Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η έκθεση "Πέρα από το πραγματικό" εξετάζει τις επιρροές του σουρεαλιστικού κινήματος στην ελληνική καλλιτεχνική σκηνή. Αφετηρία της έκθεσης αποτελεί το έργο του Νίκου Εγγονόπουλου (1907-1985) με τίτλο "Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός" του 1936. Από τα πρώτα σουρεαλιστικά πειράματα του καλλιτέχνη, συμπεριλήφθηκε στην Μπιενάλε Βενετίας το 1954 που ήταν αφιερωμένη στον σουρεαλισμό. Ο Εγγονόπουλος, ζωγράφος και ποιητής, εμπλούτισε τους σουρεαλιστικούς πίνακές του με αναφορές στον πολιτισμό και την ιστορία της Ελλάδας. Καταργώντας τη λογική, άντλησε εικόνες από το υποσυνείδητο, δημιουργώντας παραστατικές ιστορίες του παραλόγου που συνυφαίνουν την αρχαιότητα με το Βυζάντιο, την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης και την σύγχρονη εποχή. Ο Αntoine Mayo (1905-1990), Έλληνας της διασποράς, γεννημένος στην Αίγυπτο, ήταν στο Παρίσι τη δεκαετία του '20, όταν άνθιζε ο σουρεαλισμός. Εκεί συνάντησε πολλούς σουρεαλιστές ζωγράφους και ποιητές, αλλά δεν εντάχθηκε ποτέ στην πρωτότυπη ομάδα τους. Το 1929, εξέθεσε στην Παρισινή "Galerie des Quatre Chemins" με τον Giorgio de Chirico, ιδρυτή της "Μεταφυσικής Σχολής Ζωγραφικής" που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλούς σουρεαλιστές. O Mayo ήταν άγνωστος στην Ελλάδα πριν το 1983, χρονιά που παρουσίασε πίνακές του για πρώτη φορά στην Αθήνα. Ο Εγγονόπουλος αντιμετώπισε μόνος του την καχυποψία που ένοιωθαν πολλοί Έλληνες ως προς την αυτόματη σουρεαλιστική μέθοδο του Andre Breton και των παράξενων εικόνων, απόρροια της τυχαίας αυτής διαδικασίας. Στα τέλη του '60 με αρχές του '70 μια νέα γενιά καλλιτεχνών εμφανίστηκε η οποία επιχειρούσε να συλλάβει στη ζωγραφική έναν κόσμο πέρα από το πραγματικό. Πιθανόν ως αντίδραση στο δικτατορικό καθεστώς που κυβέρνησε την Ελλάδα από το 1967 έως το 1974. Ο Δημήτρης Γέρος, ο Άλκης Γκίνης, ο Γιώργος Δέρπαπας, ο Αλέξανδρος Ίσαρης, ο Σαράντης Καραβούζης και ο Θόδωρος Πανταλέων δεν αποτελούν ομάδα. Είναι ανεξάρτητοι καλλιτέχνες που εσκεμμένα διανθίζουν τους πίνακές τους με μια ονειρική ατμόσφαιρα, παραπέμποντας στην τέχνη των σουρεαλιστών. Οι αναφορές στην Ελλάδα είναι συστηματικές, προσθέτοντας μια προσωπική νότα στα έργα τους. Ο Θεόφιλος Κατσιπάνος, ο Βενιαμίν της έκθεσης, δημιουργεί εικόνες που ταράζουν τον θεατή. Εμπνευσμένοι από τους παραλογισμούς του πραγματικού κόσμου, οι πίνακές του αποκαλύπτουν ότι η έμφαση των σουρεαλιστών στην απόλυτη απελευθέρωση της φαντασίας αποτελεί ακόμα βασικό ζητούμενο της τέχνης.