Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ανάτυπο από το περιοδικό "Βυζαντινός Δόμος" τόμ. 22-23-24 (Βυζαντινή και Νεότερη Ελληνική Ιστορία και Πολιτισμός) 2017.

Οι απόψεις του Λατίνου εκκλησιαστικού συγγραφέα Τερτυλλιανού για τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία, αποτελούν ακόμη και σήμερα πρόκληση για πολλούς ερμηνευτές και σχολιαστές αποστολικών και πατερικών κειμένων. Ο Τερτυλλιανός ταυτίζει τη γυναίκα με την ενοχή και την ατίμωση και της χρεώνει την πτώση του ανθρώπου. Όλα τα κείμενά του σχετικά με το γυναικείο φύλο χαρακτηρίζονται από έντονη αυστηρότητα και πειθαρχία. Το ύφος του προς αυτές είναι άλλοτε επιθετικό και άλλοτε πιο ήπιο. Ο αντιφατικός του χαρακτήρας, όπως αναδύεται μέσα από τα έργα του, είχε ως αποτέλεσμα να χαρακτη...

Η "Διήγησις των τετραπόδων ζώων" και ο "Πουλολόγος" είναι έμμετρες δημώδεις ιστορίες με ήρωες ζώα και πτηνά, που γράφτηκαν πιθανότατα στην Κωνσταντινούπολη τον 14ο αιώνα, από ανώνυμους ποιητές. Στη "Διήγηση", οι προσπάθειες του βασιλιά Λέοντα να επιτύχει συμφωνία ειρήνης μεταξύ των φυτοφάγων και των σαρκοβόρων ζώων, τα οποία έχει συγκαλέσει σε γενική συνέλευση, αποτυγχάνουν παταγωδώς, επειδή αντιβαίνουν στους φυσικούς νόμους που διέπουν την κοινωνία. Η συνέλευση καταλήγει σε άγριο μακελειό· όλα παραμένουν όπως ήταν πάντα και θα είναι εις τους αιώνας των αιώνων! Οι διάλο...

Σχετικά με τον θρύλο του φτωχού κι εκλεκτού βασιλιά του γνωστού και αγνώστου... Ο αληθινός βασιλιάς που τον έδιωξαν από το σπίτι του οι άνθρωποι... θα αποκαλυφθεί στο τέλος των Ισμαηλιτών ημέρα Παρασκευή, ώρα τρίτη... Άγγελος λευκοφορεμένος, ευνούχος, θα τον πλησιάσει ενώ κοιμάται και θα του πει στο αυτί: "Ξύπνα εσύ που κοιμάσαι και σήκω επάνω από τον τάφο των νεκρών, γιατί ο Χριστός σε προσκαλεί για να ποιμάνεις τον περιούσιο λαό..."

Τα παρόν πόνημα περισσότερο μοιάζει με ένα ταξίδι, παρά με ένα θεολογικό σύγγραμμα. Ένα ταξίδι μεστό από τα θαύματα του Θεού και του κόσμου. Μία διερευνητική πλεύση στην επιφάνεια της άπειρης θάλασσας των θείων μυστηρίων με ασφαλή πλοηγό την ορθόδοξη πατερική εμπειρία. Μία πορεία στις ουράνιες ατραπούς με συνοδοιπόρους και καθοδηγητές αυτούς τους θείους μύστες της θείας αποκάλυψης. Ένα απόμακρο και αμυδρό αντίκρισμα στο αβαθές και άγνωστο του εκστατικού θείου έρωτα. Μία συγκαταβατική οσμή και γεύση των όσων υπάρχουν και των όσων συμβαίνουν πέρα από τα "όρια" της κτιστής Δημ...

Το "Μαρτύριο των Δεκαπέντε Μαρτύρων της Τιβεριούπολης" είναι ένα από τα δύο αγιολογικά έργα που μας σώζονται από τη γραφίδα του σπουδαίου βυζαντινού λογίου επί βασιλείας Αλεξίου Α' Κομνηνού (1081-1118) και μετέπειτα αρχιεπισκόπου Αχρίδος Θεοφυλάκτου. Εκτός από το καθαρά αγιολογικό του περιεχόμενο, τα σχετικά, δηλαδή, με τον βίο, το μαρτύριο και τα θαύματα των δεκαπέντε ανδρών που μαρτύρησαν στην Τιβεριούπολη επί βασιλείας Ιουλιανού (361-363) και η λατρεία τους διαδόθηκε ευρύτατα ανάμεσα στους ορθόδοξους πληθυσμούς των Βαλκανίων, το κείμενο εμπεριέχει πολλές πληροφορίες -συχ...

Με μεγάλον ενδιαφέρον ανέγνωσα την συνοπτικήν αυτήν μελέτην του εντεταλμένου διδασκαλίας ισλαμικού δικαίου και θεσμών του Πανεπιστημίου Αθηνών Δρος Κυριάκου Θ. Νικολάου-Πατραγά, η οποία ασχολείται με εν δύσκολον και αρκούντως ερριζόμενον ζήτημα εις τους κόλπους των ιστορικών αλλά και των φιλολόγων. Επιχειρεί ν' απαντήση εις το ερώτημα κατά πόσον οι Βυζαντινοί εγνώριζον το ισλάμ και τα του βίου του ιδρυτού του και μάλιστα εις ποίον βαθμόν. Λαμβάνει ως αφετηρίαν της πραγματεύσεως του θέματος τον Θεοφάνη τον Ομολογητήν, προσπαθών εκείθεν ν' αντλήση το υλικόν του, θεωρών ότι...

Ο πανεπιστημιακός Αδαμάντιος Αδαμαντίου σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και δίδαξε στην Ερμούπολη της Σύρου αλλά και στο Ταιγαρόνκ της Ρωσίας στην Ελληνική Σχολή. Μελέτησε κυρίως τη βυζαντινή τέχνη και αρχαιολογία. Το 1912 εκλέγεται καθηγητής Βυζαντινής Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Διετέλεσε σύμβουλος της Αρχαιολογικής Εταιρείας και διευθυντής του Βυζαντινού Μουσείου.Πρωτοστάτησε σε ανασκαφές και έρευνες στις περιοχές των Μετεώρων, του Δαφνίου, του Μυστρά κ.α. Συνεργάστηκε με τον Σπυρίδωνα Λάμπρου στην καταγραφή και σύνταξη καταλ...

Από τη στιγμή που ο Μέγας Κωνσταντίνος μετέφερε την πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας από τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη το 330 μ.Χ., έως την άλωση της Πόλης έντεκα αιώνες μετά, το Βυζάντιο ήκμασε ως η ισχυρότερη αυτοκρατορία του κόσμου, ασκώντας βαθιά επιρροή όχι μόνο σε γειτονικούς πολιτισμούς, αλλά και επανερμηνεύοντας τον αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό πολιτισμό σε ένα ιδιαίτερο χριστιανικό πλαίσιο. Η σύγχρονη έρευνα μεταμόρφωσε τις Βυζαντινές Σπουδές και έθεσε τη Βυζαντινολογία στο προσκήνιο. Το Εγχειρίδιο Βυζαντινών Σπουδών βασίζεται στη σύγχρονη αυτή έρευνα και προσφέρει πρω...

Η επιστήμη της Θεολογίας, που αναπτύχθηκε κατά τον 20ό αιώνα εντός του ελληνικού Πανεπιστημίου, παρέμεινε, κατά το μάλλον ή ήττον, προσανατολισμένη στην Πατερική παράδοση, καθώς εργάσθηκε με τα κείμενα των Πατέρων με σκοπό να κατανοήσει το βαθύτερο νόημά τους, τις συνθήκες κάτω από τις οποίες εγράφησαν, τους σκοπούς που υπηρέτησαν και τέλος τη σωτηριολογική τους διάσταση. Ο προσανατολισμός αυτός ευνόησε την ανάπτυξη της Πατρολογίας και την αναζήτηση τρόπων και μεθόδων προσέγγισης των Πατέρων και της συγγραφικής τους παραγωγής. Η μεθοδολογία που αναπτύχθηκε δεν απείχε τις πε...

Οι ομιλίες Κατά Γρηγορά του πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Καλλίστου Α', οι οποίες εκδίδονται για πρώτη φορά στον παρόντα τόμο, μας επιτρέπουν να ανασυνθέσουμε την ατμόσφαιρα που επικρατούσε στο Βυζάντιο περί τα μέσα του 14ου αιώνος και να κατανοήσουμε τις ιδεολογικές και θεολογικές ζυμώσεις που συντελούνταν την περίοδο εκείνη. Οι ομιλίες αυτές μαρτυρούν με ενάργεια την αγωνία και τις άοκνες προσπάθειες του πατριάρχη Καλλίστου Α' να αποκαλύψει στο πλήρωμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας τη θεολογική πλάνη, στην οποία είχαν υποπέσει ο Βαρλαάμ Καλαβρός, ο Γρηγόριος Ακίνδυνος και ο Νικ...

Ο καθένας που θα πάρει να διαβάσει τον "Μισοπώγωνα", σίγουρα θα βρει να υπογραμμίσει με το μολύβι αρκετά σημεία. Με άλλα θα γελάσει, κάποιες στιγμές θα μπει στον πειρασμό να κάνει θλιβερές συγκρίσεις με σημερινούς πολιτικούς και διανοούμενους, κάποια άλλα θα φωτίσουν τα ποιήματα του Καβάφη που τόσο συχνά αναφέρει τον Ιουλιανό - κι ίσως πολλούς τους κάνει να ερωτευτούν την ιστορία, όπως την ερωτεύτηκε ο Αλεξανδρινός ποιητής. Ένα είναι βέβαιο: ποτέ στην παγκόσμια ιστορία δεν έχει ξαναγραφεί τέτοιος αποκαλυπτικός και ειλικρινής λόγος ηγέτη κράτους προς πολίτες. Ποτέ δεν έχει...

Ο Θεόδωρος Μετοχίτης υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους λογίους της γνωστής στον τομέα της πολιτιστικής ιστορίας του Βυζαντίου ως "Παλαιολόγειας αναγέννησης". Το περιβάλλον της Κωνσταντινούπολης στο οποίο γεννήθηκε (1269/70) και ανατράφηκε κατά το τελευταίο τέταρτο του 13ου αι., και οι αναγεννητικές προσπάθειες που ακολούθησαν μετά την ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Βυζαντινούς (1261) διαμόρφωσαν ένα κλίμα πνευματικής ευφορίας. [...]

Ο αυτοκράτορας Ιουλιανός, συγγραφέας του 4ου μεταχριστιανικού αιώνα, είναι μια ιδιαίτερα αξιοσημείωτη περίπτωση ανθρώπου που στα ελάχιστα χρόνια της ζωής του (συνολικά τριάντα τρία) έκανε παρά πολλά και σε συνθήκες που δεν του έδιναν ψυχική άνεση να γίνει συγγραφέας μεγάλης ποσότητας έργων. Η πνευματική προπαιδεία του υπήρξε γόνιμη και οδήγησε στην παραγωγή έργων που δείχνουν ότι μελέτησε πολύ κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και ενέταξε την προσπάθειά του στο πλαίσιο της λεγόμενης "δεύτερης σοφιστικής". Από φιλοσοφική άποψη ανήκει στον χώρο του νεοπλατωνισμού. Είν...

Τα τέσσερα ποιήματα που εκδίδονται εδώ - συνδετικός κρίκος των οποίων είναι το όνομα "Πτωχοπρόδρομος" - είναι τα παλαιότερα της λεγόμενης "Βυζαντινής δημώδους γραμματείας". Ο ποιητής εμφανίζεται σε τέσσερις διαφορετικές, λίαν δραματικές σκηνές: μια για να εξευμενίσει τη δύστροπη γυναίκα του που τολμάει να τον αποκλείει ακόμη και από το οικογενειακό τραπέζι με αποτέλεσμα να κοντεύει να πεθάνει της πείνας· μια για να συντηρήσει το ενδεές νοικοκυριό της πολυμελούς οικογένειάς του· μια για να ζητήσει κάποια αμοιβή για τον εαυτό του ως σπουδαγμένο φιλόλογο ("ανάθεμα τα γράμματα....

Κοντά σου τη φωτιά του πάθους πώς θ' αντέξω; Μόνο ένα φάρμακο για αυτή τη δίψα ξέρω. Τον έρωτα έρωτας πιο φλογερός τον σβήνει. Ο Ιωάννης Γεωμέτρης, ένας απ' τους καλύτερους βυζαντινούς ποιητές, έζησε τον 10ο αιώνα. Η ποίησή του αποτυπώνει τους ταραγμένους καιρούς του Φωκά και του Τσιμισκή και την προσωπικότητα του δημιουργού της: έναν άνθρωπο γεμάτο φλόγα και πάθος. Πολεμιστής ο ίδιος στην πραγματική ζωή χρησιμοποιεί τον λόγο ως όπλο ενάντια στην δυστυχία.