Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Πάντα με συνάρπαζαν οι συνεντεύξεις του "Paris Review", και παλιά και τώρα. Όλες μαζί συνιστούν την αρτιότερη ίσως διαθέσιμη διερεύνηση στο "πώς" της λογοτεχνίας, το οποίο είναι από πολλές απόψεις πολύ πιο ενδιαφέρουσα ερώτηση από το "γιατί". (Σάλμαν Ρούσντι) Αν θέλετε απλώς να έρθετε σε μια πρώτη επαφή με τον αγαπημένο σας συγγραφέα, μπορείτε να πάτε σε μια παρουσίαση βιβλίου του. Αν όμως θέλετε πραγματικά να τον γνωρίσετε, τότε πρέπει να διαβάσετε μια συνέντευξή του στο "Paris Review". "The Times" Όταν μιλούν οι μεγάλοι συγγραφείς μάς μιλάνε τα βιβλία τους......

Ο πραγματικός τίτλος αυτής της συλλογής θα έπρεπε να είναι ο υπότιτλός της, δηλαδή "περιστασιακά κείμενα". Αυτό που καθόρισε την τελική επιλογή ήταν μόνο η δικαιολογημένη ανησυχία του εκδότη ότι ένας τίτλος τόσο πομπωδώς μετριόφρων δε θα τραβούσε την προσοχή του αναγνώστη. Τι είναι ένα περιστασιακό κείμενο και ποια τα προτερήματά του; Συνήθως ο συγγραφέας ούτε που θα διανοούνταν να ασχοληθεί μ’ ένα συγκεκριμένο ζήτημα, αλλά κατέληξε εκεί μετά από μια πρόσκληση σε μια σειρά συζητήσεων ή δοκιμίων με ορισμένο θέμα. Το θέμα τον οδήγησε να σκεφτεί πάνω σε κάτι που, υπό άλλες...

Όπως σε όλα τα τρίγωνα ισχυρών παραμέτρων οι διάφορες εντάσεις και δυναμικές δημιουργούν το πλαίσιο μέσα από το οποίο αναδύονται τα πιο γόνιμα (ή τα πιο εφήμερα) σχήματα, έτσι και σε τούτη τη μελέτη: Ενθουσιασμός, Τρέμισμα, Πνεύμα ορίζουν τις παρυφές ενός τέτοιου τριγώνου. Ένα εντασιακό μόρφωμα αναδύεται από επιφανή ή αφανή διαχρονικά πεδία ιδεών, πράξεων και κινημάτων, αισθημάτων και αισθητικών αναζητήσεων. Η αφήγηση της σύμπραξης αυτής αναδεικνύει κυρίως το πάθος εκείνο που καιροφυλακτεί πίσω ακόμη και από τον πιο άτεγκτο ορθολογισμό, αλλά που ξεσπά συχνά και σε εντελώς α...

Το τρίπτυχο λογοτεχνία, φιλοσοφία, πολιτική ορίζει τα ενδιαφέροντα της συγκεκριμένης συλλογής δοκιμίων. Πρόκειται για ασκήσεις ανάγνωσης στο ευρύ πεδίο της ευρωπαϊκής νεωτερικότητας. Για συναρτήσεις με στιγμές της ιδεολογίας και το βλέμμα του νεωτερικού συγγραφέα. Για ανταποκρίσεις στην εμπειρία της ποίησης και στα πάθη της κριτικής. Στο επίκεντρο του βιβλίου βρίσκεται η δύσκολη και συχνά εχθρική επαφή της πολιτισμικής και της κοινωνικής κριτικής. Σε τι από τα δυο πρέπει να δοθεί προτεραιότητα; Στο ότι ο κόσμος μας είναι, ενδεχομένως, περισσότερο ρηχός ή στο ότι αποδεικνύετ...

Το βιβλίο αυτό είναι ένα προσωπικό λογοτεχνικό εγκόλπιο, μια "μυριόβιβλος" σε μικρογραφία. Κατά την περιδιάβασή μου στον συναρπαστικό κόσμο της τέχνης του λόγου διαπίστωνα με έκπληξη παράδοξες και γοητευτικές συναντήσεις. Καθώς συνδιαλεγόμουν εγώ με τα κείμενα, έβλεπα πως κι αυτά συνδιαλέγονταν μεταξύ τους. Άλλοτε ο διάλογος αυτός ήταν ηθελημένος -υπήρχε δηλαδή συνειδητή επίδραση- κι άλλοτε όχι. Συνειδητοποιούσα έτσι πως ο καλύτερος τρόπος για να καταλάβουμε τη λογοτεχνία ήταν η ίδια η λογοτεχνία. Κατέληξα σε μια διευρυμένη εκδοχή της αρχαίας μεθόδου "Όμηρον δι' Ομήρου σαφη...

Εραστής της γραφής είναι αυτός που περπατάει συνομιλώντας με τον ήρωά του, εκείνος που κρατάει συνεχώς σημειώσεις στο κουτί των τσιγάρων του, εκείνος που, ατενίζοντας τον ορίζοντα, βλέπει όχι ό,τι υπάρχει στην ευθεία των ματιών του, αλλά ό,τι εκτυλίσσεται στα άδυτα της ψυχής του. Τα ψέματα και οι αλήθειες, τα προσωπεία των ηρώων και των δημιουργών, οι συνειρμοί και τα σύμβολα, οι πληγές και τα οράματα, το φως και το σκότος, οι ιδέες που γίνονται λέξεις και οι λέξεις που φιλοτεχνούν "κοστούμια" ιδεών παίρνουν μια θέση στη χορεία αυτών των στοχασμών, προκειμένου να δώσουν...

Η δημιουργικότητα αποτελεί ένα δώρο στον κόσμο των ανθρώπων. Μη μας στερείτε τη συμβολή σας. Δώστε μας αυτό που έχετε μέσα σας. Στήβεν Πρέσσφιλντ - Ονειρεύεστε να γράψετε το επόμενο μυθιστόρημα - σταθμό; - Μετανιώνετε που δεν ολοκληρώνετε τους πίνακες, τα ποιήματα ή τα σενάρια σας; - Θέλετε να δημιουργήσετε μια επιχείρηση ή μια μη κυβερνητική οργάνωση; - Θα θέλατε να αρχίζατε σήμερα κιόλας δίαιτα ή γυμναστική; - Ελπίζετε κάποια μέρα να τρέξετε μαραθώνιο; Αν απαντήσετε "Ναι" σε κάποια από αυτές τις ερωτήσεις, τότε σας χρειάζεται... "Ο Πόλεμος της Τέχνης" Σ'αυτ...

"Αυτή είναι και η αρχή της διανοητικής και συναισθηματικής περιπέτειας που καταγράφει αυτό το βιβλίο: η ανάγκη για μία εκ νέου κατανόηση του κόσμου με βάση τη λογική, αλλά και το συναίσθημα -μακριά από τις δεσμεύσεις του δυτικού κοσμοειδώλου. Για να συλλάβουμε την πραγματικότητα στην ολότητά της - ισχυρίζεται ο συγγραφέας - πρέπει να αποφύγουμε την ερμηνεία της βασιζόμενοι σε μεθόδους που έχουν μία ψεύτικη συνοχή και συνέπεια. Δεν πρέπει, δηλαδή, να αποκλείουμε εκ προοιμίου τίποτα στην προσπάθειά μας να επαναπροσδιοριστούμε στον κόσμο. Κι αυτό που χρειάζεται, είναι ένας νέο...

Να απορριφθούν τα "τοξικά απόβλητα" μιας σκέψης που έχει μολυνθεί από τη συνήθεια, τη γλωσσική πτώχευση, τα περιττά λίπη και τον κορεσμένο αέρα της αδράνειας - ιδού ένα αίτημα που προβάλλει επιτακτικά, αλλά αναβάλλεται εξίσου επίμονα. Η τέχνη, και ειδικά η λογοτεχνία που με ενδιέφερε από τα πρώτα αμήχανα σκαριφήματά μου έως το Νάρκισσος και Ιανός, είναι ωστόσο εκεί, αλλά απαιτεί μια τολμηρότερη αναψηλάφηση. Αυτή ακριβώς την αναψηλάφηση, χωρίς όμως τις αλαζονικές βλέψεις μιας αυστηρής ετυμηγορίας, επιχειρούν τα άρθρα αυτά, minima δοκίμια για την ακρίβεια. Πλην των άλλων,...

Πως τα καταφέρνουν οι μεγάλοι συγγραφείς; Επί μισό και πλέον αιώνα το Paris Review έχει εκμαιεύσει μερικές από τις πιο αποκαλυπτικές και τολμηρές σκέψεις που διατύπωσαν οι αυθεντίες της λογοτεχνίας του καιρού μας. Οι συντάκτες του περιοδικού έχουν μιλήσει με τους περισσότερους, κορυφαίους στον κόσμο, μυθιστοριογράφους, ποιητές, θεατρικούς συγγραφείς και κριτικούς και οι ίδιες οι συνεντεύξεις κέρδισαν την αναγνώριση ως κλασικά λογοτεχνικά έργα, ως μία ουσιαστική και εμπεριστατωμένη καταγραφή της συγγραφικής ζωής. Το Paris Review έχει προσφέρει γόνιμες συζητήσεις με του...

Ένα πρωτότυπο εγχείρημα στο οποίο ένας ποιητής και ένας πεζογράφος διασταυρώνουν τα ξίφη τους πάνω σε όλο το φάσμα της λογοτεχνίας. "Αυτό το βιβλίο το γράψαμε μαζί. Θεσπίζοντας έναν μονοφωνικό λόγο που δίνει υπόσταση σ’ ένα πρόσωπο συνθεμένο από τα χαρακτηριστικά και των δύο μας. Προέκυψε από μια συνεχή συνομιλία δύο ετών για διάφορα ζητήματα της λογοτεχνίας. [...] Ποια έννοια έχει η διάκριση δύο ονομάτων στην κτητορική επιγραφή ενός βιβλίου μέσα στο οποίο μιλά κάποιος σε ενικό αριθμό; Ας το πούμε έτσι: ότι το βιβλίο αυτό είναι προϊόν μιας ουσιαστικής και αδιάρρηκτης φ...

Λογοτεχνία (ευρωπαϊκή, λατινοαμερικάνικη και, βέβαια, αργεντίνικη), ποιητική και συγγραφική τέχνη, διακειμενικότητα και "λογοκλοπή", καλλιτεχνική ελευθερία, επιτυχία, φήμη, πραγματικότητα και φαντασία, φανταστικό, όνειρο, θεολογία, θάνατος, αυτοκτονία, τρέλα, φιλοσοφία, χρόνος, σύμπαν και δημιουργία, μαθηματικά, μουσική, γλώσσα, μετάφραση... Αυτά είναι μερικά μόνο από τα θέματα που πραγματεύονται (ή μάλλον κουβεντιάζουν) οι Μπόρχες και Σάμπατο, τα δύο αυτά ιερά τέρατα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, στις προφορικές (και, επομένως, αυθόρμητες, ενίοτε απροσδόκητες, γεμάτες απ...

Το βιβλίο "Επιστροφή στα παιδιά της Αντιγόνης" θέτει και πάλι μια σειρά από ερωτήματα που αφορούν στο παρελθόν αλλά περισσότερο στο παρόν μας: Ποια είναι η θέση της αρχαίας κληρονομιάς στην παιδεία των Ελλήνων και της ανθρωπότητας; Υπάρχει δρόμος γυρισμού από την λησμονιά που σκεπάζει τους "άχρηστους" κλασικούς και την μονόπλευρη στροφή στο "χρήσιμο"; Τα πεδία που το απασχολούν είναι το θέατρο, η αρχαιογνωσία και ιδιαίτερα ο μύθος και η τελετουργία, καθώς και η νεότερη ελληνική πεζογραφία και ποίηση. Αναφέρεται σε ξένους και Έλληνες, από τον Έλιοτ και τον Φρόυντ μέχρι τον...

Ο Σ. Ν. Φιλιππίδης δίδαξε για 25 χρόνια κλασική και νεοελληνική φιλολογία, καθώς και θεωρία της λογοτεχνίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Με την αποχώρησή του από την ενεργό διδασκαλία, συνάδελφοι και μαθητές τον αποχαιρέτησαν με τα δοκίμια που συγκεντρώνονται σε τούτον τον τόμο. Ο αναγνώστης θα βρει εδώ μελέτες φιλολογικές, θεατρολογικές, ιστορικές, ψυχαναλυτικές και συγκριτολογικές, για τον Καζαντζάκη και τον Όμηρο, τον Καζαντζάκη σεναριογράφο ή τον Καζαντζάκη και την Αίγυπτο, για τον "Ορφέα" του Σολωμού, τον Ιωάννη Ισ. Σκυλίτση, την ελληνική υποδοχή τ...

Το 2004 απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ στην Αυστριακή μυθιστοριογράφο και θεατρική συγγραφέα Ελφρίντε Γέλινεκ, η οποία είναι γνωστή κυρίως για το αυτοβιογραφικό της μυθιστόρημα "Η πιανίστρια" και την πολιτική της δράση. Το "Εκ βαθέων" είναι προϊόν μιας εκτεταμένης συνομιλίας που μαγνητοφωνήθηκε το 2004, στη Bιέννη, από την Kριστίν Λεσέρ. H συγκλονιστική συζήτηση μεταξύ δύο γυναικών, που συμμερίζονται πολλά πράγματα και είναι παθιασμένες με τη λογοτεχνία, αποκαλύπτει τελείως άγνωστες πτυχές μιας οξυδερκούς, ευαίσθητης συγγραφέως, προικισμένης με δηκτικό χιούμορ. Mεταξύ των δύ...

Περιλαμβάνονται τα κείμενα: - Μ. Μανιαδάκη: "Γ. Γ. Αλισανδράτος: μια μαθητική μαρτυρία" - Γ. Παπακώστας: "Ρώμος Φιλύρας: από τον αφηγηματικό λόγο στην αυτοβιογραφία" - Σ. Ιλίνσκαγια: "Λ. Μαβίλης - Κ. Π. Καβάφης: σημεία σύγκλισης" - Ε. Γαραντούδης: "'Εσύ ξεκίνησες αποφασισμένος από την αρχή να γίνεις μεγάλος'. Αντιδικίες των μεταπολεμικών και μεταπολιτευτικών ποιητών με τους μείζονες ποιητές της γενιάς του '30" - Έ. Σταυροπούλου: "Η χαμηλή φωνή του Γιάννη Μπεράτη στον "Μαύρο φάκελο"" - Ε. Κοτζιά: "Τα "Πέτρινα λιοντάρια" της Ιουλίας Ιατρίδη" - Α. Καστρινάκη: "Παίζοντα...

Η παρούσα διάλεξη δόθηκε από τον Αντόνιο Ταμπούκι στο Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών στις 30 Μαΐου 2008. "Ποιος θα το έλεγε ποτέ ότι θα ερχόταν μια μέρα που θα αναλάμβανα το καθήκον να πλέξω το εγκώμιο της λογοτεχνίας. Το γεγονός ότι έχω γράψει λογοτεχνία σε ποσότητες που μου φαίνονται υπερβολικές, κάνει το εγκώμιό μου να φαίνεται πλεονασμός. Αλλά ανάμεσα στα προνόμια που η ηλικία μας παραχωρεί, είναι κυρίως οι πλεονασμοί: και καλό είναι να τους εκμεταλλευόμαστε". Antonio Tabucchi, 30.5.2008

Περιεχόμενα: - Δημήτρης Αγγελάτος: "Τέχνες του χώρου και τέχνες του χρόνου: ένα σχήμα για μεθοδολογικούς όρους και όρια στις σύγχρονες διακαλλιτεχνικές προσσεγγίσεις" - Δημήτρης Γιάννου: "Είδη και γένη της μουσικής: μια περιήγηση σε όρους και αντιλήψεις για τη μουσική και τα μουσικά μορφώματα από τη σκοπιά του 20ού αιώνα - Αλεξάνδρα Βουτυρά: "Συνολικό έργο: από τον Richard Vagner στο Bauhaus - Ιωάννα Μανωλεδάκη: "Θεατρικές εικαστικές τέχνες και εικαστικό θέατρο" - Κώστας Γεωργουσόπουλος: "Όρια θεάτρου" - Χρήστος Παπούλιας: "Τα "εργαλεία" της αρχιτεκτονικής σύνθεσης: μ...