Νεοελληνική λογοτεχνία - Ερμηνεία και κριτική

Φθινόπωρο

Σύγχρονη Εποχή (2013)

"Τελευταίο πεζογράφημα του Κ. Χατζόπουλου είναι το μυθιστόρημα "Φθινόπωρο", που κυκλοφόρησε το 1917. Για το έργο αυτό έχουν γραφτεί κι ειπωθεί πολλά. Κάτω από το "Φθινόπωρο", με το "συμβολισμό" και την υψηλή τεχνοτροπία του, η αστική κριτική προσπάθησε να θάψει και ν' αρνηθεί το άλλο πεζογραφικό έργο του Κ. Χατζόπουλου. Είναι αλήθεια ότι το έργο αυτό αποτελεί σημαντικό επίτευγμα της ελληνικής πεζογραφίας. Είναι όμως το ίδιο φανερή κι η ιδεολογική τοποθέτηση του συγγραφέα του. Πίσω από τη "μαγεία", τη "γοητεία", τη "μελαγχολία", την "ποίηση" και τη δήθεν "αδυναμία να κατα...

Υπό την παπαδιαμαντικής δρυν

Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2017)

Το "Υπό την παπαδιαμαντικήν δρυν" είναι το τρίτο δοκίμιο που αφιερώνει στο έργο του Παπαδιαμάντη ο Λάκης Προγκίδης. Προηγήθηκαν "Η κατάκτηση του μυθιστορήματος" (Εστία, 1998) και "Ο Παπαδιαμάντης και η Δύση" (Εστία, 2002). Σ' αυτό το νέο βιβλίο ο Λάκης Προγκίδης φέρνει σε διάλογο το έργο του συγγραφέα των "Χαλασοχώρηδων" με τον σημερινό κόσμο. Καταπιάνεται λοιπόν, πάντα υπό την σκέπη του Παπαδιαμάντη, πότε μεμονωμένα, πότε συνδυάζοντάς τα μεταξύ τους, με διάφορα προβλήματα των καιρών μας, όπως η οργιώδης εκμετάλλευση της φύσης, η προγραμματισμένη και ελεγχόμενη λήθη του παρ...

Υπερρεαλισμός και αυτονόμηση των ιδεών

Ρώμη (2019)

Το θεωρητικό έργο με τίτλο "Υπερρεαλισμός και αυτονόμηση των ιδεών. Για μία νέα κατασκευή της παράδοσης" αποτελεί την ολοκληρωμένη επεξεργασία των θέσεων της Υπερρεαλιστικής Ομάδας Θεσσαλονίκης όπως αυτή αποτυπώθηκε στις διαλέξεις τις οποίες έφερες εις πέρας σε Θεσσαλονίκη, Ξάνθη και Λάρισα. Από την ίδρυση της η Υπερρεαλιστική Ομάδα Θεσσαλονίκης έθεσε ως στόχο την επανερμηνεία και επαναξιολόγηση των λογοτεχνικών, ποιητικών και καλλιτεχνικών δεδομένων όπως τα κατέγραψε η ιστορία χωρίς ωστόσο την, εκ των προτέρων, προσκόλληση και αντιγραφή αυτής. Στόχος τέθηκε η κατασκευή ενό...

Τρινάκρια, η καρδιά της Μεσογείου και η άπειρη Ήπειρος

Επίκεντρο (2013)

Σικελία και Ήπειρος, δύο γεμάτοι αντιφάσεις τόποι: απομονωτισμός, υπανάπτυξη, μετανάστευση, ιδιαίτερη αντίληψη της ταυτότητας, αλλά και πλούτος, παιδεία, υπερηφάνεια, πνεύμα υπεροχής. Η παρούσα μελέτη αποτελεί μία προσέγγιση συγκεκριμένων παραδειγμάτων από την πεζογραφική παραγωγή των Ηπειρωτών και των Σικελών μεταπολεμικών συγγραφέων. Παράλληλα, κατατίθεται σχεδίασμα με ιστορικά στοιχεία για τις δύο περιοχές, καθώς και της λογοτεχνικής τους παραγωγής κατά το 19ο και ειδικά τον 20ό αιώνα. Η διπλή αυτή ιστορική αναδρομή παρέχει στον αναγνώστη τα απαραίτητα ερμηνευτικά εργαλε...

Τριαντάφυλλα και γιασεμιά

Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2012)

Περιεχόμενα Πρόλογος των επιμελητών || Χαιρετισμός του Γεωργίου Μπαμπινιώτη || Χαιρετισμός του Παναγιώτη Κοντού || Δήμητρα Θεοφανοπούλου-Κοντού, Δομικές αποκλίσεις στον ποιητικό λόγο: Προκαταρκτικές παρατηρήσεις || Βαγγέλης Αθανασόπουλος, Η "αφηγηματική παρενδυσία" || Μαρία Κωσταγιάννη, Η παρομοίωση και οι λειτουργίες της στον ποιητικό λόγο || Γιάννης Ξούριας, Η Στοιχειομαχία του Ιωάννη Ρίζου Μανέ ως αλχημική αλληγορία || Henri Tonnet, Η θέση του Ερμήλου (1817) του Μιχαήλ Περδικάρη στην ιστορία του ελληνικού μυθιστορήματος || Ευριπίδης Γαραντούδης, Ο Κάλβος, μεταξύ νεοκλ...

Τρία κείμενα

Δόμος (2000)

Ο τόμος περιλαμβάνει τα κείμενα: "Δημήτρης Χατζής", "Στα 200 π.Χ." (με αφορμή ένα ποίημα του Κ.Π. Καβάφη) και "Φιλοσοφία και επιστήμη" (ανάλυση των απόψεων του Ludwig Wittgenstein και του Κορνήλιου Καστοριάδη).

Τρεις εν πλω

Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2018)

Ένας ιστορικός της τέχνης και μια φιλόλογος διερευνούν μαζί και χώρια πτυχές της νεωτερικότητας στην πεζογραφία του Μητσάκη, του Βιζυηνού και του Παπαδιαμάντη. Τα τρία διηγήματα που σχολιάζονται ("Το βαπόρι", "Μεταξύ Πειραιώς και Νεαπόλεως", "Η Νοσταλγός") έχουν ως κοινό τόπο αναφοράς το ταξίδι στη θάλασσα και θεματοποιούν, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, μία από τις αντιφάσεις της νεωτερικής συνείδησης: τη γοητεία που ασκεί στον καλλιτέχνη το στοιχείο της τυχαιότητας (στη φύση αλλά και στην καλλιτεχνική διαδικασία) και την ταυτόχρονη επιθυμία απόλυτου ελέγχου (ομοίως: της φύ...

Τόποι

Εκδόσεις Καστανιώτη (1997)

Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει μελετήματα που αναφέρονται στα γνωστά μυθιστορήματα του Καζαντζάκη, στα διηγήματα: "Ο Αμερικάνος" του Παπαδιαμάντη, "Το Λιος" του Βενέζη, "Το Μπουρίνι" του Καραγάτση, στην "Πρώτη Αγάπη" του Κονδυλάκη και στο "Φθινόπωρο" του Χατζόπουλου, στα διηγήματα του Θεοτόκη· παράλληλα όμως γίνονται αναφορές σε κείμενα των Flaubert, Zola, Gautier, Louys, Verga, κ.α. [...] Μολονότι στο μεγαλύτερο μέρος τους τα μελετήματα εξετάζουν αναλυτικά την κειμενική άρθρωση (μακροσκοπικά και μικροσκοπικά) και προϋποθέτουν ότι η παραγωγή του νοήματος στο λογοτεχνικό κείμεν...

Το ψυχαναλυτικό ίχνος: Κείμενα για τη νέα ελληνική λογοτεχνία

Opportuna (2010)

Τέσσερα μελετήματα για τέσσερις συγγραφείς της νέας ελληνικής λογοτεχνίας -Παπαδιαμάντης, Καζαντζάκης, Πεντζίκης, Εμπειρίκος- στη λογική της ψυχαναλυτικής ανάγνωσης· μιας ανάγνωσης η οποία δεν εξαντλείται στην εφαρμογής ενός ψυχαναλυτικού κανόνα στο κείμενο αλλά αναπλάθει το ίχνος μιας πρωταρχικής απώλειας: καθώς το ίδιο το λογοτεχνικό κείμενο εφοδιάζει τον αναγνώστη με ένα κενό, ένα θεμελιώδες χάσμα ως προς την ερμηνεία και κυρίως την απόλαυσή του, ο ψυχαναλυτικός λόγος, αφήνοντας τα δικά του ίχνη επ' αυτού, έρχεται να επιβεβαιώσει την απώλεια αυτήν, να δείξει ότι το λογοτ...

Το ψηλαφητό παλίμψηστο της ροϊδικής γραφής

Σοκόλη (2008)

Το έργο του Εμμανουήλ Ροΐδη, ως μοναδικό παλίμψηστο, αποκαλύπτει το γνωσιοθεωρητικό υπόβαθρο του συγγραφέα και η προσπάθεια ανίχνευσής του βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στα κείμενά του. Πιο συγκεκριμένα, ο Νίκος Μαυρέλος, λέκτορας του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου της Θράκης, επιχειρεί μια εμπεριστατωμένη και εκτενή μελέτη που καταπιάνεται με τις επιρροές που δέχτηκε ο Ροΐδης από τον Αριστοτέλη, τον Πλάτωνα, την εγελειανή και ταινική θεωρία και τη σχέση του με τον Χέγκελ και τον Μπωντλαίρ.

Το τέλος του μύθου

Μικρή Άρκτος (2010)

Συμπληρώθηκαν φέτος δέκα χρόνια απουσίας του Γιώργου Χειμωνά από τα λογοτεχνικά μας πράγματα. Η Μικρή Άρκτος εκφράζοντας τον θαυμασμό της "στο αποκαλυπτικό έργο και στον αινιγματικό βίο του Γιώργου Χειμωνά, τώρα μάλιστα που ο βίος έχει χωνευτεί μέσα στο έργο - έγινε δηλαδή έργο ο ίδιος", παρουσιάζει στη σειρά Δοκιμίων των εκδόσεών της, την εργασία του Γρηγόρη Πεντζίκη με τίτλο "Το τέλος του μύθου: οι μικρές εξιστορήσεις του Γιώργου Χειμωνά" -μια μελέτη με θέμα τον αφηγηματικό λόγο του Χειμωνά και την περιπέτεια της αφήγησής του. Ο Δημήτρης Μαρωνίτης συμμετέχοντας στ...

Το σώμα και η διαπραγμάτευση της διαφοράς στη σύγχρονη ελληνική πεζογραφία

Επίκεντρο (2012)

Στο βιβλίο "Το σώμα και η διαπραγμάτευση της διαφοράς στη σύγχρονη ελληνική πεζογραφία" πρωταγωνιστής είναι το σώμα· το σώμα ως "τόπος" στον οποίο οι κανόνες επιβάλλονται, αλλά και στον οποίο οι κανόνες παραβιάζονται, ανατρέπονται, χάνουν την ισχύ τους. Το σώμα της μετανάστριας και του μετανάστη, της πόρνης, του παρενδυτικού, του ασθενούς ή του ανάπηρου, το τερατώδες σώμα, το ‘τραυματισμένο’ σώμα ή το σώμα που κείται εκτός φυσικών ορίων συνιστά την αφορμή για να μελετηθούν οι τρόποι με τους οποίους έχουν οικοδομηθεί, αποδομηθεί ή αναδομηθεί αφηγηματικά, εικόνες ετεροποιημέν...

Το σχοίνισμα της γραφής

Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2014)

Γιατί ο Παπαδιαμάντης ονόμασε τη συλλογή διηγημάτων που δεν κατόρθωσε να εκδώσει "Θαλασσινά Ειδύλλια"; Βάσει ποιων ευρωπαϊκών συμφραζομένων παραβάλλεται με τους Ολλανδούς ζωγράφους; Πως γίνεται -χωρίς ούτε ένα εκδεδομένο βιβλίο- να αποτελεί πόλο κριτικού ενδιαφέροντος στην εποχή του; Σε ποιους ορίζοντες προσδοκιών προσελήφθη το έργο του έως τις μέρες μας; Και με ποια ιδεολογικά ή αισθητικά κριτήρια κατηγορήθηκε ή επαινέθηκε; Σε ποιον βαθμό το έργο του υποτάσσεται στις προδιαγραφές του ηθογραφικού διηγήματος και πως συνομιλεί με τον κυρίαρχο λόγο της εποχής του; Αυτά είναι...

Το σημειωτικό τετράγωνο

Επικαιρότητα (1994)

Το βιβλίο αυτό στρέφει την προσοχή του στην εφαρμογή της σύγχρονης θεωρίας της λογοτεχνίας. Αναλύει συστηματικά ένα φάσμα κειμένων, από το Χορτάτση ως το Σαχτούρη και υποδεικνύει νέους τρόπους ερμηνείας, που μπορούν να γενικευθούν. Ο τίτλος είναι δηλωτικός. "Το σημειωτικό τετράγωνο" υποδηλώνει ότι οι προσεγγίσεις προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τα νεότερα δεδομένα της σημειωτικής θεωρίας. Στόχος του είναι να δείξει πώς τα ζητήματα της αληθολογίας και η αλληλεπίδραση των ατομικών, κοινωνικών και οικονομικών κωδίκων προσφέρουν τα κατάλληλα εργαλεία, για να φωτιστεί η ιδεολογία τ...

Το πρόσωπο του νέου ελληνισμού

Το Ροδακιό (2005)

Το βιβλίο αυτό περιέχει τον βασικό κορμό από το ιστορικό και φιλολογικό έργο του Δημήτρη Χατζή. Έργο στις παρυφές της λογοτεχνικής του δημιουργίας, που όμως αποτελεί υφάδι και δομικό στοιχείο της δημιουργίας αυτής. Ακολουθώντας τις δραματικές τύχες της ελληνικής αριστεράς, από την Κατοχή και τον Εμφύλιο μέχρι την εικοσιπενταετή του εξορία, ο Χατζής επεξεργάστηκε με όλες του τις δυνάμεις την υπέρβαση του διλήμματος: απελευθέρωση από το ορθόδοξο κομματικό δόγμα αφενός, διαμόρφωση μιας νέας συγκροτημένης και συλλογικής δημιουργικότητας αφετέρου. Στο μεταίχμιο αυτό, κεντρικό...

Το πικαρικό μυθιστόρημα και η παρουσία του στον ελληνικό 19ο αιώνα

Εκδόσεις Άρτεμις (2018)

Το πικαρικό μυθιστόρημα γεννιέται στα μέσα περίπου του 16ου αιώνα, όταν ανατέλλει ο λεγόμενος "Χρυσός Αιώνας των ισπανικών Γραμμάτων". Εποχή της Αντιμεταρρύθμισης, με ισχυροποιημένη την Ιερά Εξέταση και γενικευμένη την εμμονή με την "καθαρότητα του αίματος", αλλά και εποχή έντονης κοινωνικής ανισότητας, έξαρσης της ληστείας και της ζητιανιάς. Μέσα σε αυτό το κλίμα ξεπηδά ο πικαρικός ήρωας, που αναγκάζεται να περιπλανηθεί σε όλα τα στρώματα της κοινωνίας και να μάθει πως προκειμένου να επιβιώσει, θα πρέπει να γίνει πιο επιτήδειος από τους γύρω του στην τέχνη της εξαπάτησης....

Το παρόν του παρελθόντος και το παρόν του μέλλοντος

Κουκκίδα (2011)

Ποια είναι η πνευματική φυσιογνωμία του νεοελληνικού παρόντος και ποιες είναι οι προοπτικές του; Εξακολουθεί άραγε να αντηχεί μέσα στον σημερινό ψυχισμό ο λαϊκός πολιτισμός και τα κοιτάσματα της μεταφυσικής παράδοσης του τόπου; Πώς μετέχει, την ίδια στιγμή, ο πλάνητας και ανέστιος Νεοέλληνας στη μοίρα του νεότερου, μεταπαραδοσιακού δυτικού κόσμου; Παρακολουθώντας τα ίχνη του κεντρικού ήρωα της μυθιστορηματικής τριλογίας του Γιάννη Κιουρτσάκη, η οποία φέρει τον τίτλο "Το ίδιο και το άλλο", οι τέσσερις συγγραφείς του ανά χείρας μικρού τόμου εγείρουν εκ νέου το επείγον ερώτημα...

Το παράστημα του Κώστα Π. Μιχαηλίδη

Ευθύνη (2006)

"Έφθασε η ώρα να υψώσουμε, με το αθάνατο υλικό των λέξεων, ένα μνημείο για να τιμήσουμε το εκλεκτότερο τέκνο που γέννησε στο β΄ μισό του 20ου αιώνα η πεφιλημένη μας Κύπρος, τον Κώστα Π. Μιχαηλίδη: τον φιλόσοφο και τον ποιητή, τον δάσκαλο και τον φίλο, τον "Άνθρωπο" που με το ολόφωτο, πυκνό, σοβαρό και μεγαλόκαρδο έργο του ετίμησε και την γλώσσα μας και την Ελλάδα. Αποδίδουμε επομένως μια τιμή ως αντανάκλαση αγάπης, ως αναγνώριση αξίας και ως εκδήλωση επίμονης αξίωσης ο χρόνος να σεβαστεί το ευγενές πρόσωπο του και το υψηλόφθογγο έργο του. Στο έργο αυτό αγωνίστηκε η πολυα...

Το παρακείμενο και η ...- (δια)κειμενικότητα ως σχόλιο στο πεζογραφικό έργο του Τάσου Αθανασιάδη (και στα 21 εγκιβωτισμένα ποιήματα του πεζογράφου)

Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη (2009)

[...] Το Πρώτο Μέρος της έρευνας, μακριά από το να λειτουργεί στο πλαίσιο μια "απομονωτικής σημειωτικής", οδηγείται σταθερά προς μια "συνδυαστική σημειωτική", μέσω της μελέτης παρακειμενικών στοιχείων όπως τα μότο, οι αφιερώσεις, οι υποσημειώσεις, ενώ το Δεύτερο Μέρος διευρύνει ακόμη περισσότερο την εμβέλεια του ερμηνευτικού σχήματος (για το οποίο η αρχική ιδέα δόθηκε από τις θέσεις των Chatman και Rimmon-Kennan για την παρουσία του αφηγητή μέσα στο κείμενο), αφού ανοίγεται στους (κάποτε επικίνδυνα) αχανείς χώρους της Διακειμενικότητας. [...] [...] Ως στόχος, και, ελπίζω,...

Συνολικά Βιβλία 870
243.186 Βιβλία
122.585 Συντελεστές
4.631 Εκδότες
Με την υποστήριξη του ΒιβλιοNet και του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου