Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το βιβλίο αυτό του μεγάλου Γερμανού φιλοσόφου περιλαμβάνει δύο κείμενα, μία σύντομη διάλεξη και μία εκτενέστερη πραγματεία, που συντάχθηκαν το 1924. Πρόκειται για τα πρώτα κείμενα στα οποία παρουσιάζεται η φιλοσοφική θέση τού Είναι και χρόνος (1927), του έργου του Χάιντεγκερ που σημάδεψε την πορεία της φιλοσοφικής σκέψεως στον 20ό αιώνα. Η διάλεξη εκθέτει εν συντομία τις βασικές θέσεις του φιλοσοφικού προγράμματος, ενώ η πραγματεία προσφέρει μια ολοκληρωμένη και συνοπτική παρουσίαση των περισσότερων από τις αναλύσεις του "Είναι και χρόνος". Κεντρικό στοιχείο του εν λόγω...

Είναι γνωστόν, ότι στην ιστορία των ιδεών και της σκέψης δύο μείζονες παραδόσεις της ερμηνευτικής διαδέχθηκαν η μία την άλλη: πρόκειται αφ’ ενός μεν για την φιλολογική ερμηνευτική των κειμένων του 19ου αιώνα και αφ’ ετέρου για την φιλοσοφική ερμηνευτική της ανθρώπινης καταστάσεως του 20ου αιώνα. Στην αυγή του 21ου αιώνα, χωρίς να σχηματοποιούνται τα πράγματα, διαφαίνονται στον θεωρητικό ορίζοντα τάσεις διασταυρώσεως και διαπλοκής των δύο τύπων της ερμηνευτικής. Το πόνημα του στοχαστή και φιλοσόφου Στέφανου Ροζάνη εντάσσεται σε μία τέτοιου τύπου επιστημολογική προοπτική. Το...

"Αγαπημένη μου ψυχούλα!" -έτσι προσφωνούσε για περισσότερα από πενήντα χρόνια ο Μάρτιν Χάιντεγκερ τη μνηστή και αργότερα σύζυγό του Ελφρίντε. "...τα γράμματα που ανταλλάσσουμε εσύ κι εγώ έχουν κάτι απόλυτο όσο δεν μπορούμε ακόμη να πραγματοποιήσουμε τις συνθήκες μιας ανεμπόδιστης ζωής με ζωντανή εγγύτητα όλες τις ώρες. Τα γράμματα είναι ένας τρόπος να είμαστε ψυχοπνευματικά μαζί, βέβαια κάπως χλωμά, αλλά από την άλλη ανεμπόδιστα και ολοκληρωμένα», της έγραφε λίγο πριν τον γάμο τους. Στα σχεδόν εξήντα χρόνια γάμου το ζευγάρι έζησε συχνά χωριστά, έτσι ώστε η αλληλογραφία ήταν...

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης υπήρξε αναντίρρητα ένας από τους πιο σημαντικούς στοχαστές του εικοστού αιώνα, ένας βαθύνους και οξυδερκής μελετητής της κοινωνίας και της πολιτικής, αλλά και της ψυχανάλυσης και της επιστήμης. Η άρρηκτη σχέση φιλοσοφίας και επιστήμης, η σημασία της συνειδητοποίησης αυτής της σχέσης αλλά και των διακριτών ρόλων της φιλοσοφίας και της επιστήμης στην κοινωνία και κατ' επέκταση στην ιστορία του ανθρωπίνου πολιτισμού, καθώς και η αγωνία του Καστοριάδη για τους προσανατολισμούς και την πορεία αυτών των δυο πνευματικών δραστηριοτήτων στην εποχή μας, αποτελ...

...Η μέθοδος του Αντόρνο δεν είναι αποκλειστικώς "εκ των κάτω", αλλά προκύπτει συγχρόνως, και από τη μέθοδο "εκ των άνω". Ο ίδιος επιστρέφει στην πάλαιαν αντίληψη περί της ανιδιοτέλειας της τέχνης, όχι όμως από ρομαντική νοσταλγία παρωχημένων αισθητικών θεωριών, αλλά από αντίδραση προς το ωμό πνεύμα του βιομηχανοποιημένου και εμπορευματοποιημένου πολιτισμού. Αυτή η εν μέρει επιστροφή του Αντόρνο στο δόγμα "η τέχνη για την τέχνη" συντελείται ύστερα από κριτική θεώρηση παλαιών και νέων αισθητικών δεδομένων και προϋποθέτει βαθιά γνώση των συνθηκών δημιουργίας τους, κατά την αξ...

Με ποιον τρόπο πρέπει να κατανοήσουμε τις σχέσεις του νου και της γλώσσας με τον κόσμο; Αυτό είναι το κεντρικό ερώτημα στο οποίο ο Πάτναμ επιχειρεί να απαντήσει στο παρόν βιβλίο. Η βασική διαπίστωση του Πάτναμ είναι ότι η τρέχουσα συζήτηση βρίσκεται σε αδιέξοδο γιατί οι δυνατές επιλογές μοιάζει να εξαντλούνται σε δύο εξίσου προβληματικές τοποθετήσεις: τον "αντιδραστικό" μεταφυσικό ρεαλισμό και τον "ανεύθυνο" σχετικισμό. Ο πρώτος βασίζεται σε μια μεταφυσική φαντασίωση, η οποία μας καλεί να νοήσουμε τον κόσμο και τη σχέση του με τη γλώσσα και το νου από τη σκοπιά του Θεού. Απ...

Το βιβλίο αυτό απαρτίζεται από τρία επιμέρους δοκίμια τα οποία εστιάζουν την προσοχή τους σε τρεις θεμελιώδεις όψεις της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση: την πολιτική, την ηθική και την αισθητική. Στο πρώτο δοκίμιο ορίζεται το πεδίο της πραγματικής οικολογίας, το οποίο πολιτικά διαχωρίζεται σαφώς από αυτό της ψευδο-οικολογίας, καθώς περιλαμβάνει την οικολογία του υποκειμένου και την κοινωνική οικολογία ως στενά και άρρηκτα συνυφασμένες με την οικολογία της φύσης-περιβάλλοντος. Στο δεύτερο δοκίμιο διατυπώνεται η οφειλόμενη ηθική στάση του ανθρώπου απέναντι στα ζώα, μέσα από...

Δεκαοχτώ εισηγήσεις από το συνέδριο/αφιέρωμα στον Κορνήλιο Καστοριάδη που διοργάνωσε η Σύγχρονη Δελφική Αμφικτυονία σε συνεργασία με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Συντακτών από τις 2 ως τις 4 Νοεμβρίου του 2007. Γραμματολογικές επισημάνσεις, συγκρίσεις και θεωρήσεις της πολιτικής και φιλοσοφικής σκέψης του Καστοριάδη, εστιασμένες στην αντίληψή του για τη Δημοκρατία υπό το πρόταγμα της Αυτονομίας.

Το ερώτημα "αν υπάρχει θεός" είναι πολλαπλά άτοπο. Κατά πρώτον, για τη θεολογική, και ειδικότερα τη χριστιανική σκέψη, καθώς εκείνη προσεγγίζει τον θεό λατρευτικά και υπερβατικά, δίχως ενδιαφέρον ανάπτυξης επιστημονικής επιχειρηματολογίας, προς απόδειξη μιας ακράδαντης γι' αυτήν βεβαιότητας. Περαιτέρω είναι άτοπο το ερώτημα τούτο και για τον πιστό, αφού εκείνος ακράδαντα νιώθει την ευλογία του θεού, ως πραγματικότητα της δικής του ύπαρξης, και με εμπιστοσύνη δέεται να του σταθεί η θεία χάρη σκεπή και προστασία του ίδιου και των αγαπημένων του. Είναι άτοπο το ερώτημα ε...

Ο G. E. Moore αποτελεί σημαντική φιλοσοφική προσωπικότητα του εικοστού αιώνα και ανήκει στους θεμελιωτές της αναλυτικής φιλοσοφίας, τουλάχιστον στα πρώτα στάδια διαμόρφωσής της. Το έργο του το οποίο είναι σχετικά περιορισμένο σε έκταση διακρίνεται για την καθαρότητα των θέσεών του και για τον καθαρό του προσανατολισμό σε νέες αναζητήσεις της φιλοσοφικής έρευνας, μακριά από ιδεαλιστικά, εμπειριστικά, εγωμονιστικά ή και σχετικιστικά και σκεπτικιστικά προηγούμενα. Ορθώνει διαμέσου της γλωσσικής ανάλυσης τη γνώση ως συνειδητή πράξη του υποκειμένου με αμετάθετη αφετηρία την π...

Αυτό το ιδιαίτερα ενδιαφέρον βιβλίο του Τζ. Μάκι είναι μια πλήρης και διαυγής πραγμάτευση της ηθικής θεωρίας. Οι απόψεις του για την κανονιστική ηθική -οι ηθικές αρχές τις οποίες προτείνει- προσφέρουν μια νέα προσέγγιση σε ένα επί μακρόν παραμελημένο ζήτημα, και το έργο ως σύνολο αποτελεί αναμφισβήτητα μια σημαντικότατη συμβολή στη σύγχρονη φιλοσοφία.[...]

Μήπως τα προβλήματα της σύγχρονης Ελλάδας δεν είναι στην πραγματικότητα και τόσο "σύγχρονα"; Μήπως υπάρχει μια εγγενής κακοδαιμονία, ηθελημένη και αθέλητη, που εμποδίζει αυτή τη χώρα, η οποία εντούτοις "αναζητεί τον εαυτό της με πάθος", να βλέπει το "κεντρικό" και να είναι "επίκαιρη"; Αυτά είναι μερικά μόνο από τα καίρια ερωτήματα στα οποία προσπαθεί να δώσει απαντήσεις το δοκίμιο του Κώστα Αξελού "Η μοίρα της σύγχρονης Ελλάδας" που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Νεφέλη, σε μετάφραση της Κατερίνας Δασκαλάκη. Πρόκειται για ένα κείμενο σπάνιας διορατικότητας, "προφητικ...

Ο περίφημος για τον πεσιμισμό του (που κάποιες φορές φτάνει στα όρια του μηδενισμού) Ρουμάνος φιλόσοφος άφησε πίσω του πλήθος συγγραμμάτων, δύο από τα οποία συνθέτουν τον παρόντα τόμο. Το "Εγκόλπιο ανασκολοπισμού" κυκλοφόρησε το 1949 και παρουσιάζει ήδη αποκρυσταλλωμένες τις απόψεις του Τσοράν σχετικά με τα βασικά θέματα ενασχόλησης της φιλοσοφίας: "Δώστε έναν συγκεκριμένο σκοπό στη ζωή- στη στιγμή χάνει το θέλγητρό της. Η ανακρίβεια των στόχων της την καθιστά ανώτερη από το θάνατο - ένας κόκκος ακρίβειας θα την υποβίβαζε στην κοινοτοπία των τάφων. Γιατί μια θετική επιστ...

Ο προσδιορισμός "Κριτική οντολογία", για τη Δυτική Φιλοσοφική Παράδοση, είναι από μόνος του μία αντίφαση: η μεσαιωνική εμπειρία ταύτισε στη συνείδηση των Δυτικών την οντολογία (το ερώτημα για την αιτία και τον σκοπό της ύπαρξης) με την παραίτηση από την κριτική σκέψη, την a priori αποδοχή αφορισμών, αξιωμάτων, δογμάτων. Υπάρχουν περιθώρια και λαβές ή "σημεία στήριξης" για να ανατάξουμε σήμερα αυτή την παγιωμένη προκατάληψη; Μπορούν να υπάρξουν προτάσεις ερμηνείας του "νοήματος" (αιτίας και σκοπού) της ύπαρξης, της ζωής, του κάλλους, της μοναδικότητας- ετερότητας, που...

Η φιλοσοφία των μελών του Κύκλου της Βιέννης μας ενδιαφέρει σήμερα επειδή είναι γόνιμη και ανοιχτή για περαιτέρω προβληματισμό. Ο Κύκλος αποτελεί για μας -πέρα από το καθαρά ιστορικό ενδιαφέρον- σημείο αναφοράς της φιλοσοφικής πρακτικής που καθιέρωσε: με τα γραπτά του, τις δραστηριότητές του, τις εκδηλώσεις του και τις ευρύτερες κοινωνικές παρεμβάσεις του, ο Κύκλος διαμόρφωσε το ακαδημαϊκό φιλοσοφικό κοινό του 20ού αιώνα, ενώ ταυτόχρονα το κατέστησε απαιτητικό ως προς τους τρόπους άσκησης της φιλοσοφικής δραστηριότητας. Έδειξε έμπρακτα πώς συνεργαζόμαστε για να διαβάσουμε κ...

Στις 6 Μαρτίου 1927 ο Μπέρτραντ Ράσσελ έδωσε στο Λονδίνο μια διάλεξη στην έδρα της National Secular Society, με τίτλο "Γιατί δεν είμαι χριστιανός". Σ΄ εκείνη την παρέμβαση ο φιλόσοφος αρνήθηκε την ύπαρξη του Θεού με ορθολογικά επιχειρήματα, ενώ ταυτόχρονα επέκρινε τον ρόλο που έχει διαδραματίσει η χριστιανική θρησκεία στην πορεία της ιστορίας. Η απήχηση της διάλεξης του Ράσσελ ήταν τεράστια. Η ιστορική εκείνη διάλεξη τυπώθηκε σε βιβλίο. Αργότερα περιελήφθη σε έναν τόμο με άλλα κείμενά του και έγινε ένα από τα δοκίμια με τη μεγαλύτερη επιρροή στην ιστορία των ιδεών του...

Πρόοδος είναι η αιτιοκρατικά προσδιορισμένη ευθύγραμμη, χωρίς παλινδρομήσεις, πορεία προς τα εμπρός. Αυτή είναι η έννοια της προόδου που αποτέλεσε την βάση του απελευθερωτικού προγράμματος του Διαφωτισμού. Η έννοια αυτή, παρά την κριτική που υπέστη, εξακολουθεί να είναι ιδέα συναρπαστική και σε πολλούς να φαντάζει ως αυτονόητη. Γι' αυτό και το πρόβλημα της προόδου ξανατίθεται. Ξανατίθεται σήμερα με νέα μορφή: Ποιά είναι η έκταση της ισχύος της και ποιά είναι τα όριά της; Έως που φθάνει η "αίσθηση" και που αρχίζει η "ψευδαίσθηση" της προόδου; Ο παρών τόμος προσπαθεί να πρ...

Η φιλοσοφία του Χάιντεγκερ Στο δοκίμιο "Η φιλοσοφία του Χάιντεγκερ" ο Χρήστος Μαλεβίτσης παρέχει μιά εμπεριστατωμένη εικόνα της φιλοσοφικής σκέψης ενός από τους μεγαλύτερους διανοητές της εποχής μας. Η σπουδαιότητα της σκέψης του Χάιντεγκερ έγκειται στο ότι θέτει τον άνθρωπο μπροστά στα πιο κρίσιμα ιστορικά και οντολογικά του προβλήματα. Έτσι τον καθιστά υπέρμαχο του έσχατου νοήματος της ανθρώπινης παρουσίας στον κόσμο. Πολιτεία και ερημιά Η πολιτεία και η ερημιά συνθέτουν την οντολογία του κοινωνικού ανθρώπου. Σήμερα το πρόβλημα της "πολιτείας" μεγενθύνεται μέχρι...