Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

- Γιατί είναι νομοτελειακή η κατάρρευση του καπιταλισμού; - Είναι κοινωνική αναγκαιότητα ή ουτοπία η κομμουνιστική κοινωνία; - Τι είναι η διαρκής επανάσταση; - Ποιο είναι το πραγματικό νόημα της δικτατορίας του προλεταριάτου; - Είναι δυνατή η οικοδόμηση του σοσιαλισμού σε μία μόνο χώρα; - Τι πραγματικά υπήρξε στο λεγόμενο "υπαρκτό σοσιαλισμό"; - Γιατί η αντίληψη της σοβιετικής γραφειοκρατίας βασίστηκε στον Κάουτσκι και όχι στο Λένιν;

Το προκείμενο τεύχος αποτελεί αναδημοσίευση από φωτοτυπημένο κείμενο μιας ομιλίας του συγγραφέα με θέμα "Η μαρξιστική θεωρία της ιστορίας", που έγινε στα γραφεία της Σοσιαλιστικής Δημοκρατικής Ενώσεως, στις 8.4.1965. [...] Η αναδημοσίευση στο βιβλίο αυτό γίνεται και με τον υπότιτλο "Φιλοσοφία και μαρξισμός", γιατί η διδασκαλία των ιδρυτών του επιστημονικού σοσιαλισμού έχει τις ρίζες της στη φιλοσοφία και συγκεκριμένα στον έναν από τους δύο βασικούς κλάδους της, τον Υλισμό, και δη στους υλοζωιστές της Μιλήτου.

Ο Μαρξ με την κριτική του δεν εξάλειψε την τάση αυτή -όχι περισσότερο από το να καταργήσει την αλλοτρίωση με το να την ξεσκεπάσει. Αυτή αναπτύχθηκε, αντίθετα, από τον Μαρξ με τη μορφή ενός υποτιθέμενου οικονομικού υλισμού που, με το χρόνο, έπαιξε ένα συγκεκριμένο ρόλο στο φενακισμό του εργατικού κινήματος. Ισχυροποιώντας την κοινωνική διαίρεση του προλεταριάτου μεταξύ μιας εργατικής ελίτ, που συνδεόταν με μια φράξια της διανόησης, και τη μάζα της τάξης, η τάση αυτή ήρθε να δώσει τροφή σε μια εξουσιαστική ιδεολογία, της οποίας ο γραφειοκρατικός χαρακτήρας φανερώθηκε πλήρως μ...

Το δοκίμιο αυτό -σύντομη περιγραφή της απονέκρωσης του μαρξισμού στις διάφορες διαδοχικές της φάσεις- αποτελεί ένα σχόλιο των βαθιά αληθινών και πάντοτε επίκαιρων τούτων λόγων. Αν η σκέψη κλώθει τη μνήμη, όπως μας το δίδαξε ο Πλάτων, η εργασία τούτη είναι απόλυτα δικαιολογημένη αυτόν τον καιρό που ελλοχεύει η αμνησία. Αν δε η νέα γενιά βρει σ' αυτήν την εργασία κάποιους επιπλέον λόγους για να υποδεχτεί με χλεύη τη λογοδιάρροια των απατεώνων που μόλις τώρα ξεμασκαρεύτηκαν και να τολμήσει να αναζητήσει τον εαυτό της ως τα έσχατα όρια του αναγκαίου και σωτήριου σκεπτικισμού τ...

Ξανά ο Μαρξ. Το φάντασμά του συνεχίζει να πλανάται στην Ευρώπη και στον κόσμο, παρότι υπάρχει η επιθυμία να εξορκιστεί. Ο νεκρός για τον οποίο μιλάμε είναι ακόμα ακμαίος και δεν έχει σταματήσει να διασπείρει τον πανικό μεταξύ των ζώντων, καταγγέλλοντας τις αντιφάσεις ενός κόσμου στον οποίο το πραγματικό απέχει μακράν από το νοούμενο ως λογικό. Η επανεκκίνηση από τον Μαρξ είναι το πρώτο βήμα που πρέπει να κάνουμε για να βγούμε στο δρόμο ενός διαλεκτικού αντικαπιταλισμού, που οδηγεί τη σκέψη και τη δράση του ανθρώπινου είδους στην τελική απελευθέρωση από τη δικτατορία του...

Πιστεύουμε ότι οι λαοί μπορούν από τώρα κιόλας να περιορίσουν τον αριθμό των πολέμων, αντιτιθέμενοι σ' αυτούς που τον κάνουν ή σ' αυτούς που τον κηρύσσουν. Νομίζουμε ότι το δικαίωμα για την έγκριση ή αποδοκιμασία του πολέμου ανήκει πριν απ' όλους, στην εργατική τάξη η οποία περισσότερο απ' όλους σηκώνει το βάρος της στρατιωτικής θητείας και του πολέμου. Στον αγώνα ενάντια στο μιλιταρισμό διαθέτουμε ένα μέσο πραχτικό, θεμιτό και άμεσα εφαρμόσιμο. Το μέσο που διαθέτει η εργατική τάξη οφείλεται στο γεγονός ότι ολόκληρο το σώμα της κοινωνίας δεν θα μπορούσε να ζήσει, αν η παραγ...

Ο Καστοριάδης άσκησε αυστηρή κριτική στη μαρξική θεωρία. Αυτή η πρωτοποριακή, ριζοσπαστική κριτική καθοδήγησε τη στάση πολλών θεωρητικών και άνοιξε το δρόμο... Συνεπώς, σήμερα, επείγει να επαναξιολογήσουμε την ερμηνεία του Μαρξ που πρότεινε ο Καστοριάδης: να ελέγξουμε αν δικαιώνεται, κατά πόσον παραμένει έγκυρη και να εξακολουθεί ν' αποτελεί πρότυπο για την εφεξής στάση μας έναντι της μαρξικής θεωρίας. Στην παρούσα εργασία, συνδυάζονται αναπόφευκτα η κριτική αποτίμηση του ίδιου του έργου του Μαρξ και της κριτικής που άσκησε ο Καστοριάδης.

Το Μάη του 1898 η εικοσιεπτάχρονη Πολωνή Ρόζα Λούξεμπουργκ έφτασε στη Γερμανία και προσχώρησε στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα. Από κείνη τη στιγμή το όνομά της συνδέθηκε στενά, όχι μόνο με το πολωνικό, αλλά και με το γερμανικό εργατικό κίνημα. Δούλεψε σαν αρθρογράφος και διαφωτιστής των μαζών, στάθηκε ακλόνητη επαναστάτρια, στη θεωρία και στην πράξη, μέσα στις γραμμές του γερμανικού εργατικού κινήματος· αναδείχθηκε σε ηγετική μορφή της αριστερής πτέρυγας του εργατικού κινήματος κι έγινε από τους ιδρυτές του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γερμανίας. Πολύπλευρα ήταν τα θέματα των...

Τον Φλεβάρη του 1875 και ενώ ζούσε στο Λονδίνο, ο Μαρξ προς μεγάλη του έκπληξη πληροφορείται ότι στις 14 και 15 του ίδιου μήνα, 73 εκπρόσωποι της «Γενικής Εργατικής Ένωσης» που ασπάζονταν τις απόψεις του Λασάλ -απόψεις με τις οποίες επανειλημμένως είχε έρθει σε αντίθεση- και 56 εκπρόσωποι του «Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος» με απόψεις πολύ κοντά σ' αυτές του Μαρξ, συναντήθηκαν στη μικρή πόλη της Γκότα, για να επεξεργαστούν από κοινού ένα πρόγραμμα και να προετοιμάσουν τη συγχώνευση των δύο κομμάτων σε ένα, στο «Γερμανικό Εργατικό Κόμμα». Ο Μαρξ, στη σκέψη ότι όλοι...

Ψυχαγωγική εισαγωγή στο έργο του Μαρξ και συνάμα βοήθημα, εργαλειοθήκη για τη σκέψη και τη δράση, το παρόν βιβλίο θέλει να συμβάλει στην προσέγγιση των μεγάλων ανατροπών της εποχής μας και των αναμετρήσεων των οποίων η έκβαση δεν είναι ποτέ δεδομένη. Να ακονίσει εκ νέου τη σκέψη μας. Το βιβλίο αυτό δεν φιλοδοξεί να αποκαταστήσει, πέρα από τις παραχαράξεις και τις προκαταλήψεις, την αληθινή σκέψη κάποιου αυθεντικού και παραγνωρισμένου Μαρξ. Προτίθεται απλώς να προτείνει έναν πιθανό τρόπο χρήσης του καταδεικνύοντας με ποιον τρόπο η ριζοσπαστική κριτική του, που δεν ανέχετα...

"Η ενότητα επιμέρους επιστημών και φιλοσοφίας μπορεί να οδηγήσει στην επιστημονική αλήθεια, αν η γνώση στηρίζεται στην επιστημονική ποιότητα, αλλά ταυτόχρονα ολοκληρώνεται με την αλληλοδιείσδυση των επιμέρους επιστημών και τη διαλεκτική-υλιστική σύλληψη της πραγματικότητας και της κίνησής της", έγραφε ο Νίκος Νικολάου σε σχόλιο του στην Επιστημονική Σκέψη, το 1984. Αυτή την ενότητα επιμέρους επιστημών και φιλοσοφίας, τη διαλεκτική-υλιστική σύλληψη της πραγματικότητας και της κίνησης της εκφράζουν τα κείμενα του Νίκου Νικολάου, που παραθέτονται στο πρώτο μέρος του βιβλίου αυ...

Η συζήτηση για το έθνος και τον εθνικισμό απασχολεί την Αριστερά από την γέννησή της. Το ερώτημα τι στάση κρατάει απέναντι στο 'δικό της' έθνος ήταν πάντα δεμένο με το τι στάση κρατάει απέναντι στη 'δική της' άρχουσα τάξη. Είναι μια συζήτηση κεντρική για τις προοπτικές του ίδιου του εργατικού κινήματος, γεμάτη αντιπαραθέσεις και πολεμικές που ξεκίνησαν από την εποχή του Μαρξ και του Ένγκελς και κορυφώθηκαν στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην Ελλάδα, η σύγκρουση με τις 'εθνικές εκστρατείες' του ελληνικού καπιταλισμού -τους Βαλκανικούς Πολέμους, τον Α΄ Παγκόσμιο, τη Μικρασιατικ...

Για ενάμιση αιώνα τώρα ο μαρξισμός βρίσκεται στο επίκεντρο του θεωρητικού προβληματισμού που αναπτύσσεται σε κάθε πτυχή των κοινωνικών επιστημών και όχι μόνο. Η επικαιρότητα διαρκείας ενός από τους σημαντικότερους -ισμούς δεν αποδίδεται μόνο στην αναλυτική δύναμη της θεωρητικής αυτής παράδοσης αλλά και στον εξαιρετικό πλουραλισμό και στη δημιουργικότητα μεγάλου αριθμού στοχαστών, διανοουμένων και επιμέρους σχολών και παραδόσεων, που εμπνεύστηκαν ή επηρεάστηκαν αλλά και επηρέασαν το σημαντικό αυτό ρεύμα σκέψης. Με αυτή την έννοια, ο "μαρξισμός" αποτελεί ένα ιδιαίτερα πλούσιο...

Το βιβλίο "Μαρξιστικαί ουτοπίαι" είναι μία μελέτη, συνοπτική αλλά άκρως περιεκτική και διαφωτιστική και, κυρίως, αντικειμενική, γραμμένη από τον νομικό και δημοσιογράφο Ευάγγελο Κυριάκη, σχετικά με την οικονομική θεωρία του μαρξισμού. Ο μαρξισμός έχει επηρεάσει τον τρόπο που σκεφτόμαστε αλλά και πράττουμε στον τομέα της οικονομίας και των οικονομικών, πολύ περισσότερο απ' όσο γνωρίζουμε και φανταζόμαστε: αυτό έγινε είτε λόγω της αποδοχής των μαρξιστικών θέσεων είτε λόγω της υποτίμησής τους, όπως επισημαίνει και ο Κυριάκης. Σύμφωνα με τον συγγραφέα πρέπει "α) να μελετ...