Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στο αφήγημα "Διατί η μηλιά δεν έγεινε μηλέα" (1885) απαντούν και συναρτώνται πίσω από το μετωνυμικής κοπής σύμβολο της μηλιάς όχι μόνο οι συγκαιρινοί προβληματισμοί για την παιδεία, τη γλώσσα και το μέλλον του έθνους, αλλά και παλαιά φιλοσοφικά προβλήματα που βρίσκονταν προς τα τέλη του 19ου αιώνα ξανά στο προσκήνιο της ευρωπαϊκής διανόησης: η διαμάχη μεταξύ νομιναλισμού και ρεαλισμού, η καταγωγή της ανθρώπινης γλώσσας (φύσει/θέσει), η λογικοκρατία και η αισθησιοκρατία. Μέσα από μια φιλολογική, ιστορική και φιλοσοφική προσέγγιση του αφηγήματος καταδεικνύεται η διαπλοκή φιλο...

Αναλύοντας το "Μοιρολόγι της φώκιας" περπάτησα βήμα προς βήμα τ' αχνάρια της γριάς-Λούκαινας και κοίταξα μαζί της τον Ήλιο της δικαιοσύνης και ντράπηκα το ίδιο μ' αυτήν. Έφτασα κοντά στον αιγιαλόν σέρνοντας μαζί μου την δική μου αβασταγήν. Έζησα μαζί της όλο το δράμα ολόκληρης της οικουμένης κι έσυρα πέρα ως πέρα το μοιρολόγι της δικής μου γενιάς, της τραγικής. Ένα μοιρολόγι που ο πόνος του έφτασε ως τα πέρατα, μέχρι το υποπόδιον των ποδών του Παντοκράτορα. Σε μια νύχτα παράξενη κι αλλόκοτη, λίγο μετά το λυκόφως, σπαρμένη με ξωτικές μουσικές και φωνές, μεταξύ ουρανού και γη...

Το δοκίμιο "Το μεταμοντέρνο σονέτο" εκκινεί από το έργο του μέγιστου σονετογράφου Λορέντζου Μαβίλη, το οποίο αντανακλά καλαίσθητα και βαθυστόχαστα τη μετάβαση από τον ρομαντισμό στον ρεαλισμό. Έχοντας αναλύσει τη σημασία του μοντερνισμού στην ποίηση, ο δοκιμιογράφος και συνάμα ποιητής Γιώργος Ξηροχωρίτης κορυφώνει την πραγμάτευσή του προτείνοντας το είδος τουμεταμοντέρνου σονέτου, δηλαδή ένα πάντρεμα παράδοσης και νεωτερικότητας που χαρίζει στον ποιητή τα εκλεκτότερα εκφραστικά μέσα. Από μια συναφή αλλά διαφορετική οπτική γωνία, το δεύτερο δοκίμιο, με τίτλο "Η μεταπαραδοσια...

Γιατί το κείμενο και γιατί ο σωσίας του; Ιδού ένα ερώτημα που η απάντησή του συμπλέκει δύο περιοχές οι οποίες, αν και φαινομενικά ασύμβατες, εντούτοις τέμνονται εντός των ορίων της κειμενικότητας, παροχετεύοντας το κείμενο στη λειτουργία της ανάγνωσής του, ενώ ταυτοχρόνως αποκαλύπτει τον αναγνώστη ως ιδρυτικό όρο του κειμένου. Ο αναγνώστης αναδύεται ως σωσίας του κειμένου σε μια διαδικασία αλλεπάλληλων συμπλοκών, η οποία τελικά οδηγεί όχι στο συμπληρωματικό πεπρωμένο μόνον, αλλά στο πεπρωμένο του σωσία, ο οποίος συγκροτεί το κατοπτρικό ομοίωμα του κειμένου, και μέσα από την...

"Το καμαράκι κάτω από τη σκάλα", φράση πού δανείζομαι από το "ΥΓ." του Αναγνωστάκη, επιδέχεται και άλλη ερμηνεία, προς την οποία σαφώς και εμπαθώς καταφάσκω. Αποβλέπει σε μιαν άσκηση της τέχνης του λόγου που θα αναπτύσσεται λίγο παράμερα, στην αθέατη πλευρά των μεγάλων διακυβευμάτων (τι γυρεύει η ποίηση στο παζάρι;), χωρίς ωστόσο να αρνείται πουθενά τον δημόσιο χαρακτήρα της· την επιθυμία, ναι, να διασώσουμε κάτι από τη λαίλαπα του ευτελισμού, όχι όμως ως προνόμιο, τάχα, της ιερής κάστας των γραφέων και του λογοτεχνικού μαντείου (εδώ η εκκοσμίκευση ας είναι ανελέητη), αλλά...

Η ειδολογική ευρύτητα των κειμένων του Βιζυηνού εκτείνεται από τη φιλοσοφική και την παιδαγωγική μελέτη ως τη λογοτεχνία (ποιήματα, διηγήματα κλπ.). Η διημερίδα "Το εύρος του έργου του Γ. Βιζυηνού: παλαιότερες αναγνώσεις και νέες προσεγγίσεις", τα πρακτικά της οποίας βρίσκονται στον παρόντα τόμο, εστίασε σε όλες αυτές τις πτυχές του έργου και, όπως πιστεύουμε, έδωσε τη δυνατότητα καλύτερης κατανόησης του έργου του, στη βάση των ποικίλων ερμηνευτικών προσεγγίσεων, φιλολογικών (θεωρητικών, ιστορικών, κριτικών και συγκριτολογικών) και διεπιστημονικών.

Το κείμενο αυτό του Στρατή Τσίρκα είναι ομιλία του που διαβάστηκε στην Πνευματική Εστία της Αλεξάνδρειας, σε εκδήλωση της ελληνικής κοινότητας με αφορμή τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου 1947. Στον πρόλογό του, ο Διονύσης Καψάλης σημειώνει: "Όπως ο Σεφέρης το 1943, στη δική του διάλεξη για τον Μακρυγιάννη, έτσι και ο Τσίρκας το 1947, στον ίδιο τόπο, την Αίγυπτο, και σε καιρό πολέμου πάλι, αναζητεί μια φωνή που να αγγίζει βαθύτερα στρώματα της συλλογικής μνήμης, ένα αυθεντικό κράτημα σε καιρούς ιλιγγιώδους αβεβαιότητας. Ο γενναίος Στρατηγός από το Λιδωρίκι ήταν ο επικρατέστερος...

"Το διήγημα" του Χριστόφορου Μηλιώνη είναι ένα είδος εγχειριδίου, συνοπτικής δηλαδή ιστορίας του ελληνικού διηγήματος για πρακτική χρήση, και απευθύνεται, κατά κύριο λόγο, στους αναγνώστες που θα ήθελαν να έχουν μια συνολική εικόνα της καταγωγής και της εξέλιξης αυτού του είδους που, εξαιτίας της μικρής του έκτασης, συγκεντρώνει όλη τη μέριμνα του δημιουργού στη συμπύκνωση και στην ευρηματικότητα. Δεν αποτελεί -και δε θα ήταν δυνατόν να συμβεί διαφορετικά- πρωτογενή φιλολογική εργασία, αλλά προσπαθεί να δώσει έγκυρες και, όπου ήταν απαραίτητο, τεκμηριωμένες πληροφορίες για...

Στο μικρό αυτό τόμο συγκεντρώνονται δεκαεφτά μικρά δοκίμια, που δημοσιεύτηκαν, με μιαν εξαίρεση, ως "φιλολογικές επιφυλλίδες" στη μεγαλύτερη κυριακάτικη εφημερίδα σε διάστημα τριών ετών (1999-2002). Ο πρώτος λόγος της συγκεντρωτικής αυτής επανέκδοσης των "φιλολογικών" αυτών μικρογραφιών είναι, αυτονόητα, η διάσωσή τους από τη λήθη, στην οποία θα τις καταδίκαζε, άδικα πιστεύω, η εφήμερη παρουσία τους σ' ένα, έστω και το σοβαρότερο, έντυπο δημοσιογραφικό μέσο. Ο δεύτερος όμως και ουσιαστικότερος λόγος είναι το γεγονός ότι τα σχετικά σύντομα αυτά κριτικά κείμενα έχουν τη μορ...

Το βιβλίο του Χριστόφορου Μηλιώνη "Το βλέμμα της Μέδουσας" περιέχει μια σειρά μελετήματα που αναφέρονται σε μερικούς από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς (Γ. Βιζυηνός, Αλ. Κοτζιά, Δημ. Χατζή, Α. Φραγκιά, Ν. Μπακόλα, Τ. Καζανζτή, Μ. Αλεξανδρόπουλο, Λ. Κούσουλα, Σπ. Τσακνιά) και σε βασικά κείμενα της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Ο συγγραφέας του βιβλίου, από τους πιο έγκριτους μεταπολεμικούς πεζογράφους, αλλά και έγκυρος φιλόλογος και εκπαιδευτικός, διερευνά με την οξυδέρκεια του δημιουργού και τον πλούσιο φιλολογικό του εξοπλισμό τα θέματά του. Τα μελετήματά του, όπως και του...

Η "Πάπισσα Ιωάννα" του Εμμ. Ροΐδη χαρακτηρίζεται, από έντονη διακειμενικότητα. Παντός είδους παραπομπές και παραθέματα την κατακλύζουν, με αποτέλεσμα κάποιοι σύγχρονοι του Ροΐδη να την αποκαλέσουν σκωπτικά "κέντρωνα". Ο ίδιος ο Ροΐδης όμως απέδιδε μεγάλη σημασία στα παραθέματα και στις παραπομπές που στηρίζουν τα κείμενά του. Μάλιστα είχε συμπεριλάβει στις διαδοχικές εκδόσεις της "Πάπισσας Ιωάννας" σημειώσεις στο τέλος, που σχολίαζαν τα διάφορα παραθέματα, δίνοντας και τις κατάλληλες παραπομπές. [...] Θα ήταν χρήσιμη λοιπόν μια συστηματική μελέτη των παραθεμάτων και παρ...