Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Αυτοί οι άνθρωποι είχαν παράξενους τρόπους ζωής. Άφηναν τα ενδύματά τους να γεμίζουν τρύπες, δίδασκαν σε σχολές χωρίς μαθητές, έπεφταν σε έκσταση. Οι τρόποι θανάτου τους ήταν εξίσου αλλόκοτοι: ο ένας έπεσε μέσα σ' ένα ηφαίστειο, ενώ ο άλλος γελούσε μέχρι τελικής πτώσεως. Και σχεδόν όλοι είχαν οικονομικές δυσκολίες. Αυτούς τους επίμονους πειραματιστές στην αρχαιότητα τους αποκαλούσαν αναζητητές της σοφίας ή φιλοσόφους. Σήμερα έχουμε ξεχάσει πόσο παράξενοι υπήρξαν. Για να γνωρίσουν αυτούς τους χαμένους σοφούς, ο Ροζέ-Πολ Ντρουά και ο Ζαν-Φιλίπ ντε Τονάκ αποφάσισαν να σκάψ...

Ο τόμος αυτός περιλαμβάνει τις διαλέξεις του Κορνήλιου Καστοριάδη τους πέντε πρώτους μήνες διδασκαλίας του στην Ανωτάτη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών (EHESS) το ακαδημαϊκό έτος 1982-1983, όπου εξηγούσε τις φαινομενικά "παράδοξες" έννοιες που διατυπώνονται σε ανέκδοτο κείμενο του 1979, το οποίο δημοσιεύεται επίσης εδώ. Αναλύονται ακόμη ζητήματα, όπως η πρωτοτυπία που χαρακτηρίζει τη διπλή ελληνική δημιουργία, η δημοκρατία και η φιλοσοφία, η θέση του ατόμου και η εμπειρία του θανάτου στον ομηρικό κόσμο, η φύση της ελληνικής θρησκείας και μυθολογίας και η γένεση των φιλοσοφικών ε...

Οι πενήντα δύο ομόκεντρες συστηματικές μελέτες των δύο τόμων, γραμμένες από ισάριθμους πανεπιστημιακούς καθηγητές και άλλους ερευνητές της αρχαιοελληνικής φιλοσοφικής γραμματείας, εστιάζονται στα βασικά θέματα και κομβικά σημεία της Πλατωνικής σκέψης, αναδεικνύουν σημαντικά προβλήματα δίνουν έμφαση στις καίριες προϋποθέσεις και τους θεμελιώδεις άξονές της και επισημαίνουν τις επιδράσεις της στον σύγχρονο στοχασμό, στις επιστήμες και εν γένει στο πολιτισμικό μας γίγνεσθαι. Είναι η πρώτη φορά που συγκροτείται και κυκλοφορεί στην ελληνική γλώσσα συλλογικό έργο για τον πατέρ...

Σε ένα χωριό της πραγματείας του "Περί φύσεως των θεών" (I 34, 93), ο Κικέρων παρουσιάζει τον Σωκράτη ως τον "πατέρα της φιλοσοφίας". Ωστόσο, κατά μία άλλη, εν γένει παγιωμένη παράδοση, ο πρώτος φιλόσοφος, στην πραγματικότητα, ήταν ο Θαλής ο Μιλήσιος, που γεννήθηκε έναν αιώνα και πλέον πριν από τον Σωκράτη. Η αντίφαση ανάμεσα στις δύο αυτές παραδόσεις δεν είναι παρά φαινομενική, καθώς δεν αποδίδονται υπό την ίδια έννοια ο τίτλος του "πρώτου φιλοσόφου" στον Θαλή τον Μιλήσιο και του "πατέρα της φιλοσοφίας" στον Σωκράτη. [...] Louis - Andre Dorion

Για μας που είμαστε φορείς μεσογειακού πολιτισμού και παιδείας, η αρχαία φιλοσοφία δεν διαχωρίζεται από την ελληνική φιλοσοφία. Αυτή μας δίδαξε αρχικά ποια προβλήματα άξιζε να ελκύσουν την προσοχή του πνεύματος που επιδιώκει να συλλάβει, πίσω από το αβέβαιο φαίνεσθε και το μεταβαλλόμενο πρόσωπο των πραγμάτων, την ουσία που συνιστά την αλήθεια τους· αυτή επίσης μας κληροδότησε τους πρώτους κανόνες της αρετής που κατόρθωσε να διατηρήσει ο πολιτισμός μας· από τη μήτρα της, τέλος, ξεκινούν οι πιο εύρωστες ρίζες του κλασικού μας ουμανισμού. [...] Jean - Paul Dumont, καθηγητή...

Ο Εύδημος ο Ρόδιος (δεύτερο ήμισυ του 4ου αιώνα π.Χ.), ο πρώτος ιστορικός των μαθηματικών, υπήρξε ένας διακεκριμένος μαθητής του Αριστοτέλους, ο οποίος τον περιέβαλλε με μεγάλη εκτίμηση. Λέγεται ότι ο μεγάλος φιλόσοφος βρέθηκε για αρκετό καιρό σε δίλημμα, σχετικά με το πρόβλημα της διαδοχής του στο Λύκειο είχε δυσκολία να επιλέξει μεταξύ του Θεοφράστου και του Ευδήμου, λόγω των πολλαπλών προσόντων τους. Τελικά επέλεξε τον Θεόφραστο, χωρίς φυσικά αυτή του η επιλογή να υποτιμά το έργο του Ευδήμου. Ο Εύδημος υπήρξε πολυγραφότατος. Έγραψε έργα στην ιστορία των επιστημών, καθώς...

Η περίφημη φράση που φέρεται να είπε ο Γαλιλαίος Γαλιλέι ενώπιον της Ιεράς Εξέτασης το 1633, υποστηρίζοντας σθεναρά την έρευνά του για την κίνηση της Γης και του ηλιακού συστήματος, αποτέλεσε φράση-σταθμό στην ιστορία του παγκόσμιου πνεύματος και παράδειγμα προς μίμηση για όσους εμμένουν στο αγαθό της αλήθειας, της γνώσης και της ελευθερίας του λόγου, ενάντια σε ό,τι επιτάσσουν κάθε φορά οι καιροί. Άλλωστε, ανά τους αιώνες, η ιστορική πραγματικότητα έχει αποδείξει ότι ένας άνθρωπος μπορεί να φιμωθεί, η αλήθεια όμως θα επιβιώσει. Ο S. Fischer - Fabian παρουσιάζει στο βιβλ...

Η χαρά της ζωής στο επίκεντρο της φιλοσοφίας. Η αγάπη προς τις καθημερινές απολαύσεις και τα μεγάλα αινίγματα του σύμπαντος στον πυρήνα της σκέψης ενός από τους σημαντικότερους στοχαστές της Αρχαιότητας, του Τύρταμου από την Ερεσό της Λέσβου· ενός δασκάλου τόσο γλυκόγλωσσου, που ο μεγάλος συνομιλητής και φίλος του Αριστοτέλης αποφάσισε να του δώσει ένα όνομα πιο ταιριαστό στις αρετές του, αποκαλώντας τον Θεόφραστο. Ο Νορβηγός ιστορικός των ιδεών και καθηγητής Φιλοσοφίας Haakon Smedsvig Hanssen παρουσιάζει με λιτό και ευκρινή τρόπο τη ζωή και τις βασικές πτυχές του έργου...

Ο "Φάκελλος Πυθαγόρα" άρχισε στη Σάμο στην περίοδο περίπου της πεντηκοστής Ολυμπιάδας, στα 580-576 π.Χ., που τοποθετούν τη γέννηση του. Ο "Φάκελλος Πυθαγόρα" όμως δεν έκλεισε ποτέ, ούτε στο συμβατικό χρόνο του τέλους του, το 479 π.Χ. στο Μεταπόντιο... Και δεν πρόκειται να κλείσει όσο υπάρχει το Μυστήριο της ζωής και του θανάτου, που ο ίδιος το έχει προσεγγίσει και το έχει οριστικά ξεδιαλύνει. Γι' αυτό, άλλωστε, όσοι από τους μαθητές του έφτασαν στο βαθμό της τέλειας μύησης δεν πίστεψαν ποτέ ότι ο Πυθαγόρας πέθανε αφού είχε κατορθώσει να ξεπεράσει το θάνατο. Το Μεταπόντιο...

Πώς είναι δυνατόν η σύγχρονη κοινωνία μας να μη γίνεται καλύτερη, παρότι όλοι οι άνθρωποι μαθαίνουν γράμματα και σπουδάζουν; Γιατί υπάρχει ακόμα τόση αδικία, εκμετάλλευση, αναξιοκρατία, υποκρισία, ανευθυνότητα και βλακεία; Ο Πλάτωνας θα μας απαντούσε αμέσως. Γιατί σήμερα στα σχολεία και στα πανεπιστήμιά μας δεν δίνουμε παιδεία. Δίνουμε μόνο τεχνικές γνώσεις για επαγγελματικούς σκοπούς. Δεν φτιάχνουμε ανθρώπους. Δεν βοηθάμε τους νέους να αναπτύξουν τις πνευματικές τους ικανότητες. Δεν προβληματιζόμαστε για το τι είναι καλό και τι κακό, τι δίκαιο και τι άδικο. Νοιαζόμαστε για...

Ο Σωκράτης δεν έγραψε τίποτα -και όμως αξιώθηκε την πλουσιότερη βιβλιογραφία. Ο θεμελιωτής της ηθικής φιλοσοφίας ήταν η πιο ακέραια και ευσεβής προσωπικότητα -και όμως κατηγορήθηκε για ασέβεια και θανατώθηκε. Υπήρξε πρότυπο νομοταγούς πολίτη -και όμως στ' όνομά του καθιερώθηκε ένα δικαίωμα αντίστασης. Ήταν ο πρώτος Αθηναίος φιλόσοφος και αθηνολάτρης -και όμως η Αθήνα φέρνει το στίγμα της θανάτωσής του. Όλα αυτά συνθέτουν ένα φαινόμενο που ειδώθηκε σαν αίνιγμα, παράδοξο, περίπτωση, μύθος και θρύλος. Δίκαια αποτέλεσε τομή, ώστε ανάλογα με την προσωκρατική, όλη η μετέπειτα φιλ...

Οι Αθηναίοι του απέδωσαν τον χαρακτηρισμό Ολύμπιος. Η μόρφωση, η ευφυΐα και η ρητορική δεινότητα τον έκαναν να ξεχωρίζει. Κάποιοι δικαιολόγησαν τον χαρακτηρισμό εξαιτίας των μνημείων που άφησε στην πόλη. Οι κωμικοί σχολιαστές της επικαιρότητας είχαν ακόμα καλύτερη εξήγηση: είπαν πως όταν μιλούσε μπροστά στον λαό "βροντούσε κι άστραφτε" σαν τον Δία. Παρ' όλα αυτά, το πρόσωπο του ήταν πράο, χωρίς να φανερώνει έντονα συναισθήματα. Στη ζωή του πέρασε από απίστευτες διακυμάνσεις κι όμως κατάφερνε ακόμα και στα μεγαλύτερα πάθη και εντάσεις να μιλά με παρρησία στη συνέλευση και να...

Στη φιλοσοφία, ο Αριστοτέλης επιχειρεί τον επιτυχή συνδυασμό της πλατωνικής ηθικής και πολιτικής φιλοσοφίας με τη φυσική φιλοσοφία των προσωκρατικών, και εγκαινιάζει τον κλάδο της λογικής. Στις επιστήμες, θέτει τις βάσεις για τη φυσική, τη χημεία και τη μετεωρολογία, και αναδεικνύει τη σημασία και τη κεντρική θέση της βιολογίας. Συστηματοποιεί την πρακτική της ρητορικής, θεμελιώνει τη θεωρία της λογοτεχνίας (την "ποιητική") και ξεκινά ένα πρόγραμμα συστηματικής καταγραφής των πολιτευμάτων και των θεσμών των ελληνικών πόλεων. Με δυο λόγια, το αριστοτελικό έργο αντιπροσωπεύει...

Η ιστορία μας και ο πολιτισμός μας είναι η εθνική μας ταυτότητα. Εξέχουσα θέση κατέχει η αρχαία ελληνική γραμματεία. Το σύνολο των κειμένων για το οποίο οι Ευρωπαίοι διανοητές έχουν πει ότι "τελικά οι αρχαίοι Έλληνες τα είπαν όλα". Οι "Επτά σοφοί" της αρχαίας Ελλάδας είπαν και έγραψαν με καθαρότητα σκέψεις και απλά νοήματα, την πεμπτουσία της αρχαιοελληνικής σοφίας. Τα κείμενά τους είναι κανόνες ζωής για κάθε άνθρωπο, κάθε εποχής. Την επιτομή αυτών των κειμένων περιέχει αυτό το βιβλίο. Την ιδέα για την έκδοση αυτή την έδωσε η περγαμηνή με τα δελφικά παραγγέλματα που ε...

Η κεντρική θέση που κατέχει ο Πλάτωνας στην ευρωπαϊκή φιλοσοφική παράδοση οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Υπήρξε ο πρώτος Δυτικός φιλόσοφος του οποίου τα έργα διασώθηκαν ακέραια. Τα έργα αυτά διατήρησαν την επιρροή τους χάρη στο ευρύ τους φάσμα, την οξύτατη συλλογιστική τους και τη μαγνητική επίδρασή τους στους αναγνώστες. Ο Πλάτωνας δε μιλούσε με τη δική του φωνή, αλλά άφηνε τους χαρακτήρες των διαλόγων του να φθέγγονται για λογαριασμό του - προσφέροντας κατ' αυτόν τον τρόπο μια ποικιλία φιλοσοφικών απόψεων στους αναγνώστες. Ο ίδιος παρέμενε στη σκιά, δίνοντας την ευκα...

Η Υπατία, κόρη του μαθηματικού και αστρονόμου Θέωνα, του τελευταίου διευθυντή του μουσείου της Αλεξάνδρειας, γεννήθηκε στα μέσα του 4ου αιώνα μ.Χ. Γρήγορα ξεπέρασε σε γνώσεις τον Θέωνα και δίδαξε μια εκλεκτή ομάδα σπουδαστών, που μετέβαλαν την Αλεξάνδρεια σε ένα από τα πιο γνωστά κέντρα ερευνών της αρχαιότητας. Το 415, η Υπατία έπεσε θύμα αλλεπάλληλων βιασμών, βασανίστηκε και διαμελίστηκε από μια ομάδα φανατικών χριστιανών που δρούσαν υπό τις διαταγές του πατριάρχη της πόλης. Ωστόσο, το όνομά της διέτρεξε την Ιστορία και τη θυμόμαστε μέχρι σήμερα ως σύμβολο μιας προνομιακής...

Δυο μυθικά ονόματα στον χώρο της φιλοσοφίας Ο Παρμενίδης ο Ελεάτης, επηρεασμένος από τη φιλοσοφία του Πυθαγόρα και του Ξενοφάνη, διατύπωσε τη δική του θεωρία, αυτή περί του Εόντος και του Είναι όλων των όντων και όλων των πραγμάτων. Ο Εμπεδοκλής από τον Ακράγαντα έζησε έναν βίο αποκρυφιστικό, κάνοντας θαύματα που αγγίζουν τα όρια του μύθου. Δεν υπήρξε μόνο ένας μεγάλος φιλόσοφος αλλά και ένας άξιος πολιτικός, ιατρός, μάντης, μάγος και ποιητής.

Η δίκη και ο θάνατος του Σωκράτη αποτελούν συμβολικές στιγμές στην ιστορία του Δυτικού πολιτισμού. Η αντίληψή μας αναφορικά με τα γεγονότα εκείνα -η οποία διαμορφώθηκε από τους οπαδούς του και αποτυπώθηκε σε αναρίθμητα έργα λόγου και τέχνης- είναι πως πάνω σε μια έξαρση αφροσύνης η αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία καταδίκασε σε θάνατο έναν αριστοκράτη. Μόνο που η κρατούσα αντίληψη δεν είναι απαραίτητα και η αληθινή. Η κατηγορία που διατυπώθηκε εναντίον του για ασέβεια προς τους θεούς και διαφθορά των νέων ήταν από μόνη της δυνητικά ολέθρια, ωστόσο, οι διώκτες του ισχυρίστηκαν...

Τα δέκα τεύχη της σειράς "Οι μεγάλες δίκες", που εγκαινιάζεται σήμερα, είναι αφιερωμένα σε ισάριθμες δίκες από την ελληνική και παγκόσμια ιστορία που συγκλόνισαν στην εποχή τους. Από τη δίκη του Σωκράτη τον 4ο αιώνα π.Χ. έως τη δίκη του Μπελογιάννη τον 20ό αιώνα αναλύονται δίκες-ορόσημα για τα δικαστικά χρονικά. Για πρώτη φορά παρουσιάζονται στο αναγνωστικό κοινό εκτεταμένα πρακτικά των δικών, το κατηγορητήριο και οι απολογίες των κατηγορουμένων, οι καταθέσεις των μαρτύρων κατηγορίας και υπεράσπισης, καθώς και οι ετυμηγορίες. Ειδικοί επιστήμονες αναλύουν και σχολιάζουν το ι...

Το βιβλίο αυτό πρωτοκυκλοφόρησε στα γαλλικά το 1936 με τίτλο "Οι υλιστές της Αρχαιότητας". Το 1954 κυκλοφόρησε στα ελληνικά με τον τίτλο "Τρεις μεγάλοι στοχαστές της αρχαιότητας". Δεν είναι σίγουρο ότι η πρώτη έκδοση γνώρισε κάποια επιτυχία, με δεδομένο ότι δεν είχαν ακόμη αρθεί οι συκοφαντίες ενάντια στον δημιουργό του εκ μέρους του ΚΚΓ, ενώ οι προοδευτικοί Έλληνες αναγνώστες είχαν τότε κακή γνώμη για τον Γιάνη Κορδάτο, που προλόγισε το έργο, εφόσον, αν και πρώην γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, είχε απομακρυνθεί από το κόμμα από το 1927. Επιπλέον οι εποχές ήσαν πολύ σκο...