Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Τρεις εργασίες του καθηγητή Χ.Λ. Καράογλου για τον Καβάφη: δύο ανακοινώσεις σε Επιστημονικά Συμπόσια και ένα άρθρο. Ο τίτλος "Εκτός ορίων" αποτελεί βέβαια σχόλιο. Ο αναγνώστης είναι ελεύθερος να επιλέξει σε τι αναφέρεται: στην ποίηση του Καβάφη ή στην κριτική (είτε, ακόμα, να θεωρήσει ότι αποτελεί αυτοσχόλιο. Σε μερικές περιπτώσεις η κριτική αντιμετώπισε τον ποιητή ως ψυχοπαθολογική περίπτωση. Για να εκτιμηθεί σωστά η εφαρμογή της ψυχαναλυτικής ερμηνείας από την καβαφική κριτική, οφείλουμε να κρίνουμε όχι την ορθότητα της θεωρητικής της αφετηρίας της, αλλά τη χρήση της και...

Ο μονόλογος του Ανδρέα Φραγκιά, διασώζοντας το άρωμα της προφορικής εξομολόγησης, φωτίζει εξίσου το συγγραφέα και τον άνθρωπο. Θεματικές εμμονές, τεχνοτροπικά γνωρίσματα, βιογραφικές λεπτομέρειες, ηθικές και ιδεολογικές συντεταγμένες διασταυρώνεται αρμονικά.

Η θρησκεία λοιπόν και η τέχνη είναι ένας ιδανισμός και ο άνθρωπος είναι γεννημένος ιδανιστής. Η πνευματική τούτη παράσταση όπως η ποίηση η αληθινή και μεγάλη ας είναι εργασία λίγων ατόμων, δεν είναι ποτέ έξω από τον στοχασμό του έθνους από τη χριστιανική του συνείδηση. Έτσι στο χριστιανικό κόσμο η θρησκεία γεννάει και όλη την ποίηση των αληθινών μεγάλων, όσοι από το Δάντη και εδώ τον εδόξασαν και όλη την αληθινά μεγάλη φιλοσοφία του.

Το βιβλίο Αστική εμπειρία και αστική ιθαγένεια της νεοελληνικής λογοτεχνίας απαρτίζεται από δοκίμια τα οποία αναφέρονται στην ποίηση, την πεζογραφία και την κριτική. Τον κεντρικό κορμό αποτελεί το ομότιτλο μελέτημα "Αστική εμπειρία και αστική ιθαγένεια της νεοελληνικής λογοτεχνίας" το οποίο, με βάση την ποίηση του Καρυωτάκη, εξετάζει την πορεία της νεοελληνικής λογοτεχνίας από το στάδιο των αναζητήσεων στο στάδιο της κατάρτισης της ιθαγένειάς της. Ταυτόχρονα, στο πλαίσιο του ίδιου κειμένου, ιχνηλατείται η πολιτισμική μετάβαση από το ελληνικό χωριό προς την αστική νεοελληνικ...

Διαμετρικά αντίθετοι, ως χαρακτήρες, μεταξύ τους δημιουργοί, όπως ο Τ.Κ. Παπατσώνης, ο Νίκος Καρούζος ή ο Γιάννης Τσαρούχης, αισθάνονται, κάτω από την καταλυτική παρουσία του Μουντέ, να επικοινωνούν με ανυποψίαστες, για τους ίδιους, ως τη στιγμή που επραγματοποιείτο, γέφυρες. Αν ο ίδιος ο Μουντές δεν επέτρεπε ποτέ στον εαυτό του να γίνει σκοτεινά εμβριθής στις αναλύσεις του, ήταν από σεβασμό προς τα ποιητικά μεγέθη που μ' αυτά καταπιανόταν. Η απροσχημάτιστα δυσκολοπροσέγγιστη ερμηνεία του θα τον έφερνε να θέλει να τα ανταγωνιστεί ή ίσως και να ιδιοποιηθεί το μέγεθός τους (γ...

Ο τόμος αυτός, γραμμένος και φιλοτεχνημένος με αγάπη για την Έλλη Αλεξίου, αποτελεί υλοποίηση σκέψεων και επιθυμιών του διοικητή της Τράπεζας Αττικής κ. Κωνσταντίνου Σταμούλη και του υπογραφόμενου. Η Αλεξίου επιλέχθηκε πρώτη από μια χορεία λογοτεχνών, κυρίως του αιώνα που προ ολίγων ετών απήλθε, στο πολιτιστικό πλαίσιο της Τράπεζας, που έχει δύο βασικούς στόχους: α) την παρουσίαση σε ένα ευρύ, κατά το δυνατόν, κοινό σημαντικών προσώπων της λογοτεχνίας μας, ανά τακτά διαστήματα, σε συναντήσεις ζωντανές, με ομιλίες ανθρώπων που ασχολούνται επιστημονικά ή ερευνητικά ή, εν πάση...

Το βιβλίο αυτό περιέχει δεκαέξι συνεντεύξεις με εξέχοντες Έλληνες λογοτέχνες και κριτικούς, καθώς και με μεταφραστές των έργων τους, οι περισσότερες από τις οποίες πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 1985-1990 στο πλαίσιο συνεργασίας της Ανδριέττας Στάθη-Σχώρελ με το βελγικό ραδιόφωνο για μια σειρά εκπομπών με θέμα τη νεοελληνική λογοτεχνία. Για πέντε συνεντεύξεις επίκεντρο αποτελεί η ζωή και το έργο του Καβάφη, ενώ περιλαμβάνονται και συνομιλίες με τον Οδυσσέα Ελύτη, το Νίκο Εγγονόπουλο, το Μίλτο Σαχτούρη, τον Κώστα Ταχτσή, την Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ και άλλους.

Κείμενα περίπου μιας δεκαετίας -της τελευταίας που μας άφησε εδώ και τρία χρόνια- συνθέτουν αυτό το βιβλίο. Κείμενα γραμμένο για βιβλία, για πρόσωπα και για ζητήματα ποιητικά -ή οιονεί ποιητικά-, με τα οποία ο συγγραφέας τους προσπάθησε, αυθορμήτως ή ευκαιρίας δοθείσης, άλλοτε νηφάλιος και άλλοτε συναισθηματικά ή αλλιώς εμπλεκόμενος, να συγκεφαλαιώσει σκέψεις, εντυπώσεις και αισθήματα που αποκόμισε από τις αναγνωστικές ή τις περιδιαβαστικές, στο χώρο της λογοτεχνίας, ενασχολήσεις του.

Ο τόμος αυτός, έπειτα από το παρεμφερών εκδοτικών στοχεύσεων βιβλίο με τα μελετήματα για την Έλλη Αλεξίου, έρχεται ως δεύτερο βήμα, ως συνεπής συνέχεια, στην προσπάθεια της Τράπεζας Αττικής για την προβολή των Νεοελλήνων λογοτεχνών, για τη γνωριμία του έργου τους από τους νεότερους φιλαναγνώστες ή την αναθέρμανση της αναγνωστικής σχέσεώς τους με τους πρεσβύτερους αναγνώστες, αλλά και για την έκδοση ενός, κατά το δυνατόν σφαιρικού και συνάμα χρηστικού εργαλείου για όσους ασχολούνται διδακτικά, ερευνητικά ή και εξειδικευμένα με τη λογοτεχνία μας. Η Λιλίκα Νάκου, παρά τη μακρ...

Πώς κατεβαίνει σε ένα μικρό παιδί η ιδέα να γίνει συγγραφέας; Πώς προπονείται για να πετύχει τον στόχο του; Τι μαθαίνει από τον παππού του, τι από την είρωνα οικογένειά του, τι από τους δασκάλους; Πού μαθήτευσαν οι νέοι στη δεκαετία του '70; Σε ποια ανήλιαγα κομματικά γραφεία και σε ποιες ταβέρνες έμαθαν να διαβάζουν και να σκέφτονται για τον κόσμο; Πώς ισορροπεί κανείς ανάμεσα στον έρωτα για τη λογοτεχνία και στη συζυγική αγάπη για τη φιλολογία; Πότε η ανηθικότητα σε ένα κείμενο είναι πηγή απόλαυσης και πότε πηγή αγανάκτησης; Πώς έζησε η Πηνελόπη στον λογοτεχνικό 20ό αιώνα...

Όπως φαίνεται και από τον τίτλο του έργου αυτού, "Πάτρα: Πολιτιστική πολυμορφία και εαυτότητα" πρόκειται για υλικά που έχουν άμεση σχέση με την πόλη, αλλά και την ευρύτερη Αχαΐα, μέρη και θέματα θεωρημένα που σκοπεύουν να χρησιμεύσουν συμβολικά ως μικρογραφίες του Ελληνισμού. Συνιστούν απότοκα συγκυριών που μου δόθηκαν για να τα μελετήσω και να τα αναπτύξω για το κοινό. Πρόκειται για θέματα και ζητήματα που στόχο έχουν την παρουσίαση προβληματισμών και γεγονότων ιστορικών, πολιτιστικών, καλλιτεχνικών και επιστημονικών που καλύπτουν φλέγοντα και πολύ επίκαιρα ζητήματα και τα...

Το "Κήρυγμα ηρωισμού" εντόπισα στο Τμήμα Χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης (Φ. 1019/ΙΒ΄). Αποτελείται από σαράντα δύο σελίδες, με το ίδιο υδατογραφημένο, χειροποίητο χαρτί που χρησιμοποιήθηκε στην α' έκδοση του "Αλαφροΐσκιωτου", σε παραπλήσιο σχήμα (29χ21)· η γραφή της πένας του Σικελιανού είναι αναγνωρίσιμη και σχετικώς ευανάγνωστη· μεγαλογράμματη, καλλιγραφημένη, αραιών αράδων γραφή, φανερώνει ότι αυτό το χειρόγραφο είχε ενώπιόν του ο ποιητής εκείνο το χειμωνιάτικο βράδυ του 1909. (από τα προλεγόμενα του Κώστα Μπουρναζάκη)

Με τα κείμενα αυτού του βιβλίου, ο καταξιωμένος πεζογράφος Χριστόφορος Μηλιώνης έρχεται να επιβεβαιώσει, εμπράκτως, την άποψη ότι ένας σύγχρονος συγγραφέας δεν μπορεί πλέον να αρκεστεί στο προσωπικό του βίωμα ούτε στη μυθοπλαστική διαδικασία. Οφείλει να παρακολουθεί τα ποικίλα δρώμενα της εποχής και του τόπου του με άγρυπνο μάτι και κριτική παρεμβατική διάθεση. Συνέπεια μιας τέτοιας πεποίθησης αποτελούν τα κείμενα αυτού του βιβλίου, κείμενα καρποί των προβληματισμών που δημιούργησε στον συγγραφέα η αντιστασιακή στάση του απέναντι σε ότι θεώρησε αντίθετο με τις ηθικές ή αισθ...

Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει δοκίμια με θέμα την αρχαία και σύγχρονη λογοτεχνία, ελληνική και ξένη, τα οποία έχουν κατά καιρούς δημοσιευτεί σε λογοτεχνικά περιοδικά ή σε πρακτικά συνεδρίων, αλλά και εισηγήσεις που δόθηκαν σε επιμορφωτικά σεμινάρια εκπαιδευτικών. Συγκεντρωμένα στον τόμο αυτό συνιστούν προτάσεις ανάγνωσης της λογοτεχνίας τόσο για το μαχόμενο εκπαιδευτικό της τάξης όσο και για κάθε αναγνώστη της λογοτεχνίας και φιλοδοξούν να δείξουν ότι η λογοτεχνική δημιουργία είναι συνεχής και αδιάλειπτη, αλλά και σχετική, υποκείμενη στις αξίες και τα δεδομένα κάθε εποχής.

[...] Η θεματική του συμποσίου φέτος αναφέρεται στην Ιστορία, Πεζογραφία και Μουσικολογία. Το θέμα της ιστορίας "Οι αγροτικές εξεγέρσεις στη Λευκάδα", πέρα από τη σημασία που έχει για τον πολίτη της Λευκάδας, έχει καθαυτό μια γενικότερη επικαιρότηα για κάθε άνθρωπο, σε μια εποχή που η αποδιάρθωση της αγροτικής κοινωνίας πραγματοποιείται με τρόπο επώδυνο και τραυματικό. [...] Η δεύτερη ημέρα του συμποσίου είναι αφιερωμένη στον Χριστόφορο Μηλιώνη, διακεκριμένο πεζογράφο, καταγόμενο από τη γείτονα Ήπειρο. [...] Το συμπόσιο κλείνει με την παρουσίαση της προσωπικότητας του Μάρκ...

Στην Ελλάδα, από τα τέλη κιόλας του 19ου αιώνα, καλλιεργείται μια σύγχυση: η αγωνία για εκσυγχρονισμό της χώρας στο επίπεδο των ευρωπαϊκών χωρών συχνότατα μεταφράζεται σε βίαιο ή, το λιγότερο, πρόχειρο εκμοντερνισμό, δηλαδή σε απλή μίμηση του εκάστοτε "μοντέρνου" από τις συλλογικές νοοτροπίες και τα ήθη. Στη σχετικά αθώα εποχή της αυγής του μεσοπολέμου η Εύα Πάλμερ, ηγερία του Άγγελου Σικελιανού, ικέτευε τους Έλληνες να είναι ο εαυτός τους: να μην πιθηκίζουν τη Δύση στην τέχνη, στην επιχειρηματικότητα, στη μόδα. Οι τρεις διαλέξεις που έδωσε τον Φεβρουάριο του 1921 πάνω στα...