Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η συμπλήρωση 1700 ετών από το μαρτύριο του αγίου Δημητρίου αποτελεί μια ξεχωριστή επέτειο για την πόλη της Θεσσαλονίκης. Η Αγιορειτική Εστία, με βάση διπλή αναφορά της στην πόλη του αγίου Δημητρίου και τον Άθωνα, θεώρησε υποχρέωσή της να τιμήσει την επέτειο με ένα λεύκωμα στην παρουσία του αγίου Δημητρίου στην τέχνη του Αγίου Όρους. [...] Ξεκινώντας μία προσπάθεια να συνάξουμε τις απεικονίσεις του αγίου στον Άθωνα, ήταν αναμενόμενο ότι θα προέκυπτε ένα ιδιαίτερα εκτενές υλικό. Πράγματι, η απεικόνιση του μεγαλομάρτυρα της Θεσσαλονίκης δεν λείπει ακόμη και από το πιο μικρό αθ...

Τα κείμενα που περιλαμβάνονται στον τόμο αυτό είχαν αρχικά παρουσιασθεί ως ανακοινώσεις στο Διεθνές Συμπόσιο που οργανώθηκε από το Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών το Νοέμβριο του 2000, στα πλαίσια του προγράμματος "Πρακτικός και κοινωνικός βίος των Βυζαντινών". Το Συμπόσιο έφερε τον τίτλο "Αφύπνιση των αισθήσεων και προσωπικές προτιμήσεις από τον ενδέκατο στον δέκατο πέμπτο αιώνα". [...] (Από την εισαγωγή του βιβλίου)

[...] Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται συνοπτικά η καλλιτεχνική εξέλιξη της περιοχής, όπως εμφανίζεται μέσα από τα ίδια τα μνημεία που χρονολογούνται στο μεγάλο διάστημα από την πρωτοβυζαντινή περίοδο ως την Ελληνική επανάσταση. Δίνεται η αρχιτεκτονική μορφή των μνημείων, όσο είναι δυνατό, και καταγράφεται ο ζωγραφικός τους διάκοσμος, όπου υπάρχει. Για πολλά μνημεία, με τη βοήθεια των πηγών και των βοηθημάτων, σημειώνονται και όσα ιστορικά στοιχεία είναι γνωστά για μια σωστότερη ερμηνεία τους. [...] (από τον πρόλογο της Α΄ έκδοσης)

Ο τόμος αυτός με πλούσια, εικονογραφημένη ύλη παρουσιάζει και ζωντανεύει το μεγαλείο και τη δόξα του τόπου όπου άνθισαν το εμπόριο και οι τέχνες. Την Πόλη που διέσωσε την αρχαία κληρονομιά και τη διαβίβασε στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης.

Στον τόμο αυτό παρουσιάζονται οι σπανιότερες βυζαντινές εικόνες με τη μοναδική ομορφιά και τεχνοτροπία που τις διακρίνει. Ένα έργο ανεκτίμητης αξίας που φωτίζει κάθε πτυχή της βυζαντινής αισθητικής που παραμένει μοναδική στο πέρασμα του χρόνου.

Η συλλογή των πονημάτων που δημοσιεύονται στον παρόντα τόμο συνιστά το αποτέλεσμα μιας μακράς διδακτικής και ερευνητικής δραστηριότητας του υποφαινόμενου ομότιμου καθηγητή της Βυζαντινής Αρχαιολογίας στο Τμήμα Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Η βραχύτητα της έκτασης μερικών εκ των δημοσιευμάτων αυτών οφείλεται στο ότι εκφωνήθηκαν ως ανακοινώσεις δεκάλεπτης ή δεκαπεντάλεπτης χρονικής διάρκειας σε πανελλήνια, τοπικά ή διεθνή επιστημονικά συνέδρια που αφορούσαν ιστορικά, αρχαιολογικά και θεολογικά θέματα και αργότερα συμπεριλήφθηκαν στα πρακτικά αυτών, ή...

Το Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών "Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος" της Πολιτιστικής Εταιρείας Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος τιμά τη μνήμη του διαπρεπούς ερευνητή Σωτήρη Κίσσα, εκδίδοντας τη μελέτη του "Το ιστορικό υπόβαθρο των καλλιτεχνικών σχέσεων Θεσσαλονίκης και Σερβίας από το τέλος του ΙΒ΄ αιώνα μέχρι το θάνατο του κράλη Μιλούτιν". Παρά την πολλαπλή επιστημονική σημασία της, η μελέτη αυτή, που συντάχθηκε στη σερβική γλώσσα, δεν είχε μεταφρασθεί στην ελληνική και παρέμενε απρόσιτη στους μη σερβομαθείς. Σήμερα, σχεδόν δέκα χρόνια από τον θάνατο του Σωτήρη Κίσσα, η επιστη...

Από τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους μέχρι το τέλος του 13ου αιώνα, στην Ιταλία κυριαρχεί η Βυζαντινή Τέχνη, που αφετηρία έχει τα καλλιτεχνικά κέντρα της Ελληνικής Ανατολής. Τα έργα που περιγράφονται στο βιβλίο, οφείλονται κατά μέγα μέρος είτε σε Έλληνες τεχνίτες, είτε σε Ιταλούς μαθητές τους πρώτης ή δεύτερης γενιάς, είτε είναι βαθειά επηρεασμένα από τη βυζαντινή τέχνη. Οι επαφές της Δύσης με την βυζαντινή αυτοκρατορία, η επικοινωνία των Ελλήνων καλλιτεχνών που έρχονται στην Ιταλία ή των Ιταλών που επισκέπτονται την Ανατολή, αποτελούν κυριαρχικό παράγοντα εκπαίδευσης των...

Κύριο έργο των αρχαιολόγων από τη σύσταση της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων υπήρξε η μέριμνα για τον εντοπισμό και την καταγραφή των βυζαντινών και μεταβυζαντινών κειμηλίων και έργων τέχνης που φυλάσσονται στους ναούς της Χαλκιδικής και τις μονές του Αγίου Όρους. Από το πλούσιο τεκμηριωτικό για την ιστορία του τόπου αυτό υλικό παρουσιάζονται εδώ 15 φορητές εικόνες που φυλάσσονται σήμερα σε ναούς της Χαλκιδικής. Το έργο της επιλογής των εικόνων ανετέθη εξαρχής στον αρχαιολόγο της Εφορείας κ. Ι. Παπάγγελο. Τη μέριμνα για τη μεταφορά και συντήρησή τους από το κατάλληλα...

Για τη δημιουργία μιας εικόνας συνεργάζονται αρμονικά η τέχνη και η θεολογία. Η εικόνα, θεμελιωμένη στο δόγμα της Ενανθρώπησης του Σωτήρος, φανερώνει με σχήματα και χρωματισμούς ό,τι η Αγία Γραφή κηρύττει με το λόγο. Για να φανερωθεί ο Λόγος σε αυτήν πρέπει ο πιστός ή ο θεατής να μπορεί να την διαβάζει. Πρόθεσή μας στο παρόν βιβλίο είναι η καταγραφή βασικών αρχών και στοιχείων, τα οποία θα επιτρέψουν στον αναγνώστη να αντιληφθεί το νόημα των 12 βασικών εορτών της Ορθοδοξίας, του αποκαλούμενου "Δωδεκαόρτου", και θα συμβάλουν στην ολοκληρωμένη απόδοση του αγιογραφικού έργου....

Οι ναοί της ορθοδοξίας -οι βυζαντινοί ναοί- αποτελούν αληθινές κιβωτούς όπου φυλάσσουν, όχι μόνο τις αρχαιότερες διδακτικές απεικονίσεις της Ευαγγελικής διδασκαλίας, αλλά, εντός τους, κάθε τμήμα τους, όπως διαμορφώθηκε κατά τη διάρκεια των δύο χιλιετιών, διατηρεί πρωταρχικές συμβολικές μορφές, όπως αποκρυσταλλώθηκαν με βάση τη διδασκαλία και τις υποδείξεις των πατέρων της Εκκλησίας. Η συστηματική έρευνα στις πηγές, η παρατήρηση και η επαλήθευση των μαρτυριών οδήγησε τον συγγραφέα στην επισήμανση (αποκάλυψη) σημαντικών μυστικών αποτροπαϊκών επεμβάσεων σε δομικά στοιχεία (αρχ...

Οι ιστορικές και αρχαιολογικές πληροφορίες που διαθέτουμε για τη βυζαντινή Αίγινα είναι ακόμα αποσπασματικές. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετές ενδείξεις, οι οποίες μπορούν να σκιαγραφήσουν το βυζαντινό παρελθόν του νησιού. Η Αίγινα αρχικά υπαγόταν διοικητικά στην επαρχία της Αχαΐας και αργότερα στο θέμα της Ελλάδος. Η αρχαιολογική μαρτυρία δείχνει ότι η αρχαία πόλη, στη δυτική ακτή του νησιού, συνέχισε να κατοικείται σε όλη τη διάρκεια των βυζαντινών χρόνων, μολονότι, οι διάφορες επιδρομές, κυρίως οι αραβικές του 9ου αιώνα, δημιούργησαν προϋποθέσεις μετακίνησης σε ασφαλέστερα μέρη...

Ο Άγιος Συμεών, ο πρώην μέγας ζουπάνος Στέφανος Νέμανια (Nemanja), ο μεγάλος ηγεμόνας των Σέρβων από το έτος 1165 ως 1196, είναι ο δημιουργός του σερβικού κράτους και ο ιδρυτής της δυναστείας των Νεμανιδών. Γεννήθηκε το έτος 1114 στην πόλη Ριμπνίτσα της Ζέτα, το σημερινό Μαυροβούνιο, όπου έλαβε το λατινικό βάφτισμα. Όταν ο πατέρας του ξαναγύρισε στη Ράς (Ras), την πρωτεύουσα της Ράσκα (Raska), βαφτίστηκε ξανά από τον ορθόδοξο αρχιερέα στο ναό του Αγίου Πέτρου. Ο Στέφανος Νέμανια έκτισε πολλούς ναούς με σημαντικότερο εκείνο της Παναγίας στη Στουντένιτσα (Studenica). Εκεί απ...

Όταν στο τέλος του 19ου αιώνα στράφηκε η προσοχή από τους ευρωπαίους ιστορικούς της τέχνης προς τη μελέτη της βυζαντινής τέχνης, άρχισαν να επισημαίνονται και οι επιδράσεις της στη μεσαιωνική ευρωπαϊκή τέχνη. Τούτο παρατηρήθηκε πρώτα με τους ρώσους ερευνητές που υπογράμμισαν τις βαθιές ρίζες της ρωσικής τέχνης στη βυζαντινή παράδοση. Ακολούθησαν οι δυτικοευρωπαίοι ιστορικοί της τέχνης, οι οποίοι άρχισαν να επανεκτιμούν τη μεσαιωνική τέχνη της λατινικής Δύσης και συγχρόνως να ασχολούνται με τη σπουδή της βυζαντινής τέχνης. Ανιχνεύουν και αναζητούν βυζαντινές πηγές σε πολλά έ...