Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η πρώτη απαρχή των Προσωκρατικών κατέχει μια εξέχουσα θέση στη διαρκή αναμέτρηση του Χάιντεγκερ με την ιστορία της μεταφυσικής, και τα τρία κείμενα που ακολουθούν μια εξέχουσα θέση σε αυτή την επικέντρωση. Πρόκειται για κείμενα που παρουσιάστηκαν αρχικά ως διαλέξεις την περίοδο 1943-1952, για να ενταχθούν το 1954 στον τόμο Διαλέξεις και δοκιμές. Στο πρώτο από αυτά, ο Χάιντεγκερ επιχειρεί να αναδείξει ως αρχέγονο νόημα του ηρακλείτειου λέγειν τη "συγκομίζουσα απόθεση και μόνο τούτο", ενώ η λεκτική διατύπωση δεν είναι παρά έκφραση αυτής της πρωτογενούς συλλεκτικής συγκομιδής...

Ο ασφαλέστερος γενικός χαρακτηρισμός της ευρωπαϊκής φιλοσοφικής παράδοσης συνίσταται στο ότι είναι μια σειρά από υποσημειώσεις στον Πλάτωνα... διακηρύσσοντας την πίστη μου ότι η γραμμή της σκέψης μου σε αυτές τις διαλέξεις είναι πλατωνική, δεν κάνω τίποτε περισσότερο παρά να εκφράζω την ελπίδα πως εμπίπτουν στην ευρωπαϊκή παράδοση. ... Ο περιορισμός του Θεού είναι η αγαθότητά του. Τηρεί το βάθος του ως πραγματική οντότητα με την αρμονία του ως αξιολόγηση. Δεν είναι αλήθεια ότι ο Θεός είναι άπειρος από κάθε άποψη. Αν ήταν, θα ήταν εξίσου κακός όπως και καλός. Θα ήταν επίσης...

Η συγγραφέας αντλεί το υλικό της από ένα βιβλίο που δεν γράφτηκε ποτέ, το "Passagen-Werk" ("Σχέδιο Eργασίας περί Στοών") το ημιτελές μείζον δημιούργημα του Βάλτερ Μπένγιαμιν για τη βιομηχανική κουλτούρα του 19ου αιώνα με τη μορφή που αυτή έλαβε στο Παρίσι και η οποία, με τη σειρά της, διαμόρφωσε την πόλη αυτή. Δεν πρόκειται απλώς για μια σύνοψη των αυθεντικών γερμανικών και γαλλικών χειρογράφων του Μπένγιαμιν, αλλά για μια ευρηματική ανασύνθεσή τους από τη συγγραφέα, προκειμένου να φωτιστεί ο κόσμος τον οποίο έζησε και περιέγραψε ο Μπένγιαμιν. Κομβικό σημείο της φιλοσοφίας...

Το έργο του Ντελέζ δεν είναι μόνο μια φιλοσοφική μελέτη για τον κινηματογράφο, αλλά, κατά κάποιον τρόπο, και μια κινηματογραφικής ματιάς σπουδή στη φιλοσοφία. Η καινοτομία του ως φιλοσοφικού έργου συνίσταται στην αντίληψη του Ντελέζ ότι η φιλοσοφία δεν είναι μια αντανάκλαση κάποιου πράγματος, αλλά παραγωγή εννοιών-εικόνων που μπορούν να κατανοηθούν με τους δικούς τους όρους. Ως μελέτη του κινηματογράφου, η δουλειά του Ντελέζ χαρακτηρίζεται από τη φιλοσοφική και κριτική εξέταση των εννοιών και των εικόνων που από την πλευρά του παράγει το κινηματογραφικό φιλμ. Ο κινηματογ...

Ο Λυσιέν Γκολντμάν σχεδίασε να γράψει ένα βιβλίο για τον Λούκατς και τον Χάιντεγγερ όπου, αναφερόμενος στα πρώτα τους κυρίως γραφτά, θα έδειχνε τις συγγένειες και τις διαφορές ανάμεσα στους δύο τούτους διάσημους σύγχρονους φιλοσόφους και τη σημασία τους για την ευρωπαϊκή σκέψη. Ο πρόωρος χαμός του (τον Οκτώβριο του 1970) δεν τον άφησε να πραγματοποιήσει αυτό το σχέδιό του. Το μόνο που πρόλαβε είναι η "Εισαγωγή στον Λούκατς και τον Χάιντεγγερ" - κι αυτή όχι τελειωμένη - που την έγραψε τον Αύγουστο του 1970, όπου καταστρώνει τις βασικές θέσεις του. Είναι το κείμενο που...

Ο Γκέοργκ Λούκατς, πέρ' από τη σπουδαία συμβολή του στην ιστορία των ιδεών, υπήρξε η εμβληματική εκείνη μορφή στην οποία συνοψίστηκε κατά κάποιον τρόπο η μοίρα των στοχαστών μιας άλλης εποχής, όταν το αξίωμα του Αριστοτέλη περί του ανθρώπου ως "ζώου πολιτικού" επαληθευόταν πειστικότερα απ' ό,τι στη δική μας εποχή, η οποία έχει προ πολλού εναποθέσει την πολιτική δραστηριότητα στους image makers και στους χορηγούς των ΜΜΕ. Ο Λούκατς ανήκει στην ομάδα εκείνων των στοχαστών που δεν αποποιήθηκαν τη "στράτευση του πνεύματος", παρά το κόστος και τους κινδύνους που συνόδευσαν πά...

Το βιβλίο αυτό, παρ’ όλα τα χρόνια που πέρασαν από την εποχή της συγγραφής του και τη μάλλον ψυχρή υποδοχή του από την κοινότητα των φιλοσόφων/μαθηματικών και, επιπλέον, παρά τις επιθέσεις που εν τω μεταξύ υπέστη η λεγόμενη "ορθόδοξη" ερμηνεία τού ίδιου του Wittgenstein -στον καμβά της οποίας ο Shanker εξυφαίνει την επιχειρηματολογία του- διατηρεί αμείωτη την αξία του. Κυρίως επειδή είναι ένα τολμηρό σύγγραμμα: αφ’ ενός, δεν διστάζει να καταπιαστεί με ένα τεράστιο πλέγμα προβλημάτων της φιλοσοφίας των μαθηματικών τα οποία άπτονται μεν των βιτγκενσταϊνικών απόψεων για τη θεμ...

Ένα από τα κορυφαία βιβλία του 20ου αιώνα Το προοίμιο διαβάζεται εύκολα και ως συνοπτική εισαγωγή στη φιλοσοφία Τι είναι η Φιλοσοφία; Πώς σχετίζεται με τη Θρησκεία και την Τέχνη; Είναι το φιλοσοφείν μια ακίνδυνη δραστηριότητα; Ποια είναι η προέλευση και η ιστορία της Μεταφυσικής; Με αφετηρία τα παραπάνω ερωτήματα ο Martin Heidegger ξεκίνησε το χειμερινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 1929/30 τις διαλέξεις του για τις Θεμελιώδεις Έννοιες της Μεταφυσικής. Οι διαλέξεις αυτές εκδόθηκαν στη Γερμανία μόλις το 1983 προξενώντας ενθουσιασμό και θαυμασμό. Με την παρούσα έκδοση...

"Από τη συναναστροφή μου με τους στοχαστές που με έθρεψαν γεννήθηκε "Η δόμηση του εαυτού", ένα είδος εγχειριδίου μετά τη μάχη που ελευθερώνει το μυαλό από την τροχοπαίδη του. Ο συγγραφέας αυτών των γραμμών, συνηθισμένος στις αντιξοότητες, μοχθεί να αφεθεί στη γλύκα της ζωής και να γευτεί το δικαίωμα της ύπαρξης. Συχνά το βάρος του παρελθόντος, το αίσθημα ενοχής, ο φόβος και οι εξαρτήσεις της κάθε μέρας δεν τον αφήνουν να περπατά ελεύθερα. Αυτή η ανημπόρια με κάνει να ζυγιάζω τα οφέλη της φιλοσοφίας και να παλεύω να καταλάβω το ρόλο της στη ζωή μου".

Στα 1961 ο Μισέλ Φουκώ δημοσιεύει την Ιστορία της τρέλας κατά την κλασική εποχή και δύο χρόνια αργότερα ο "μαθητής" του Ζακ Ντεριντά απαντά με μια βιβλιοκρισία πλέον του δέοντος "κριτική" (η οποία συμπεριελήφθη αργότερα στο βιβλίο του Γραφή και διαφορά), για να ακολουθήσει η απάντηση του Φουκώ που ενσωματώθηκε ως επίμετρο στη νέα έκδοση του βιβλίου του. Πρόκειται λοιπόν για ένα "διάλογο" γύρω από την ιστορική προσέγγιση της τρέλας. Σε αυτή τη σφοδρή αντιπαράθεση δασκάλου-μαθητή, που διεξάγεται πάντως με όλους τους κανόνες του καλώς αγωνίζεσθαι, ο Έλληνας αναγνώστης μπορε...

Το κείμενο αποτελεί το καταληκτικό 20ό κεφάλαιο του βιβλίου του J. Glover, "Causing Death and Saving Lives: The Moral Problems of Abortion, Infanticide, Suicide, Euthanasia, Capital Punishment, War and Other Life-or-death Choices" Penguin Books 1990, σ. 286-297.

Αφού ξεπέρασα το όριο των τριάντα βιβλίων, αισθάνομαι την ανάγκη να ξεκαθαρίσω το θέμα του ηδονισμού. Αν έπρεπε να το περιορίσω σε μία ερώτηση, αυτή θα ήταν προφανώς η ερώτηση του Σπινόζα: Τι μπορεί να κάνει το σώμα; Στην οποία θα πρέπει να προσθέσω την εξής: Πώς έγινε το αγαπημένο φιλοσοφικό αντικείμενο; Και στη συνέχεια απανωτά ερωτήματα: Πώς να σκεφτεί κανείς ως καλλιτέχνης; Με ποιον τρόπο μπορεί να τοποθετηθεί η ηθική στο αισθητικό επίπεδο; Πόσος χώρος μένει για τον Διόνυσο σ' έναν πολιτισμό απόλυτα υποταγμένο στον Απόλλωνα; Ποια είναι η φύση της σχέσης μεταξύ ηδονισμού...

Κάπου γύρω στα 1965, ήμουν μεταξύ είκοσι και τριάντα χρόνων, γνώρισα έναν εξαίρετο αριθμό δασκάλων στο πεδίο της φιλοσοφίας. Οι παλαιοί, όπως ο Σαρτρ, ο Λακάν ή ο Κανγκιλέμ, ήσαν ακόμη σε πλήρη δραστηριότητα- κάποιοι άλλοι που ήσαν λίγο νεότεροι, όπως ο Αλτουσέρ, ανέπτυσσαν το έργο τους, ενώ μια ολόκληρη γενιά, οι Ντελέζ, Φουκώ, Ντεριντά, εισερχόταν στην αρένα. Όλοι αυτοί οι δάσκαλοι, σήμερα, είναι νεκροί. Η φιλοσοφική σκηνή, κατειλημμένη ευρέως από απατεώνες, συγκροτείται διαφορετικά αντλώντας τη συνεκτικότητά της μόνον από εκείνους, νέους και λιγότερο νέους, οι οποίοι...

Το 2003, όταν απεβίωσε, ο Bernard Williams θεωρούνταν ήδη ένας από τους σπουδαιότερους φιλοσόφους της γενιάς του. Το έργο του χαρακτηρίζεται από έναν ασυνήθη συγκερασμό επίμονης έρευνας, φαντασίας, εμβρίθειας, αλλά και ανθρωπισμού. Κατά γενική ομολογία, η "Ηθική και τα όρια της φιλοσοφίας" είναι από τα πιο σημαντικά συγγράματα του Bernard Williams και κλασικό εγχειρίδιο στο πεδίο της ηθικής φιλοσοφίας. Παρέχοντας μια εμπεριστατωμένη κριτική αυτού που ο Williams αποκαλεί "ηθικότητα, ο ιδιόμορφος θεσμός", ο συγγραφέας αντλεί υλικό από την αρχαία Ελλάδα και επαναπροσανατολίζε...

Στο βιβλίο "Τι είναι αυτό που ονομάζουμε Σαρκοζύ;" ο Αλαίν Μπαντιού πρότεινε να ονομάσουμε "κομμουνιστική υπόθεση" αυτό που εμψύχωνε -από τη Γαλλική Επανάσταση και μετά- τις επαναστατικές πολιτικές ή πολιτικές χειραφέτησης. Η ετυμηγορία που επιχειρεί να επιβάλει η επίσημη ιστορία είναι ότι όλες οι προσπάθειες για την πραγμάτωση αυτής της υπόθεσης κατέληξαν σε τραγικές αποτυχίες, ενώ η ίδια η υπόθεση ακυρώθηκε από την Ιστορία. Το βιβλίο αυτό θέλει να εξετάσει άμεσα την περίφημη ιστορική απόδειξη αυτής της "αποτυχίας" διαμέσου τριών θεμελιακών παραδειγμάτων: της Παρισινής...

Ο Μπαντιού είναι ο φιλόσοφος που επιχειρεί με τον πιο πρωτότυπο και συνεκτικό τρόπο να επαναθεμελιώνει το καθεστώς της αλήθειας στη σύγχρονη σκέψη, η οποία σημαδεύτηκε από τη νιτσεϊκή αποδόμηση αυτής της κατηγορίας. Συγκεκριμένα, την επανεισάγει ως κεντρική κατηγορία της φιλοσοφίας, κεντροθετεί τη φιλοσοφική πράξη στην επιτελεστικότητά της και διακηρύσσει, σε συνήχηση με τον Λακάν, ότι υπάρχουν αλήθειες. Τα κείμενα που απαρτίζουν τον παρόντα τόμο συνθέτουν το πρώτο αμιγώς φιλοσοφικό σώμα κειμένων στα ελληνικά και μετέχουν στον αξιωματικό πυρήνα της σκέψης του, προσδεδεμέ...

Στο βιβλίο αυτό διερευνώνται βασικά σημασιολογικά, γνωσιολογικά και οντολογικά ερωτήματα που αφορούν τα αντικείμενα του ηθικού στοχασμού. Μπορούν να αποδοθούν τιμές αληθείας στις ηθικές μας κρίσεις; Ποια είναι η υφή των αξιών, αρχών και αρετών στις οποίες θεωρούμε ότι αναφέρονται αυτές οι κρίσεις; Είναι εφικτή κάποια ηθική γνώση ικανή να κατευθύνει τις πράξεις μας; Περιγράφονται διεξοδικά οι σχετικές συζητήσεις στον χώρο της σύγχρονης μεταηθικής και υποστηρίζεται η υιοθέτηση μιας μορφής μετριοπαθούς ηθικού ρεαλισμού ρασιοναλιστικής έμπνευσης.

Πώς να αποφύγουμε την υπερβολή ή την κοινοτοπία όταν μιλούμε για αγάπη; Ένας τρόπος να ανοίξουμε έναν δρόμο ανάμεσα σ' αυτά τα δύο άκρα συνίσταται στο να προσανατολίσουμε τις αναλύσεις μας στη διαλεκτική μεταξύ αγάπης και δικαιοσύνης. Υπό τον όρο "διαλεκτική" ο Πωλ Ρικέρ εννοεί εδώ αφενός την αναγνώριση της πρωταρχικής ασυμμετρίας ανάμεσα στις δύο έννοιες και αφετέρου την αναζήτηση πρακτικών διαμεσολαβήσεων. Μια τέτοια διαλεκτική διαμεσολάβηση επιτελείται, κατά τον Γάλλο διανοητή, στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο και πιο συγκεκριμένα στο κεφ. Στ', εκεί όπου το καινοτόμο αίτημα:...

Τον Δεκέμβριο του 1945 ο Τόμας Μαν έγραψε μια, διάσημη πλέον, επιστολή στον Αντόρνο, στην οποία διατύπωνε την αρχή του μοντάζ που είχε υιοθετήσει στο μυθιστόρημά του "Δόκτωρ Φάουστους". Ο συγγραφέας αναγνώριζε τα πολύτιμα δάνεια που είχε αντλήσει από τα μουσικολογικά έργα του φιλοσόφου και τον καλούσε να τον βοηθήσει στην περαιτέρω πειστική απόδοση της μορφής και του έργου του ήρωά του, του συνθέτη Λέβερκυν. Η συνεργασία ευοδώθηκε (ο Αντόρνο προσέφερε πληροφορίες, σκέψεις, ακόμη και σχέδια για τα υποτιθέμενα ύστερα μουσικά έργα του συνθέτη) κι αποτέλεσε ουσιαστικά τη βάση μ...

Στην εποχή μας "κυριαρχεί, και πρόκειται να κυριαρχήσει και στο μέλλον, αυτό που ονομάζουμε τεχνική -η οποία προηγείται και έπεται αυτής που αδέξια ονομάζουμε τεχνολογία. Η τεχνική και η τεχνοεπιστήμη δεσπόζουν γενικώς και ειδικώς. Πραγματοποιούν αρχέγονους μύθους. Γι' αυτό η εποχή μας -που δεν μας ανήκει- είναι κατ' εξοχήν μυθοτεχνολογική. Αυτό δεν την εμποδίζει να στέκεται ανίκανη μπροστά σ' αυτό που επίσης κυριαχεί: το κενό". Με τα λόγια αυτά, ο φιλόσοφος Κώστας Αξελός δίνει το στίγμα των καιρών και θέτει το ερώτημα του επερχόμενου και της στάσης που καλούνται να κρατήσο...