Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στο νέο του βιβλίο με περιεχόμενο επτά εθνογλωσσολογικές μελέτες ο Βάλτερ Πούχνερ μας ξεναγεί στον ελληνικό και βαλκανικό λαϊκό πολιτισμό και στις άκρες του κόσμου, όπου κατοικούν τέρατα και κυνοκέφαλοι, νάνοι και λυκάνθρωποι, βρικόλακες και νεράιδες, καλικάντζαροι και διαμόνια με άγρια και γελοία δράση. ο συγγραφέας κινείται σε ένα ευαίσθητο και λεπτεπίλεπτο πεδίο έρευνας για να αναζητήσει τα σημοσιολογικά δίκτυα, τα οποία περιβάλλουν μια λέξη ή μια έκφραση, και τα οποία αλλάζουν και μετατοπίζονται ανάλογα με τα συμφραζόμενα, μ' έναν σχεδόν καλλιτεχνικό τρόπο. Μέσα α...

Πολλές από τις μέχρι τώρα προσεγγίσεις του Ιμβριακού ζητήματος έχουν περιοριστεί στην καταγγελία της τουρκικής βίας που εξανάγκασε τους Ιμβρίους να εγκαταλείψουν τις πατρογονικές τους εστίες. Οι εθνοκεντρικές αυτές προσεγγίσεις αγνοούν προκλητικά εκείνο που οι ίδιοι οι Ίμβριοι συστηματικά διακηρύσσουν: ότι για την ελληνική πολιτεία τα δεινά τους υπήρξαν μια υπόθεση ήσσονος σημασίας στο πλαίσιο της ευρύτερης ελληνοτουρκικής διένεξης, που αντιμετωπίστηκε από τις ελληνικές κυβερνήσεις με πρωτοφανή αδιαφορία. Το βιβλίο αυτό, αποτέλεσμα εκτεταμένης επιτόπιας ανθρωπολογικής έρ...

Με αυτό το συνοπτικό βιβλίο ο συγγραφέας προσφέρει μια εισαγωγή στο Ισλάμ της Μέσης Ανατολής μέσα από μια ανθρωπολογική οπτική. Προσεγγίζοντας την ισλαμική παράδοση μέσα από τα μάτια των ίδιων των μουσουλμάνων και δίνοντας έμφαση στη δυναμική της ιστορίας και του εκάστοτε κοινωνικού και πολιτικού πλαισίου, αποδομεί τα προσφιλή σε πολλούς στερεότυπα που αφορούν στο Ισλάμ και στις σχέσεις του με τη Δύση, αναδεικνύοντας την ποικιλία πεποιθήσεων και πρακτικών που ο ισλαμικός λόγος εμπερικλείει. Απ' αυτή τη σκοπιά, η ισλαμική παράδοση αναλύεται τόσο ως ένα ενιαίο θεολογικό δό...

Η νεότερη Ελλάδα καταλαμβάνει ιδιάζουσα θέση στο δυτικό φαντασιακό, τοποθετούμενη στο κέντρο του, ως άμεσος κληρονόμος του κλασικού παρελθόντος, και ταυτόχρονα στην περιφέρειά του, ως ένα σύγχρονο κράτος με μικρή επιρροή στην τρέχουσα παγκόσμια σκηνή. Ο Γιάννης Χαμηλάκης διερευνά μια παραμελημένη πτυχή αυτού του φαινομένου: την αμοιβαία και αδιάλειπτη συγκρότηση των υλικών εκφάνσεων της αρχαιότητας, της αρχαιολογικής πρακτικής και του εθνικού φαντασιακού. Επίκαιρο όσο ποτέ στη σημερινή συγκυρία, το Έθνος και τα ερείπιά του εστιάζει στη δύναμη και την επίδραση της υλικότητας...

Οι Αρβανίτες της Ανατολικής Θράκης προέρχονται από δύο κύριες μεταναστεύσεις αλβανόφωνων ορθόδοξων πληθυσμών από την περιοχή του Βιθκουκίου της Βορείου Ηπείρου προς την Ανατολική Θράκη. Οι μεταναστεύσεις αυτές πραγματοποιήθηκαν σε δύο φάσεις: η πρώτη έλαβε χώρα στα μέσα του 16ου αιώνα ως παρεπόμενο της συμμετοχής των Αρβανιτών στην οικοδόμηση του τζαμιού "Σελιμιέ" της Αδριανούπολης. Αποτέλεσμα αυτής ήταν η ίδρυση του Μεγάλου Ζαλουφίου στο βόρειο τμήμα της Ανατολικής Θράκης και της Μανδρίτσας στα σημερινά ελληνο-βουλγαρικά σύνορα. Στα τέλη του 19ου αιώνα, κάτοικοι του Μεγάλο...

Οι Αρβανίτες της Ανατολικής Θράκης προέρχονται από δύο κύριες μεταναστεύσεις αλβανόφωνων ορθόδοξων πληθυσμών από την περιοχή του Βιθκουκίιου της Βορείου Ηπείρου προς την Ανατολική Θράκη. Οι μεταναστεύσεις αυτές πραγματοποιήθηκαν σε δύο φάσεις: η πρώτη έλαβε χώρα στα μέσα του 16ου αιώνα ως παρεπόμενο της συμμετοχής των Αρβανιτών στην οικοδόμηση του τζαμιού "Σελιμιέ" της Αδριανούπολης. Αποτέλεσμα αυτής ήταν η ίδρυση του Μεγάλου Ζαλουφίου στο βόρειο τμήμα της Ανατολικής Θράκης και της Μανδρίτσας στα σημερινά ελληνο-βουλγαρικά σύνορα. Στα τέλη του 19ου αιώνα, κάτοικοι του Μεγάλ...

Στα μέσα του 6ου αιώνα εμφανίστηκε στις παρυφές της Κίνας μια νομαδική φυλή που μέσα σε λίγα χρόνια (από το 552 έως το 568) ενοποίησε τον κόσμο των νομάδων και τις στέπες της Ευρασίας, από την Μογγολία και τη Ματζουρία στην Κίνα έως τη νότια Ρωσία και την Ουκρανία. Η νομαδική αυτή αυτοκρατορία των Τούρκων ήταν τόσο δυνατή κι έκανε τόσο αισθητή την επιρροή της, ώστε το όνομα των ιδρυτών της κατέληξε να χαρακτηρίζει ολόκληρη γλωσσική κοινότητα εθνών -τα τουρκικά έθνη- ενώ κατά τη σύγχρονη εποχή επανήλθε στο πολιτικό προσκήνιο ως ταυτότητα ενός μοντέρνου έθνους-κράτους. Η νομα...

Η δεκαετία του 1980 καθιερώθηκε ως δεκαετία της Πολιτισμικής Κριτικής για την ανθρωπολογία και ο αντίκτυπός της ήταν μεγάλος. Το νέο στοιχείο που το ρεύμα αυτό επέβαλε και κατακύρωσε είναι η επίγνωση ότι στη μελέτη μιας κοινωνίας κάθε προσέγγιση είναι μερική και επομένως αναπόφευκτα μερική είναι και η γνώση που προκύπτει για τον συγκεκριμένο κάθε φορά "κόσμο". Με βάση αυτή την πεποίθηση, ο περιορισμός του εύρους της προσέγγισης καθώς και της κλίμακας της θεώρησης έδωσε έμφαση στα ιστορικά και πολιτικά συμφραζόμενα του μερικού, ανάγοντας έτσι τις "μερικές αλήθειες" σε μια...

Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε να πληθαίνουν τα δείγματα της "πολυ-τοπικής" εθνογραφίας και στην Ελλάδα. Η επανεξέταση των εννοιών του "χώρου" και του "τόπου" στην εθνογραφική έρευνα έχει ενθαρρύνει τη μετακίνηση από καθιερωμένα, κλασικά πλέον είδη ανθρωπολογικής έρευνας προς νέες, κινητές και ρευστές κατασκευές της εθνογραφίας. Το άνοιγμα προς τις έρευνες της μετανάστευσης και άλλων μετακινούμενων πληθυσμών, που δημιουργούν εικόνες πολιτισμικής διαφοράς στη σύγχρονη Ελλάδα, έχει καθιερώσει νέες μεθοδολογικές προσεγγίσεις στο ζήτημα της συγκρότησης εθνοτικών ταυτοτήτων και...

Ο τόμος προτείνει μια διαφορετική ερευνητική και διδακτική προσέγγιση της ανθρωπολογίας. Η κυρίαρχη θέση είναι πως η εθνογραφία μπορεί να αποτελέσει μια μορφή βιωματικής μάθησης και συγχρόνως μέθοδο καλύτερης κατανόησης της επιστήμης. Η ανθρωπολογία, έτσι, μπορεί να συμβάλει στην κατάρτιση των μελλοντικών εκπαιδευτικών και να παρέμβει σε σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα που απασχολούν την ελληνική κοινωνία. "[...] Με τον τρόπο αυτό, σταδιακά, όπως είναι φυσικό, αλλά συχνά και με την ορμή που χαρίζει η "αποκαλυπτική γνώση", οι μικροί καχύποπτοι θύτες της εθνογραφίας άρχισαν να...

Το ανά χείρας βιβλίο του καθηγητού Ντούσαν Πόποβιτς, "Ο Τσιντσάρισμα" στη σερβική γλώσσα κυκλοφόρησε το 1937 στο Βελιγράδι. Επί εβδομήντα χρόνια αποτελεί κεντρικό σημείο αναφοράς στην ελληνική βιβλιογραφία και διαπραγματεύεται την παρουσία των βλαχοφώνων Ελλήνων, αλλά και των ταυτόσημων άλλων ελληνικών κοινοτήτων, στα Βαλκάνια και στην Αυτοκρατορία των Αψβούργων με επίκεντρο τον ευρύ χώρο της Γιουγκοσλαβίας. [...] (από την εισαγωγή, Νικόλαος Ι. Μέρτζος, Πρόεδρος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών) Το περισπούδαστο αυτό σύγγραμμα δημοσιεύει εξαιρετικής σημασίας τεκμηρ...

Ο δεύτερος τόμος του ανέκδοτου υλικού της μελέτης της Αγγελικής Χατζημιχάλη για τους Σαρακατσάνους αφιερώνεται στη μνήμη της άξιας μαθήτριας και συνεργάτιδάς της Τατιάνας Γιανναρά, που έφυγε από τη ζωή τον Μάιο του 2008. Η Αγγελική Χατζημιχάλη ενέπνευσε στην Τατιάνα το πάθος για τη λαογραφική έρευνα από μικρή ηλικία. Στο πρόσωπο της μαθήτριας της βρήκε τον μόνο άνθρωπο που μπορούσε να την καταλάβει πραγματικά. Και οι δύο αντιμετώπισαν το ερευνητικό τους έργο έχοντας ως πυξίδα την εμπειρία του χώρου και την πρακτική του βουνού. Η Τατιάνα θαύμαζε την Αγγελική για το έργ...

Όσοι αναζητούν την αλήθεια σε µείζονα σύγχρονα ζητήματα -όπως είναι οι "Αρμανοί-Βλάχοι"- στον χώρο της Βαλκανικής Χερσονήσου, κρατούν ήδη στα χέρια τους ένα πολύτιμο εγχειρίδιο, στο οποίο περιέχονται επτά µελέτες-εισηγήσεις που έχουν συνταχθεί µε όρους και κανόνες τήρησης και σεβασµού της ακαδηµαϊκής και επιστημονικής δεοντολογίας. Η αρµάνικη εθνοτική πολυωνυµία ξεπερνάει τις 100 ονοµασίες! Ασφαλώς, οι ονοµασίες αυτές αφορούν πληθυσµούς αρµανό-γλωσσων των ελληνικών χωρών και όχι µόνο, και όπως λέει η παροιµία "Όλοι οι Βλάχοι µια γενιά / και οι Γκρέκοι άλλη µια" (!) Στα 185...

Μέχρι τις μέρες μας δεν έχει καταγραφεί η ιστορία των Βλάχων στις λεπτομέρειές της και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι από τα μέσα του 19ου αι. η ύπαρξή τους χρησιμοποιήθηκε εκ μέρους της Ρουμανίας ως διεκδικητικό όχημα για την εκπλήρωση των πολιτικών της επιδιώξεων. Η μετάλλαξη ενός ιστορικού γεγονότος, όπως η εκλατίνιση ενός πληθυσμού του ελληνικού χώρου μέσα στα όρια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, σε πολιτική αντιπαράθεση, περιόρισε την ελληνική αντίδραση σε μια ματαιόπονη προσπάθεια να αποδείξει ένα αυταπόδειχτο γεγονός που ήταν ο ελληνισμός των Βλάχων. Σήμερα, στις...

Είναι αλήθεια ότι για να μπορέσουμε να φτάσουμε ως την έκδοση αυτής της σειράς των βιβλίων μαθητεύσαμε για πολλά χρόνια στην... Ελλάδα! Ίσως το μεγαλύτερο "πανεπιστήμιο" απ' όσα έχουμε πάει να βρίσκεται στο πεδίο, στον δρόμο, στη διαδρομή, στο ταξίδι σε τούτη δω τη χώρα. Οι περισσότεροι από τους συντελεστές της έκδοσης "Ρίζες Ελλήνων", δημοσιογράφοι και φωτογράφοι, είναι τα τελευταία χρόνια με μια βαλίτσα στο χέρι. Μια βαλίτσα που δεν αδειάζει σχεδόν ποτέ, δεν έχει περιττά πράγματα μέσα, δεν έχει χώρο για πολλά παραπάνω. Ταξιδεύοντας μάθαμε για τους Σαρακατσάνους, εκτιμήσα...

Μέσα στον σκληρό πυρήνα του πολιτικού πολιτισμού βρίσκονται οι συγκλίνουσες και αλληλοσυμπληρούμενες έννοιες "εθνική κοσμοθεωρία", "έθνος", "εθνική ανεξαρτησία", "εθνοκράτος", "δημοκρατία", "κοινωνική ελευθερία" και "πολιτική ελευθερία". Παρά το γεγονός ότι το περιεχόμενο των εννοιών αυτών είναι διαφορετικό ανάλογα με την ανθρωπολογική ετερότητα κάθε κοινωνικής οντότητας, μορφικά είναι πανομοιότυπες για όλα τα έθνη. Η διαρκής διαχρονική πνευματική και πολιτική ανάπτυξή τους συγκροτεί την Κοσμοθεωρία των εθνών. Η κατίσχυση της κοσμοθεωρίας των εθνών και η σταθερότητα τον 21ο...

Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε να πληθαίνουν τα δείγματα της "πολυ-τοπικής" εθνογραφίας και στην Ελλάδα. Η επανεξέταση των εννοιών του "χώρου" και του "τόπου" στην εθνογραφική έρευνα έχει ενθαρρύνει τη μετακίνηση από καθιερωμένα, κλασικά πλέον είδη ανθρωπολογικής έρευνας προς άλλες νέες, κινητές και ρευστές κατασκευές της εθνογραφίας. Το άνοιγμα προς τις έρευνες της μετανάστευσης και άλλων μετακινούμενων πληθυσμών, που δημιουργούν εικόνες πολιτισμικής διαφοράς στη σύγχρονη Ελλάδα, έχει καθιερώσει νέες μεθοδολογικές προσεγγίσεις στο ζήτημα της συγκρότησης εθνοτικών ταυτοτήτ...