Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"... Φουτουρισμός ως ένα ενιαίο συγκροτημένο ρεύμα δεν υπήρχε στη Ρωσία μέχρι την Οκτωβριανή Επανάσταση. Με αυτό το όνομα χαρακτήριζαν οι κριτικοί όλες τις επαναστατικές καινοτομίες. Μοναδική συσπειρωμένη ιδεολογικά ομάδα φουτουριστών ήμασταν εμείς, οι ονομαζόμενοι (ανεπιτυχώς) "κυβο-φουτουριστές" (Β. Χλέμπνικοφ, Β. Μαγιακόφσκι, ο Ντ. Μπουρλιούκ, Α. Κρουτσιόνιχ, Β. Καμένσκι, Ν. Ασέγιεφ, Όσιπ Μπρικ, Σ. Τρετικόφ, Μπ. Κουσνέρ). Δεν είχαμε χρόνο να ασχοληθούμε με τη θεωρία της ποίησης, την εφαρμόζαμε στην πράξη..."

Στον παρόντα τόμο περιλαμβάνονται πέντε δοκίμια του Μιχαήλ Μπαχτίν που αφορούν ζητήματα ποιητικής. Με τον όρο ποιητική ο Μπαχτίν αναφέρεσαι στην αισθητική της λογοτεχνίας ως επιστημονικό κλάδο. Τα δοκίμια βρέθηκαν στα κατάλοιπα του συγγραφέα και εκδόθηκαν το 1979, τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατό του. Στην πραγματικότητα, δεν είναι ολοκληρωμένα δοκίμια αλλά σημειώσεις που κρατούσε κατά τη διάρκεια πολλών ετών. Παρ' όλα αυτά, έχουν ιδιαίτερη αξία για τη θεωρία της λογοτεχνίας. Εδώ ο Μπαχτίν αναπτύσσει τη θεωρία του για τη σταδιακή διαμόρφωση του μυθιστορήματος μαθητείας· παρου...

[...] Το ανά χείρας βιβλίο είναι πρωτότυπο. Ο Πέτρος "εφαρμόζει" τη φιλοσοφική γνώση και τη φιλοσοφική παιδεία του στην ποιητική γλώσσα. Αποσκοπώντας όχι μόνο στη βαθύτερη κατανόηση του τι είναι ποίημα και του τι σημαίνει να γράφει κανείς ποιήματα, αλλά και στην παράλληλη όξυνση της αναγνωστικής ευαισθησίας εκείνων που συνηθίζουν να διαβάζουν ποιήματα. Και "εφαρμόζει" αυτήν τη γνώση και αυτήν την παιδεία πραγματικά δημιουργικά. Με έναν τρόπο συνάρθρωσης των επιμέρους θεμάτων και με μια πλέξη της φιλοσοφικής με την ποιητική γλώσσα που τουλάχιστον εγώ δεν έχω ξανασυναντήσει....

Η πρώτη λέξη στον τίτλο του βιβλίου αυτού είναι η λέξη "θεωρία". Η χρησιμοποίηση της λέξης αυτής ίσως να μοιάζει αρκετά φιλόδοξη. Ωστόσο, το γεγονός ότι το βιβλίο αυτό στηρίζεται σε τρεις βασικούς άξονες, δικαιολογεί τη χρησιμοποίησή της. Πρώτο: Το κείμενο του έχει για βάση ορισμένες Μαθηματικές Αρχές, που εύκολα μπορεί να διαπιστωθούν από ένα απλό ξεφύλλισμα των σελίδων του. Δεύτερον: Θεμελιώνεται πάνω σε μια συγκεκριμένη εφαρμογή της "Θεωρίας των Παιγνίων", η οποία, στην ουσία της, δεν είναι τίποτα άλλο από την αυστηρή μαθηματικοποίηση της μοντέρνας Διαλεκτικής....

Με την ποίηση μαθαίνουμε να θαυμάζουμε. Με τη φιλοσοφία μαθαίνουμε να ρωτάμε. Φιλοσοφία και ποίηση μας μαθαίνουν την τέχνη να λογαριάζουμε τη ζωή μας, θαυμάζοντας και ρωτώντας με ασυνήθιστο τρόπο, ακόμη και για πράγματα που τα θεωρούμε συνηθισμένα. Στους τόπους όπου η στοχαστική ποίηση του Γιώργου Σεφέρη συναντά τον ποιητικό στοχασμό του Φρίντριχ Νίτσε και του Μάρτιν Χάιντεγκερ αναφέρονται τα δύο δοκίμια αυτού του βιβλίου, εμπλουτισμένα με βιβλιογραφικές αναφορές για παραπέρα μελέτη και πλαισιωμένα από το φιλοσοφικό δοκίμιο του Παναγιώτη Δόικου, επίκουρου καθηγητή φιλοσοφία...

Συχνά σκέφτομαι, πόσο ενδιαφέρον θα ήταν ένα περιοδικό, εάν ο συντάκτης του έδινε -θέλω να πω, εάν μπορούσε να δώσει- λεπτομερώς, και βήμα προς βήμα, τη διαδικασία εκείνη μέσω της οποίας η οποιαδήποτε σύνθεσή του θα έφτανε στον απόλυτο βαθμό ολοκλήρωσης. Το λόγο που ένα τέτοιο έντυπο δεν έχει ακόμη εκδοθεί, δεν μπορώ με βεβαιότητα να εκφράσω - ίσως όμως, περισσότερο να οφείλεται σε καθαρή παράλειψη. Η πλειονότητα των συγγραφέων, και ειδικότερα των ποιητών - προτιμά κατά τη σύνθεση ένα είδος εκλεπτυσμένης φρενίτιδας, μια εκστατική διαίσθηση, και διακατέχεται από τρόμο στην ι...

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 συχνά έκανα τη σκέψη για μια συστηματική προσέγγιση στα φαινόμενα που επηρεάζουν και συντελούν στη δημιουργία της ποίησης· για το πώς αντιλαμβανόμουν εγώ, "ένας γραφιάς ποιημάτων", ορισμένες θεμελιακές αρχές και σχέσεις που ορίζουν την ποιητική. Πράγματα που βέβαια προϋπήρξαν, αλλά μέσα από τη διεύρυνση της προσωπικής μου αντίληψης, αντανακλούν το πιστεύω μου για την αυθεντική πληρότητα του ποιητικού λόγου. Ο αγώνας του ποιητή πρωτίστως -πάνω από τεχνικές, ρεύματα, σχολές και γενιές- είναι δαιμονικός αγώνας μελέτης και κάθαρσης του εα...

Το βιβλίο αυτό δεν είναι μία ακόμη ιστορία των λογοτεχνικών θεωριών. Είναι ένα μεθοδολογικό βοήθημα για την ανάλυση των ποιητικών κειμένων. Απευθύνεται στον εκπαιδευτικό της Μέσης και της Ανώτατης Εκπαίδευσης, στο μαθητή του Λυκείου, στο φοιτητή, στον κριτικό της λογοτεχνίας, σε κάθε αναγνώστη της ποίησης. Κι έχει στόχο να προσφέρει εύχρηστα και αποτελεσματικά εργαλεία για την ανάλυση και ερμηνεία των κειμένων. Γι’ αυτό, το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου αφιερώνεται στην αναλυτική έκθεση των μεθόδων και τεχνικών ανάλυσης και στην εμπράγματη εφαρμογή τους σε μια σειρά κειμένων...

Oι Mοντάλε, Oυνγκαρέττι, Kουαζίμοντο και Σάμπα είναι εκείνοι που θα αλλάξουν, στον εικοστό αιώνα, το τοπίο της ιταλικής ποίησης. Aν και μέλη του ίδιου κινήματος, που θα συγκρουστεί μετωπικά με την παραδοσιακή ρητορεία, συχνά πρεσβεύουν εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις για σημαντικά πνευματικά ζητήματα, τα οποία απασχολούν την εποχή ή την τέχνη. H ρητορεία, ο ερμητισμός, η σχέση ποιήσεως και ιστορίας, η στρατευμένη τέχνη, το ανορθολογικό στοιχείο στην ποίηση, το ποίημα αντικείμενο: τα βασικά ζητήματα που πραγματεύονται τα κείμενα του παρόντος τόμου, τα οποία διαδραμάτισαν οπ...

Δεν μπορώ να τον περιμένω μπλιό τον κύριο Tempus, βραδύγλωσσο περίστροφο, δηλαδή Αντώνιον, παραστεκάμενον σε μακρηγορίες ίσκιων και χαμαίφιλον χάρη στην επιείκεια πεσούσης δρυός. Να συνωμοτεί ως υποδαίδαλος στα παραλειπόμενα της βαρύτητας. Δεν τον μπορώ τον κύριο Tempus. [...] Η Ποίηση, αν μη τι άλλο, θέλει να ωθήσει τη γλώσσα να βγει από τ' αδιέξοδά της. [...]

Το "Ουέν Φου", γραμμένο τον 3ο αιώνα, είναι η πρώτη σημαντική πραγματεία για την τέχνη του γραψίματος στην Κίνα. Προηγείται το "Ta Hsueh" (Μεγάλη μάθηση) του Κομφούκιου. Συγγραφέας του ο Λου Τσι, ένας στρατιωτικός-ποιητής. Το "Ουέν Φου" (ουέν σημαίνει τέχνη, φου είναι μια ποιητική φόρμα) προορίζεται γι' αυτούς που επιθυμούν να ερευνήσουν βαθιά την τέχνη του γραψίματος. Το "Ουέν Φου" πραγματεύεται τις χαρές και τα προβλήματα που συναντούν και ο συγγραφέας και ο αναγνώστης και παρέχει βασικές σκέψεις για πολλές τεχνικές της γραφής. Ο ποιητής επιδιώκει την προσωπική και κοιν...

Στον Μαλλαρμέ, το πρόβλημα του νοήματος βρίσκεται στο κέντρο της ποιητικής πρακτικής και θεωρίας. Σύμφωνα με τη μαλλαρμεϊκή ποιητική, το νόημα είναι ουσιαστικά το αντικείμενο και το στοίχημα μιας αντιπαράθεσης. Γύρω από το νόημα πλέκεται ένα παιχνίδι ισχύος μεταξύ του συγγραφέα και του αναγνώστη, ενώ κάθε αναγνώστης που αρχίζει αληθινά να διαβάζει τον Μαλλαρμέ μπαίνει αναγκαστικά σε αυτό το παιχνίδι και σε αυτή τη δοκιμασία.

"Το τελευταίο, και σίγουρα το πιο ενδιαφέρον στην ιστορία των γαλλικών γραμμάτων στον 20ό αιώνα σχέδιο του Βαλερύ, το οποίο όμως από τη φύση του δεν μπορούσε παρά να μείνει ημιτελές, ήταν το σχεδίασμα μιας ποιητικής. Ένα από τα πιο παλιά σχέδια του Βαλερύ αφού ανάγεται στην εποχή που ανακάλυψε τον Πόε, δηλαδή το 1892 που έμελλε να βρει την οριστική του διατύπωση το 1936. Ήταν τότε υποψήφιος καθηγητής στο College de France. Κέρδισε την εκλογή χάρη στη φήμη του αλλά και στο πρόγραμμά του, και η έδρα πήρε το όνομα που ο ίδιος είχε προτείνει: έδρα Ποιητικής. Με τη μορφή μαθ...

Η διάλεξη "Ο Χαίντερλιν και η ουσία της ποίησης" δόθηκε στη Ρώμη στις 2 Απριλίου 1936. Πρόκειται για το πρώτο κείμενο του γερμανού φιλοσόφου Μάρτιν Χάιντεγκερ (1889-1976) που αφορά το έργο του μεγάλου ποιητή Φρήντριχ Χαίλντερλιν (1770-1843). Πρόθεση του Heidegger στην πρώτη αυτή προσπάθεια συνομιλίας με τον ποιητή δεν είναι η φιλολογική ανάγνωση και ανάλυση συγκεκριμένων ποιημάτων του ποιητή, στόχος του είναι ο καθορισμός της ουσίας της ποίησης. Στο ερώτημα γιατί ο Χαίλντερλιν και όχι κάποιος άλλος ο Heidegger απαντά: "Ο Χαίλντερλιν δεν επελέγη επειδή το έργο του πραγματών...

Συγγραφέας μεγάλης εμβέλειας, ποιητής, θεωρητικός της "ποιητικής" και δοκιμιογράφος, ο Βαλερύ υπήρξε οξυδερκής και ανατρεπτικός στοχαστής, που ανίχνευσε τις πηγές, τις δυνατότητες και τα όρια της δημιουργικής νόησης, διερεύνησε τις ποικίλες εκφάνσεις της αλληλουχίας "Σώμα- Πνεύμα- Κόσμος", ανέλυσε τους μηχανισμούς της γλώσσας και τις διαδικασίες της γνώσης, της ποίησης και της καλλιτεχνικής δημιουργίας γενικότερα, με ιδιαιτέρως απαιτητική κριτική διάθεση όσο και με επώδυνα οξυμμένη ευαισθησία. Εύστοχοι και διαυγείς οι στοχασμοί του μαρτυρούν ένα τολμηρό πνεύμα, που επιχειρε...