Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το αλφαβητάρι ανοίγοντας έχεις ένα σκοπό: στις ζωγραφιές να ψάξεις να βρεις το μυστικό, γιατί κάθε λεξούλα που κρύβεται στο ποίημα υπάρχει στην εικόνα, κι αν σου ξεφύγει - κρίμα! Ένα ξεχωριστό αλφαβητάρι που μας ταξιδεύει στον ζωγραφικό κόσμο του Νίκου Εγγονόπουλου και εξοικειώνει τα παιδιά με την τέχνη. Σε κάθε γράμμα του αλφάβητου αφιερώνονται τέσσερις σελίδες με δύο έργα του Νίκου Εγγονόπουλου. Τα έμμετρα ποιήματα του Χάρη Βλαβιανού σχολιάζουν τα έργα επιλέγοντας κάθε φορά για το σκοπό αυτό μια διαφορετική λέξη που εικονίζεται στον πίνακα και ξεκινά από διαφορετικό...

"Δεν θα μιλήσω χρησιμοποιών όρους της τεχνοκριτικής, διότι δεν είμαι κριτικός, ούτε τρέφω συμπάθειες για την κριτική. Δεν θα μιλήσω ως αισθητικός, διότι η αισθητική είναι αντιποιητική, και, εκπορευόμενη από τα εκλογικευτικά στοιχεία της διάνοιας, αντί να οξύνει, ουσιαστικώς, αμβλύνει τις αισθήσεις. Δεν θα μιλήσω ως φιλόσοφος ή κοινωνιολόγος, όπως είναι της μόδας να κάμνουν σήμερα άνθρωποι τελείως άσχετοι με αυτές τις ειδικευμένες επιστήμες, διότι η φιλοσοφία και η κοινωνιολογία όπως και η πολιτική είναι άσχετες με την ποίηση και τη ζωγραφική, όταν δεν είναι η ίδια η διενέργ...

Αφετηρία αυτής της μελέτης στάθηκε το ερώτημα για το ιδεολογικό περιεχόμενο του μύθου στην υπερρεαλιστική ποίηση και τέχνη. Η απόρριψη της κλασικής αισθητικής από τους υπερρεαλιστές σήμαινε την απόρριψη της παραδοσιακής ερμηνείας του παρελθόντος και τους οδήγησε στην οικειοποίηση αντι-κανονικών μυθολογικών εκφράσεων που προέρχονταν έξω από τη δυτική πολιτισμική κληρονομιά. Η λογοτεχνική έμπνευση των υπερρεαλιστών στράφηκε σε καλλιτεχνικές, μυθολογικές ή ακόμη και σε απλές καθημερινές μορφές έκφρασης των περιφερειακών πολιτισμών των αποικιοποιημένων χωρών του Τρίτου Κόσμου....

Το αλφαβητάρι ανοίγοντας έχεις ένα σκοπό: στις ζωγραφιές να ψάξεις να βρεις το μυστικό, γιατί κάθε λεξούλα που κρύβεται στο ποίημα υπάρχει στην εικόνα, κι αν σου ξεφύγει - κρίμα! Ένα ξεχωριστό αλφαβητάρι που μας ταξιδεύει στον ζωγραφικό κόσμο του Νίκου Εγγονόπουλου και εξοικειώνει τα παιδιά με την τέχνη. Σε κάθε γράμμα του αλφάβητου αφιερώνονται τέσσερις σελίδες με δύο έργα του Νίκου Εγγονόπουλου. Τα έμμετρα ποιήματα του Χάρη Βλαβιανού σχολιάζουν τα έργα επιλέγοντας κάθε φορά για το σκοπό αυτό μια διαφορετική λέξη που εικονίζεται στον πίνακα και ξεκινά από διαφορετικό...

Στον τόμο ανθολογούνται κείμενα κριτικής για το ποιητικό έργο του "υπερρεαλιστή" Nίκου Eγγονόπουλου που καλύπτουν μια περίοδο περίπου εβδομήντα χρόνων, από το 1938, χρονιά που κυκλοφόρησε η πρώτη ποιητική συλλογή του "Mην ομιλείτε εις τον οδηγόν", μέχρι σήμερα. Στόχος της ανθολόγησης είναι να προσφέρει στον αναγνώστη τα απαραίτητα ερμηνευτικά κλειδιά για την κατανόηση του ποιητή Εγγονόπουλου και ταυτόχρονα να δώσει μια όσο το δυνατόν πληρέστερη εικόνα για την πρόσληψη του έργου του από την κριτική σε σχέση με τα ιστορικά, πολιτικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα μιας περιόδου...

Tέσσερεις διεισδυτικές μελέτες του φιλόλογου και συγγραφέα Aνδρέα Mπελεζίνη σχετικές με τον «διάλογο» του Nίκου Eγγονόπουλου με τους ομοτέχνους και αντιτέχνους του, εντός και εκτός των ορίων του υπερρεαλισμού, πάντοτε όμως στο πλαίσιο της υπηρέτησης της ποιητικής γραφής. O Aνδρέας Mπελεζίνης «σκάβει» τον ποιητικό και εικαστικό λόγο του ποιητή, ανιχνεύοντας άλλοτε εμφανείς και άλλοτε υπόγειες διασυνδέσεις με μορφές και θέματα του νέου ελληνισμού. Iδιαιτέρως στο εκτενές κείμενο «H νεώτερη και σύγχρονη ποίηση στην παιδεία» -μελέτημα που δημοσιεύεται για πρώτη φορά πλήρε...

Η αρχική ιδέα ήταν απλή. Να δώσουμε σε νέους με ιδέες και ταλέντο την ευκαιρία να φιλοτεχνήσουν αφίσες στο πλαίσιο του αφιερώματος στον Νίκο Εγγονόπουλο, που οργάνωσε το Υπουργείο Πολιτισμού και το Εθνικό Κέντρο Βιβλίο (Ε.ΚΕ.ΒΙ.), με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του. Αφίσες που θα κυκλοφορήσουν σε εκατοντάδες αντίτυπα και θα στόλιζαν τους σταθμούς και τα βαγόνια του Μετρό, του Τραμ και τις στάσεις των λεωφορείων. Όταν οι μακέτες έφτασαν στο Ε.ΚΕ.ΒΙ., υπήρξαν μόνο αντιδράσεις θαυμασμού. Το αποτέλεσμα ήταν εξαιρετικό. Ποιους να ευχαριστήσουμε; Εσάς βέβαια, τους ταλαντο...

Ο Νίκος Εγγονόπουλος δεν έχει ανάγκη από τα επετειακά αφιερώματα στην εκατονταετία του, ούτε και από τις όψιμες εκδηλώσεις του κρατικού ενδιαφέροντος για να δικαιωθεί. Είναι άλλωστε καταξιωμένος προ πολλού στις συνειδήσεις μας σαν ένας απ' αυτούς που κέντησαν τη νεοελληνική ταυτότητα με την οξύτητα του ποιητικού του λόγου και μια ευφάνταστη εικαστική διεισδυτικότητα, με τον απελευθερωμένο του ψυχισμό και τη γενναιότητα της συμπεριφοράς του. Ως ένα σπάνιο, εξαιρετικά πολύτιμο είδος που μας ξαφνιάζει πάντοτε αναζωογονητικά με τη μεικτή αλλά νόμιμη υπόσταση της ανθρωπιάς του -...

Το τετράδιο αυτό, που εκδίδεται με την ευκαιρία της έκθεσης "Τόπος: Εγγονόπουλος", στο πλαίσιο των 100 χρόνων από τη γέννηση του μοναδικού ποιητή και ζωγράφου, υπερρεαλιστή και ελεύθερου ανθρώπου Νίκου Εγγονόπουλου, περιέχει τη μελέτη της Νίκης Λοϊζίδη: "Σχετικά με τον Jef, το μέγα αυτόματον του μεσονυκτίου", μαζί με τα έργα του ζωγράφου στα οποία αναφέρεται.

[...] Μέσα από αυτή την πρώτη προσέγγιση η έκθεση προχωρά σε μια ευρύτερη αναθεώρηση του έργου του Εγγονόπουλου: συγκεντρώνει μια σειρά από εξέχοντα έργα του για να τα φέρει αντιμέτωπα με μια σειρά από έργα νεότερων καλλιτεχνών. Δίχως να αποβλέπει στη συγκρότηση μιας υφολογικής συνέχειας, ενότητας, σχολής ή στιλ παρουσιάζει το γενεαλογικό άλμα μέσα από το οποίο η υπερρεαλιστική προοπτική και ο μοντερνισμός εμφανίζονται στην ιστορία της νεοελληνικής τέχνης. Συγκεντρώνει ενδείξεις και καταδείχνει αινίγματα που αφορούν τη σημερινή κατάσταση της τέχνης και πρακτικές που προσεγγ...

"...Στον υπερρεαλισμό δεν προσεχώρησα ποτέ. Τον υπερρεαλισμό τον είχα μέσα μου, όπως είχα μέσα μου το πάθος της ζωγραφικής, από την εποχή που γεννήθηκα. Αλλά, για να βρω τον δρόμο μου τον αληθινό, τον υπερρεαλιστικό, για να μπορέσω να εκδηλωθώ ελεύθερα και απερίσπαστα, αυτό το χρωστώ σε δύο κορυφαίους, στις δύο μεγαλύτερες μορφές που παρουσίασε ποτέ, ίσαμε τώρα, εξ όσων γνωρίζω, το παγκόσμιο υπερρεαλιστικό κίνημα. Ευτύχησα (το λέγω για τρίτη φορά), ευτύχησα να γνωρίσω τον μεγάλο ποιητή Ανδρέα Εμπειρίκο και τον μεγάλο ζωγράφο, τον μεγάλο Βολιώτη Γεώργιο ντε Κήρυκο. Συγκαταλ...

[...] Ο Νίκος Εγγονόπουλος (1907-1985), κύριος εκπρόσωπος του κινήματος και μοναδικός μεσοπολεμικός σουρεαλιστής ζωγράφος στη χώρα μας, τοποθετεί την ελληνική μυθολογία στη βάση της θεματικής του πυραμίδας. Δεν επιχειρεί, ωστόσο, τη λεγόμενη "επιστροφή στις ρίζες", όπως η πλειοψηφία των καλλιτεχνών της γενιάς του. Δεν προσεγγίζει τη μυθολογία με αρχαιολαγνεία, ούτε με νοσταλγία, αλλά ως ίσος προς ίσον. Καταγράφει την προβολή των μύθων στην εποχή του, αποκαλύπτοντας ανατρεπτικές, ονειρικές και ερωτικές συνιστώσες τους. "Σαν Έλληνας" όπως θα έλεγε ο ίδιος, αλλά κυρίως ως σουρ...

Το ημερολόγιο για το 2007, αφιερωμένο στο Νίκο Εγγονόπουλο, αποτελεί ένα ανθολόγιο όπου, διατρέχοντας τις μέρες, παρουσιάζονται ποιήματα, κείμενα και εικόνες (ζωγραφική και φωτογραφίες η πλειονότητα των οποίων είναι αγνωστα έως τώρα) του μεγάλου έλληνα ποιητή και ζωγράφου. Το ημερολόγιο συμπληρώνεται με κείμενα που γράφτηκαν για το έργο του, με στόχο να δοθεί στο σημερινό ανιαγνώστη μια ανάγλυφη μορφή της ποίησης και της προσωπικότητας του Νίκου Εγγονόπουλου.

Τι διαβάζει ο Νίκος Εγγονόπουλος γράφοντας τα ποιήματά του ή ζωγραφίζοντας τους πίνακές του, και το ανακαλύπτουμε εμείς όταν ασχολούμαστε μαζί του; Επιχειρώντας απάντηση στο παραπάνω ερώτημα, αυτό το βιβλίο ιχνηλατεί την ύπαρξη παλιών κειμένων και προσώπων, από τον καιρό των ακριτικών τραγουδιών μέχρι τα προεπαναστατικά χρόνια, στο έργο του Εγγονόπουλου. Αναδεικνύεται έτσι ο διάλογος του ζωγράφου και ποιητή με το ελληνικό λογοτεχνικό και ιστορικό παρελθόν και αποδεικνύεται ότι ο συνδυασμός των παλαιών αναγνώσεων σε ένα καινούριο, υπερρεαλιστικό ποίημα ή πίνακα έχει βαθιές ρ...

Το βιβλίο αυτό περιέχει δεκαέξι συνεντεύξεις με εξέχοντες Έλληνες λογοτέχνες και κριτικούς, καθώς και με μεταφραστές των έργων τους, οι περισσότερες από τις οποίες πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 1985-1990 στο πλαίσιο συνεργασίας της Ανδριέττας Στάθη-Σχώρελ με το βελγικό ραδιόφωνο για μια σειρά εκπομπών με θέμα τη νεοελληνική λογοτεχνία. Για πέντε συνεντεύξεις επίκεντρο αποτελεί η ζωή και το έργο του Καβάφη, ενώ περιλαμβάνονται και συνομιλίες με τον Οδυσσέα Ελύτη, το Νίκο Εγγονόπουλο, το Μίλτο Σαχτούρη, τον Κώστα Ταχτσή, την Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ και άλλους.

Όσο κι αν παραφθείρουμε εξωραϊστικά την εικόνα του, αυτός που μας κοιτάζει με μεγάλα πράσινα μάτια πίσω απ' τα κοκάλινα γυαλιά του μόνο με τη γοητεία του Ιανού προσφέρει -όσο προσφέρει- τα μυστικά του. Αν πιστέψουμε τον Άγιο Αυγουστίνο ότι ο χρόνος είναι το ίχνος της αιωνιότητας κι ότι οι νεκροί δεν είναι απόντες αλλά αόρατοι, δουλειά μας είναι να τους βγάζουμε στο φως.