Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στις αρχές του 21ου αιώνα, στα θεμέλια του κόσμου της τέχνης οι μηχανισμοί "καταστολής του νοήματος", "οικειοποίησης", "ανακύκλωσης", και "επινόησης", ανύστακτα πλέον και πονηρά εργαζόμενοι, μετατρέπουν τον μεν δημιουργό του έργου τέχνης και το θεατή του σε φαντασματικούς καταναλωτές, το ίδιο δε το έργο τέχνης σε βιομηχανικό-μαζικό-τεχνολογικό-φαντασματώδες εμπόρευμα. Οι παγκοσμιοποιημένες καλλιτεχνικές δραστηριότητες αισθητοποιούν την ευρύτερη εξάλλου έρημο τής από πολύ καιρό ήδη καταρρέουσας εποχής, αφ' ενός του ανθρώπου της υποκειμενικότητας και της διυποκειμενικότητας,...

Ο Καστοριάδης είχε θέσει με ιδιαίτερη δριμύτητα το θέμα του νοήματος αλλά και του μέλλοντος της καλλιτεχνικής δημιουργίας πολύ προτού ξεσπάσει η διαμάχη για "την κρίση της σύγχρονης τέχνης". Η διάγνωσή του ήταν ζοφερή. Η παρούσα κατάρρευση της καλλιτεχνικής δημιουργίας είχε βαριές επιπτώσεις τόσο για το παρελθόν όσο και για το μέλλον. Για το παρελθόν, καθόσον "εκεί όπου δεν υπάρχει παρόν δεν υπάρχει ούτε και παρελθόν". Για το μέλλον, καθόσον "η ζωντανή μνήμη του παρελθόντος και ο σχεδιασμός ενός εκτιμημένου μέλλοντος εξαφανίζονται ταυτόχρονα". Δυστυχώς, στο τελευταίο τέταρτ...

Ο εν λόγω θύλακας είναι ένας μικρός θύλακας αντίστασης. Ένας θύλακας σχηματίζεται όταν δύο ή περισσότεροι άνθρωποι ενωθούν σε μια συμφωνία. Η αντίσταση είναι απέναντι στην απανθρωπιά της νέας παγκόσμιας οικονομικής τάξης. Οι άνθρωποι που ενώνονται είναι ο αναγνώστης, εγώ και εκείνοι στους οποίους αναφέρονται τα δοκίμια - ο Ρέμπραντ, οι παλαιολιθικοί ζωγράφοι των σπηλαίων, ένας Ρουμάνος χωρικός, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, ένας ειδικός στη μοναξιά ορισμένων δωματίων ξενοδοχείων, σκυλιά το σούρουπο, ένας άντρας σε ένα ραδιοφωνικό σταθμό. Και, αναπάντεχα, οι ανταλλαγές μας δυναμώνου...

"Σ' εκείνο το πρωινό τηλεφώνημα του Στρατή, η φωνή του ακουγόταν απορημένη. Για όσους τον γνωρίζουν καλά, τούτη η φωνή, τούτος ο τόνος θα έκανε εντύπωση, γιατί δεν του ταιριάζει η απορία. Για όσους ξέρουμε καλά και από πολλά χρόνια τη σταθερότητά του, τη βραχώδη του θέληση, τις πεποιθήσεις του, τις βεβαιότητές του και τον έλεγχό του στα πράγματα και τον εαυτό του, ένα τέτοιο τηλεφώνημα ηχεί διαφορετικό: - Δεν ξέρω τι συμβαίνει τελικά με τον Χαλεπά... Πάλι ήρθαν και με βρήκαν κάποια νέα στοιχεία από μόνα τους. Λες και με κυνηγά... [...] Έτσι ξεκινά η Μάρω Βαμβουνάκη το...

Αφομοιώθηκε λοιπόν ο Γκυ Ντεμπόρ, όπως πάντοτε φοβούνταν οι ορθόδοξοι οπαδοί του ή όπως εύχονταν εκείνοι που θεωρούσαν ότι είναι αδύνατο να ζήσει κανείς όλη του τη ζωή ενάντια στο "θέαμα"; Το σίγουρο είναι ότι δεν είναι πια "παράνομος" συγγραφέας, κάθε άλλο μάλιστα. Έχει γίνει όμως ένας συγγραφέας σαν όλους τους άλλους, κλειδωμένος στο κάλπικο πάνθεον των κλασικών μοντέρνων; Συνεξετάζοντας τις απόψεις του Ντεμπόρ για τις καλλιτεχνικές πρωτοπορίες και το "τέλος της τέχνης" με αυτές του Τέοντορ Αντόρνο, ο Ινσελμ Γιάππε ξαναθέτει το ερώτημα.

Για τη συγγραφή της παρούσας μελέτης αφορμήθηκα από τις παραδόσεις στο μάθημα Χριστιανική Αρχαιολογία στην Ανωτέρα Εκκλησιαστική Σχολή Θεσσαλονίκης (Α.Ε.Σ.Θ.). Διδάσκοντας το προαναφερόμενο μάθημα το ακαδημαϊκό έτος 2004-2005 στους σπουδαστές του Γ΄ Εξαμήνου της Α.Ε.Σ.Θ. μου δόθηκε η ευκαιρία να μελετήσω και πάλι κάποιες πτυχές της παλαιοχριστιανικής τέχνης, γεγονός που αποτέλεσε την αφορμή για μια ευρύτερη έρευνα στις πηγές. Η έρευνα επικεντρώθηκε στα κείμενα των Απολογητών και του Ευσέβιου Καισαρείας, καθώς μέσα από τα κείμενα των προαναφερόμενων Πατέρων εκφράζεται και...

H τέχνη δεν είναι παρά αίσθημα. Όμως, δίχως τη βαθιά γνώση των όγκων, των αναλογιών, των χρωμάτων, χωρίς τη δεξιοτεχνία του χεριού, και το πιο ζωντανό αίσθημα παραλύει. Τι θα 'χε απογίνει κι ο πιο μεγάλος ποιητής, σε μια ξένη χώρα, αν δεν ήξερε τη γλώσσα της; Ανάμεσα στη νέα γενιά καλλιτεχνών, υπάρχουν πολλοί ποιητές που, δυστυχώς, αρνούνται να μάθουν να μιλούν. Κι έτσι τραυλίζουν μονάχα. Nα είστε βαθιά, αιμάτινα αληθινοί σε ό,τι λέτε. Nα μη διστάζετε ποτέ να εκφράσετε αυτό που νιώθετε, ακόμα κι αν βρίσκεστε σε αντίθεση με τις τρέχουσες ιδέες. Ίσως να μη σας καταλάβο...

Το βιβλίο "Μετρονόμος για μικρές και μεγάλες αρρυθμίες" του Χάρη Βρόντου απαρτίζεται από πέντε διαφορετικές ενότητες. Τις συνέχει η πορεία προς ένα στόχο: την ανεµπόδιστη έκφραση. Την ελευθερία δηλαδή της καλλιτεχνικής δηµιουργίας, της πολιτικής δράσης και της κοινωνικής συµπεριφοράς. Η πρώτη ενότητα είναι µια υπόκλιση στη φιλία και ένα χρονικό δεκαετιών. Η δεύτερη αποτελείται από κείµενα που κριτικάρουν θεσµούς της µουσικής και πολλά απ' τα κακώς έχοντα. Η τρίτη θίγει ζητήµατα µεταφυσικής, όπως οι έννοιες του θείου και του χρόνου. Η τέταρτη ενότητα είναι αφιερωµένη στον Νί...

"...Κάθε έργο τέχνης λειτουργεί σαν πνευματική και συναισθηματική "κλωνοποίηση" του δημιουργού. Μέχρι να ολοκληρωθεί έχει μια περιπέτεια. Από τη στιγμή που ολοκληρώνεται και δίνεται στον κόσμο, είναι ένα παιδί που ενηλικιώθηκε. Έχει τη δύναμη να εκπροσωπεί τον "εαυτό του" και να συμπεριφέρεται σαν ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Να μπορεί να διαμορφώνει καταστάσεις και να έχει "λέγειν" μέσα στην κοινωνία, στη διαμόρφωση της Αισθητικής της εποχής του. Ενσωματώνεται στο σύνολο και αποτελεί σημείο αναφοράς. Παραπέμπουν σ' αυτό άλλοι μεγάλοι καλλιτέχνες και άνθρωποι των γραμμάτων....

Από τα κείμενα που επιλέχθηκαν να περιληφθούν σ' αυτό το βιβλίο, τα δέκα πέντε έχουν δημοσιευθεί, τα υπόλοιπα εννέα είναι απομαγνητοφωνημένες ομιλίες και συνεντεύξεις. Ξαναδιαβάζοντάς τα, είδα πως μπορούσαν να αποτελέσουν ενότητες με παρόμοιο περιεχόμενο, όπως η εκπαίδευση στην τέχνη, η κριτική παρουσίαση βιβλίων ξένων συγγραφέων σχετικά με θέματα τέχνης, καθώς και καλλιτεχνικά ζητήματα με ιδεολογικό-πολιτικό περιεχόμενο. Όμως, είχα κάποιους ενδοιασμούς σχετικά με ορισμένα από αυτά. Σκεφτόμουν μάλιστα αν θα ενδιέφεραν σήμερα τον φιλότεχνο αναγνώστη, τον ομότεχνο συνάδελφο,...

Δεκατρία μικρά κείμενα, μεταξύ 1999 και 2003, δημοσιευμένα τα περισσότερα σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες. Αποτυπώνουν τη βαθιά αίσθηση και συναίσθηση της ποιητικής συνάφειας του Γιάννη Ψυχοπαίδη με τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, την ελληνική καλλιτεχνική παράδοση και το ελληνικό τοπίο. Και αναδεικνύουν με γνώση και με ευαισθησία τη βαθύτερη ευθύνη του δημιουργού-ανθρώπου απέναντι στην κοινωνία και στο περιβάλλον που τον ενέπνευσαν. Δεκατρία μικρά κείμενα καλλιτεχνικού ήθους και συλλογικής μνήμης.

Η επιλογή του τίτλου με βασάνισε πολύ. Περισσότερο ίσως και από την επιλογή των κειμένων που απαρτίζουν το περιεχόμενο αυτού του βιβλίου. Αναρωτιέμαι δηλαδή αν ανταποκρίνεται, και κατά πόσο, στον ομολογουμένως ανώμαλο ειρμό της νοητικής του συγκρότησης, καθώς και στον άλλοτε άτακτο, άλλοτε τακτικό ρυθμό της λογικής του ακολουθίας. Δεν ξέρω, με άλλα λόγια, ως ποιο βαθμό το "Πάρεργα" μπορεί να καθρεφτίζει, ταυτόχρονα όμως και να δικαιολογεί, την αβέβαιη ενίοτε καθαρότητα και την ασταθή συχνά συνοχή του σκεπτικού τών υπό εξέταση θεμάτων. Όπως δεν ξέρω και αν στο "άκαιρα, ανεπί...

Το τρομερό παιδί των γαλλικών γραμμάτων, ο συγγραφέας του Ζερμινάλ και του Κατηγορώ, αγαπούσε με πάθος τη ζωγραφική και τους ζωγράφους. Επιστήθιος φίλος του Σεζάν και ένθερμος υποστηρικτής των Εμπρεσιονιστών, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην καθιέρωση των νέων καλλιτεχνικών τάσεων της εποχής του. Αμφισβητίας, ενθουσιώδης και συχνά προκλητικός, ασχολήθηκε επαγγελματικά με την τεχνοκριτική επί τριάντα χρόνια, γράφοντας μερικά από τα γοητευτικότερα κείμενα για την τέχνη του ώριμου 19ου αιώνα. Τα άρθρα του μας μεταφέρουν την ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα που επικρατούσε στους κύκλους της ε...

Ο Δημήτρης Πανταζίδης με την έρευνα για τους τόπους επικοινωνίας, επιχειρεί μια πρώτη προσέγγιση του αντίποδα της παγκοσμιοποιημένης τέχνης (global art) που δεν είναι άλλη από την τέχνη σε τοπικό επίπεδο (local art). Η μελέτη αυτή αποτελεί το πρώτο βήμα, στη σωρεία των άλλων που πρέπει να ακολουθήσουν, από τους θεωρητικούς της τέχνης και τους πολιτισμολόγους, σχετικά με την εξέλιξη της παράδοσης και της πολιτιστικής παιδείας στη σύγχρονη πραγματικότητα. Ο Ελληνικός πολιτισμός διαθέτει ανεξάντλητα πολιτιστικά κοιτάσματα, που μπορούν να αρθρώσουν λόγο και ανάστημα, με δυνατό...

Ο άνθρωπος δεν δείχνει τον πραγματικό του εαυτό παρά μόνο σε ό,τι κάνει. Εκεί, και μόνο εκεί, προσφέρει την αληθινή διάσταση του εαυτού του. Ο Γκαίτε, ένας από τους σοφώτερους ανθρώπους όλων των εποχών, βρήκε τα πιο σωστά λόγια: "Δεν μπορούμε να γνωρίσουμε τα έργα τέχνης όταν τα βλέπουμε μόνο ολοκληρωμένα, πρέπει να τα έχουμε γνωρίσει και εν τω γεννάσθαι. Πρέπει να εισχωρήσουμε στο μυστικό του δημιουργείν ενός καλλιτέχνη, για να καταλάβουμε το δημιούργημά του". S. Sweig

Το βιβλίο, εκτός από άλμπουμ τέχνης, είναι μια συνοπτική, χιουμοριστική ιστορία των ανθρώπινων ψευδαισθήσεων. Από το συγγραφέα του Μαύρου Λεξικού, του Κάμα Τσούχτρα, του Αθωνικού Λεξικού και άλλων απρόβλεπτων βιβλίων.

Θαυμαστής και λάτρης της κριτικής σκέψης των αρχαίων Ελλήνων, αυτό το πολυτάλαντο, παθιασμένο πνεύμα του τέλους της Βικτοριανής Εποχής, ο ιδιοφυής, ιρλανδικής καταγωγής Όσκαρ Ουάιλντ αναπτύσσει, μέσα από κείμενα σε μορφή διαλόγου, τα "πιστεύω" του για τη σπουδαιότητα της Ομορφιάς και της Τέχνης, όπου, σαν άλλος Σωκράτης, αναλύει και υπερασπίζεται τις ιδέες του με υψηλού επιπέδου διαλεκτική δεινότητα, ιδιοφυή λόγο και σαρκασμό αντάξιο του μεγάλου Έλληνα φιλοσόφου. [...]

Τα κείμενα τα οποία περιέχονται σ' αυτό το μικρό βιβλίο έχουν γραφεί άλλοτε επειδή ζητήθηκαν στον γράψαντα, άλλοτε αυτοβούλως. Και στις δυο περιπτώσεις το περιεχόμενό τους στρέφεται γύρω στον άξονα "τέχνη" (στα περισσότερα) για θέματα του παρόντος που τον απασχολούσαν και στα οποία εκθέτει με συνοπτικό και απλό (μπορεί και απλοϊκό, αν θέλετε) τρόπο τη γνώμη και την άποψή του. Η αβεβαιότης σε πολλά ζητήματα προξενεί προβληματισμό στον οποίο θα ήθελε συμμέτοχο τον αναγνώστη. Όσα αναφέρονται σε προσωπικότητες είναι κατάθεση επαίνου σ' εκείνες. Σ' αυτούς που ελάμπρυναν με το έρ...