Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

[...] Όσον αφορά τη γλώσσα ειδικότερα, επιχειρείται πρώτα-πρώτα μια αξιολόγηση της συμβολής της νεότερης γλωσσολογίας στον τομέα της συντακτικής θεωρίας, μέσα από μιαν επανεκτίμηση της "Νεοελληνικής Συντάξεως" του Αχιλλέα Τζάρτζανου, αλλά παράλληλα αντιμετωπίζονται και κάποια πρακτικότερα προβλήματα διδασκαλίας της νεοελληνικής γλώσσας στους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ορισμένα αμφιλεγόμενα -και μετά την επίσημη καθιέρωση της δημοτικής- ζητήματα της γλώσσας μας, όπως είναι η χρήση των μετοχών, εξετάζονται σε ειδικό κεφάλαιο αυτού του τόμου, ενώ σε άλλα κεφάλαια...

Θέματα και ζητήματα φιλολογικά και λογοτεχνικά, τα περισσότερα μέσα από μια γλωσσολογική σκοπιά, είναι όσα εξετάζονται στα μελετήματα που συγκεντρώνονται σ' αυτόν τον τόμο. Μερικοί από τους άξονες, γύρω από τους οποίους περιστρέφεται η εξέταση των θεμάτων αυτών, είναι το λογοτεχνικό έργο συγγραφέων, όπως ο Σεφέρης, ο Καβάφης, ο Μακρυγιάννης, ο Ελύτης, ο Σινόπουλος, ο Σκαρίμπας και πολλοί άλλοι από τους δικούς μας, και από ξένους ο Montaigne και ο T.S. Eliot. Στα γενικά ή επιμέρους ζητήματα που θίγονται, συγκαταλέγονται η ποιητική έκφραση ως ένα ιδιαίτερο "είδος" γλώσσας, η...

Το παρόν εγχειρίδιο παρουσιάζει ζητήματα που άπτονται τόσο της ιστορικής γλωσσικής έρευνας και θεωρίας όσο και της συγχρονικής γλωσσολογίας. Αφού παρουσιαστεί πολύ συνοπτικά η ιστορία της ελληνικής γλώσσας, δίνεται έμφαση σε ορισμένα θέματα τα οποία δεν είναι συνήθη στη βιβλιογραφία, όπως η γλωσσική και γραμματική έρευνα από την αρχαιό­τητα μέχρι τον 18ο αιώνα, η εξέλιξη από τη συγκριτική γραμματική έως την ιστορικοσυγκριτική γλωσσολογία, η συγγένεια και ταξινόμηση γλωσσών, η ετυμολογία. Στην ενότητα της συγχρονικής γλωσσολογίας δίνεται έμφαση στον δομισμό, γίνεται αναφορά...

Συμπληρώνοντας κιόλας δέκα χρόνια αφότου τα άρθρα που περιέχονται σ' αυτό τον τόμο βλέπουν το φως της δημοσιότητας - το πρώτο τους είχε σταλεί από το Παρίσι στην "Καθημερινή" το Μάιο του 1975. Κάτι οι παραινέσεις των φίλων, κάτι η δική μου επιθυμία να τα ιδώ μαζεμένα, οδήγησαν τελικά στη σημερινή έκδοση, όπου είναι συναγμένα μερικά από τα δημοσιεύματά μου της τελευταίας δεκαετίας που παρουσιάστηκαν επώνυμα. Τα κείμενα παρουσιάζονται εδώ στη μορφή της πρώτης δημοσίευσης (που μνημονεύεται). Τα παλιότερα προσαρμόστηκαν ορθογραφικά και γράφτηκαν με το μονοτονικό σύστημα.

Η γλωσσική ποικιλία αφορά κοινωνικές, γεωγραφικές, δομικές και λειτουργικές εκφάνσεις της γλώσσας και ως εκ τούτου είναι πολύ δύσκολο να δοθεί ένας και μοναδικός ορισμός που θα καλύπτει όλο το φάσμα. Ωστόσο, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η ποικιλότητα, δηλαδή η ύπαρξη ποικιλίας (ή πολλών ποικιλιών), αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της γλώσσας. Παρά την αυξημένη σημασία του φαινομένου, πολύ περιορισμένες μελέτες στην ελληνική βιβλιογραφία έχουν επικεντρωθεί σε αυτό το ζήτημα, ενώ ο αριθμός των αντίστοιχων μελετών στη διεθνή βιβλιογραφία, αν και φανερά μεγαλύτερος, είναι επίση...

... Παρά τις όποιες αμήχανες αντιδράσεις, η νεοελληνική γλώσσα διδάχθηκε ακώλυτα μετά το 1975. τα παθήματα και τα πάθη του παρελθόντος προσλήφθηκαν ως μαθήματα. Η εικοσιπενταετία 1975-2000 υπήρξε γόνιμη γλωσσικά για το ελληνικό σχολείο. Τα ληφθέντα μέτρα και οι πρακτικές που επικράτησαν στο σχολικό χώρο βοήθησαν να εμπεδωθεί και να συνειδητοποιηθεί το κοινωνικό αίτημα για συστηματική γλωσσική παιδεία με τη νέα ελληνική γλώσσα ως μητρική. Η απουσία σοβαρών αντιδράσεων, όταν στα 1993 διαμορφώθηκε και ενεργοποιήθηκε η πρόταση για να διδαχθεί η "Ελληνική γλώσσα: κείμενα αρχαία,...

Η συγγραφέας του βιβλίου αυτού παρακολουθεί την εξέλιξη μιας σύγκρουσης, της οποίας το αντικείμενο δεν ήταν απλώς η επιβολή μιας μορφής γλώσσας στον γραπτό λόγο. Ήταν η αναζήτηση ενός γλωσσικού οργάνου προκειμένου να ενοποιηθεί μια κοινωνία και να συγκροτηθεί μια εθνική παιδεία.

Το βιβλίο αυτό δεν είναι λεξικό, ούτε έχει σκοπό να εμπλακεί στον χώρο της γλωσσολογίας. Στόχος του είναι, απλώς, να δείξει, να επιβεβαιώσει στις νεότερες γενιές ότι η νέα ελληνική, η γλώσσα που μιλάμε, είναι μια γλώσσα ζωντανή, κάτι που διαπιστώνεται μέσα από κάθε έκφανση της καθημερινότητάς μας, από τις ονομασίες των φαγητών, των ρούχων, των παιχνιδιών, των εθίμων μας, μόνο που η πλειονότητα των Νεοελλήνων το αγνοεί. Και αυτή η άγνοια δε μας στερεί μόνο την αυτοσυνειδησία και την υπερηφάνεια για την καταγωγή μας, αλλά κυρίως την ευρύτητα της αντίληψης και των οριζόντων πο...

Το ανά χείρας βιβλίο είναι ένα "ανατομείον λέξεων" Οι ίδιες οι λέξεις είναι το σώμα της έρευνάς μας αλλά ταυτόχρονα και το αντικείμενο της αγάπης μας. Κάθε λέξη είναι και μια περιπόθητη ερωμένη, θέλεις να μάθεις τα πάντα γι' αυτήν: πώς είναι; με ποιάν μοιάζει; από που μας έρχεται; με ποιους συγγενεύει; από που τέλος πάντων κρατάει ή σκούφια της; Κι όσο πιο πολύ γνωρίζεις την κάθε λέξη, τόσο πιο πολύ σε γοητεύει, πιο πολύ την αγαπάς και περισσότερο λαχταράς να συνευρεθείς μαζί της, να την νιώσεις βαθιά και ολοκληρωτικά, με την προϋπόθεση βέβαια πως είμαστε σύμφωνοι με το α...

Είναι το ολιγότερο απώλεια χρόνου να σπαταλούμε σελίδες βιβλίων ή ομιλιών και να εξηγούμε ότι δεν είναι η Ελληνική η μόνη γλώσσα στον κόσμο. Όμως όλα τα μεγάλα αριστουργήματα γράφτηκαν στην Ελληνική γλώσσα. Μία γλώσσα που συνεχώς πλάθεται και διαπλάθεται, προχωρώντας με νέες αλλοιώσεις, νέες προσθήκες και καινούργια δημιουργήματα. Μέσω αυτής της γλώσσας που δημιουργεί έννοιες, όσο κι αν την απογυμνώνουν διάφορες σκοπιμότητες, όσο κι αν την αλλοιώνουν, ότι κι αν κάνουν, τα μεγάλα διαχρονικά της έργα θα υπάρχουν όσο ο άνθρωπος ζει πάνω σ' αυτόν τον πλανήτη. Οι επιστήμονες π...

Το παρόν βιβλίο ανταποκρίνεται στην ανάγκη να σχολιαστούν αρνητικά διάφορα φαινόμενα γλωσσικού ερασιτεχνισμού που παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας. Πιο συγκεκριμένα, σκοπός αυτής της εργασίας είναι να κατακριθεί η αντιεπιστημονική μέθοδος που ακολουθούν κυρίως σε θέματα ετυμολογίας και ορθογραφίας της Νέας Ελληνικής όσοι βρίσκονται σε έναν ιδεολογικό χώρο που χαρακτηρίζεται από κακώς εννοούμενη αγάπη για την ελληνική γλώσσα και αρχαιότητα, οι "αρχαιολάτρες". Η γλωσσολογική αυτή εργασία δίνει απαντήσεις σε εκπροσώπους συγκεκριμένου ιδεολογικού ρεύματος, που απο...

Αγαπητοί αναγνώστες, το παρόν βιβλίον εγράφη μετά από έρευνες δεκαεπτά ετών (1983-2000). Οι έρευνες, επικεντρώθηκαν κυρίως εις την δομήν της Ελληνικής γλώσσης, τον δίσκον της Φαιστού, την κοσμογονία, την έννοια του Θεού, και γενικώς εις την αναζήτησιν της αλήθειας. Το παρόν βιβλίον είναι ένα πρωτοποριακόν σύγγραμμα, το οποίον παρουσιάζει πολλά νέα στοιχεία δια την Ελληνική γλώσσα και την λεξαριθμική θεωρία και όχι "ανακυκλούμενον υλικόν", όπως παρουσιάζεται από αρκετούς σε διάφορα βιβλία. Το βιβλίον, δίδει φως εις την προέλευσιν των Ελλήνων και αποδεικνύει ότι η Ελληνική γλ...

Νεότερα και παλιότερα κείμενα έχουν αναδιαταχθεί για να συγκροτήσουν τον παρόντα τόμο. Εξαρχής στόχευαν, καθώς εκ των υστέρων διαπιστώθηκε, σε πτυχές της ανθρώπινης υποκειμενικότητας· κάποιες τουλάχιστον από εκείνες που είναι σε θέση να ανασύρει μια γλωσσολογική λαβίδα και να αναπτύξει η όποια δεξιότητα του χειριστή της. Με την τελευταία -και βαρύτερη- επιφύλαξη υπόψη, η συλλογή μάς καλεί σε ένα δύσκολο εγχείρημα. Αφετηρία του, η διαστολή της υποκειμενικότητας στο τυπικότερο γλωσσολογική της πεδίο, την επιστημική [:επίσταμαι] τροπικότητα· και σημείο τερματισμού, μια πρώτη...

Τα περισσότερα από τα περιεχόμενα του μέρους τούτου αναδημοσιεύονται από περιοδικά και εφημερίδες, όπου είδαν το φως της δημοσιότητας. Ορισμένα άλλα δημοσιεύονται εδώ για πρώτη φορά. Μερικά έχουν γραμματολογικό, άλλα καθαρώς γλωσσικό χαρακτήρα, ενώ μερικά αναφέρονται σε βιογραφικά ή βιβλιογραφικά συγγραφέων που ενδιαφέρονται για τη γλώσσα και τη γλωσσική έκφραση. Ελάχιστα, τέλος, έχουν παιδαγωγικό ή αυτοβιογραφικό χαρακτήρα. Η ποικιλία αυτή των περιεχομένων του τόμου με οδήγησε στον καταμερισμό του στις ακόλουθες κατηγορίες: 1) ιστορικά του δημοτικισμού· 2) γλωσσικά θέματα·...

Η προσέγγιση σε έννοιες και συμβολισμούς των 24 γραμμάτων του ελληνικού αλφαβήτου, είναι καρπός επίπονης αναζήτησης και γόνιμης πνευματικής μελέτης, που δεν κατορθώνεται εύκολα, εάν λείπει το μεράκι και η συνεχής προσπάθεια του ερευνητή. Αυτό ακριβώς κάνει στο ανά χείρας έργο και η γνωστή συγγραφέας κ. Τζίνα Αργυριάδη-Σταθοπούλου. Ανιχνεύει με σαφήνεια και γλαφυρότητα τα σύμβολα των γραμμάτων του ελληνικού αλφαβήτου μέσα από τη συγκριτική έρευνα, ιχνηλατεί προσεκτικά τις διάφορες συμβολικές έννοιες και ερμηνείες και παρουσιάζει δυναμικά και υπεύθυνα νότες, ρυθμούς και κατασ...