Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Τα τρία κείμενα που παρουσιάζονται συγκεντρωμένα εδώ συνιστούν ένα συνεκτικό σύνολο, στο πλαίσιο του οποίου ο Πολ Ρικέρ -ο οποίος, παρεμπιπτόντως, ξεκίνησε τη φιλοσοφική του σταδιοδρομία µέσω της μετάφρασης ενός βιβλίου του Έντµουντ Χούσερλ- προσπαθεί να ξεπεράσει ένα γνωστό παράδοξο: η μετάφραση είναι, από όποια θεωρητική σκοπιά και αν δει κανείς το ζήτημα, αδύνατη και παρ' όλα αυτά επιχειρείται πάντα µε επιτυχία. Ο Ρικέρ υποστηρίζει ότι πρέπει να πάψουμε να δίνουμε σημασία στις εκδηλώσεις μεροληπτικής εναντίωσης στη μετάφραση και να δούμε την τελευταία ως την πραγμάτωση μ...

Σχετικισμός, σκεπτικισμός, δογματισμός... αυτά τα προβλήματα ανέκαθεν στοίχειωναν τους φιλοσόφους που επιχειρούσαν να προσεγγίσουν το ζήτημα της αλήθειας. Στο παρόν βιβλίο συζητούν αφενός ο Ρίτσαρντ Ρόρτυ, Αμερικανός φιλόσοφος που, ενώ εντάσσεται στις σχολές της αναλυτικής φιλοσοφίας και του πραγματισμού, κατά παράδοξο τρόπο, αναλαμβάνει την υπεράσπιση του έργου συγγραφέων όπως ο Χάιντεγκερ, ο Φουκώ και ο Ντεριντά. Και αφετέρου ο Πασκάλ Ενζέλ, Γάλλος φιλόσοφος, ο οποίος, αντιτιθέμενος στην κυρίαρχη τάση της φιλοσοφίας της πατρίδας του, ακολουθεί με συνέπεια τις μεθόδους της...

Ο Μάρτιν Χαϊντεγκερ (1889-1976), κορυφαίος διανοητής του εικοστού αιώνα, δίνει ένα νέο προσανατολισμό στη φιλοσοφική επίγνωση και την ιστορία της εποχής μας. Η σκέψη του, γνήσια κατάληξη του δυτικού φιλοσοφικού στοχασμού, οδηγεί στην κατάρρευση της κλασικής οντολογίας, και στην ανάγκη επιστροφής στις αρχέγονες πηγές, αρχίζοντας από τους προσωκρατικούς φιλοσόφους, τον Αναξίμανδρο, τον Ηράκλειτο και τον Παρμενίδη. Στο παρόν κείμενο επιχειρείται η επανατοποθέτηση της οντολογικής απορίας με την προσπάθεια ερμηνείας του αρχαίου ελληνικού πνεύματος, του φιλοσοφικού και του τραγικ...

Με αφορμή τη συμπλήρωση εκατόν πενήντα χρόνων από τη γέννηση του Ανρί Μπερξόν (1859-1941), το ενδιαφερόμενο για τη φιλοσοφία αναγνωστικό κοινό της χώρας μας διαθέτει πλέον, με τη μετάφραση αυτή, μια από τις σημαντικότερες μελέτες που έχουν γραφτεί για τον γάλλο φιλόσοφο. Κατά κοινή ομολογία, "Ο μπερξονισμός" του Ζιλ Ντελέζ (1925-1995) συνέβαλε καθοριστικά στην "έξοδο του Μπερξόν από το Καθαρτήριο" στο οποίο βρισκόταν επί δεκαετίες (σύμφωνα με τη διατύπωση του Εμμανουέλ Λεβινάς (1905-1995)), μετά την ισχυρή επίδραση που άσκησε το έργο του κατά τις τρεις πρώτες δεκαετίες του...

[...] Η πεποίθηση λοιπόν ότι η ζωή και το έργο του μπορούν να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης και σημείο αναφοράς στις δύσκολες περιόδους ηθικής, πολιτικής και πνευματικής κρίσης, που διέρχεται σήμερα ο ελληνισμός, επέφερε την ιδέα της διοργάνωσης ενός επιστημονικού συνεδρίου, με την ελπίδα ότι θα αποτελέσει την αφετηρία και τη βάση για μελλοντικές ερευνητικές εργασίες και μελέτες από τις νεώτερες γενιές. Το Κέντρο Βυζαντινών, Νεοελληνικών και Κυπριακών Σπουδών της Γρανάδας, το οποίο από το 2004 φιλοξενεί μεγάλο μέρος της βιβλιοθήκης του Κωνσταντίνου Τσάτσου, και η Εταιρεία Φ...

Με τον δεύτερο τόμο "Κινηματογράφος ΙΙ: Η χρονοεικόνα", ολοκληρώνεται η επαναξιολόγηση του κινηματογράφου από τον Ντελέζ, η οποία ξεκίνησε με τον πρώτο τόμο "Κινηματογράφος Ι: Η εικόνα-κίνηση". Αντλώντας από τη φιλοσοφία του Ανρί Μπερξόν, το έργο αυτό προσφέρει μια συναρπαστική ανάλυση για την αναπαράσταση του χρόνου στο φιλμ και την κινηματογραφική αντιμετώπιση της μνήμης, της σκέψης και του λόγου. Ο Ντελέζ χρησιμοποιεί παραδείγματα από σπουδαίους δημιουργούς όπως οι: Ρομπέρ Μπρεσόν, Σεργκέι Αϊζενστάιν, Φεντερίκο Φελίνι, Ζαν-Λικ Γκοντάρ, Άλφρεντ Χίτσκοκ, Μπάστερ Κίτον, Ακί...

[...] To ερώτημα δεν είναι αν μπορώ να αγαπήσω κάποιον που είναι πράγματι άσχημος -καλώς ή κακώς, έτσι φαίνονται να κάνουν οι περισσότεροι άνθρωποι- αλλά κατά πόσον μπορώ να αγαπήσω κάποιον τον οποίο θεωρώ άσχημο· και προσωπικά πιστεύω ότι αυτό είναι αδύνατον. Όμως στο μέτρο που θεωρώ έναν άνθρωπο ωραίο -πράγμα το οποίο, στον έναν ή τον άλλο βαθμό, είναι ζήτημα έρωτα- η ζωή θα μου φαίνεται καλύτερη μαζί του παρά χωρίς αυτόν. Τούτο το στοιχείο της προσδοκίας και οι κίνδυνοι τους οποίους ενέχει είναι ουσιώδη για το ωραίο, το οποίο μαραίνεται όταν δεν υπόσχεται κάτι περισσότερ...

"Κάθε ουσιαστικό πρόβλημα της φιλοσοφίας παραμένει αναγκαίως ανεπίκαιρο. Και τούτο, όχι επειδή η φιλοσοφία βρίσκεται πολύ πιο μπροστά από το εκάστοτε παρόν της, ή επειδή συνδέει το παρόν μ' αυτό που αυτή ήταν πριν, με αυτό που ήταν εξαρχής. Η φιλοσοφία παραμένει πάντοτε μια γνώση, που όχι μόνο δεν αφήνεται να γίνει επίκαιρη, αλλά, αντίθετα, επιβάλλει το μέτρο της πάνω στην εποχή της" (Μ. Χάιντεγκερ). Αν και θεμελιωδώς "ανεπίκαιρη", η σύγχρονη φιλοσοφία μάς προσφέρει μια πρωτότυπη και διεισδυτική ματιά στον τεχνολογικό βιόκοσμο που μας περιβάλλει και στον οποίο ανήκουμε. Ειδ...

Πρέπει κανείς να φέρει στον νου του ξεκάθαρα τη συγκεκριµένη χρονική στιγµή. Το χειρόγραφο εκπονήθηκε στο τέλος του φθινοπώρου του 1922, χάρη στο αίτηµα που απηύθυνε προς τον Χάιντεγκερ ο Πάουλ Νάτορπ από το Μαρβούργο, µε το οποίο του ζητούσε να καταθέσει ένα υπόµνηµα σχετικά µε το πού βρίσκονταν οι φαινοµενολογικές ερµηνείες στον Αριστοτέλη, πάνω στις οποίες εργαζόταν τότε. Στην πραγµατικότητα, το χειρόγραφο αποτέλεσε την αφορµή για την πρόσκληση προς τον Χάιντεγκερ να αναλάβει καθηγητική έδρα στο Μαρβούργο, µια πρόσκληση που έλαβε χώρα το καλοκαίρι του 1923. Τότε εγώ βρισ...

Η φιλοσοφική θέση που πολεμούσα πριν από είκοσι χρόνια ήταν κυρίως η χαϊντεγγεριανή θέση στις γαλλικές της παραλλαγές (Ντερριντά, Λακού-Λαµπάρτ, Νανσύ, καθώς επίσης Λυοτάρ), δηλαδή η αναγγελία του ανεπανόρθωτου τέλους της φιλοσοφίας υπό τη μεταφυσική της μορφή, και η θεώρηση των τεχνών -της ποίησης, της ζωγραφικής, του θεάτρου- ως υπέρτατου καταφυγίου για τον στοχασμό. Η "πλατωνική χειρονομία" µου συνίστατο στην επανεπιβεβαίωση της δυνατότητας της φιλοσοφίας σύμφωνα µε το απαρκτήριο νόημά της, δηλαδή στη διάρθρωση, ασφαλώς τροποποιημένη, ενός μείζονος τριπτύχου αποτελούμενο...

Δοκίμια κριτικής ανάλυσης των παρακμιακών φαινομένων της ελληνικής κοινωνίας και πολιτικής σήμερα. Αλλά, και συντεταγμένη σαφέστατη πρόταση έμπρακτης πολιτικής προοπτικής. Άξονας των αναλύσεων του βιβλίου, το επιτακτικό σήμερα αίτημα για τη σύνδεση της πολιτικής με τον πολιτισμό, όχι σε επίπεδο εθνικιστικής ρητορείας, αλλά ως όρο και προϋπόθεση γόνιμου πολιτικού ρεαλισμού. Σε εποχή όπου οι πολιτικές προτάσεις διαφοροποιούνται μόνο σε λεπτομέρειες διαχειριστικής πρακτικής και η διεθνοποίηση της οικονομίας εμφανίζεται ως απειλή παγκοσμιοποιημένου ολοκληρωτισμού, από- κοινωνικ...

Κατά πόσο η σχέση μπορεί να είναι εμπειρία (και δυνατότητα) ελευθερίας από τη φυσική αναγκαιότητα; Μπορεί η σχέση να συνιστά πραγματικό γεγονός που ενεργείται με τις βιολογικές λειτουργίες του ανθρώπου (εγκεφαλικές κυρίως) χωρίς να ταυτίζεται με αυτές; Υπάρχει ενδεχόμενο να έχει δίκιο ο Φρόυντ ότι ο άνθρωπος είναι λογικός μόνο επειδή είναι ερωτικός; Ότι αφετηρία της λογικότητας είναι η επιθυμία και όλα παίζονται στη διαφορά της σεξουαλικότητας του ανθρώπου από τη σεξουαλικότητα του ζώου- στη διαφορά της επιθυμίας από την ορμή; Αν το κάλλος και η ετερότητα είναι μάλλον τα μο...

Ο προσδιορισμός "Κριτική Οντολογία", για τη Δυτική Φιλοσοφική Παράδοση, είναι από μόνος του μία αντίφαση: Η μεσαιωνική εμπειρία ταύτισε στη συνείδηση των Δυτικών την οντολογία (το ερώτημα για την αιτία και τον σκοπό της ύπαρξης) με την παραίτηση από την κριτική σκέψη, την a priori αποδοχή αφορισμών, αξιωμάτων, δογμάτων. Υπάρχουν περιθώρια και λαβές ή «σημεία στήριξης» για να ανατάξουμε σήμερα αυτή την παγιωμένη προκατάληψη; Μπορούν να υπάρξουν προτάσεις ερμηνείας του «νοήματος» (αιτίας και σκοπού) της ύπαρξης, της ζωής, του κάλλους, της μοναδικότητας- ετερότητας, που...

Στη διάρκεια της νεότητας μου είχα την αίσθηση ότι υπάρχει άλλη μια δυνατότητα, η οποία εάν γίνει αντιληπτή, θα μεταμορφώσει όλα και τα πάντα. Μια μέρα αυτή η δυνατότητα έγινε πραγματικότητα και ήταν απλή, συνηθισμένη αλλά και μεγαλειώδης και επαναστατική. Είναι το ανοικτό μυστικό που αυτοαποκαλύπτεται σε κάθε κομμάτι της ζωής μας. Η πραγμάτωση όμως δεν αναδύεται μέσω της προσπάθειας που κάνουμε για να αλλάξουμε τη ζωή μας. Έρχεται ως άμεση επανεύρεση αυτού που είναι και αυτό που ζει. Το "Ανοικτό Μυστικό" είναι ένα αξιοσημείωτο και θεμελιώδες έργο που μιλάει για την ουσιασ...

Ο Καρλ Πόππερ συγκαταλέγεται στους δημιουργικότερους στοχαστές του 20ού αιώνα, καθώς υπήρξε ένας από τους φιλοσόφους που άσκησαν σημαντική επίδραση στη σύγχρονη εποχή. Στο παρόν βιβλίο, που ολοκλήρωσε το Σεπτέμβριο του 1994, λίγο πριν από το θάνατό του, προσεγγίζει τα θέματα που κυριαρχούν στο έργο ολόκληρης της ζωής του: Ζητήματα σχετικά με τη γνώση, το ρόλο και τους περιορισμούς της επιστήμης, το πρόβλημα σώματος-ψυχής, την ειρήνη, την ελευθερία, το νόημα της Ιστορίας, την ευθύνη των διανοουμένων, τη δημοκρατία, την ανοιχτή κοινωνία και τους εχθρούς της. Για μια ακόμη φο...

Όπως γράφει και ο συγγραφέας στον Πρόλογο, "ο τίτλος της εργασίας απηχεί το διαχωρισμό του Frege ανάμεσα στη σημασία και στην αναφορά με βάση το νόημα (νόημα ως αναφορά, νόημα ως σημασία). Η σημασία είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε το πράγμα για το οποίο μιλάμε, και η αναφορά είναι το πράγμα για το οποίο μιλάμε". Το γνωστό παράδειγμα: ο πλανήτης Αφροδίτη εμφανίζεται το πρωί ως Αυγερινός και το βράδυ ως Αποσπερίτης. Αυτές οι δύο εμφανίσεις συνιστούν δύο διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους βλέπουμε το ίδιο πράγμα -τον πλανήτη Αφροδίτη. Η σημασία λοιπόν αφορά...

Ο Κερτ Γκέντελ υπήρξε ένας γίγαντας της διανόησης. Το θεώρημα της Μη Πληρότητας που διατύπωσε προκάλεσε αναστάτωση όχι μόνο στα μαθηματικά αλλά επίσης σε ολόκληρο τον κόσμο της επιστήμης και της φιλοσοφίας. Συντρίβοντας τις κάποιες ελπίδες ότι η λογική, τελικά, θα μας επέτρεπε να κατανοήσουμε πλήρως το σύμπαν, το θεώρημα του Γκέντελ ήγειρε επίσης μια σειρά από προκλητικές ερωτήσεις: Ποια είναι τα όρια της ορθολογιστικής σκέψης; θα μπορέσουμε ποτέ να κατανοήσουμε πλήρως τις μηχανές που κατασκευάζουμε; Ή τους εσωτερικούς μηχανισμούς του ίδιου του μυαλού μας; Πώς θα πρέπει να...

Η κουλτούρα της εκροής είναι η μέσω του μπαρόκ ίχνους απελευθέρωση της εσωτερικότητας από την τυραννία της εξωτερικότητας, ή ακόμη η λύτρωση από την αντίθεση μεταξύ εσωτερικότητας και εξωτερικότητας που καταδυναστεύει όχι μόνο τη μεταφυσική του in der welt οικείν, αλλά και την διαρκή σύγκρουση μεταξύ σημαίνοντος και σημαινόμενου in der Buch ονομάζειν το οικείν. Είναι η απολύτρωση της ομιλίας από τους φραγμούς της γλώσσας και ταυτοχρόνως η εκχώρηση της γλώσσας στο δια του ονομάζειν οικείν μέσω του έσχατου ουρανού του κενού σημαίνοντος. Ο Bruno Zevi έχει υποδείξει αυτήν ακριβ...