Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

[...] Η τέχνη του Μαγκρίτ δείχνει στο μάτι και στο νου τον ιδιαίτερα ασαφή χαρακτήρα όλων εκείνων των στοιχείων που συναποτελούν το πεδίο του ορατού. Όμως, η αποκάλυψη αυτού που είναι κρυμμένο και λανθάνον ποτέ δεν γίνεται με τρόπο που να αντιφάσκει με την οπτική αντίληψη. Σε καμιά περίπτωση δεν επέτρεψε ο Μαγκρίτ στην τεχνική του να πάρει μια εντελώς επιφανειακή αισθητική μορφή. Θεωρούσε ότι δεν ήταν ούτε δυνατόν, ούτε επιθυμητό οι υλικές προϋποθέσεις ενός έργου να διαταράσσουν το εντελώς άυλο, ασώματο νόημα που παράγουν. Δουλειά του ζωγράφου δεν είναι να αμφισβητήσει τον...

Σάββατο 19 Ιανουαρίου 1935 η Καθημερινή αναγγέλλει ότι "την προσεχή Παρασκευήν και ώραν 7 1/4 μ.μ. θα δοθή εις την Λέσχην Καλλιτεχνών διάλεξις με ομιλητήν τον κ. Α. Εμπειρίκον και θέμα "Περί Σουρρεαλισμού". Η περίφημη αυτή διάλεξη, λίγους μήνες πριν από την κυκλοφορία της Υψικαμίνου, είχε χαθεί από τα τέλη της δεκαετίας του '30 και βρέθηκε πρόσφατα. Ο Ελύτης παρακολούθησε τη διάλεξη και μας έδωσε τις δικές του εντυπώσεις. "Την άλλη μέρα, έγινε η διάλεξη μπροστά σε μερικούς βλοσυρούς αστούς που άκουγαν, φανερά ενοχλημένοι, ότι εκτός από τον Κονδύλη και τον Τσαλδάρη, υπήρχαν...

Η έκθεση "Πέρα από το πραγματικό" εξετάζει τις επιρροές του σουρεαλιστικού κινήματος στην ελληνική καλλιτεχνική σκηνή. Αφετηρία της έκθεσης αποτελεί το έργο του Νίκου Εγγονόπουλου (1907-1985) με τίτλο "Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός" του 1936. Από τα πρώτα σουρεαλιστικά πειράματα του καλλιτέχνη, συμπεριλήφθηκε στην Μπιενάλε Βενετίας το 1954 που ήταν αφιερωμένη στον σουρεαλισμό. Ο Εγγονόπουλος, ζωγράφος και ποιητής, εμπλούτισε τους σουρεαλιστικούς πίνακές του με αναφορές στον πολιτισμό και την ιστορία της Ελλάδας. Καταργώντας τη λογική, άντλησε εικόνες από το υποσυνείδητο, δημι...

Εγώ, ο Σαλβαντόρ Νταλί, ρωμαιοκαθολικός και αποστολικός, κατ' εξοχήν, απολιτικός και διανοητικά μοναρχικός, διαπιστώνω σεμνά και με μεγάλη μου χαρά ότι όλες οι ορμές της σύγχρονης δημιουργικής νεότητας συγκεντρώνονται γύρω από μια και μοναδική αρετή: την αντίθεση στην αστική κουλτούρα. Οι πιο ωραίες και οι πιο βαθιές πολιτιστικές επαναστάσεις έγιναν δίχως οδοφράγματα, δίχως τη στασιαστική βία που εμψυχώνει μόνο το πνεύμα, που είναι κύριο του χώρου και του χρόνου. Χάρη σε πραγματικά αντιοδοφραγματικά ψαξίματα ξαναδίνεται στο παρελθόν το μέσον να κυκλοφορήσει μες στο μέλλον....

Δώδεκα αυθεντικές συνομιλίες περί ερωτισμού, μεταξύ των κορυφαίων του σουρεαλισμού, καταγεγραμμένες από τους ίδιους. Η σουρεαλιστική αισθητική μορφοποιεί έναν διάλογο που διακρίνεται από την οξυδέρκεια και την ευρηματικότητα των συνομιλητών και που αναδεικνύει τις πολυποίκιλες διαστάσεις ενός θέματος, που έχει πλέον κατακλύσει το επικοινωνιακό μας πεδίο, είτε ως μέσο διαφήμισης και πώλησης, είτε ως μέθοδος διαστρέβλωσης και μηδενισμού. Η χειραφέτηση, από τα σημαντικότερα προτάγματα του μοντερνισμού, υλοποιείται εδώ χάρη στην ειλικρίνεια και την αμεσότητα με την οποία...

"Ο Ανδαλουσιανός σκύλος είμαι εγώ". Αυτή τη φράση λέγεται πως είπε ο Λόρκα, σχολιάζοντας το φιλμ στον 'Ανχελ ντελ Ρίο. Η κριτική βρήκε αρκετές ομοιότητες του σεναρίου Ταξίδι στη σελήνη του Λόρκα κυρίως με τον Πρόλογο του Ανδαλουσιανού σκύλου. Συναντάμε στα δύο σενάρια μια ιδιότυπη διαχείριση εικόνων και συμβόλων που υπήρξαν προϊόντα κοινών εμμονών και πειραματισμών από τους τρεις (Μπουνιουέλ, Νταλί, Λόρκα) και που ο καθένας τους αξιοποίησε διαφορετικά στο πλαίσιο της προσωπικής του μυθολογίας.

"Η πιο μακρινή ανάμνηση που έχω από τη ζωή μου είναι εκείνη ενός μεγάλου και ψηλοτάβανου δωματίου. Ήταν απόγευμα· σ' εκείνο το σκοτεινό και θλιβερό δωμάτιο ήταν αναμμένες τρεις λάμπες πετρελαίου, καλυμμένες με αμπαζούρ. Θυμάμαι τη μητέρα μου καθισμένη σε μια πολυθρόνα. Κάπου εκεί κοντά καθόταν και η αδελφή μου, που πέθανε λίγο αργότερα· ένα κοριτσάκι 6-7 ετών, τέσσερα χρόνια μεγαλύτερό μου. Κρατούσα στο χέρι μου δυο μικρά δισκάκια από επιχρυσωμένο μέταλλο, με μια τρύπα στη μέση, που είχαν πέσει από το ανατολίτικο μαντίλι που φορούσε η μητέρα μου στου κεφάλι της. Καθώς περιε...

Το νταντά και ο υπερρεαλισμός θεωρούνται γενικώς δύο από τα πιο γοητευτικά και σημαίνοντα καλλιτεχνικά κινήματα του 20ου αιώνα. Η τέχνη και η ποίηση που συνδέονται με τα πρωτοποριακά αυτά κινήματα -η πνευματική παραγωγή σπουδαίων προσωπικοτήτων όπως ο Αντρέ Μπρετόν, ο Μαρσέλ Ντυσάν, ο Μαξ Έρνστ, ο Τζον Χάρτφιλντ, ο Χοάν Μιρό και ο Σαλβαδόρ Νταλί- κινούνται ανάμεσα στον παραλογισμό που τα στοιχειώνει, στο άναρχο χιούμορ και την πρόκληση. Το νταντά είναι νεωτεριστικό και συγκρουσιακό. Ο υπερρεαλισμός, ομοίως, είναι αντι-αστικός ως προς το πνεύμα του, αλλά βαθύτερα εμποτισμένο...

Κανένας καλλιτέχνης του 20ου αιώνα δεν κατάφερε να γίνει τόσο γνωστός όσο ο Σαλβαδόρ Νταλί. Αναγνωρίσιμος και αναγνωρισμένος από ειδικούς, κριτικούς, ιστορικούς και μουσειολόγους, ο θρύλος του κατάφερε να εξαπλωθεί ακόμη και στα πιο λαϊκά κοινωνικά στρώματα, γεγονός όμως που δεν τον γλίτωσε από τις πολυάριθμες επικρίσεις και τις έντονες διαμάχες, τις οποίες βέβαια τροφοδοτούσε και ο ίδιος. Το καλλιτεχνικό και λογοτεχνικό του έργο, (αλλά και η απήχηση που είχε στα μέσα μαζικής ενημέρωσης) αποτελούν ένα σύνολο συμπαγές, πλήρες δημιουργικότητας, το οποίο, παρότι δεν έχει ακόμη...

Περιέχονται τα κείμενα: Ο Νικόλαος Μουτσόπουλος για τον Νίκο Εγγονόπουλο (τη συνέντευξη πήρε ο Λευτέρης Ξανθόπουλος) Ο Νάνος Βαλαωρίτης για τον Εγγονόπουλο (τη συνέντευξη πήρε ο Λευτέρης Ξανθόπουλος) Α': Ο ζωγράφος Νίκος Εγγονόπουλος - Wieland Schmied, "Ανάμεσα στον υπερρεαλισμό και το Βυζάντιο, στο θέατρο και το φολκόρ: σκέψεις για τον Νίκο Εγγονόπουλο". - Νίκη Λοϊζίδη, "Το χιούμορ ως μηχανισμός υπέρβασης της "έξαλλης ελληνολατρίας" του Νίκου Εγγονόπουλου" - Νίκος Δασκαλοθανάσης, "Ο Εγγονόπουλος σουρεαλιστής;" - Σωτήρης Σόρογκας, "Ο Εγγονόπουλος και η παράδοση"...

[...] Ο Νίκος Εγγονόπουλος (1907-1985), κύριος εκπρόσωπος του κινήματος και μοναδικός μεσοπολεμικός σουρεαλιστής ζωγράφος στη χώρα μας, τοποθετεί την ελληνική μυθολογία στη βάση της θεματικής του πυραμίδας. Δεν επιχειρεί, ωστόσο, τη λεγόμενη "επιστροφή στις ρίζες", όπως η πλειοψηφία των καλλιτεχνών της γενιάς του. Δεν προσεγγίζει τη μυθολογία με αρχαιολαγνεία, ούτε με νοσταλγία, αλλά ως ίσος προς ίσον. Καταγράφει την προβολή των μύθων στην εποχή του, αποκαλύπτοντας ανατρεπτικές, ονειρικές και ερωτικές συνιστώσες τους. "Σαν Έλληνας" όπως θα έλεγε ο ίδιος, αλλά κυρίως ως σουρ...

Ο Νίκος Εγγονόπουλος δεν έχει ανάγκη από τα επετειακά αφιερώματα στην εκατονταετία του, ούτε και από τις όψιμες εκδηλώσεις του κρατικού ενδιαφέροντος για να δικαιωθεί. Είναι άλλωστε καταξιωμένος προ πολλού στις συνειδήσεις μας σαν ένας απ' αυτούς που κέντησαν τη νεοελληνική ταυτότητα με την οξύτητα του ποιητικού του λόγου και μια ευφάνταστη εικαστική διεισδυτικότητα, με τον απελευθερωμένο του ψυχισμό και τη γενναιότητα της συμπεριφοράς του. Ως ένα σπάνιο, εξαιρετικά πολύτιμο είδος που μας ξαφνιάζει πάντοτε αναζωογονητικά με τη μεικτή αλλά νόμιμη υπόσταση της ανθρωπιάς του -...

"Δεν θα μιλήσω χρησιμοποιών όρους της τεχνοκριτικής, διότι δεν είμαι κριτικός, ούτε τρέφω συμπάθειες για την κριτική. Δεν θα μιλήσω ως αισθητικός, διότι η αισθητική είναι αντιποιητική, και, εκπορευόμενη από τα εκλογικευτικά στοιχεία της διάνοιας, αντί να οξύνει, ουσιαστικώς, αμβλύνει τις αισθήσεις. Δεν θα μιλήσω ως φιλόσοφος ή κοινωνιολόγος, όπως είναι της μόδας να κάμνουν σήμερα άνθρωποι τελείως άσχετοι με αυτές τις ειδικευμένες επιστήμες, διότι η φιλοσοφία και η κοινωνιολογία όπως και η πολιτική είναι άσχετες με την ποίηση και τη ζωγραφική, όταν δεν είναι η ίδια η διενέργ...

Περιέχονται οι εισηγήσεις: - Δημήτριος Χ. Σκλαβενίτης, "Η ζωή και το έργο του Νάνου Βαλαωρίτη" - Έκτωρ Κακναβάτος, "Για τον Νάνο Βαλαωρίτη" - Ανδρέας Παγουλάτος, "Από τον υπερρεαλισμό στο γλωσσοκεντρισμό: O "παρεκκλίνων", ανορθόδοξος ποιητικός λόγος του Νάνου Βαλαωρίτη" - Iωάννα Κωνσταντουλάκη - Χάντζου, "Ο γαλλικός υπερρεαλισμός και ο Νάνος Βαλαωρίτης" - Γιώργης Γιατρομανωλάκης, "Νάνος Βαλαωρίτης και Ανδρέας Εμπειρίκος (μια πρώτη εκτίμηση)" - Μάρκος Φ. Δραγούμης, ""Η τιμωρία των μάγων": H πρώτη ποιητική συλλογή του Νάνου Βαλαωρίτη"

"...Στον υπερρεαλισμό δεν προσεχώρησα ποτέ. Τον υπερρεαλισμό τον είχα μέσα μου, όπως είχα μέσα μου το πάθος της ζωγραφικής, από την εποχή που γεννήθηκα. Αλλά, για να βρω τον δρόμο μου τον αληθινό, τον υπερρεαλιστικό, για να μπορέσω να εκδηλωθώ ελεύθερα και απερίσπαστα, αυτό το χρωστώ σε δύο κορυφαίους, στις δύο μεγαλύτερες μορφές που παρουσίασε ποτέ, ίσαμε τώρα, εξ όσων γνωρίζω, το παγκόσμιο υπερρεαλιστικό κίνημα. Ευτύχησα (το λέγω για τρίτη φορά), ευτύχησα να γνωρίσω τον μεγάλο ποιητή Ανδρέα Εμπειρίκο και τον μεγάλο ζωγράφο, τον μεγάλο Βολιώτη Γεώργιο ντε Κήρυκο. Συγκαταλ...