Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, 1941: ... Δια να γράψη κανείς επομένως τοιαύτην μελέτην εχρειάζετο μέγα θάρρος και ήτο αδύνατον να επιτύχη αν δεν ήτο πρώτης γραμμής... (Δ. ΝΙΤΣΟΣ) ΠΡΩΙΝΟΣ ΤΥΠΟΣ, 1941: Εμείς οι βλάκες ανανεώνουμε τον κόσμο και βοηθάμε την πρόοδό του. Γιατί η πρόοδος είναι κίνηση - δεν είναι καρέκλα... (Κ. ΒΑΡΝΑΛΗΣ) ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ, 1941: ... Αφού ο βλάκας βρίσκεται στα πρόσω κι ο έξυπνος στα μετόπισθεν... τότε μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι! (Π. ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ) ΠΡΩΙΑ, 1941: Οι βλάκες είναι οι πραγματικά ευφυείς και οι λεγόμενοι "ευφυείς" είναι οι πραγματικά βλάκες....

Το εμβληματικό κείμενο του "ευφυούς" Έλληνα διανοητή, κοινωνιολόγου, δημοσιογράφου, συγγραφέα και ποιητή Ευάγγελου Λεμπέση, γραμμένο μέσα στην Κατοχή (1941), έρχεται στις μέρες μας να υψώσει ισχυρή ασπίδα στη χυδαιότητα, την αναξιοκρατία και τα κοινωνικά συστήματα που ποδοπατούν την ανθρώπινη ζωή. Το κείμενο προκάλεσε πολλές αντιδράσεις και συζητήσεις στον τύπο της εποχής, αλλά και αργότερα. Αφιερώνεται από το συγγραφέα "εις τους δυναστευομένους από τους βλάκες, δηλ. στους ευφυείς!" Το βιβλίο γράφτηκε στην Καθαρεύουσα, αλλά εδώ δημοσιεύεται παράλληλα και η απόδοση του...

Πρώτος ο Νίκος Δήμου είχε διατυπώσει σε αυτό το δοκίμιο του 1985 τη θέση ότι η κακοδαιμονία της Ελλάδας δεν οφείλεται στους αστούς (όπως έλεγε τότε η Αριστερά) αλλά στην παντελή απουσία μίας οργανωμένης αστικής τάξης. Την άποψη για την αδυναμία και σχεδόν ανυπαρξία της αστικής μας τάξης ανέπτυξε μερικά χρόνια αργότερα και ο σημαντικός και πρόωρα χαμένος Παναγιώτης Κονδύλης. Το δοκίμιο αυτό ανατυπώθηκε πολλές φορές (αυτή είναι η ένατη έκδοση) διότι όχι μόνο διατήρησε τη σημασία του, αλλά σήμερα, χάρη στην κρίση, απέκτησε ακόμα μεγαλύτερη επικαιρότητα.

Το Ολυμπιακό Ιδεώδες διέρχεται σήμερα κρίση εκ των πραγμάτων, διέρχεται, όμως, κρίση και από το πνεύμα της εποχής. Ο πολιτικός ανταγωνισμός που αναπτύσσεται μεταξύ των χωρών, το οικονομικό δέλεαρ έτσι όπως προβάλλεται από τον υλικό πολιτισμό, η τεχνολογική εξειδίκευση η οποία αντιμετωπίζει τον άνθρωπο ως animal machine κατά την ορολογία του Καρτέσιου, και μάλιστα βιονικό, έχουν ως αποτέλεσμα την διαμόρφωση ενός ανθρώπου μονοσήμαντου, κατά τον ορισμό του Μαρκούζε, και την φθορά και την απαξίωση της ολυμπιακής ιδέας ως αξίας. Το πνεύμα της ευγενούς άμιλλας υπονομεύεται από το...

Αποδεδειγμένα πλέον διανύουμε μια ιστορική περίοδο κατά την οποία ο δυτικός κόσμος όπως και άλλες περιοχές του πλανήτη έχουν περιέλθει σε μια πολύπλευρη κρίση. Τα συστήματα αξιών του ευρωπαϊκού πολιτισμού κλυδωνίζονται μέσα σε ένα ασφυκτικό πλαίσιο μιας πρωτόγνωρης οικονομικής κρίσης και κοινωνικής απαξίωσης των πολιτών. Η ΕΕ δείχνει να καταρρέει και το μεγάλο όραμα χάνεται! Η απερίγραπτη αντιμετώπιση της φύσης και του περιβάλλοντος οδηγεί επίσης τον πλανήτη στον όλεθρο. Όλα δείχνουν να έχουν μπει στο κόκκινο και οι λαοί αμφισβητούν πλέον τα πάντα, πιστεύοντας...

Τα καλά μας ρούχα... 25 Δεκεμβρίου 1959: Χρόνια τώρα προσπαθώ να καταλάβω γιατί όταν ήμουν στο χωριό ένιωθα τόση χαρά τις μέρες των Χριστουγέννων. Έδωσα στον εαυτό μου πολλές διανοουμενίστικες ερμηνείες, όμως καμιά δεν με ικανοποιούσε. Θυμάμαι πολύ καλά τα Χριστούγεννα του 1959. Φορέσαμε τα καλά μας και πήγαμε στην Αγία Μαρίνα. Η εκκλησία ήταν γεμάτη, με τον κύριο Δυολύκη να δεσπόζει επιβλητικά στην πρώτη σειρά και εμάς τα πιτσιρίκια δίπλα του να περιμένουμε τον Κονόμο, τον παπά της εκκλησίας, να κάνει κανένα απ' αυτά τα υπέροχα "εξωεκκλησιαστικά" σχόλιά του. Έξω από την...

Καμία πορεία δεν μπορεί να φτάσει στον προορισμό της εάν οι συνοδοιπόροι που συμμετέχουν σε αυτή δεν έχουν Όραμα και δε γνωρίζουν την Αποστολή τους. Όραμα είναι η δημιουργία συνθηκών για τη μετάβαση από το σήμερα, την «Κοινωνία του Ατόμου», στο αύριο, την «Κοινωνία του Όλου». Αποστολή είναι η αναγνώριση των θεμάτων που όλοι γνωρίζουμε αλλά λίγοι αναγνωρίζουμε και προπάντων, λίγοι τολμούμε να φέρουμε στο προσκήνιο. Πρόκειται για τη διατύπωση, ανάπτυξη και παρουσίαση προτάσεων για το σύνολο μιας σύγχρονης κοινωνίας, τα μέλη της οποίας θα μπορούν ελεύθερα και δημοκρατικ...

Στο βιβλίο αυτό καταγράφεσαι η μαρτυρία ενός ανθρώπου για μια εποχή όπου οι αγώνες, κάθε λογής, δε σταματούσαν ποτέ και οι λιποταξίες σπάνιζαν. Δεν το έβαζε κάποιος εύκολα τότε στα πόδια κι ούτε αρεσκόταν να ανακυκλώνει τα παράπονα του. Μέρες γενναιοψυχίας; Ας τις πούμε, καλύτερα, γερά στυλωμένες στη ζωή, τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο. Ο αναγνώστης θα δει να εμφανίζονται άνθρωποι που ρίχνονται μέσα στη δράση με το που χτυπάει ο συναγερμός. Από τις κινήσεις τους αναπηδά μια θέληση, τη βλέπουμε, την ξαναζούμε, τη δανειζόμαστε. Σε περίοδο δανεισμών, άλλωστε, βρισκό...

Ο κόσμος γύρω μας αλλάζει βαθιά κυρίως με την ώθηση των αδιάκοπων επιστημονικών και τεχνολογικών καινοτομιών. Αλλάζει και η προσωπική μας ζωή. Πώς κυβερνώνται αυτές οι αλλαγές; Ποιοί κατορθώνουν να τις ελέγξουν, με τι δύναμη και με ποια όρια; Κάθε μέρα αναπροσαρμόζονται τα χαρακτηριστικά της κοινωνίας μας. Η δικαιοσύνη και το δίκαιο αποτελούν επαρκή κοινωνική θεραπεία; Προκειμένου να σταθμίσουμε τους κανόνες που η κοινωνία έχει θεσπίσει, είμαστε υποχρεωμένοι να φθάσουμε στο βάθος της ύπαρξής μας. Η ζωή, ο θάνατος, ο στοχασμός πάνω στον εαυτό μας και στο σώμα μας, στις σχέσε...

Είναι πολλά, μα τι θα βγει αν ειπωθούν όλα... Δεκαετίες τα καταγγέλλουν οι πολιτικοί και τα κόμματα, όταν βρίσκονται στην αντιπολίτευση. Οι κυβερνήσεις χάνουν τον προσανατολισμό τους και παθαίνουν αντικατοπτρισμό. Αρμενίζουν στραβά σε στραβό γιαλό... Αφήστε εκείνα τα θρυλικά για... κοινωνική αλληλεγγύη και κράτος πρόνοιας! Μας ξεκουφαίνουν, μα δεν το βλέπουμε πραγματικά. Αυτό είναι που λείπει περισσότερο. Ρωτήστε τον άνεργο, τον ανασφάλιστο, το μεροκαματιάρη πολύτεκνο, το μικροσυνταξιούχο, το χαμηλόμισθο χωρίς σπίτι, τον άπορο άρρωστο, το φτωχό γέρο ή τη γριά, τη χήρα, τη δ...

Το βιβλίο αυτό είναι μια πραγματεία πάνω στο βασικό ερώτημα: αν ο άνθρωπος, ως νοητική οντότητα, είναι ένα απομονωμένο και αποκομμένο φαινόμενο μέσα στο σύμπαν και στη φύση - που βρίσκονται και υπάρχουν δρώντας ασυνάρτητα και ανερμάτιστα - ή ότι η ανθρώπινη ύπαρξη αποτελεί έκφανση μιας διαπιστώσιμης νοητικής δυναμικής ενέργειας, η οποία διέπει τα γεγονότα και τα φαινόμενα του υπαρκτικού γίγνεσθαι; Μέσα από τη διερεύνηση αυτού του ερωτήματος, με βάση τις σύγχρονες δημοσιοποιημένες απόψεις της εκλαϊκευμένης επιστήμης σε συνδυασμό με την φιλοσοφική σκέψη, συνάγονται διαπιστ...

Από την Ελλάδα της ολυμπιακής ευφορίας φτάσαμε στην Ελλάδα της μετα-ολυμπιακής μελαγχολίας. Θα την ονομάσω "άγρια μελαγχολία". Ένα παράξενο μείγμα οργής και θλίψης. Από τη μια στιγμή στην άλλη καταρρέουν οι βεβαιότητες μιας ζωής. Με άγνωστες ακόμα τις παρενέργειες στο σύνολό τους, η εποχή αυτή μας αλλάζει. Αλλάζει τη ζωή μας, τις συνήθειές μας, τις επιθυμίες μας, τον τρόπο που βλέπουμε τον εαυτό μας και τους άλλους. 34 σχόλια για την επικαιρότητα βρίσκονται συγκεντρωμένα σε αυτό το βιβλίο. Αφηγήσεις μιας επικαιρότητας που μας πονά και μας τρελαίνει, αλλά και γεννά τεχνάσματ...

Σίγουρα κύλισαν εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια προτού η ανθρώπινη κοινωνία προκύψει από το κοπάδι των αναρριχόμενων πιθήκων. Ωστόσο τελικά εμφανίστηκε. Και τι θα βρούμε πάλι σαν σημαντική διαφορά ανάμεσα στο κοπάδι των πιθήκων και την ανθρώπινη κοινωνία; Την εργασία. Φρίντριχ Ένγκελς, "Ο ρόλος της εργασίας στην εξανθρώπιση του πιθήκου" Πολύ λίγα επιστημονικά κείμενα που έχουν γραφτεί πάνω από 130 χρόνια πριν μπορούν ακόμα να εμπνέουν τη σύγχρονη έρευνα... "Ο Ρόλος της εργασίας στην εξανθρώπιση του πιθήκου και Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κ...

Ο κύριος λόγος της αναδημοσίευσης αυτού του δοκιμίου, που γράφτηκε στην αρχική του μορφή στην καθαρεύουσα το 1941, είναι η τεράστια κοινωνική σημασία του για τη σύγχρονη Ελληνική κοινωνία. Εκ πρώτης όψεως ο αναγνώστης προβληματίζεται με τη θεματολογία και το νόημα αυτής της μελέτης και με την κατηγορία των ανθρώπων με την οποία καταπιάνεται. Ο-πωσδήποτε ο συγγραφέας με τον όρο "βλάκες" δεν εννοεί τους διανοητικώς αναπήρους ή καθυστερημένους, οι οποίοι εμπίπτουν άμεσα ή έμμεσα στο χώρο της ιατρικής, της ψυχιατρικής και της νομικής επιστήμης. Για τον Λεμπέση η βλακεία (μωρ...

[...] Η πρόκληση του μεταμοντερνισμού στην ιστοριογραφία έθεσε πράγματι τους ιστορικούς ενώπιον ενός συνόλου καίριων ζητημάτων θεμελιώδους σημασίας για μια αναστοχαστική ιστοριογραφία. Η μελέτη επιχειρεί ένα διάλογο με αυτά τα ζητήματα, χωρίς ωστόσο να συμμερίζεται τον τρόπο με τον οποίο ο μεταμοντερνισμός τα διαχειρίζεται, και κυρίως τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγει. Ο τρόπος με τον οποίο οι μεταμοντέρνοι στοχαστές διαχειρίζονται τα ζητήματα που άπτονται της κατανόησης του παρελθόντος υποχρεώνει ουσιαστικά τους ιστορικούς να επιλέξουν ανάμεσα σε δύο αλληλοαποκλειόμε...

Η σειρά "Σύγχρονες Κοινωνικές Επιστήμες: Θεωρία και Πράξη", που διευθύνει ο καθηγητής Β. Φίλιας, εγκαινιάζεται από τις εκδόσεις Παπαζήση με τον τριπλό στόχο: - Να δοθούν από κάθε κοινωνική επιστήμη επιλεγμένα κείμενα (Readers), που θα καλύπτουν με πληρότητα τη σχετική επιστημονική θεματική στη βάση της παγκόσμιας βιβλιογραφίας. - Να εκδοθούν στα ελληνικά βασικά επιστημονικά έργα από κάθε κλάδο των κοινωνικών επιστημών, που η έλλειψη τους δημιουργεί σοβαρά κενά και επιτρέπει μονομερείς και παραπλανητικές επιστημονικές προσεγγίσεις. - Να κυκλοφορήσουν σοβαρές ερευνητικέ...

Ο Αλέξης ντε Τοκβίλ, ο στοχαστής του 19ου αιώνα, θεωρείται πλέον σύγχρονός μας. Οι μελέτες που αφιερώνονται κάθε χρόνο, και από τις δυο πλευρές του Ατλαντικού, στην εξαιρετικά διορατική του σκέψη είναι πάρα πολλές. Το ανά χείρας βιβλίο προσπαθεί να εξηγήσει τους λόγους για αυτό το διαρκώς αυξανόμενο ενδιαφέρον. Οι διεισδυτικές αναλύσεις του Τοκβίλ για την αμερικανική κοινωνία, που "υποχρεώνουν" τους Αμερικανούς ακόμα και στις μέρες μας να αναζητούν στα γραπτά του εξηγήσεις για όσα συμβαίνουν γύρω τους, είναι ασφαλώς ένας από αυτούς. Το έργο του όμως δεν είναι μόνο αμε...

Η τάση περιγραφής γεγονότων και καταστάσεων, χωρίς αναζήτηση των αιτίων που τα προκαλούν, είναι ένα ενδημικό φαινόμενο στην κοινωνία της εποχής μας. Πρόκειται για μια δημοσιογραφική αντίληψη των πραγμάτων· χρήσιμη, αλλά όχι επαρκή. Ο Β. Φίλιας στο έργο του αυτό, που αποτελεί μια συλλογή ανακοινώσεων σε ημερίδες και συνέδρια, καθώς και άρθρων σε εφημερίδες και περιοδικά διαλέξεων, δοκιμίων και παρεμβάσεων, έχει μια διαμετρικά αντίθετη οπτική γωνία. Μια οπτική γωνία που ανατρέπει την επιφανειακή εικόνα και φωτίζει την άλλη όψη του νομίσματος: τα υποκρυπτόμενα στοιχεία...