Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Τολμηρό ταξίδι στην ιστορία της φιλοσοφίας, με σταθμούς τις ερμηνείες του ανθρώπου και του κόσμου που θεμελίωσαν τη σύγχρονη δυτική σκέψη, το εκκεντρικό "μάθημα" του σημαντικότερου Πολωνού συγγραφέα του 20ού αιώνα συνιστά έναν εντελώς προσωπικό τρόπο ανάγνωσης των μεγάλων στοχαστών. Από τον Καντ στον Χέγκελ, από τον Σοπενχάουερ στον Κίρκεγκορ, από τον Σαρτρ στον Χάιντεγκερ, ο Γκομπρόβιτς συμπυκνώνει σε έξι ώρες, με τον πιο απλό τρόπο, τα βασικά χαρακτηριστικά των μεγάλων φιλοσοφικών συστημάτων, αφιερώνοντας "το τελευταίο τέταρτο" στον μαρξισμό. Δοκίμιο γεμάτο χιούμορ και...

"Μαθαίνεις να ζεις, αυτό θα έπρεπε να σημαίνει ότι μαθαίνεις να πεθάνεις, να λαμβάνεις υπ' όψιν, για να την αποδεχθείς, την απόλυτη θνητότητα [...]. Από τον Πλάτωνα και εφεξής πρόκειται για το παλαιό φιλοσοφικό κέλευσμα: φιλοσοφείς σημαίνει μαθαίνεις να πεθάνεις. Πιστεύω σε τούτη την αλήθεια χωρίς να παραδίδομαι σ' αυτήν. Όλο και λιγότερο. Δεν έχω μάθει να τον αποδέχομαι, τον θάνατο. Είμαστε όλοι επιζώντες με αναστολή". Τον Αύγουστο του 2004, λίγο περισσότερο από ένα μήνα πριν από τον θάνατό του, (8.10.2004), δημοσιεύτηκε η ανά χείρας τελευταία συνέντευξη του Ζακ Ντερριντά...

Η πρώτη απαρχή των Προσωκρατικών κατέχει μια εξέχουσα θέση στη διαρκή αναμέτρηση του Χάιντεγκερ με την ιστορία της μεταφυσικής, και τα τρία κείμενα που ακολουθούν μια εξέχουσα θέση σε αυτή την επικέντρωση. Πρόκειται για κείμενα που παρουσιάστηκαν αρχικά ως διαλέξεις την περίοδο 1943-1952, για να ενταχθούν το 1954 στον τόμο Διαλέξεις και δοκιμές. Στο πρώτο από αυτά, ο Χάιντεγκερ επιχειρεί να αναδείξει ως αρχέγονο νόημα του ηρακλείτειου λέγειν τη "συγκομίζουσα απόθεση και μόνο τούτο", ενώ η λεκτική διατύπωση δεν είναι παρά έκφραση αυτής της πρωτογενούς συλλεκτικής συγκομιδής...

Όταν μελετούμε ένα πρόβλημα όλα τα βιβλία είναι ανοιχτά στο τραπέζι. Δεν υπάρχουν παλαιά και νέα βιβλία. Αρκεί ο διάλογος των νεκρών να οργανώνεται από ζωντανούς ανθρώπους. Το παρελθόν (κείμενα, σύμβολα) μιλά όσο το ρωτούν ζωντανοί άνθρωποι και αληθινοί κληρονόμοι γίνονται μόνον οι ερμηνευτές του.

Αν ο υπερ-ρεαλισμός κι ο υπαρξισμός διαμορφώθηκαν σαν ανταπάντηση σε μιαν ορθολογική οργάνωση του κράτους και της κοινωνίας, ο φασισμός που ακολούθησε ήταν η άμεση επιβεβαίωση των φόβων μιας ολόκληρης ανθρωπότητας. Ο φασισμός δεν έχει ούτε μύθο, ούτε ηθική. Η ανηθικότητα του φασισμού προβάλλει και απ' το γεγονός ότι, δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει σαν δικά του, κι όσα επιχειρήματα στρέφονται εναντίον του. Ποτέ άλλοτε, όσο στην ιστορία του φασισμού, η φιλοσοφία δεν στάθηκε τόσο πολύ ο ακρογωνιαίος λίθος της παραφροσύνης, και ταυτόχρονα ο αποδιοπομπαίος τράγος της. Ο Μαρκούζε...

Συχνά αντιλαμβανόμαστε τη Λογική ως ένα αντικείμενο για μυημένους, που έχει ελάχιστη σχέση με την υπόλοιπη φιλοσοφία, και ακόμη λιγότερη με την πραγματική ζωή. Ο Graham Priest, σε αυτή τη γλαφυρή και κατανοητή εισαγωγή, δείχνει πόσο λανθασμένη είναι αυτή η άποψη. Εξερευνά τις φιλοσοφικές ρίζες του αντικειμένου, εξηγώντας πως η νεότερη τυπική λογική εξετάζει θέματα που εκτείνονται από την ύπαρξη του Θεού και την πραγματικότητα του χρόνου έως τα παράδοξα της αυτοαναφοράς, της μεταβολής και της πιθανότητας. Ο Graham Priest είναι καθηγητής φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο του Que...

Μια πολύ ενδιαφέρουσα διερεύνηση της τόσο βασανιστικής μας σχέσης με το καλό φαγητό. Στη "Λαιμαργία" καταγράφεται και εξηγείται -με τρόπο συναρπαστικό- η μακρόχρονη σχέση των απολαύσεων του τραπεζιού με την αμαρτία. Διασκεδαστικό αλλά και με πολλές πληροφορίες... ένας μικρός θησαυρός απανθισμάτων τα οποία σκοπεύω να κλέψω ασυστόλως". (Anthony Bourdain, Συγγραφέας των "Kitchen Confidential" και "A Cook's Tour") "Πόσο μεγάλη χαρά προσφέρει στο θνητό μας πνεύμα η Francine Prose, καθώς ροκανίζει τα μεταφυσικά κόκαλα του φαγητού και της όρεξης μας, ενώ με κάθε της διανοητικό δ...

"Ο Simon Blackburn έγραψε ένα σοφό και απολαυστικό βιβλίο με θέμα τη λαγνεία, ίσως το πιο σκανδαλώδες αλλά και θελκτικό από τα "επτά θανάσιμα αμαρτήματα". Οι πλούσιες αλλά πάντα ακριβείς αναφορές του συγγραφέα στους αρχαίους κλασικούς, και όχι μόνο, προσδίδουν στη μελέτη αυτή εγκυρότητα και την καθιστούν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και προκλητική". (Robert C. Solomon, συγγραφέας των έργων "Τhe Passions", "About Love", "The Joy of Philosophy") "Ο συγγραφέας μας χαρίζει μια γοητευτική εκδοχή της λαγνείας σ' ένα πυκνό και ευφυές κείμενο. Αποδομώντας τα κοινωνικά στερεότυπα,...

[...] Η πεποίθηση λοιπόν ότι η ζωή και το έργο του μπορούν να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης και σημείο αναφοράς στις δύσκολες περιόδους ηθικής, πολιτικής και πνευματικής κρίσης, που διέρχεται σήμερα ο ελληνισμός, επέφερε την ιδέα της διοργάνωσης ενός επιστημονικού συνεδρίου, με την ελπίδα ότι θα αποτελέσει την αφετηρία και τη βάση για μελλοντικές ερευνητικές εργασίες και μελέτες από τις νεώτερες γενιές. Το Κέντρο Βυζαντινών, Νεοελληνικών και Κυπριακών Σπουδών της Γρανάδας, το οποίο από το 2004 φιλοξενεί μεγάλο μέρος της βιβλιοθήκης του Κωνσταντίνου Τσάτσου, και η Εταιρεία Φ...

Όσο σκληρό και πικρό, όσο ανασταλτικό και απειλητικό κι αν πα ραμένει το έλλειμμα σε κατοικίες, η καθαυτό ανάγκη εν σχέσει προς το κατοικείν δεν συνίσταται πρωταρχικά στην έλλειψη κατοικιών... είναι επίσης παλαιότερη από τους παγκόσμιους πο λέμους και τις καταστροφές, παλαιότερη επίσης από την αύξηση του πληθυσμού της γης και την κατάσταση των βιομηχανικών εργατών... συνίσταται στο γεγονός ότι οι θνητοί πρέπει να αναζητούν πάντοτε εξαρχής την ουσία του κατοικείν, στο γεγονός ότι πρέπει πρώτα να μάθουν να κατοικούν. Τι θα συνέβαινε άραγε εάν η α νεστιότητα του ανθρώπου συνί...

Παραδόξως, ενώ ο Κ. Ψυχοπαίδης θεωρείται από πολλούς ο σημαντικότερος εν ζωή νεοέλληνας φιλόσοφος, ο ίδιος θεωρεί τον εαυτό του περισσότερο κοινωνικό επιστήμονα. Το έργο του όντως μελετά τόσο κοινωνικούς θεωρητικούς με φιλοσοφικό τρόπο όσο και φιλοσόφους υπό κοινωνικό πρίσμα. Έτσι η μελέτη του για τον Καντ έχει προεκτάσεις για την κοινωνική θεωρία. Μάλιστα η σημασία του Καντ, εισηγητή της κριτικής φιλοσοφίας, είναι καθοριστική σ' αυτό το επίπεδο, αφού με βάση αυτόν ορίζεται η κριτική στάση που απαιτεί η κοινωνική θεωρία. Μέσω αυτού μπορούμε, πρώτα πρώτα, να υπερβούμε τον σχ...

Τα τέσσερα δοκίμια του Χορκχάιμερ που περιλαμβάνονται στο βιβλίο αυτό, -Ο Σοπενχάουερ σήμερα, Θεϊσμός και αθεϊσμός, Οι Γερμανοεβραίοι, Η σύλληψη του Άιχμαν-ανήκουν στην όψιμη, "θεολογίζουσα" παραγωγή του. Η επιφυλακτικότητα και ο σκεπτικισμός που προβάλουν μέσα από αυτά για κάποιες κατακτήσεις της προόδου, διατηρούν την προγνωστική τους αξία ως προς το μέγεθος και το βάθος της εργαλειοποίησης όχι απλώς του Λόγου αλλά των πάντων.

Από το Μεσοπόλεμο μέχρι σήμερα, η "κριτική θεωρία" ή "σχολή της Φρανκφούρτης" δεν σταμάτησε να δίνει γόνιμα ερεθίσματα για τη συγκρότηση μιας κοινωνικής θεωρίας, ικανής να δώσει μια αξιόπιστη περιγραφή του δεδομένου και την προοπτική μιας δυνατής απελευθερωτικής αλλαγής του. Τα κείμενα του τόμου αυτού αποτελούν μια πρώτη, συνολική όσο και πλουραλιστική, ελληνική συμβολή στη θεωρητική συζήτηση γύρω από αυτό το σημαντικό θεωρητικό-επιστημονικό εγχείρημα, συζήτηση η οποία συνεχίζεται αμείωτη διεθνώς. Οι ενότητες του τόμου ανασυγκροτούν την ανάπτυξη της κριτικής θεωρίας από το...

Στις 5 Σεπτεμβρίου του 2003 ο Jacques Derrida καλείται να εκφωνήσει μια διάλεξη στο Πανεπιστήμιο της Xαϊδελβέργης εις μνήμην του Hans-George Gadamer. Έχοντας αναπτύξει εν ζωή μια σχέση -σχεδόν φιλία- γεμάτη ιδιαιτερότητες, σχέση γεμάτη διάλογο φιλοσοφικό βασισμένον επάνω στις αρχές της ερμηνευτικής και της φαινομενολογίας, ο Derrida έρχεται να συνεχίσει τον διάλογο αυτόν κατόπιν του θανάτου του Gadamer. Παίρνει ως αφορμή το ποίημα του Γερμανού ποιητή Paul Celan, "Grosse, Gluhende Wolbung" ["Μέγας, διάπυρος θόλος"], ποιητή που κινητοποίησε συναισθηματικά και διανοητικά τόσο...

Με το παρόν έργο επιχειρείται η ερμηνεία και η κριτική ανασυγκρότηση της έννοιας του πολιτικού στη φιλοσοφία της Χάνα Άρεντ και του Κορνηλίου Καστοριάδη. Ο συγγραφέας μελετά το ανάπτυγμα της σκέψης των δύο αυτών στοχαστών θέτοντας ως σημείο εκκίνησης τα οντολογικά και ανθρωπολογικά θεμέλια του έργου τους τα οποία και προσδιορίζουν σε σημαντικό βαθμό την πολιτική τους θεώρηση. Υπό το πρίσμα αυτό αποτιμάται η συμβολή τους όχι μόνο στην ανάλυση του πολιτικού φαινομένου αλλά και στον μετασχηματισμό της πολιτικής πραγματικότητας με πρόσημο την ελευθερία.

Το βιβλίο αυτό αποτελεί εισαγωγή, με την ευρεία έννοια της λέξης, στη σκέψη του Κορνήλιου Καστοριάδη. Ο Καστοριάδης είναι, κατά την άποψή μου, καίριας σημασίας στοχαστής, διότι στη σκέψη του συνδυάζονται διαφορετικά γνωστικά πεδία, τα οποία καταφέρνει, με εντυπωσιακά αποτελέσματα, να συνδυάζει και να συσχετίζει. Ως πιο σημαντικά, εμφανώς διαποτισμένα από το κριτικό του πνεύμα, θεωρώ την πολιτική και κοινωνική θεωρία, την ψυχανάλυση και, πριν απ' όλα, την οντολογία του. (Γεράσιμος Χαριτόπουλος)

Ο Λουί Αλτουσέρ κατέχει μια σημαντική θέση στη σύγχρονη σκέψη. Προσπάθησε να διαμορφώσει στοιχεία μιας πρωτότυπης μαρξιστικής φιλοσοφίας και ταυτόχρονα αναμετρήθηκε με το ευρύτερο ερώτημα του ρόλου της φιλοσοφίας ως ιδιαίτερης θεωρητικής ενασχόλησης, αναδεικνύοντας το βαθύτερο πολιτικό της περιεχομένο και την εξάρτησή της -σε τελική ανάλυση- από τις εξελίξεις της πάλης των τάξεων. Αντικείμενο της παρούσας μελέτης είναι έτσι η εξέταση της διαδρομής, της πολιτικής και θεωρητικής περιπέτειας του Αλτουσέρ, η παρουσίαση και η κριτική αποτίμηση του συνόλου του έργου του, στο φόν...

Στην ανά χείρας μελέτη, το κρίσιμο ζήτημα του τρόπου με τον οποίο η σύγχρονη φαινομενολογία μέσω τεσσάρων μειζόνων εκπροσώπων της αναφέρεται στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία δεν ακολουθεί τη λογική της γραμμικής ανάπτυξης φιλοσοφικών θέσεων, στο μέτρο που προκρίνει την ευθεία αναμέτρηση με την ελληνική εννοιακότητα στα πεδία της οντολογίας, της ηθικής και της πολιτικής. Γιατί, όμως, οι έννοιες προτίθενται των φιλοσοφημάτων και λειτουργούν γεφυρωτικά τόσο με την ελληνική κληρονομιά όσο και με τη σύγχρονη φαινομενολογική φιλοσοφία στις διάφορες εκδοχές της; H άσκηση της φαινο...

Με τον δεύτερο τόμο "Κινηματογράφος ΙΙ: Η χρονοεικόνα", ολοκληρώνεται η επαναξιολόγηση του κινηματογράφου από τον Ντελέζ, η οποία ξεκίνησε με τον πρώτο τόμο "Κινηματογράφος Ι: Η εικόνα-κίνηση". Αντλώντας από τη φιλοσοφία του Ανρί Μπερξόν, το έργο αυτό προσφέρει μια συναρπαστική ανάλυση για την αναπαράσταση του χρόνου στο φιλμ και την κινηματογραφική αντιμετώπιση της μνήμης, της σκέψης και του λόγου. Ο Ντελέζ χρησιμοποιεί παραδείγματα από σπουδαίους δημιουργούς όπως οι: Ρομπέρ Μπρεσόν, Σεργκέι Αϊζενστάιν, Φεντερίκο Φελίνι, Ζαν-Λικ Γκοντάρ, Άλφρεντ Χίτσκοκ, Μπάστερ Κίτον, Ακί...

Το έργο του Ντελέζ δεν είναι μόνο μια φιλοσοφική μελέτη για τον κινηματογράφο, αλλά, κατά κάποιον τρόπο, και μια κινηματογραφικής ματιάς σπουδή στη φιλοσοφία. Η καινοτομία του ως φιλοσοφικού έργου συνίσταται στην αντίληψη του Ντελέζ ότι η φιλοσοφία δεν είναι μια αντανάκλαση κάποιου πράγματος, αλλά παραγωγή εννοιών-εικόνων που μπορούν να κατανοηθούν με τους δικούς τους όρους. Ως μελέτη του κινηματογράφου, η δουλειά του Ντελέζ χαρακτηρίζεται από τη φιλοσοφική και κριτική εξέταση των εννοιών και των εικόνων που από την πλευρά του παράγει το κινηματογραφικό φιλμ. Ο κινηματογ...