Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ένα από τα φιλοσοφικά αριστουργήματα του περασμένου αιώνα, που εξάσκησαν τη μεγαλύτερη επίδραση στο νεώτερο πνεύμα, στην ίδια τη ζωή ακόμα, και που αληθινά πρόσθεσαν νέα κριτήρια στα προηγούμενα και νέες αξίες, ακόμα και νέα συναισθήματα, στάθηκε το "Έτσι μίληαεν ο Ζαρατούστρα" του Φρειδερίκου Νίτσε. Ο ίδιος ο Νίτσε, με το έργο του, την προσωπικότητά του, την ακτινοβολία των ιδεών του, την τόλμη και τον πλούτο των συνθημάτων του, συνοψίζει ένα από τα σπουδαιότερα κεφάλαια της ανθρώπινης παρουσίας πάνω στη γη. Γι' αυτό, η μετάφραση του "Ζαρατούστρα", από τον Άρη Δικταίο, έρχ...

Από όλα τα έργα του Νίτσε το "Έτσι μίλησε ο Ζαρατούστρα" είναι το πιο σημαντικό και ασφαλώς το πιο διάσημο. Αποτελεί μία από τις μείζονες κριτικές που έχουν γίνει στο δυτικό πολιτισμό (στην πολιτική, την ηθική, τη θρησκεία, τη φιλοσοφία, την επιστήμη του) και είναι μια ενθουσιώδης πρόταση για τη δημιουργία ενός άλλου πολιτισμού, που θα στηρίζεται σε μια μεταστοιχείωση όλων των αξιών και θα εκπροσωπείται από μια νέα μορφή ανθρώπου, τον υπεράνθρωπο. Το "Έτσι μίλησε ο Ζαρατούστρα" είναι ένα από τα πιο πολυδιαβασμένα αλλά και ποικιλοτρόπως ερμηνευμένα βιβλία (αφού το επικαλέστ...

Όταν έγινε τριάντα χρονών ο Ζαρατούστρα, εγκατέλειψε τον τόπο που είχε γεννηθεί και τη λίμνη του τόπου του και πήγε στο βουνό. Εκεί απόλαυσε το πνεύμα του και τη μοναξιά του δίχως να κουραστεί, για δέκα ολόκληρα χρόνια. Στο τέλος όμως, η καρδιά του άλλαξε - κι ένα πρωί, καθώς ρόδιζε η αυγή, σηκώθηκε, παρουσιάστηκε μπροστά στον ήλιο και του μίλησε ως εξής: "Εσύ, μεγάλο άστρο! Αν δεν είχες αυτούς που φωτίζεις, τι θα ήταν η ευτυχία σου; Δέκα χρόνια ερχόσουν εδώ πάνω στη σπηλιά μου· μια μέρα θα βαριόσουν το φως σου και τούτον τον δρόμο, αν δεν υπήρχα εγώ, ο αετός μου και το...

Κανείς ποτέ δε με ρώτησε τι σημαίνει για μένα, τον πρώτο αμοραλιστή της ιστορίας, το όνομα «Ζαρατούστρα», παρόλο που κανονικά θα ’πρεπε, αφού είναι διαμετρικά αντίθετο απ’ αυτό που σηματοδοτεί η μοναδική και ανεπανάληπτη ιστορική παρουσία αυτού του Πέρση. Ο Ζαρατούστρα ήταν ο πρώτος που κατάλαβε ότι η κινητήρια δύναμη ολόκληρης της ανθρωπότητας είναι η πάλη ανάμεσα στο καλό και στο κακό. Η αναγόρευση της ηθικής σε μεταφυσική οντότητα, και συγκεκριμένα σε δύναμη, αίτιο και αυτοσκοπό είναι δικό του έργο. [...] Είχε την αποκλειστική ευθύνη γι’ αυτό το ολέθριο σφάλμα, την εφ...

Για να πληγώσει θανάσιμα η μοίρα μια καρδιά δεν χρειάζεται να της επιτεθεί ξαφνικά και ακάθεκτα. Φαίνεται πως η αδάμαστη δημιουργική της θέληση νιώθει ιδιαίτερη ηδονή να την φθείρει σιγά σιγά προκαλώντας μια ασήμαντη αφορμή την αρχή γι αυτό.

Τόσο στις καθημερινές συναναστροφές τους, όσο και στο δημόσιο λόγο, οι άνθρωποι φιλονικούν· και, επειδή αυτό είναι κάτι που αφορά στη φύση τους, δεν μπορούν να το αποποιηθούν, ούτε να το παρακάμψουν. Δεν τους μένει, επομένως, παρά να αφουγκρασθούν την εριστική φύση τους, να την αποδεχθούν και ν' αναπτύξουν τις τεχνικές εκείνες που θα τους βοηθούν να υπερισχύουν σε κάθε αντιπαράθεση. Αυτή είναι η σκέψη του Schopenhauer, η οποία πηγάζει από τη διαπίστωση ότι "μπορεί κάποιος να συμπεριφέρεται σαν να έχει δίκιο, και ν' αντιμετωπίζει την εύνοια των άλλων, ενώ αντικειμενικά έχει...

Οι θέσεις και οι ιδέες που διατυπώνονται εδώ εκτέθηκαν, σε πρώιμη μορφή, κατά τη διάρκεια ενός μεταπτυχιακού σεμιναρίου για τα "Τοπικά" του Αριστοτέλη (τομέας Ανθρωπιστικών Επιστημών, ΕΜΠ, 1991/92) και σε ένα εργαστήριο με θέμα "Πειθαρχία και γνώση" που οργάνωσε το περιοδικό "Τοπικά" (Ρόδος, 1993). Τμήματα του βιβλίου αυτού έχουν εκτεθεί, ως εργασία εν προόδω, σε διάφορα σεμινάρια και συνέδρια. Η οριστική μορφή που έλαβαν εδώ οφείλεται, εν μέρει, και στις εκεί συζητήσεις.

H Επιστολή στον Ντ' Αλαμπέρ αποτελεί θεμελιώδες έργο του Ρουσώ. Εδώ ο μεγάλος στοχαστής εκθέτει τις απόψεις του για τον πολιτισμό, τα ήθη και τα θεάματα. Απόψεις συντηρητικές και συγχρόνως ρηξικέλευθες. Η έντονα επικριτική του στάση έναντι του γαλλικού θεάτρου και των συναφών θεαμάτων της εποχής, η αντιπαράθεση της κοινοτικής συνοχής της Γενεύης στην ανωνυμία και την ηθική χαλαρότητα του Παρισιού, η αναζήτηση μιας αυθεντικής συμμετοχικής πολιτισμικής έκφρασης στη θέση της πολυτέλειας, της επιτήδευσης και της "θεατρικότητας" αποτελούν τους βασικούς άξονες της ρουσωικής προβλ...

Ο ίδιος ο Χέγκελ θεωρούσε πώς κάθε συστηματική ενασχόληση με τη φιλοσοφία εν γένει και κάθε κατανοητική θεμελίωση επί μέρους φιλοσοφικών κατευθύνσεων, όπως είναι η δική του φιλοσοφία της φύσης και του πνεύματος ή η φιλοσοφία του Δικαίου, συνδέεται αναπόφευκτα με την επιστήμη της Λογικής. Η εγελιανή Λογική περιλαμβάνει σε ένα πρώτο τμήμα, υπό τον τίτλο "αντικειμενική Λογική", τη διδασκαλία περί του Είναι και τη διδασκαλία περί της ουσίας, σε ένα δεύτερο, δε, τμήμα, υπό τον τίτλο "υποκειμενική Λογική", τη διδασκαλία περί της έννοιας. Το βιβλίο που μεταφράζουμε εδώ είναι το δε...

Η "Επιστήμη της λογικής" ενδιαφέρεται να συλλάβει σε φιλοσοφική γλώσσα ό,τι στη θρησκεία συλλαμβάνει η γλώσσα της παράστασης: την αληθινή συμφωνία της έννοιας και της πραγματικότητας, την αυθεντική ενότητα νοείν και Είναι. Κατ' αυτή τη φιλοσοφική σύλληψη, το Λογικό στοιχείο δεν αναζητείται σε κάποια θεϊκή υπόσταση, αλλά σε εκείνο το σύστημα των νοητικών προσδιορισμών, όπου η αντίθεση του υποκειμενικού και του αντικειμενικού έχει αναιρεθεί. Η εσωτερική δομή αυτού του συστήματος παρουσιάζεται ως διαδικασία ή κίνηση αυτοπροσδιορισμού αυτών τούτων των νοητικών προσδιορισμών. Ετ...

Ο Φρανσουά Μαρί Αρουέ, παριζιάνος αστός, αρριβίστας που τον μεθούσαν οι επαφές με τους ευγενείς, οπαδός της δουλείας και αντισημίτης χωρίς ενοχές, δεν ανήκε βεβαίως στην αριστερά. Συμμεριζόταν πολλές από τις προκαταλήψεις του καιρού του τη στιγμή που άλλοι σύγχρονοί του κατόρθωσαν να τις υπερβούν: ο Μοντεσκιέ φορές φορές, ο Ρουσσώ συχνά, ο Ντιντερό, ο Κοντορσέ, ο αββάς Γκεγκουάρ σχεδόν πάντοτε. Ακόμα και με τα κριτήρια της εποχής του, ο Αρουέ ανήκε στη δεξιά. Όχι όμως και ο Βολταίρος. Αποτελεί κοινό τόπο να υπενθυμίσουμε πως ήταν η προσωποποίηση της ανεκτικότητας. (...) Η...

H φιλοσοφία του Xομπς κατέχει μοναδική ίσως θέση στην ιστορία των ιδεών: έχει υποστεί κατά καιρούς τόσες πολλές και αλληλοσυγκρουόμενες ερμηνείες, ώστε είναι αδύνατον να την κατατάξει κανείς με ακρίβεια σε κάποιο από τα υπάρχοντα φιλοσοφικά ρεύματα. Aπό τους μελετητές της, άλλοι την τοποθετούν μεταξύ του Mπέικον και του Nτεκάρτ, ενώ άλλοι τη συσχετίζουν με το Γαλιλαίο· άλλοι τη θεωρούν βλάσφημη, απολυταρχική και επικίνδυνη για τους πολίτες και τα δικαιώματά τους, ενώ άλλοι τη θεωρούν την αξιολογότερη και ρεαλιστικότερη ανάλυση του σύγχρονου κράτους που προτάθηκε μέχρι σήμερ...

Το πνεύμα μπορεί καθεαυτό να έχει την εμπειρία του απείρου. Στο ανθρώπινο ον αποσπάται κάποτε ο θείος σπινθήρας που του επιτρέπει να διαβλέπει την ύπαρξη του είναι-πηγής, του είναι-θεμελίου, του είναι-αρχής στην οποία όλα αναπαύονται, όπως μια ακολουθία στη γενετική της μορφή. Το σύμπαν δεν είναι παρά ακτινοβολία του πνεύματος· οι ακτινοβολίες του θείου πνεύματος είναι για μας κάτι περισσότερο από φανερώσεις, έχουν μια πραγματικότητα παράλληλη με τη δική μας. Οι ακτινοβολίες του πνεύματός μας δεν είναι παρά ατελείς κατοπτρισμοί του πυροτεχνήματος που εκπέμπεται από το Brahm...

"Είτε είμαι ελεύθερος να γράψω αυτόν τον λόγο υπέρ της ελευθερίας και κατά της αναγκαιότητας, είτε δεν είμαι ελεύθερος. Αν είμαι ελεύθερος, τότε έχω πετύχει το ζητούμενο, και δεν θα έπρεπε να πασχίζω για την αλήθεια. Αν δεν είμαι ελεύθερος, δεν θα έπρεπε ωστόσο να κατηγορηθώ γι' αυτό, καθώς δεν το κάνω από ηθελημένη επιλογή μου, αλλά από αναπόφευκτη αναγκαιότητα". (Τζον Μπράμχολ) "Το ερώτημα δεν είναι αν ένας άνθρωπος είναι ελεύθερα ενεργών, δηλαδή αν μπορεί να γράψει ή να μη γράψει, να μιλήσει ή να παραμείνει σιωπηλός, κατά τη βούλησή του, αλλά αν η βούληση να γράψει κ...

Ο Τάσος Πανταζής (1966-2009) μελετάει τις απόψεις του Ρουσσώ για τον πολιτισμό και την αγωγή, όχι μόνο στον "Αιμίλιο" αλλά και υπό το φως των δύο Λόγων του, του "Λόγου περί επιστημών και τεχνών" και του "Λόγου περί της καταγωγής και των θεμελίων της ανισότητας" ανάμεσα στους Ανθρώπους. Ο Ρουσσώ εισηγείται αγωγή με ελευθερία και στοχεύει στην πραγμάτωση της ελευθερίας του ανθρώπου. Το πεδίο της εκπαίδευσης θεωρείται από τον Ρουσσώ ιδιαίτερα κρίσιμο, όπως και για τον Καντ, οι ιδέες του οποίου εξετάζονται συγκριτικά με αυτές του Ρουσσώ σε αρκετά σημεία. Η ιδέα της επιστροφ...