Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο γάλλος στοχαστής Michel de Montaigne, το κριτικό και ελεύθερο πνεύμα του 16ου αιώνα, κατέγραψε στα "Δοκίμιά" του σκέψεις και αναλύσεις, προσεγγίζοντας με προσωπικό αλλά συγχρόνως και φιλοσοφικό τρόπο θεματικές αναζητήσεις της μετέπειτα οργανωμένης σκέψης και της ευρύτερης διανόησης. Με την πρωτεϊκή του γραφή και το πρωτοποριακό του έργο, κατέχει εξέχουσα θέση στην ιστορία των ιδεών της σύγχρονης εποχής, ενώ με τη νατουραλιστική οπτική των αναλύσεων του υποκειμένου και της ανθρώπινης ύπαρξης, θέτει τον άνθρωπο στο επίκεντρο και προτείνει μια βιοσοφία διαχρονικής εμβέλειας....

Αφορμή για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου είναι η συμπλήρωση φέτος 300 χρόνων από τη γέννηση του μεγάλου φιλοσόφου, και 250 από τη δημοσίευση των δύο σημαντικότερων έργων του, του Κοινωνικού Συμβολαίου και του Αιμίλιου. Ο βαθύτερος λόγος, όμως, ήταν ο φόρος τιμής που ο συγγραφέας ήθελε να αποδώσει στον φιλόσοφο με τις δύο ψυχές, στον στοχαστή που ήθελε με τη γραφή (του) να απελευθερώσει τον κόσμο, πιστεύοντας συνάμα πως η γραφή αλλοτριώνει την ανθρώπινη φύση. Αυτό το δοκίμιο επιχειρεί να συνομιλήσει απευθείας με το έργο του Ρουσσώ και όχι με ό,τι έχει γραφτεί από άλλους...

Ήδη από το 1784 ο Kant έθεσε το ερώτημα "Τι είναι διαφωτισμός;", στρέφοντας την προσοχή του σε εκείνη τη διάσταση του χρόνου που αναδεικνύει πάντοτε το νέο, το μοντέρνο-δηλαδή, στο παρόν. Η απάντηση που έδωσε και η οποία έκτοτε κατέστη κυρίαρχη υπογράφει και επικυρώνει τη ληξιαρχική πράξη γέννησης του ανθρώπου. Ωστόσο, οι Stirner, Nietzsche και Foucault υπήρξαν πολύ καχύποπτοι, για να μην προσέξουν έναν άλλο γεγονός που έλαβε χώρα ταυτόχρονα με τη γέννηση του ανθρώπου: τον θάνατο του Θεού· και πολύ διορατικοί, για να μην δουν ότι η καντιανή απάντηση έμοιαζε με το απονενοημέ...

Υπόθεσή μας, την οποία τελικά και υιοθετεί η ερευνά μας αυτή, είναι ότι η πολλαπλότητα είναι η κατ' εξοχήν κατηγορία της σκέψης του Νίτσε που οντολογικά δεν ανάγεται σε τίποτε άλλο - η θέληση για δύναμη δεν είναι παρά έκφραση της ενότητας, ενοποιούσα αρχή του πρωταρχικού πολλαπλού. Έννοια-κλειδί για την διερεύνηση της προαναφερθείσας υπόθεσης αποτελεί η έννοια της μάσκας. Παράλληλα, μέσα από την πορεία της έρευνάς μας, φωτίζονται διαφορετικά: όχι μόνον η θέση της κατηγορίας της πολλαπλότητας, της θέλησης για δύναμη, της μάσκας στη σκέψη του Νίτσε, αλλά και η σχέση του Νί...

"Καλαισθησία είναι η ικανότητα καλής χρήσης των αντικειμένων του αισθήματος. Πρέπει επομένως να έχουμε ψυχή για να έχουμε ευαισθησία, όπως επίσης και διεισδυτικότητα, γιατί η διάνοια κινεί το αίσθημα. Ό,τι δε διαπερνάται απ' το πνεύμα παρά με πολύ κόπο, δε φθάνει στην καρδιά, δε δημιουργεί παρά μια ανίσχυρη εντύπωση. Αυτό κάνει ώστε τα πράγματα τα οποία δε συλλαμβάνονται με την πρώτη ματιά να μην είναι απότοκα της καλαισθησίας. ...Ο όρος καλό ενέχει κάποια φυσική βαθμίδα τελειότητας. Το ωραίο, κάποιο επίπεδο λάμψης και αποδοχής. Τους βρίσκουμε και τους δύο όρους ενωμένου...

Ο Ντεκάρτ έζησε κυριολεκτικά στα σύνορα δύο εποχών, μέσα στην Ευρώπη του τέλους του 16ου και των αρχών του 17ου αιώνα. Η εμφάνισή του σηματοδοτεί μια οριακή στιγμή στην ιστορία της φιλοσοφικής σκέψης: το πέρασμα από τη μεσαιωνική και αναγεννησιακή σκέψη στη νεότερη. Σε μια εποχή που τα πάντα εξουσιάζονται από την Εκκλησία, η οποία ορίζει την πορεία και τα όρια της ανθρώπινης σκέψης, ο φιλόσοφος εμφανίζεται για να κλονίσει συθέμελα τη Σχολαστική φιλοσοφία και να στηρίξει τη φιλοσοφική σκέψη σε νέο και σταθερό έδαφος, απελευθερώνοντάς την από τη δεσποτεία της Εκκλησίας και λυ...

"Μήπως, αναρωτιόταν ο Σωκράτης.... μήπως υπάρχει μια σφαίρα σοφίας απ' όπου έχει απελαθεί κάθε ειδήμονας της λογικής; Μήπως είναι η τέχνη ένα αναγκαίο συνακόλουθο και συμπλήρωμα της επιστήμης;" Ο Σωκράτης, όπως ήδη αναφέρθηκε, είναι ο εκπρόσωπος της οπτιμιστικής γνώσης. Αυτή είναι όμως η αιτία, σύμφωνα με τον Νίτσε, που γεννά την τραγική παραίτηση. Συνέπεια αυτής όμως είναι η ανάγκη δημιουργίας τέχνης. Εδώ πρέπει να εντοπίσουμε και την αντιθετική λειτουργία της οπτιμιστικής γνώσης, αφού όταν η δίψα γι' αυτήν είναι σε κατώτερο επίπεδο, αποτελεί εχθρό της τέχνης. Για τον...

Το κείμενο που παρουσιάζουμε για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό, συγκαταλέγεται στα όψιμα έργα του Ζαν-Μπατίστ Μποτύλ, της περιόδου εκείνης μετά το 1937 για την οποία τελικά γνωρίζουμε λίγα πράγματα. Πρόκειται για έναν κύκλο οκτώ ομιλιών τις οποίες εκφώνησε ο Μποτύλ στην Παραγουάη τον Μάιο του 1946, πιθανώς από τις 10 έως τις 15, ένα χρόνο πριν από το θάνατό του. Το κοινό του Μποτύλ αποτελούνταν αποκλειστικά από Γερμανούς μετανάστες, θαυμαστές του Καντ, που ζούσαν με τον τρόπο του φιλοσόφου από το Καίνιγκσμπεργκ. Οι περισσότεροι προέρχονταν από αυτή την πόλη, την οποία εγκατ...

Ο Τζιορντάνο Μπρούνο γεννήθηκε το 1548 στην πόλη Νόλα της Ιταλίας. Αποκαλούσε τον εαυτό του "νόλιο φιλόσοφο" και τη "διδασκαλία του "νόλια φιλοσοφία". Οι πρωτοποριακές φιλοσοφικές και επιστημονικές του αντιλήψεις θα τον φέρουν σε σύγκρουση με την κοινωνία της εποχής του. Ο Μπρούνο προτάσσοντας τις ιδέες του, ακόμη και μπροστά στο θάνατο, από το 1576 ξεκινά ένα ταξίδι φιλοσοφικής περιπλάνησης στα πιο γνωστά κέντρα : Γενεύη, Παρίσι, Λονδίνο, Βυρτεμβέργη, Πράγα και Ζυρίχη. Το Μάιο του 1592 ένας ευγενής από τη Βενετία καταδίδει τον Μπρούνο στην Ιερά Εξέταση. Στις 17 Φεβρουαρίου...

Ο Ντεκάρτ έχει αποτελέσει σύμβολο της επανάστασης την οποία μπορεί να πραγματοποιήσει η δύναμη του νου. Το έργο του, ωστόσο, το γνωρίζουμε αποσπασματικά. Οι "Αρχές της φιλοσοφίας" του, γραμμένες μετά τους "Μεταφυσικούς στοχασμούς" του, είναι το μοναδικό έργο στο οποίο ο Ντεκάρτ συνοψίζει τη φιλοσοφία του και βοηθά τον αναγνώστη να μελετήσει το ρόλο των περίφημων μεταφυσικών του αρχών στη φυσική, τη θεωρία του για τη συμπεριφορά των σωμάτων στον κόσμο. Στο έργο αυτό παραδίδεται με συστηματικό τρόπο μια σειρά όρων ανάγνωσης και αναστοχασμού της πραγματικότητας μέσα από το...

Το "Τι είπε στ' αλήθεια ο Νίτσε" μας παρουσιάζει με τρόπο ευσύνοπτο και ευκολονόητο, κατατοπιστικό όσο και διασκεδαστικό, τον φιλόσοφο που ίσως έχει διαβαστεί περισσότερο, αλλά τον έχουν καταλάβει λιγότερο από κάθε άλλον στην ιστορία. Το επιθετικό και επιδεικτικό ύφος του Φρίντριχ Νίτσε, ο σαρκασμός του και η αποθέωση της δύναμης άγγιξαν ευαίσθητες χορδές του σύγχρονου πολιτισμού. Περισσότεροι άνθρωποι από ποτέ διαβάζουν σήμερα και συζητούν τα κείμενά του. Αλλά οι ιδέες του Νίτσε συχνά επισκιάζονται από τους μύθους που περιβάλλουν τη σεξουαλική ζωή του, τις πολιτικές απ...

Ο Τάσος Πανταζής (1966-2009) μελετάει τις απόψεις του Ρουσσώ για τον πολιτισμό και την αγωγή, όχι μόνο στον "Αιμίλιο" αλλά και υπό το φως των δύο Λόγων του, του "Λόγου περί επιστημών και τεχνών" και του "Λόγου περί της καταγωγής και των θεμελίων της ανισότητας" ανάμεσα στους Ανθρώπους. Ο Ρουσσώ εισηγείται αγωγή με ελευθερία και στοχεύει στην πραγμάτωση της ελευθερίας του ανθρώπου. Το πεδίο της εκπαίδευσης θεωρείται από τον Ρουσσώ ιδιαίτερα κρίσιμο, όπως και για τον Καντ, οι ιδέες του οποίου εξετάζονται συγκριτικά με αυτές του Ρουσσώ σε αρκετά σημεία. Η ιδέα της επιστροφ...

Η έλευση και η εδραίωση των λεγόμενων "Νέων Χρόνων" συντελέστηκε μέσω μιας πολυμέτωπης ιδεολογικής αντιπαράθεσης, η οποία διεξάχθηκε ταυτόχρονα σε διαφορετικά επίπεδα, αλλά γνώρισε την κορύφωσή της στο πεδίο της αφηρημένης σκέψης. Η κοσμοθεώρηση του Μεσαίωνα, στο πλαίσιο της οποίας είχε επιτευχθεί μια σύνθεση της χριστιανικής θρησκείας με την αρχαία φιλοσοφία, έβρισκε τη θεωρητική της θεμελίωση σε μια επιστήμη που ονομαζόταν μεταφυσική. Η μεταφυσική, εξαιτίας της ξεχωριστής της θέσης και λειτουργίας, δέχθηκε την ανελέητη επίθεση των εκπροσώπων της κοσμοαντίληψης των Νέων Χρ...

Η έλευση και η εδραίωση των λεγόμενων "Νέων Χρόνων" συντελέστηκε μέσω μιας πολυμέτωπης ιδεολογικής αντιπαράθεσης, η οποία διεξάχθηκε ταυτόχρονα σε διαφορετικά επίπεδα, αλλά γνώρισε την κορύφωσή της στο πεδίο της αφηρημένης σκέψης. Η κοσμοθεώρηση του Μεσαίωνα, στο πλαίσιο της οποίας είχε επιτευχθεί μια σύνθεση της χριστιανικής θρησκείας με την αρχαία φιλοσοφία, έβρισκε τη θεωρητική της θεμελίωση σε μια επιστήμη που ονομαζόταν μεταφυσική. Η μεταφυσική, εξαιτίας της ξεχωριστής της θέσης και λειτουργίας, δέχθηκε την ανελέητη επίθεση των εκπροσώπων της κοσμοαντίληψης των Νέων Χ...

Πρωτοδημοσιευμένο το 1922 και οργανωμένο πάνω στη βάση έξι μεγάλων θεματικών ενοτήτων, το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα σχεδόν εξαντλητικό πανόραμα όλων όσα μπόρεσε να πει και να στοχαστεί η Δύση αναφορικά με τον Θεό, τον κόσμο και τον άνθρωπο, από την Αρχαιότητα ώς τους Νεότερους Χρόνους ή, ακριβέστερα, από το τέλος της Αρχαιότητας ώς τις απαρχές των Νεότερων Χρόνων. Θα μπορούσε κανείς να αρκεστεί στο να θαυμάζει τη γνώση που επιδαψιλεύει ο συγγραφέας, την τόσο εντυπωσιακή σε όγκο και αυτοπεποίθηση· την πυκνότητα και την κομψότητα της γραφής του, καθώς ανασυγκροτεί τα διάφ...

Αποφθέγματα για τον θάνατο