Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η εμβληματική μορφή του Maurice Blanchot δεν είναι άγνωστη στον Έλληνα αναγνώστη, μολονότι μεγάλο μέρος του δοκιμιακού του έργου παραμένει ακόμη αμετάφραστο. Αντί άλλης σύστασης, υπενθυμίζουμε τον λακωνικό αυτοπροσδιορισμό που επέλεξε ο συγγραφέας στα περισσότερα έργα του: "Μυθιστοριογράφος και κριτικός. Η ζωή του είναι εντελώς ταγμένη στη λογοτεχνία και στη σιωπή που της προσιδιάζει". Το δοκίμιο που περιλαμβάνει η παρούσα έκδοση δημοσιεύτηκε σε δύο συνέχειες (Νοέμβριος 1947, Ιανουάριος 1948) στο περιοδικό Critique, που είχε μόλις ιδρυθεί από τον Georges Bataille. Είναι αντ...

[...]Η λογοτεχνία είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη γλώσσα και με την κοινωνία. Αποτελεί ένα πεδίο, το οποίο, όπως γράφει ο Ελύτης αναφερόμενος στην ποίηση, "συγκεφαλαιοί την πολιτείαν, αντανακλά το φως πάσης ιστορικής εποχής". Aποτελεί έναν από τους φορείς της συλλογικής μνήμης και συνείδησης της κοινωνίας και εκφράζει όσο το δυνατόν πιο αξιόπιστα την αυτοσυνειδησία της. Ως πολιτισμικό σύστημα δεν αποτελεί "περιθωριακή και επουσιώδη πλευρά της ζωής μας", αντιθέτως συνιστά το πεδίο όπου διαρθρώνεται η σχέση του ανθρώπου με τον κόσμο. Όπως κάθε λογοτεχνία έτσι και η νεοελληνική,...

Πώς κατεβαίνει σε ένα μικρό παιδί η ιδέα να γίνει συγγραφέας; Πώς προπονείται για να πετύχει τον στόχο του; Τι μαθαίνει από τον παππού του, τι από την είρωνα οικογένειά του, τι από τους δασκάλους; Πού μαθήτευσαν οι νέοι στη δεκαετία του '70; Σε ποια ανήλιαγα κομματικά γραφεία και σε ποιες ταβέρνες έμαθαν να διαβάζουν και να σκέφτονται για τον κόσμο; Πώς ισορροπεί κανείς ανάμεσα στον έρωτα για τη λογοτεχνία και στη συζυγική αγάπη για τη φιλολογία; Πότε η ανηθικότητα σε ένα κείμενο είναι πηγή απόλαυσης και πότε πηγή αγανάκτησης; Πώς έζησε η Πηνελόπη στον λογοτεχνικό 20ό αιώνα...

Τα κείμενα που περιέχονται στην τέταρτη αυτή συναγωγή δοκιμίων του ποιητή Νίκου Φωκά αφορούν, ξανά και ξανά, τα θέματα που τον απασχολούν αδιάκοπα, σε όλη του τη ζωή: τη γλώσσα, την ποίηση, τη μετάφραση, τη θρησκευτική πίστη, την ιστορική μοίρα του Νέου Ελληνισμού. Χωρίς συναισθηματισμούς και ρητορείες, ορθολογικά και επιχειρηματολογημένα, ο Φωκάς αναλύει, σχεδόν ανατέμνει, κάθε φορά το θέμα του και διατυπώνει, με σαφήνεια, ακρίβεια και τόλμη, τη θέση του. Ας μην διαφύγει την προσοχή του αναγνώστη η πνευματική αγωνία και η θερμή αγάπη για την ελληνική γλώσσα και τη λογο...

Η μελέτη της προφορικότητας, και μάλιστα με τη γραφή ενός βιβλίου, σίγουρα ξενίζει. Ωστόσο, σήμερα περισσότερο από ποτέ, θεωρείται απαραίτητη, καθώς μπορεί να είναι η ίδια η έκφραση της ζωής μας. Στην εποχή της πληροφορικής η αναφορά στην προφορικότητα μπορεί να μοιάζει με στενοκέφαλο αναχρονισμό. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει στην πραγματικότητα. Αντίθετα, η τυπική μηχανιστική συμμόρφωση με τις (ελεγχόμενες, έτσι και αλλιώς, από κάποιου ιστού το κέντρο) επιστημονικές ή άλλες συνήθειες συνιστά μια ανελεύθερη πειραματική συμπεριφορά ενώπιον μιας παγκόσμιας πνευματικής χρεωκοπί...

Δεκατέσσερα δοκίμια για τις τύχες της έκφρασης απέναντι στην ταραχή των ανθρωπίνων, από το δημοτικό τραγούδι ως τον Καβάφη, τον Μαβίλη, τον Τέλλο Άγρα και τον Ελύτη, από τον Ουίλλιαμ Μπλαίηκ ώς την Έμιλυ Ντίκινσον, τον Ουίλλιαμ Μπάτλερ Γέητς, τον Ρόμπερτ Φρόστ και τον Φίλιπ Λάρκιν, από τη στήλη της Αμφαρέτης ώς τον Σαίξπηρ και τον Πρίμο Λέβι. Οι υπερβολές των ποιητών, που ψηλαφούν το φθαρμένο ύφασμα του κόσμου εκεί όπου είναι ακόμα λαμπερό, στον έρωτα, τη φιλία, τη βαθιά αλληλεγγύη των ανθρώπων και ο κατεδαφιστικός γέλως, όπου ακούγονται τα κουδούνια του γελωτοποιού αλλ...

Πως τα καταφέρνουν οι μεγάλοι συγγραφείς; Επί μισό και πλέον αιώνα το Paris Review έχει εκμαιεύσει μερικές από τις πιο αποκαλυπτικές και τολμηρές σκέψεις που διατύπωσαν οι αυθεντίες της λογοτεχνίας του καιρού μας. Οι συντάκτες του περιοδικού έχουν μιλήσει με τους περισσότερους, κορυφαίους στον κόσμο, μυθιστοριογράφους, ποιητές, θεατρικούς συγγραφείς και κριτικούς και οι ίδιες οι συνεντεύξεις κέρδισαν την αναγνώριση ως κλασικά λογοτεχνικά έργα, ως μία ουσιαστική και εμπεριστατωμένη καταγραφή της συγγραφικής ζωής. Το Paris Review έχει προσφέρει γόνιμες συζητήσεις με του...

"Μια αρνητική κριτική αξίζει περισσότερο από το τίποτε, από το να σε αγνοήσουν... ή μήπως όχι;" έγραφε στο μεγαλύτερο αδερφό του Αλέξανδρο ο Άντον Τσέχoφ, προσπαθώντας να τον βοηθήσει, ελαφρύνοντας τη μοναξιά που συνοδεύει το γράψιμο. Σε επιστολή του στο Μαξίμ Γκόρκι ο Τσέχoφ παρατηρεί: "τους κλείνουν τις πόρτες, όχι επειδή γράφουν, αντιθέτως, γράφουν επειδή τους κλείνουν τις πόρτες και δεν έχουν πού αλλού να πάνε". Σε κάποιο άλλο σημείο, στα σημειωματάριά του, διαβάζουμε την ειρωνική γνώμη ενός καθηγητή: "αυτό που έχει σημασία δεν είναι ο Σαίξπηρ, αλλά τα σχόλια για το...

Πάντα με συνάρπαζαν οι συνεντεύξεις του "Paris Review", και παλιά και τώρα. Όλες μαζί συνιστούν την αρτιότερη ίσως διαθέσιμη διερεύνηση στο "πώς" της λογοτεχνίας, το οποίο είναι από πολλές απόψεις πολύ πιο ενδιαφέρουσα ερώτηση από το "γιατί". (Σάλμαν Ρούσντι) Αν θέλετε απλώς να έρθετε σε μια πρώτη επαφή με τον αγαπημένο σας συγγραφέα, μπορείτε να πάτε σε μια παρουσίαση βιβλίου του. Αν όμως θέλετε πραγματικά να τον γνωρίσετε, τότε πρέπει να διαβάσετε μια συνέντευξή του στο "Paris Review". "The Times" Όταν μιλούν οι μεγάλοι συγγραφείς μάς μιλάνε τα βιβλία τους......

Σύμφωνα μ' αυτή την αντίληψη του νεαρού Λούκατς, σημειώνει ο Αλμπέρτο Αζόρ Ρόζα, υπάρχει μια διπλή κίνηση -από τη ζωή προς την τέχνη και αντίστροφα- μια κίνηση, που ούτε εκφράζεται ποτέ με διαλεκτικό τρόπο, ούτε αναπτύσσεται κυκλικά. Εκτυλίσσεται ταυτόχρονα και προς τις δύο κατευθύνσεις. Από τη μια μεριά έχουμε την κίνηση της ανύψωσης από το καθημερινό χάος, στο θαύμα των μορφών, από την αταξία στην τάξη, από την εμπειρική ύπαρξη στην ουσία και από την άλλη μια κίνηση κυριάρχησης των μορφών πάνω στο χάος, της τάξης πάνω στην αταξία, της ουσίας πάνω στην ύπαρξη, χωρίς ωστόσ...

Συμπληρώθηκαν φέτος τρία χρόνια από την "αναχώρηση" του, στενού φίλου και συνεργάτη μας, δημοσιογράφου Αλέξανδρου Βέλιου - και οι εκδόσεις Ροές παρουσιάζουν για πρώτη φορά συγκεντρωμένα σε έναν τόμο, με τίτλο "Ιστορίας το ανάγνωσμα", 22 κείμενά του που είχαν πρωτοδημοσιευθεί, από το 1993 έως το 2016, σε ισάριθμα βιβλία των εκδόσεων Printa και Ροές. Μακριά από τα φώτα των τηλεοπτικών πλατό, ο Αλέξανδρος Βέλιος μετέφρασε ή επιμελήθηκε έναν μεγάλο αριθμό βιβλίων της παγκόσμιας αλλά και ελληνικής γραμματείας - πολλά από τα οποία κυκλοφόρησαν στην επιτυχημένη σειρά τομιδίων...

Η σκοτεινή πλευρά του Τζορτζ Όργουελ, που κατέδιδε ονόματα φιλοκομμουνιστών στις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες, οι έντονες αντιδράσεις που ακολούθησαν την κυκλοφορία του λεξικού Μπαμπινιώτη, κατηγορίες βαριές του Γρηγόριου Ξενόπουλου για μαγειρέματα σχετικά με τη βράβευση μυθιστορημάτων από τον Γεώργιο Δροσίνη -τμηματάρχη τότε (1921) του Υπουργείου Παιδείας-, ο στείρος διάλογος και οι κάθετοι αφορισμοί ανθρώπων που θεωρούν τον εαυτό τους κριτές των πάντων, ζοφερές ειδήσεις από την ξεχασμένη ελληνική επαρχία, η μανία της μετονομασίας οδών, χωριών και περιοχών γνωστότατων με...

Στον παρόντα τόμο αναδημοσιεύουμε κείμενα που είδαν το φως της δημοσιότητας τα τελευταία τέσσερα περίπου χρόνια σε διάφορα περιοδικά ή Πρακτικά συνεδρίων και ασχολούνται με θέματα που αφορούν στη λογοτεχνία. Τα κείμενα αυτά καλύπτουν ένα ευρύ πλαίσιο θεμάτων και δημιουργών και τούτο, όσο και αν καθιστά έναν τόμο κάπως απροσανατόλιστο, προσφέρει, όμως, ένα ευρύ φάσμα προβληματισμών οι οποίοι σχετίζονται με τον Ερωτόκριτο, τον Σεφέρη, τον Καβάφη, τον Χαραλαμπίδη, την Ελληνοαυστραλιανή λογοτεχνία κτλ. Ο τρόπος με τον οποίο κοιτάζουμε τα σχετικά κείμενα ελπίζουμε ότι προσφέρ...

Ο πραγματικός τίτλος αυτής της συλλογής θα έπρεπε να είναι ο υπότιτλός της, δηλαδή "περιστασιακά κείμενα". Αυτό που καθόρισε την τελική επιλογή ήταν μόνο η δικαιολογημένη ανησυχία του εκδότη ότι ένας τίτλος τόσο πομπωδώς μετριόφρων δε θα τραβούσε την προσοχή του αναγνώστη. Τι είναι ένα περιστασιακό κείμενο και ποια τα προτερήματά του; Συνήθως ο συγγραφέας ούτε που θα διανοούνταν να ασχοληθεί μ’ ένα συγκεκριμένο ζήτημα, αλλά κατέληξε εκεί μετά από μια πρόσκληση σε μια σειρά συζητήσεων ή δοκιμίων με ορισμένο θέμα. Το θέμα τον οδήγησε να σκεφτεί πάνω σε κάτι που, υπό άλλες...