέσα του, ότι μεγάλωσε φυσικά από μόνο του." Χένρυ Μουρ "Μη σας φοβίζει η τελειότητα. Έτσι κι αλλιώς δε θα τη φτάσετε ποτέ!" Σαλβατόρ Νταλί "Ο καλλιτέχνης δε χρησιμοποιεί περιγραφές του κόσμου. Συμμετέχει στη δημιουργία...

Ο Καστοριάδης είχε θέσει με ιδιαίτερη δριμύτητα το θέμα του νοήματος αλλά και του μέλλοντος της καλλιτεχνικής δημιουργίας πολύ προτού ξεσπάσει η διαμάχη για "την κρίση της σύγχρονης τέχνης". Η διάγνωσή του ήταν ζοφερή. Η παρούσα κατάρρευση της καλλιτεχνικής δημιουργίας είχε βαριές επιπτώσεις τόσο για το παρελθόν όσο και για το μέλλον. Για το παρελθόν, καθόσον "εκεί όπου δεν υπάρχει παρόν δεν υπάρχει ούτε και παρελθόν". Για το μέλλον, καθόσον "η ζωντανή μνήμη του παρελθόντος και ο σχεδιασμός ενός εκτιμημένου μέλλοντος εξαφανίζονται ταυτόχρονα". Δυστυχώς, στο τελευταίο τέταρτ...

Η επιλογή του τίτλου με βασάνισε πολύ. Περισσότερο ίσως και από την επιλογή των κειμένων που απαρτίζουν το περιεχόμενο αυτού του βιβλίου. Αναρωτιέμαι δηλαδή αν ανταποκρίνεται, και κατά πόσο, στον ομολογουμένως ανώμαλο ειρμό της νοητικής του συγκρότησης, καθώς και στον άλλοτε άτακτο, άλλοτε τακτικό ρυθμό της λογικής του ακολουθίας. Δεν ξέρω, με άλλα λόγια, ως ποιο βαθμό το "Πάρεργα" μπορεί να καθρεφτίζει, ταυτόχρονα όμως και να δικαιολογεί, την αβέβαιη ενίοτε καθαρότητα και την ασταθή συχνά συνοχή του σκεπτικού τών υπό εξέταση θεμάτων. Όπως δεν ξέρω και αν στο "άκαιρα, ανεπί...

Σάββατο 19 Ιανουαρίου 1935 η Καθημερινή αναγγέλλει ότι "την προσεχή Παρασκευήν και ώραν 7 1/4 μ.μ. θα δοθή εις την Λέσχην Καλλιτεχνών διάλεξις με ομιλητήν τον κ. Α. Εμπειρίκον και θέμα "Περί Σουρρεαλισμού". Η περίφημη αυτή διάλεξη, λίγους μήνες πριν από την κυκλοφορία της Υψικαμίνου, είχε χαθεί από τα τέλη της δεκαετίας του '30 και βρέθηκε πρόσφατα. Ο Ελύτης παρακολούθησε τη διάλεξη και μας έδωσε τις δικές του εντυπώσεις. "Την άλλη μέρα, έγινε η διάλεξη μπροστά σε μερικούς βλοσυρούς αστούς που άκουγαν, φανερά ενοχλημένοι, ότι εκτός από τον Κονδύλη και τον Τσαλδάρη, υπήρχαν...

"Έζησα ανάμεσα σε ζωγράφους", έγραψε ο Γκαίτε, "και έμαθα, όπως αυτοί, να βλέπω τα αντικείμενα με μάτι καλλιτέχνη... Το μάτι ήταν το κατ' εξοχήν όργανο με το οποίο αντιλαμβανόμουν τον κόσμο". Ο Γκαίτε ίδρυσε δύο βραχύβια περιοδικά τέχνης και επί έξι χρόνια διοργάνωνε ετήσιους ζωγραφικούς διαγωνισμούς στην Βαϊμάρη. Ζωγράφιζε και ο ίδιος και τα γραπτά του δείχνουν πως ήταν μεγάλος τεχνοκρίτης. Τα κείμενα του παρόντος τόμου χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: Δοκίμια γενικής αισθητικής, μελέτες για την τέχνη της κλασικής αρχαιότητας και παρατηρήσεις για τη Μεσαιωνική και Αναγεννη...

"...Κάθε έργο τέχνης λειτουργεί σαν πνευματική και συναισθηματική "κλωνοποίηση" του δημιουργού. Μέχρι να ολοκληρωθεί έχει μια περιπέτεια. Από τη στιγμή που ολοκληρώνεται και δίνεται στον κόσμο, είναι ένα παιδί που ενηλικιώθηκε. Έχει τη δύναμη να εκπροσωπεί τον "εαυτό του" και να συμπεριφέρεται σαν ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Να μπορεί να διαμορφώνει καταστάσεις και να έχει "λέγειν" μέσα στην κοινωνία, στη διαμόρφωση της Αισθητικής της εποχής του. Ενσωματώνεται στο σύνολο και αποτελεί σημείο αναφοράς. Παραπέμπουν σ' αυτό άλλοι μεγάλοι καλλιτέχνες και άνθρωποι των γραμμάτων....

Η δυτική κουλτούρα, τουλάχιστον από τον Διαφωτισμό και μετά, πορεύθηκε βασιζόμενη σε αντιλήψεις που εξυφάνθηκαν στον καμβά των εννοιών της εξέλιξης και της προόδου. Και η σχέση μεταξύ των δύο αυτών όρων (γιατί αυτές οι δύο έννοιες είναι και όροι, αφού λειτουργούν και ως εργαλεία με βάση τα οποία αναπτύσσεται η σκέψη, η αναλυτική λογική και η Γνώση σχετικά με την αλήθεια και την πραγματικότητα), είναι πρόδηλη.Η ''πρόοδος'' όμως κρύβει πολύ λιγότερο από την ''εξέλιξη'' το ότι εδράζεται σε μιά προκατάληψη.

Η έκδοση περιλαμβάνει κείμενα των ομιλιών που εκφωνήθηκαν κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου "Τέχνη και Δημοκρατία", το οποίο διοργανώθηκε από το Ίδρυμα της Βουλής στις 7-9 Δεκεμβρίου 2017.